De Hamalandschool biedt leerlingen met een verstandelijke of meervoudige beperking hoogwaardig gespecialiseerd onderwijs. Ieder kind is uniek en heeft zijn eigen mogelijkheden. We begeleiden onze leerlingen naar een zinvolle toekomst op het gebied van werk of dagbesteding, wonen en vrije tijd.
We maken onderdeel uit van het integraal educatief kindcentrum Het Gele Park in Lichtenvoorde. Samen met collega-scholen, zorgpartners en kinderopvang bieden we binnen dit centrum alle leerlingen optimale ontwikkelingskansen. We maken daarbij optimaal gebruik van elkaars expertise.
Thema Herfst
Ervaar het maar
Appeltaart bakken
Het weerbericht
Zingen met gebaren
Herfst, herfst wat heb je te koop?
Herfst - minidisco
Vijf herfstblaadjes
Kijk, het is herfst.
Spetter, spetter, spat
Een paddenstoel stond in het bos
Appeltaart
Omnidules
Activiteiten en materiaal rondom herfst
Digitaal materiaal
Omnidu
Klik op de link hieronder om naar Omnidu te gaan.
De volgende Omnidules zijn het meest geschikt.
herfstgebaren, geplaatst door Gino van Dongen -> Gebaren match en verhaal van de meest gebruikte begrippen in de herfst.
Herfstbegrippen, geplaatst door Benjo Plandsoen -> Van 13 begrippen foto's en ook een oefeningen om picto's en foto's te combineren.
Herfst begrippen uitgebreid, geplaatst door Marita Teunisse-Nobart. -> Verhaal en 6 andere oefeningen rondom 21 begrippen.
Nijntje en de bladeren, geplaatst door Willemiek de Vries -> Het boekje wordt binnen 'verhaal' voorgelezen door een vrouwenstem. Voor de volgende bladzijde dient op de pijl te worden gedrukt. Duurt 14 minuten.
Seizoenen, geplaatst door Dhiradj Kalloe -> Verhaal en 6 andere oefeningen met 8 begrippen (foto's en uitgesproken woord) over de herfst. Je kunt alleen de herfstbegrippen of bijv. een tovertekening aanbieden voor de lagere niveau's maar bijv. ook laten sorteren tussen zomer en herfst voor de leerlingen met een iets hoger niveau.
Hieronder nog 3 Omnidules van het boek Karel in de herfst. Het is een boek met plaatjes en veel herfstbegrippen. Het is wel een lang boek.
Boek: Karel in de herfst. Liesbet Slegers, geplaatst door Inez de Boer -> Een juf leest het boekje Karel in de herfst voor en gebruikt daarbij veel gebaren.
Karel in de herfst, geplaatst door Benjo Plandsoen -> Het verhaal wordt met een leuke stem verteld en ondersteund door de afbeeldingen uit het boek.
Karel in de herfst, geplaatst door Benjo Plandsoen -> Tekst en afbeeldingen. Niet alle oefeningen zijn even geschikt omdat het verhaal afbeeldingen van de tekst bevat ipv plaatjes. Maar misschien kunnen sommige kinderen, die het verhaal al kennen, de oefening 'Welke is goed, luisteren, makkelijk' maken. Je hoort dan een stukje tekst en de kinderen moeten uit 2 plaatjes kiezen welke erbij hoort.
Omnidu
Klik op 'Bekijk Omnidules'. Typ 'herfst' in. Je vindt dan vele Omnidules. Of zoek naar een specifieke Omnidule die hierboven beschreven staat.
Jigsawplanet herfst
Je kunt nog verder specificeren door op een begrip te zoeken. Het aantal stukjes kun je bij iedere puzzel aanpassen naar 6. Dit doe je bij 'Speel als', 'aangepast'. Ook de vorm van de stukjes kun je aanpassen.
Piece of cake: Herfst: liedjes liesje
In deze les zitten 8 slides, met tekstslide en 7 video's. De eerste video (slide 2) gaat niet over herfst maar over hard en zacht. De andere video's gaan wel over herfst. Inhoud:
Regendruppel
Herfst
Kleuren in de herfst
Wind, roze varken blaadjes harken (versje en liedje)
Jan heeft hele grote waterdichte laarzen (versje)
Spin (meerdere liedjes)
Tiptile Herfst
Let op: Je kunt de alleen een account aanmaken als je klant bent van Onwijs!
Ga naar Modules, Present, TipTile. Klik vervolgens op de tegel Gedeelde TipTiles. Typ dan in het zoekveld 'herfst' in. Open dan de Tiptile 'herfst' en bekijk de preview. Voeg hem toe aan je eigen account, om hem vervolgens te installeren op je BelevenisTafel.
Let op: Je kunt de alleen een account aanmaken als je klant bent van Onwijs!
Je kunt de TipTile gebruiken door bijv. een woord op te noemen en deze door de leerling aan te laten wijzen. Nadelen: Er is geen geluid bij en de tekst die je erbij kunt openen is te moeilijk.
Tijdens het liedje met de plastic spin over het lichaam lopen.
De leerlingen kastanjes geven, laten voelen aan de gladde kastanjes, de schillen met prikkels.
Samen met de leerlingen stokjes in de kastanjes steken.
De leerlingen laten voelen aan de wol, welke kleur vinden ze mooi?
Samen met de leerlingen wol om de stokjes draperen en draaien
herfstspinnen
Kriebelspin
Kookles champignonsoep
Doel: ervaren/ proeven champignons en soep
Nodig:
Liedje op een grote paddenstoel (Zie lesidee op een grote paddestoel)
Keukengerei
Ingredienten:
1 doosje champignons van 250 gram
Beetje boter om de champignons in te bakken
1 liter bouillon
Ongeveer 30 gram bloem (= ongeveer 3 eetlepels)
Scheutje room (koffieroom, slagroom, kookroom net wat je in huis hebt)
Peper en zout
Tijdens het bereiden van de soep laat je de leerlingen zoveel mogelijk alles proeven, ervaren en voelen.
Champignons
Borsteltje
Water
Bloem
Room
Samen snijden
En natuurlijk de soep! Eet smakelijk
Recept:
Borstel de champignons schoon
Snij de champignons in plakjes
Zet een pan op het vuur met de boter en smoor de champignons 10 minuten in de pan
Doe nu de bouillon in de pan
Laat de soep 15 minuten rustig koken
Doe de bloem in een kommetje en doe daar een klein beetje water bij en roer het tot een papje
Doe het bloempapje nu door de soep, wel even blijven roeren
Nu kan er nog een scheutje room door de soep
Breng de soep verder op smaak met peper en zout
Kookles appelmoes
Kookles appelmoes
Deze Prowise Presentatie kun je gebruiken om stap voor stap in de klas appelmoes te maken met de leerlingen. Geschikt voor leerroute 1. Passend bij het thema herfst.
Muziekles Het regent
Doel: ervaren van regen en geluid
Nodig:
Een plantenspuit
Een paraplu
Het liedje: het regent
Rainmaker (instrument)
Regenkleding
In de regen lopen of met plantenspuit regen maken.
Regenjas, laarzen aandoen, laten zien/voelen.
De rainmaker gebruiken en laten horen.
Paraplu laten zien en voelen, er onder zitten/staan/lopen met de plantenspuit er regen op laten komen.
Muziekles Herfstbladeren
Doel: zintuigelijk ervaren van herfst
Nodig:
herfstbladeren
ventilator met touwtjes waar blaadjes aanzitten
liedje "5 herfstblaadjes"
Samen met de leerlingen luisteren naar het liedje en steeds een herfstblaadjes laten vallen op het blad of de tafel van de leerlingen.
De leerlingen laten voelen aan de blaadjes, langs bijvoorbeeld de handen,armen, wangen gaan met de blaadjes.
Hoe klinken de blaadjes als je ermee speelt.
De wind ervaren met de ventilator. De leerlingen voelen de wind en zien de blaadjes die er door de touwtjes aan vastzitten opwaaien.
Muziekles Op een grote paddenstoel
Doel: het ervaren van heen en weer bewegen op het liedje
Nodig:
Het liedje op een grote paddenstoel
Een grote rode fitnessbal met witte ronde stickers
Tijdens het liedje laat je steeds een leerling op de bal zitten en kan de leerling ervaren om heen en weer te bewegen op de bal.
Als de leerlingen bekend zijn met de bal kan je ze ook op het moment dat de beentjes van Spillebeen de lucht in gaan ook de benen van de leerling de lucht inlaten gaan.
Muziekles Plensbui
Nodig:
Liedje: Plensbui van Plitse Pletse (te vinden op Spotify).
Een bakje water, paraplu en plantenspuit.
Je zet het liedje aan en biedt het water en de paraplu aan zoals in het filmpje.
Tikke takke tikke takke tikke takke regen,
tikke takke tikke takke op het dak.
Tikke takke tikke takke tikke takke regen,
tikke takke tikke takke op het dak.
Tikke takke tikke takke tikke takke regen,
tikke takke tikke takke op het dak.
Tikke takke tikke takke tikke takke regen,
tikke takke tikke takke nat nat nat.
Muziekles Twee spinnetjes
Nodig:
Liedje: Twee spinnetjes.
Twee spinnen (handpoppen).
Met handspinnetjes kriebel je over de armen en benen van de leerling zoals in de video te zien is. Per leerling bekijk je wat hij/zij aan kan.
C G C
Daar komen de twee spinnetjes weer aan
F G C
Kriebel krabbel kriebel krabbel kriebel krabbel
C G C
De één heet Piet en de andere heet Daan
F G C
Kriebel krabbel kriebel krabbel kriebel krabbel
C…
Fffft, weg is Piet
C…
Fffft, weg is Daan
C
Maar daar komen ze, daar komen ze
G C
Daar komen ze weer aan
F G C
Kriebel krabbel kriebel krabbel kriebel krabbel
F G C
Kriebel krabbel kriebel krabbel kriebel krabbel
Muziekles De wind waait
Nodig:
Liedje de wind waait
Picto van de wind
Regenjas
Laat het liedje horen (en evt. ook zien). Laat ook de picto van de wind zien en maak daarbij het gebaar. Laat de regenjas zien en de kinderen om beurten de jas aandoen.
Themales Herfst
Nodig: liedje Herfst van Minidisco (YouTube), blaadjes, ventilator, water (bakje en of plantenspuit), regenjas, regenlaarzen en dennengeur (spuitbus).
Zet het lied aan op het digibord. Laat daarna de kinderen de herfst beleven met de materialen. Biedt niet meteen alle materialen aan maar bouw dit op. Bijvoorbeeld de eerste les alleen blaadjes en ventilator. De tweede les blaadjes, ventilator en water enz. Ook eerst de materialen zonder muziek aanbieden en daarna met muziek.
Zintuigenverhaal Lynn gaat naar het bos
Het is even werk om een doos met materialen te maken maar dan heb je er ook jaren plezier van! De instructie staat op pagina 9 en 10.
Piece of cake is een lesprogramma opgebouwd uit verschillende methodieken, gemaakt voor leerlingen met speciale ondersteuningsbehoeftes. Een digitale tool om je lesprogramma betekenisvol vorm te kunnen geven en leerlingen te laten groeien in hun algehele ontwikkeling.
Het onderwijsaanbod start met ervaren daardoor staan de leerlingen open voor leeractiviteiten. Deze worden altijd in dezelfde vorm en opbouw aangeboden waardoor het voorspelbaar, veilig en betrouwbaar is. Zo leg je een basis om verder te ontwikkelen en te groeien.
Maak van een kartonnendoos een ICT voelbox. Verzamel verschillende ICT materialen. Laat de leerlingen de verschillende materialen voelen. Voeg eventueel materialen toe die geluid maken.
Film de activiteit en deel dit met ouders. De leerlingen kunnen het dan later nog een keer beleven met ouders of kijk het terug in de groep.
Licht als leermiddel is waardevol. Sensorisch & lichtgevende materialen dragen bij aan de ontwikkeling van de zintuigen en het versterken van vaardigheden. Een lichtpaneel in de klas is een veelzijdig leermiddel waarmee je aan verschillende ontwikkelingsgebieden kunt werken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan:
De motivatie om te leren ontstaat door verbazing en emotie.
Prikkelen van zintuigen. Een lichtpaneel prikkelt zintuigen op een geleidelijke manier.
Nieuwsgierigheid. Een lichtpaneel is interessant en nodigt uit om bijvoorbeeld vormen of patronen te observeren en te onderzoeken.
Oog-handcoordinatie. Leerlingen manipuleren met voorwerpen op het lichtpaneel.
Concentratie. Licht draagt bij aan motivatie waardoor de aandacht langer wordt vast gehouden.
TTS ontwikkelde lichtgevende materialen op basis van de volgende principes:
De materialen geven gekleurd licht wat visueel aantrekkelijk is voor een leerling.
De materialen zijn niet uitgevoerd in de traditionele primaire kleuren, maar in wat zachtere tinten.
Veel van de materialen kunnen gecombineerd worden waardoor er enorm veel mogelijkheden ontstaan voor interactie en manipulatie.
De lichtgevende shakers voegen een andere sensorische input toe: geluid. Zo ontstaat een prachtige combinatie van zicht, geluid en beweging. Beweging is een belangrijke trigger voor visuele aandacht.
Het meest indrukwekkend is een leermiddel dat er simpel uitziet: Lichtgevende Stapel en Bouw Textuur Toren en Houten Paal. De zachte kleuren en het formaat maken het een uniek middel.
Bron: De ONDERWIJSATLAS - Licht in donkere dagen. Aangeboden door TTS ism B-Bot.nl
Welkom in de wonderbaarlijke wereld van licht en verbeelding. Licht is spannend! Licht geeft je energie, helpt je concentreren, zorgt voor een gezellige sfeer en brengt ontspanning. Sensorische materialen kunnen ook bij leerlingen met speciale onderwijsbehoeften zorgen voor een blije, positieve en bewuste mindset. Daarom introduceerde B-Bot.nl het GLOW-assortiment van TTS.
Een lichtgevende wereld
Over TTS en B-Bot.nl
Het aanbod van lichtgevende materialen voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften van TTS kun je via deze link op de website van B-BOT.nl vinden.
TTS is de toonaangevende ontwikkelaar van innovatieve leermiddelen in het Verenigd Koninkrijk. De materialen worden in Nederland gedistribureerd door B-BOT.nl
Hier vind je leermateriaal voor Leerroute 2/3 met uitstroombestemming dagbesteding in het Gespecialiseerd Onderwijs (GO). Zoek je eenvoudiger lesmateriaal, kijk dan bij Leerroute 1/ EMB en voor moeilijker lesmateriaal bij Uitstroombestemming arbeid
Het doelgroepenmodel is het uitgangspunt gesorteerd op leerroute, leerlijn en uitstroombestemming.
en
Algemeen
Criteria leermateriaal voor leerlingen met uitstroombestemming Dagbesteding?
Hoe bevorder je het eigenaarschap van de leerling?
Eigenaarschap betekent dat leerlingen meercontrole hebben, actief betrokken zijn, initiatief kunnen nemen en het gevoelhebben dat ze invloed hebben op hun leerproces.
Een voorbeeld hoe het Ulingshof werkt met de methodiek Piece of Cake
Christel Vierdag, leraar op het Vierbeekcollege, heeft 6 filmpjes gemaakt met verschillende avonturen van Tom het vertellen wordt ondersteund met gebaren en liedjes.
Onderwijscentrum De Twijn heeft Zingen met gebaren ontwikkeld. Naast de video's met liedjes zijn er ook video's met de uitleg van het liedje. Onderwerpen zijn: jaargetijden, dieren, eten, ziek zijn, feesten. Een voorbeeld:
Muziek en prikkelverwerking:De Muzikale Magie van Laetitia Trimbos In dit arrangement vindt je creatieve ideeën om muziek te maken met eigenlijk alleen spullen die je in huis hebt. Ook onderdelen van de workshop komen voor zoals de geluidfragmenten van het onweer.)
Wie is Felix? Happy Bots Felix is een maatje om aan te vertellen hoe je je voelt. Felix is voor iedereen die het moeilijk vindt om te communiceren over hoe ze zich voelen, of zich er bewuster van willen worden. Er zijn gratis downloads om goed met Felix te kunnen werken. De prijs van Felix is € 445,- incl. de kosten van het eerste jaar abonnement van € 85,- per jaar (excl. 21 % btw.)
B-Bot ontwikkelt sensorisch & lichtgevende materialen zoalseen lichtpaneel die bijdragen aan de ontwikkeling van de zintuigen en het versterken van vaardigheden.
Teach like a champion 3.0 ZML-editie Deze uitgave voor ZML is een aanvulling op Teach Like a Champion 3.0. De aanvulling kan het best gebruikt worden naast het basisboek. Kosten € 41,50
De SLO heeft (concept) kerndoelen Burgerschap ontwikkeld. De kerndoelen zijn gericht op het primair onderwijs, de onderbouw van het voorgezet onderwijs en het (voorgezet) speciaal onderwijs. De kerndoelen zijn gericht op het primair onderwijs, de onderbouw van het voorgezet onderwijs en het (voorgezet) speciaal onderwijs.
De SLO heeft (concept) kerndoelen Digitale geletterdheid ontwikkeld. De kerndoelen zijn gericht op het primair onderwijs, de onderbouw van het voorgezet onderwijs en het (voorgezet) speciaal onderwijs
Voor de leerling (vertaling op leerlingniveau) Voor de leraar
Direct in te zetten
Bovenbouw: Een leuk liedje in een animatie met allerlei tips over het gebruik van internet, dat je kunt gebruiken als introductie over een les internetgebruik.
Professionaliseringsmateriaal
Toolbox Mediaopvoeding De Toolbox geeft tips voor mediagebruik voor alle leeftijdsgroepen
Docentenspel Mediawijsheid mediavaardig Dit spel is een hulpmiddel om met je collega docenten in gesprek te komen over privacy, informatievaardigheden en sexting. Kosten € 39,95
Leren leren
Taakaanpak en werkhouding
Werkhouding: Aan de regels houden; verantwoordelijkheid
Taakaanpak: instructie opvolgen; werken volgens een stappenplan
Methode Zie Zo voor het SO leerroute 2 t/m 4. Het doel van het programma is het zelfstandig leren uitvoeren van dagelijkse vaardigheden. Het materiaal bestaat uit een algemene handleiding en acht themaboekjes: huidverzorging, haarverzorging, mondverzorging, toilet hygiëne, verzorging van kleding, verzorging bij ziekte en eerste hulp bij ongelukken.
Onze klas - mijn wereld: samenspelen Kies het lesmateriaal van groep 1 en 2. Is geschikt voor het speciaal onderwijs
Onze klas - mijn wereld: Samenwerken Kies het lesmateriaal voor groep 1 en 2. Is geschikt voor het speciaal onderwijs
Professionaliseringsmateriaal
SLO: Samenwerken Achtergrondinformatie en leerlijn Samenwerken.
Leraar 24: Cooperatief leren en met en elkaar Samenwerken is een belangrijke vaardigheid om goed te kunnen functioneren in de samenleving. Met coöperatief leren kunnen leerlingen deze vaardigheid in de praktijk oefenen.
Rots en water richt zich op het bevorderen van een positieve ontwikkeling van sociale en emotionele competenties en het voorkomen en/of verminderen van problemen op het intra-persoonlijke domein (hoe zien leerlingen zichzelf) en het interpersoonlijke domein (hoe gaan leerlingen met elkaar om).
Kanjertraining gaat over het bevorderen van onderling vertrouwen in groepen. De Kanjertraining bestaat uit een serie lessen met bijbehorende oefeningen om de sfeer in de klas goed te houden (preventief) of te verbeteren (curatief).
Methodes
Sociale training in praktijk STIP SO De lesstof gaat over de volgende onderwerpen:
- jezelf kennen en waarderen
- goed voor jezelf zorgen
- omgaan met gevoelens
- aardig zijn en rekening houden met elkaar
- positieve relaties
- omgaan met een taak
- hanteren van gespreks- en luistervaardigheden
Aardig doen; rekening houden met anderen; positieve relaties hebben/onderhouden; complimenten geven; respectvol met elkaar omgaan; praten en luisteren; contact met anderen; feedback geven op een prettige manier; belangstelling tonen, een gesprek voeren.
Week van Respect - 6 t/m 12 november 2023 Organiseer de Week van Respect bij jou op school of in de klas. Bekijk onze lesmaterialen, activiteiten en ondersteunende middelen.
Anna's grote emotieboek vol herkenbare situaties die met emoties te maken hebben. Met achterin tips voor hoe je kinderen met hun gevoelens kunt leren omgaan. Kosten € 20,95
Boek: Vandaag ben ik blij Boos, verdrietig of bang. Al deze gevoelens komen aan bod in dit grote emotieboek. Met als extraatje versjes, spelletjes en vraagjes. Kosten € 20,95
Een doos vol gevoelens Een doos vol gevoelens is opgebouwd rond de vier basisgevoelens: blij, bang, boos, verdrietig. Geschikt voor het SO-ZML. Kosten € 165,00
Ruzie en conflict
Omgaan met pesten; omgaan met vooroordelen en discriminatie; omgaan met sociale druk; gedrag inschatten van de ander; omgaan met verschillen.
Hoe is de Wikiwijs Gespecialiseerd onderwijs ingericht?
Het uitgangspunt is het Landelijk doelgroepenmodel. Iedere wikiwijs is ingericht op thema én op basis van de leerlijnen PO/SBO/SO, leerlijn SO-ZML en de leerlijn VSO. Bij de Wikiwijs Digitale geletterdheid en Praktijkvakken zijn de uitstroomstemming toegevoegd. Dit scheelt zoeken naar geschikt leermateriaal.
Het beschikbare open leermateriaal kan naar eigen inzicht aangepast worden. Als je merkt dat een bepaalde les niet werkt, dan pas je het aan voor een volgende klas.
Het kan een hele leerlijn zijn, maar ook een losse les of een fragment van een video ofeen artikel.
Waarom is het delen van open leermateriaal belangrijk?
Voor leerroute 1 t/m 3 zijn er weinig geschikte methodes. Veel leraren maken zelf lesmateriaal. Het beschikbaar stellen en delen van grotere variatie aan goed, op maat gemaakt en flexibel inzetbaar leermateriaal, bespaart tijd. Die waardevolle tijd kun je besteden aan bijvoorbeeld meer contact met je leerlingen.
Voor leerroute 4 t/m 6 is het een belangrijke aanvulling op de bekende educatieve methodes. Vaak zijn de de stappen in de reguliere methodes te groot of is er te weinig oefenmateriaal in een bepaald niveau.
Hoe meer open leermateriaal gedeeld wordt, hoe meer de leerling op maat en zelfs op verschillende niveaus les krijgt, waardoor de leerling meer regie heeft op zijn eigen onderwijs.
Samenwerkingsverband De verbinding in de regio Arnhem heeft 5 professionals geïnterviewd over hun visie op Open leermateriaal. Ook publiceerden zij een podcast over de kansen van Open Leermateriaal aflevering 3 ' Open leermateriaal'
Een voorbeeld hoe je het landeljk doelgroepenmodel kunt inzetten.
Criteria goed open leermateriaal
Criteria per uitstroombestemming
Het is belangrijk dat er criteria per uitstroombestemming zijn. Leerlingen die niet kunnen rekenen, lezen en schrijven hebben ander open (digitaal) leermateriaal nodig dan leerlingen die dit wel kunnen..
EMB/belevingsgerichte dagbesteding
Het lesmateriaal wordt door de begeleiders ingezet voor het onderwijs aan de leerling
Het lesmateriaal is belevingsgericht / ervaringsgericht
Het lesmateriaal prikkelt de zintuigen (ruiken, kijken, voelen, horen, proeven, bewegen)
Het lesmateriaal is gericht op thema’s (zoals zomer, sinterklaas, etc.) en is niet gericht op (voorbereidend) lezen en rekenen
Het lesmateriaal raakt minstens één van de vijf domeinen: leren leren, communicatie, praktische redzaamheid, sociale en emotionele ontwikkeling of zintuiglijke en motorische ontwikkeling
Het lesmateriaal is te gebruiken door zowel leerling als begeleider
Het is belangrijk dat er technische criteria zijn voor open (digitaal) leermateriaal.
1. Stabiliteit
Alles werkt naar behoren, er doen zich geen onverwachte fouten (bugs) voor
Heeft een korte laadtijd
Heeft geen speciale software nodig; een PowerPoint kan iedereen openen
Heeft goed geluid, de mogelijkheid om het geluid aan/uit te zetten
Heeft een duidelijke navigatie
Er wordt goed Nederlands in gesproken
2. Snelheid
De applicatie reageert snel en is bovendien eenvoudig op te schalen, zodat meerdere gebruikers gelijktijdig met het systeem kunnen werken.
3. Is compatibel
Het werkt op de manier die in de klas/groep of leerling bruikbaar is
Is (vaak) webbased. Geen losse applicaties die geinstalleed of gedownload moeten worden
4. Veiligheid en privacy
Er is altijd een verwerkersovereenkomst opgesteld, waarin afspraken (bv. over verzamelen, delen, analyseren, welke veiligheidseisen) zijn vastgelegd over de verwerking van persoonsgegevens
Gegevens zijn veilig opgeslagen en alleen toegankelijk voor geautoriseerde personen en systemen.
5. Interactief
De (educatieve) apps zijn zelfcorrigerend en/of geven feedback al dan niet met een beloning.
6. Koppeling
Mogelijkheid tot het koppelen van andere platforms zoals Omnidu, Prowise, YouTube, Beeld en geluid op school, SchoolTV
7. Voorleesfunctie
Mogelijkheid tot een voorleesfunctie
Functionele criteria
Het is belangrijk dat er functionele riteria zijn voor open (digitaal) leermateriaal.
1. Sluit aan bij de belevingswereld en ontwikkelingsniveau
Dat betekent gebruiksvriendelijkheid, passend qua onderwerp en in heldere taal.
2. Bevat informatie voor begeleiders
Dit is een duidelijke aanwijzing dat de inhoud betrouwbaar is.
Er moet aanvullende info zijn voor over hoe je meer kunt doen met de content. Ook moeten de contactgegevens van de makers goed te vinden zijn.
3. Is visueel aantrekkelijk
Dit is natuurlijk subjectief, maar een goede app/leermateriaal is mooi vormgegeven, bevat humor en niet teveel tekst.
Het taalgebruik en de beelden zijn eenvoudig en doeltreffend.
4. Is interactief
(digitaal) Leermateriaal waarbij leerlingen op elkaar reageren of waarop je invloed kunt hebben op wat er gebeurt bv. een quiz, meerkeuzevragen.
(Introductie)filmpjes ondersteund met lesideeën kunnen ingezet worden om interactie tussen leerlingen onderling en tussen onderwijspersoneel en leerling te bevorderen.
5. Ondersteunt bij het leerproces
Bijvoorbeeld om schrijfbewegingen te oefenen, rekensommen te maken of topografische kennis te testen. Alleen betaalde apps vermelden als deze van meerwaarde zijn voor het leerproces.
6. Omvat materialen en apps voor de begeleiders (OP en OOP)
Direct in te zetten bij de lessen
Wordt expliciet genoemd in de Wikiwijs als het geschikt materiaal is ter ondersteuning van de lessen.
Leerlijnen
Algemeen
In het gespecialiseerd onderwijs wordt vaak gewerkt vanuit leerdoelen. Wil je leerdoelen goed inzetten bij het maken van open leermateriaal heeft het SLO een Handreiking Onderwijs ontwikkelen vanuit leerdoelen ontwikkeld.
Werk je met anderen aan het ontwikkelen van lesmateriaal? Gebruik de handreiking dan eens als basis voor een inspirerende werksessie of training.
Leerlijnen Plancius zijn voor leerlingen met een ontwikkelingsleeftijd tot 24 maanden/IQ> 35: ontwikkeld door de CEDgroep. Naast de leerlijnen zijn er activiteiten per thema uitgewerkt. Klik hier voor meer informatie
Het bevorderen van werken met open (digitale) leermaterialen is een veranderproces en dat vraagt om inbedding in een strategische visie. Hoe ga je gebruik van open (digitaal) leermateriaal borgen in je organisatie? Het is belangrijk om een organisatie brede onderwijsvisie te hebben over het gebruik van open (digitaal) leermateriaal. Het is een zorgvuldig proces, afgestemd op de visie die de organisatie en de individuele scholen. Ook is het belangrijk om te beschrijven hoe de communicatielijnen verloopt binnen de organisatie.
Afhankelijk van de structuur van de organisatie is het goed om vast te stellen wie
verantwoordelijk is voor het schrijven van beleid en het proces om open (digitaal) leermateriaal in te bedden in onderwijsinhouden en opbrengstgericht werken. Is dit een schoolleider, intern-begeleider, leermiddelencoördinator, kennisteams, werkgroepen of anders?
In het jaarlijkse budget voor de aanschaf van leermateriaal moet ruimte zijn om aanvullend materiaal te zoeken en zo nodig aan te schaffen. Als leraren zelf open (digitaal) leermateriaal moeten ontwikkelen, is hiervoor ruimte nodig in het urenbudget.
Omdat iedere organisatie eigen structuren heeft, wordt in het vervolg de persoon die aangesteld is om de kar te trekken ‘de verantwoordelijke’ genoemd.
De verantwoordelijke:
Geeft vanuit de visie de richting en kaders mee, ook voor het samenstellen van het leermiddelenpakket.
Zorgt en coördineert goede communicatielijnen.
Overlegt regelmatig met betrokken medewerkers
Maakt afspraken met leraren om lesmateriaal openbaar beschikbaar en deelbaar te maken binnen en buiten de eigen onderwijsinstelling. Het lesmateriaal is immers met publiek geld gemaakt.
Je kunt gebruik maken van een stappenplan om tot een goed beleidsplan te komen:
In de inleiding beschrijf je de aanleiding voor het opstellen van beleid. Leg uit wat er binnen de instelling wordt bedoeld met het delen en hergebruik van open leermaterialen. Geef aan voor wie het beleidsdocument is bedoeld. In de verantwoording beschrijf je hoe het document tot stand is gekomen en wat ermee zal gebeuren
2. Formuleer een visie
Beschrijf in dit hoofdstuk hoe het delen en hergebruik van open leermaterialen is ingebed in bestaand beleid. Hoe past het binnen de lopende ontwikkelingen? Hoe breed is de scope, oftewel, wie kan de leermaterialen hergebruiken? Schrijf tot slot een aantal statements die de visie van de instelling kort en krachtig weergeven.
3. Formuleer doelstellingen
Wat wil je bereiken met het delen en hergebruik van open leermaterialen? Beschrijf deze doelstellingen op verschillende niveaus. Voor een leraar zijn er andere redenen om met open (digitale) leermaterialen aan de slag te gaan dan voor een bestuurder of een ondersteuner.
4. Formuleer activiteiten
Beschrijf hoe de instelling delen en hergebruik faciliteert. Zorg ervoor dat de docent de meerwaarde kent. Wat voor infrastructuur is er beschikbaar? Hoe worden docenten juridisch en onderwijskundig ondersteund? Hoe kunnen zij zich verder professionaliseren op dit vlak?
5. Beschrijf de organisatie
Om het delen en hergebruik van open (digitale) leermaterialen een succes te maken moet je vele verschillende stakeholders binnen de instelling betrekken. Iedereen heeft daarin zijn eigen rol. Beschrijf de organisatie die je hiervoor nodig hebt.
6. Maak een planning
Voor een goede planning leg je de resultaten en activiteiten in de tijd vast. Houd hierbij rekening met de vele verschillende actoren en de impact op de organisatie. Kies bij voorkeur voor een project met een gedegen projectorganisatie. Zorg voor een duidelijk opdrachtgever en een stuurgroep. Vergeet niet om meetmomenten en momenten van bijsturing in te plannen.
Houdt het ontwikkelde open leermateriaal niet binnen je eigen organisatie, maar zorg er voor dat het breed gedeeld wordt naar andere scholen. Zet het in Wikiwijs.
Zoek verbinding met expertiseorganisaties, zorginstellingen, samenwerkingsverbanden, bedrijfsleven, uitgeverijen enz.
Impuls open leermateriaal is een voorbeeld waarbij de krachten gebundeld zijn. Kennisnet is de beheerder hiervan
Lesmateriaal SEO
Welkom!
Voor en door elkaar!
Hier vind je leermateriaal over Sociaal-emotionele ontwikkeling (SEO) in het Gespecialiseerd Onderwijs (GO)
Het doelgroepenmodel is het uitgangspunt bij de opzet van Wikiwijs SEO, gesorteerd leerroute, leerlijnen en uitstroombestemming.
Sociale informatie verwerkings Test (SIVT) Het doel van de SIVT is inzicht verschaffen in de sociale informatieverwerking en externaliserende gedragsproblemen. Er zijn twee versies: 8-12 jaar en 13-17 jaar
Sociale competentie observatielijst (SCOL) is een digitaal leerlingvolgsysteem voor sociale competentie en bestaat uit 26 vragen over concreet gedrag in sociale situaties op school.
Trainingen
SOVA trainingen voorbeelden van sociale vaardigheidstrainingen
Rots en water richt zich op het bevorderen van een positieve ontwikkeling van sociale en emotionele competenties en het voorkomen en/of verminderen van problemen op het intrapersoonlijke domein (hoe zien leerlingen zichzelf) en het interpersoonlijke domein (hoe gaan leerlingen met elkaar om).
Lesprogramma's
Overzicht van sociaal-emotionele lesprogramma's Een korte beschrijving van de inhoud van verschillende programma's Sociaal-emotionele ontwikkeling voor zowel basisonderwijs, Voortgezet onderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs
Sociaal-emotionele ontwikkeling : Info, lessuggesties en aanpak bij problemen Dit document bestaat uit twee delen: deel 1: zes thema's met algemene achtergrondinfo en enkele lessuggesties. deel 2: worden tips gegeven voor een mogelijke aanpak van een aantal problematieken Het is geschreven voor het PO, maar ook goed bruikbaar voor het (V)SO.
Kwink voor sociaal-emotioneel leren: een online lesmethode voor sociaal-emotioneel leren inclusief burgerschap en mediawijsheid voor het PO. Praktisch, leuk en altijd actueel. Deze lesmethode is ook geschikt voor leerroute 5 en 6 in het Speciaal Onderwijs. De kosten: € 120,00 per groep per jaar.
STIP SO een methode speciaal ontwikkeld voor het SO-ZML en STIP VSO voor het VSO. De methode STIP is gebaseerd op de leerlijnen SEO.
Teach like a champion 3.0 is een boek voor de dagelijkse praktijk van leraren in de klas; direct toepasbaar in hun werk én die ook meteen zichtbaar effect opleveren: leerlingen zijn enthousiast, betrokken bij de les en de lestijd wordt effectief benut. Kosten € 54,95
Teach like a champion 3.0 ZML-editie Deze uitgave voor ZML is een aanvulling op Teach Like a Champion 2.0. De aanvulling kan het best gebruikt worden naast het basisboek. Kosten € 41,50
Steffie.nl Steffie legt moeilijke dingen op een makkelijke manier uit. Het zijn gesproken animaties. Ook het nieuws wordt op een eenvoudige manier uitgelegd.
Dat kan ik zelf wel Het lespakket is geschikt is voor leerlingen met een lichamelijke beperking vanaf leerroute 4 SO en zeker ook leerlingen in het VSO. Het lespakket DKIZW is alleen voor SO en VSO scholen te bestellen als pakket.
Astra op avontuur Gratis lespakket om met leerlingen in groep 5/6 het gesprek over gender en seksuele diversiteit aan te gaan. Het bestaat uit een animatiefilm ‘Astra gaat op avontuur’ en vier bijbehorende lessen van elk 30 minuten. Het lespakket bevat Astra pop (cut-out), stickers en 36 werkboekjes.
Gesprekskaarten Zelfbeeld Er zijn 3 soorten vragen per gespreksonderwerp.1) Activatie: Wat weet je al? 2) Relevantie: Wat heeft het met jou te maken?….3) Oplossing: Wat als…
Dat kan ik zelf wel Het lespakket is geschikt is voor leerlingen met een lichamelijke beperking vanaf leerroute 4 SO en zeker ook leerlingen in het VSO. LET OP: Het lespakket DKIZW is alleen voor SO en VSO scholen te bestellen als pakket.
De mensen om mij heen Gesproken uitleg over hoe waarom het belangrijk is om mensen om je heen te hebben. Hoe je vrienden en contacten in kaart kunt brengen, en tips over hoe je vriendschappen behoudt en nieuwe mensen kunt leren kennen.
Quiz: zelfvertrouwen Een online-quiz met meerkeuze- en open vragen over zelfvertrouwen. Wanneer je ingelogd bent, kun je de antwoorden van de leerlingen volgen. Geschikt voor leerroute 4, 5 en 6.
Promotiekaarten: Jezelf Op de voorkant staat de tekst en op de achterkant worden open vragen gesteld. Goed in te zetten tijdens de praktijklessen of stage.
Hulpmiddelen
Mijn basisvaardigheden Het spel wordt gespeeld volgens de algemene regels van het . kwartetspel. Thema’s:Kennismaken, Complimenten, Kritiek, Voor jezelf opkomen, Hulp vragen, Jezelf presenteren, Luisteren, Nee zeggen, Samen spelen Kosten € 14,95
Respect
Aardig doen; rekening houden met anderen; positieve relaties hebben/onderhouden; complimenten geven; respectvol met elkaar omgaan;, praten en luisteren; contact met anderen; feedback geven op een prettige manier; belangstelling tonen, een gesprek voeren.
In te zetten bij meerdere leerlijnen
Week van Respect - 6 t/m 12 november 2023 Organiseer de Week van Respect bij jou op school of in de klas. Bekijk onze lesmaterialen, activiteiten en ondersteunende middelen.
Lessenserie Prowise Anders dan jij Centraal thema is Bewust zijn van overeenkomsten en verschllen van mensen. Drie andere lessenseries zijn: Ik ben wie ik ben; Ik houd rekening met je; Ik voel me vandaag.
SBO: Alles is gekleurd. Deze les gaat over het vormen, het hebben en het uiten van je eigen mening.
SBO: Meningmeter. De les gaat over hoe divers meningen over een gekozen onderwerp kunnen zijn en hoe iedereen in de klas daarover denkt. Dit doen we door het ontwerpen van onze eigen kleurrijke meningenpapegaai!
Direct in te zetten
Lessenserie Prowise Anders dan jij Centraal thema is Bewust zijn van overeenkomsten en verschllen van mensen. Drie andere lessenseries zijn: Ik ben wie ik ben; Ik houd rekening met je; Ik voel me vandaag.
SBO: Alles is gekleurd. Deze les gaat over het vormen, het hebben en het uiten van je eigen mening.
Hulpmiddelen
Zeg nou zelf is een basisschoolmethode voor sociale weerbaarheid, maar ook geschikt voor leerroute 5 en 6 van het SO en het SBO.De handleiding omvat acht lessen waarin de kinderen ervaring op doen met de thema’s gevoelens, eigen mening, kritiek, boos zijn, pesten, aanraken en bang zijn. Elke les heeft een vaste lesopbouw: een inleidend verhaal, een videofragment en opdrachten waar de leerkracht met instructieoefeningen en klassengesprekken bij aansluit. Totaalpakket € 115,00
Complimentenkaartjes Het geven van complimenten helptleerlingen hun eigenwaarde te vergroten en moedigt positief gedrag aan. Het is een geweldige manier om hun zelfvertrouwen te versterken en een positieve band op te bouwen. Kosten € 2,50
ABCDate: Ontmoet nieuwe mensen Op deze website kunnen mensen met een verstandelijke beperking van 12 jaar of ouder elkaar ontmoeten. Ook staan er gesproken animatiefimpjes met uitleg over: vriendschap en relaties, opkomen voor je zelf, omgaan met elkaar, mensen om je heen.
Respectzone: groepsdynamica, sociale veiligheid, on the move De werkboeken zijn bedoeld voor de leerkracht en bevatten lesinstructie, opdrachten en lessuggesties. De lessen zijn bruikbaar voor burgerschapsvorming en kunnen worden geïntegreerd in elk vak. Geschikt voor leerroute 4 t/m 6
VSO: Meningmeter. Deze les is bedoeld om samen met je klas inzichtelijk te maken hoe iedereen over bepaalde onderwerpen denkt. Hoe verschillend meningen kunnen zijn en waar het gevoelig of misschien zelfs explosief wordt!
Promotiekaarten: Rekening houden met elkaar Op de voorkant staat de tekst en op de achterkant worden open vragen gesteld. Goed in te zetten tijdens de praktijklessen of stage.
Hulpmiddelen
Praattoppers Een Praattopper zijn 30 coachkaarten met daarop een gewenste gespreksvaardigheid. Op de voorkant staat een grappige cartoon die met een knipoog het belang van deze praattopper laat zien. Op de achterkant staat in voor kinderen begrijpelijke taal een uitleg over deze gespreksvaardigheid. Kosten € 29,50
Gevoelens
Ervaringen delen; gevoelens/emoties herkennen; impulscontrole; vertrouwen in de ander; vriendschap: weerbaarheid.
Lessenserie Prowise: Ik voel kriebels Centraal thema is rekening houden met gevoelens van anderen. Drie andere lessenseries zijn: Ik houd rekening met elkaar; Ik voel me vandaag; Normen en waarden.
Werkbladen gevoelens herkennen om te gebruiken als bron/aanleiding voor een gesprek met kinderen die moeite hebben met het herkennen en omgaan met gevoelens.
Lessenserie over geluk. Met verschillende oefeningen en energizers om in de klas te werken rond het thema gelukkig zijn: positief roddelen, dankbaar zijn, geloven in jezelf, zelfverzekerd zijn, mediteren, falen mag..... Te gebruiken bij de bovenbouw SO en de onderbouw VSO.
Een klachtenformulier dat bovenbouwleerlingen als voorbereiding kunnen gebruiken om moeilijke gesprekken te voeren met bv. een leraar of met een medeleerling.
Michiel Commandeur heeft twee kwartetspellen 'wat zeg je dan, dat zeg je dan' ontwikkeld over sociale vaardigheden. Door het hardop uitspreken van de categorieën en de bijbehorende uitspraken, leert de leerling spelenderwijs al heel veel bruikbare zinnetjes. je kunt het spel kostenloos downloaden of bestellen in de webwinkel (combideal € 19,95)
Kids'Skills Vaardighedenboek, Handleiding,Instructie ouders mijn vaardighedenboek Methodiek Kids Skills is een aangepaste versie voor leerlingen leerroute 3 en 4 om in te zetten bij het oplossen van moeilijkheden waarmee leerlingen worden geconfronteerd. Centraal staat één heel belangrijk idee: praktisch alle problemen kunnen worden opgevat als vaardigheden die nog ontwikkeld moeten worden.
Hulpmiddelen
Anna's grote emotieboek vol herkenbare situaties die met emoties te maken hebben. Met achterin tips voor hoe je kinderen met hun gevoelens kunt leren omgaan. Kosten € 20,95
Boek: Vandaag ben ik blij Boos, verdrietig of bang. Al deze gevoelens komen aan bod in dit grote emotieboek. Met als extraatje versjes, spelletjes en vraagjes. Kosten € 20,95
Boek: De kleur van de emoties Een spectaculair pop-upboek vol kleuren, vol emoties en vol verrassingen. Kosten € 24,95
Werkbladen gevoelens herkennen om te gebruiken als bron/aanleiding voor een gesprek met leerlingen die moeite hebben met het herkennen en omgaan met gevoelens.
Je kunt aan iemands gezicht zien of iemand boos, blij of verdrietig is. Hoe doen we dat eigenlijk, 'gezichten lezen'? Nienke legt uit hoe je gezichten kunt lezen
Allerlei leuke filmpjes met alles wat je wilt weten over liefde, vriendschap en geluk. (ABCDate)
SchoolTV: Vriendschap: wat zou jij doen? Een filmpje van ong. 15 minuten met afwisseling van het geven van voorbeelden en het houden van een interview met meerdere leerlingen.
Wat voel je, wat denk je? 54 coachkaarten is een hulpmiddel voor begeleiders van kinderen, jongeren en volwassenen bij het benoemen en leren begrijpen van gevoelens.
Boek: Alles over emoties is gemaakt om kinderen te helpen hun gevoelens te herkennen en benoemen. Ze leren hierover te praten en hoe ze met hun emoties om kunnen gaan. Kosten € 12,99
Beeldende verhalenmet als thema sociaal-emotionele ontwikkeling. (Schubi verhalendoos.) Geschikt voor de onderbouw leerroute 5 en 6 en voor SO leerlingen leerroute 2 t/m 4. Kosten tussen de € 25,00 en €35,00 per verhaal.
De Boosdoos. De ik-ben-niet-BoosDoos is een middel voor volwassenen om kinderen (vanaf zeven jaar) te leren gedrag en gevoel te scheiden. De achterliggende emoties worden bij het boze kind ontdekt en benoemd. Zo leert het kind het verschil tussen gedrag en… Kosten € 29,95.
Lekker in je vel spel De set bestaat 48 emoties en gevoelens door middel van een kleurenschema overzichtelijk in kaart gebracht. Prikkelende vragen, beeld en tekst helpen gevoelens en emoties bespreekbaar te maken, deze te herkennen en er beter mee om te gaan. Kosten € 11,95
Colorcards:
Hoe voelen zij zich? Deze kaarten presenteren een variëteit aan activiteiten in het dagelijks leven, die een grote invloed of impact hebben. Voorbeelden kunnen zijn: ouderlijke ruzie, bezoek aan tandarts, huisdier voeren, verhuizing, geen geld hebben. Kosten € 65,30
Emoties en expressie Setfotokaarten met de volgende onderwerpen: bezorgd, piekeren, geschrokken, blij, verdrietig, boos, onenigheid, bang, plezier, verrast, in de war en liefde. Kosten € 61,45
Een doos vol gevoelens Een doos vol gevoelens is opgebouwd rond de vier basisgevoelens: blij, bang, boos, verdrietig. Geschikt voor het SO-ZML. Kosten € 165,00
Fotobox Woordenschat- emoties behandelt emoties herkennen, zoek de juiste foto bij de juiste emotie, een ervaring opnieuw vertellen, een situatie weergeven door middel van rollenspel, tekeningen, enz. Geschikt voor leerroute 2 t/m 4. Kosten € 59,99
Blobcards - emoties zijn het begin om met elkaar in groepjes over emoties te praten/ discussiëren. Een aantal voorbeelden van afbeeldingen zijn: vechten, buiten gesloten voelen, feest vieren, elkaar steunen, verdriet, blijdschap enz.Geschikt voor leerroute 5 en 6/7. Kosten € 41,45
Emoties in beweging: Emotiewiel. Emoties in Beweging bevat 8 algemene emoties aan de voorzijde van het wiel en 8 succesvolle oplossingen aan de achterzijde. Kosten € 13,01
Faalangst herkennen en aanpakken Het is belangrijk dat leraren weten hoe ze faalangst bij hun leerlingen herkennen en hoe ze kunnen handelen.
Het effect van lessen seksuele vorming en veiligheid Op de Van Koetsveldschool in Amsterdam krijgen de zml-leerlingen tussen de vier en twaalf jaar lessen over seksuele vorming en veiligheid. Leerlingen geven daardoor beter hun eigen grenzen aan en hebben meer respect voor diversiteit, vinden de leraren. Bekijk hun tips.
Ruzie en conflict
Omgaan met pesten; omgaan met vooroordelen en discriminatie; omgaan met sociale druk; gedrag inschatten van de ander; omgaan met verschillen.
Week tegen het pesten nationaal en internationaal heeft tot doel leerlingen leren dat ook zij iets kunnen doen tegen pesten. Er zijn een aantal lessen uitgewerkt. Ook zijn er films incl. lesmateriaal die ingezet kunnen worden.
Filmpje: Kinderen hebben ruzie over een boomhut In het dorp Wierden loopt het niet helemaal lekker tussen een groepje kinderen en een paar ouderen. De kinderen bouwen graag boomhutten, maar de ouderen zijn daar niet blij mee. En dat zit de kinderen behoorlijk dwars. Geschikt voor de bovenbouw.
Zelf een kwartetspel maken Het samen maken van een kwartetspel laat leerlingen nadenken over sociale veiligheid en manieren waarop je kunt omgaan met (pest)gedrag in de groep.
Kletskaartjes: pesten De kletskaartjes stimuleren de leerlingen woorden te geven aan gevoelens en behoeftes. Waar liggen hun wensen en grenzen en waar liggen die voor anderen?
Het ZAPP heldengame. Een game tegen pesten! Met de gloednieuwe Zapp Heldengame leer je jouw klas op een hele nieuwe manier kennen. Geschikt voor de midden en bovenbouw.
SBO: Grapje! Week tegen Pesten 2022. In dialoog gaan over verschillen en meningen en de positieve kanten en krachten van humor ontdekken. Tegelijk richt de les zich op de gevaren van grappen met een verkeerde intentie en de negatieve gevolgen die dat kan hebben.
Bovenbouw
Tips om te kalmeren als je boos bent. Op deze site leert de leerling strategieën leren om zichzelf op zo'n moment en op de langere termijn te kunnen kalmeren.
KaartensetWat helpt mij als ik boos ben. Gratis download.
Tips om te kalmeren als je boos bent. Op deze site leert de leerling strategieën leren om zichzelf op zo'n moment en op de langere termijn te kunnen kalmeren.
SchoolTV: Pesten wat zou jij doen? Een filmpje van ong. 15 minuten met afwisseling van het geven van voorbeelden en het houden van een interview met meerdere leerlingen.
VSO Grapje: week van het pesten 2022. In dialoog gaan over verschillen en meningen en de positieve kanten en krachten van humor ontdekken. Tegelijk richt de les zich op de gevaren van grappen met een verkeerde intentie en de negatieve gevolgen die dat kan hebben.
Promotiekaarten: Omgaan met ruzie Op de voorkant staat de tekst en op de achterkant worden open vragen gesteld. Goed in te zetten tijdens de praktijklessen of stage.
Hulpmiddelen
Het pestpreventiepakket GroepsGedoe zet jongeren op een laagdrempelige manier aan het denken. Jongeren krijgen meer zicht op de impact die pesten heeft op de groep en hoe schadelijk dit is voor iedereen. Het bevat drie verschillende spel/werkvormen: Kwartet-Gedoe; Dilemma-Gedoe; Stellingen-Gedoe (kosten € 34,50)
Kwartetspel over Omgaan met conflicten. Dit kwartetspel gaat over omgaan met conflicten. Thema's: Negeren; Gevoelens; Onderhandelen; Luisteren; Bemiddelen; Uitpraten; Afkoelen; Excuses; Hulp vragen; Stappenplan. Kosten: €8,95
Boek: Wat als pesten je (k)raakt? Dit boek bekijkt de pestproblematiek vanuit verschillende perspectieven en benadrukt het belang van de omgeving in het oplossen en bespreekbaar maken van pestgedrag. Kosten € 16,50
Professionaliseringsmateriaal
Veiligheid in de klas. Tijdens de 4 lessen wordt er gewerkt aan preventie van pesten door de leerlingen weerbaarheidslessen te bieden.
Achtergrondinformatie conflicten met kleuters Hoe ontstaan conflicten en wat kun je er aan doen? geschikt voor leerlingen van het SO-ZML. Onderstaand stappenplan is gebaseerd op de stop-denk-doe methode
Dilemmakaartjes De leerlingen krijgen verschillende dilemma's voorgeschoteld waaruit een keuze gemaakt kan worden.
Verantwoordelijkheid een werkblad rond verantwoordelijkheid nemen in verschillende situaties. Geschikt voor de bovenbouw leerroute 5 en 6/7
Hulpmiddelen
Praatdomino biedt ondersteuning bij het vertellen van een verhaal. De Praatdomino kan ook worden ingezet bij het voor-structureren van een komende gebeurtenis, zoals een schoolreisje, verjaardag, Sinterklaas, een uitstapje maken enz. € 27,50
Praatdomino is een onderdeel van de communicatiekoffer. De inhoud van de Communicatiekoffer heeft als doel handvatten en tips te bieden om de communicatie aan te gaan met kinderen die het op dat gebied erg moeilijk hebben: denk o.a. aan autisme. € 149,50
Steffie: Wilsonbekwaamheid Een animatie met gesproken uitleg over wat wilsonbekwaamheid is. Wat je wat je allemaal moet weten om een beslissing goed te nemen en waarom je soms een keuze niet zelf mag maken.
Promotiekaarten: Kiezen Op de voorkant staat de tekst en op de achterkant worden open vragen gesteld. Goed in te zetten tijdens de praktijklessen of stage.
Sociale Slimmeriken is een spel over de keuzes die je maakt op social media. Word jij zomaar met iedereen vrienden op Facebook? Zet je de webcam wel eens aan? En welke social media gebruik je eigenlijk? (35,95)
Een Ik-boek en handleiding voor scholen met leerlingen met een handicap Het ‘Ik‐boek’ heeft als doel het ik‐besef te vergroten ondanks hun handicap. het Ík-boek' heeft twee versies: een foto versie en een invulversie.
Observatielijst executieve functies Deze observatielijst kunnen leerlingen in de bovenbouw zelf invullen en dit evt. bespreken met hun leraar.
Steffie.nl: alles over de dood. Een animatie met gesproken uitleg met wat dood zijn is en hoe begraven en cremeren gaat. Je kunt ook een eigen wensenboekje invullen, waarin kan jij aangeven wat jij zou willen als je dood bent. Ook zijn er tips om iemand anders te helpen bij zijn of haar verdriet.
Steffie.nl: bekijk het nuchter. Op deze website krijg je gesproken uitleg wat het drinken van alcohol en blowen (het roken van hasj of wiet) met je kan doen. Je krijgt uitleg over de leuke en minder leuke effecten van alcohol en blowen, over de risico’s van alcohol en blowen en wanneer je beter niet kunt drinken en blowen. Ook kun je hier testen hoe jij met alcohol en blowen omgaat.
Hulpmiddelen
Werken aan executieve functies SLO: leeractiviteiten om executieve functies te ontwikkelen: leerlingen ontdekken samen de betekenis en samenhang van de executieve functies; geven aan waar ze goed in zijn en welke vaardigheid ze willen ontwikkelen; ontdekken hoe het bij hen werkt.
Website Zonder stempel is een website van en voor LHBTI’s met een verstandelijke beperking.
Over ons
Andere themapagina's
Als community Gespecialiseerd Onderwijs verzamelen we open lesmateriaal en bundelen we onze vondsten op themapagina's.
Tot zover hebben we de onderstaande themapagina's ontwikkeld:
Een taak uitvoeren; doorzetten; taak opnieuw uitvoeren als die niet goed is uitgevoerd; instructies opvolgen; (zorgvuldig) omgaan met materialen; bedenkt (meerdere) oplossingen; taken afmaken als hij/zij ze niet leuk vindt; aangeven hoe omgaan met werkdruk.
Met het Stop-denk-doe-spel leren leerlingen om op een respectvolle manier met elkaar om te gaan. Dit pakket bevat een bordspel en een kwartetspel. Kosten € 52,50.
Taakspel in de klas is een groepsgerichte aanpak waardoor leerlingen zich beter aan klassenregels houden. Met een aantal kleine aanpassingen kunnen scholen in het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs kunnen Taakspel spelen. Er is een aanvullende overzichtelijke handleiding met aanpassingen voor het speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs beschikbaar. Kosten €146,50. Er is ook een taakspel voor kleuters
SO-ZML
Leerlijn lerenleren SO-ZML
Werkhouding: Aan de regels houden; verantwoordelijkheid
Taakaanpak: instructie opvolgen; werken volgens een stappenplan
Het maken van een stappenplan; flexibel opstellen bij (regelmatige) wisseling van taken; inschatten hoeveel taken in een bepaalde tijd gedaan kunnen worden (tijdplanning); weten welke materialen nodig zijn voor een bepaalde taak.
Methode Zie Zo voor het SO leerroute 2 t/m 4. Het doel van het programma is het zelfstandig leren uitvoeren van dagelijkse vaardigheden. Het materiaal bestaat uit een algemene handleiding en acht themaboekjes: huidverzorging, haarverzorging, mondverzorging, toilet hygiëne, verzorging van kleding, verzorging bij ziekte en eerste hulp bij ongelukken.
Samenwerking
Samen spelen; langere tijd samenwerken; overleggen; beurt geven en nemen.
Onze klas - mijn wereld: Samenwerken is een methodiek voor sociale competentie waarin taal en ICT op een natuurlijke manier vervlochten zijn in het werken aan doelen voor persoonsontwikkeling, sociale vaardigheden, en groepsvorming. Deze website is een aanvulling op het boek. Er is een variant voor groep 1 en 2 Samenspelen beiden zijn geschikt voor het speciaal onderwijs
Tips om tijdens een gymles de samenwerking tussen leerlingen te bevorderen.
SLO: Samenwerken Achtergrondinformatie en leerlijn Samenwerken.
Leraar 24: Cooperatief leren en met en elkaar Samenwerken is een belangrijke vaardigheid om goed te kunnen functioneren in de samenleving. Met coöperatief leren kunnen leerlingen deze vaardigheid in de praktijk oefenen.
Reflectie
Ontvangen en geven van kritiek/feedback; omgaan met eigen fouten door dit te bespreken; reflecteren op resultaat en op proces; aangeven waar hij/zij goed/minder goed in is; achteraf controleren of de taak aan de (kwalitatieve) eisen voldoet.
Deze kaartjes kun je inzetten om kwaliteiten met de leerlingen te bespreken. Laat de leerling zelf hun goede en minder goede kwaliteit(en) kiezen. Bespreek aan welke kwaliteit de leerling wil werken en hoe hij dat wil doen.
Stage VSO
Direct te gebruiken
Acht gesproken Fotoverhalen ontwikkeld door de CED-groep bij het boek Homerus: De acht verhalen zijn: ervaringen delen, ethisch en integer hndelen, materialen, middelen en gereedschappen, gevoelens delen, omgaan met veranderingen, opkomen voor jezelf, respectvol en vernatwoordelijk omgaan met anderen, espectvol en vernatwoordelijk omgaan met anderen 'sorry' zeggen
VSO-PrO Informatie over het aansluiten op de arbeidsmarkt en de arbeidstoeleiding te optimaliseren. Er worden in ieder arbeidsmarktregio coördinatoren aangesteld om het pro en vso te vertegenwoordigen. Deze coördinator zet zich namens de pro en vso scholen in om de arbeidstoeleiding in de arbeidsmarktregio zo te optimaliseren dat geen jongere meer tussen wal en schip valt.
Lijst van kaartensets die je kunt inzetten om arbeidsvaardigheden te ontwikkelen en te verbeteren.
Onder het label ‘Scholing Voor Arbeid’ (SVA) biedt KPC Groep het Voortgezet Speciaal Onderwijs en het Praktijkonderwijs ondersteuning op het gebied van branchegerichte opleidingen.
Stage als leer- en werkomgeving (SLO) Publicatie gericht om scholen te ondersteunen bij de inhoudelijke en onderwijskundige vormgeving en ontwikkeling van stages in het arbeidsmarktgerichte profiel.
Borislijn en Boris praktijkloket Boris is een aanpak die jongeren uit het VSO en PrO helpt om een stage en/of arbeidsplek te vinden. Een school die met deze 'Boris Aanpak' werkt krijgt nuttige instrumenten om leerlingen daarbij te helpen.
Zedemo Ontwikkelaar en producent van trainingsmaterialen voor arbeidstoeleiding: motorische-, arbeidsvaardigheden en goed werknemerschap
Begeleide interne stage (BIS)
Omschrijving
Doel van stage; inzicht in eigen competenties; wie ben ik? wat kan ik?; wat wil ik?; trainen arbeidsvaardigheden; verkennen mogelijkheden toekomstig werk; beeld van eigen mogelijkheden; persoonlijke verzorging; gezonde voeding; de route naar stage met fiets en/of OV; EHBO.
Deze bestaat uit twee onderdelen, een werkschrift en een handboek voor PrO en VSO
Deze kaartjes kun je inzetten om kwaliteiten met de leerlingen te bespreken. Laat de leerling zelf hun goede en minder goede kwaliteit(en) kiezen. Bespreek aan welke kwaliteit de leerling wil werken en hoe hij dat wil doen.
Leren competenties in te zetten; omgaan met verschillen in begeleiding; omgaan met collega’s; inzicht in eigen arbeidsvaardigheden; opvolgen procedures en instructies; werken met (gevaarlijke) materialen en gereedschappen; afspraken nakomen; solliciteren.
Competenties toepassen; regels en procedures kennen en opvolgen; zelfstandig langere tijd aan het werk zijn; aandacht voor werktempo en nauwkeurigheid; klantgericht werken; (online) pesten op het stage/werk; kennis van gevaarlijke stoffen/symbolen.
Uitstroom arbeid: een voorbeeld hoe je attitudes kunt evalueren
Wet- en regelgeving:
Steffie: Wilsonbekwaamheid Uitlegwat je allemaal moet weten om een beslissing goed te nemen en waarom je soms een keuze niet zelf mag maken.
Steffie: Wet zorg en dwang Uitleg voor wie de Wet zorg en dwang is en wat de rechten zijn.
Steffie: Uitleg zorgverzekering Uitleg over de basisverzekering, een eigen risico en een eigen bijdrage zijn en wanneer je zorgtoeslag kan krijgen.
Steffie: UVW en werkmap Uitleg wat je moet doen als je werkloos wordt; hoe je een WW-uitkering aanvraagt bij het UWV. En wat het UWV van je verlangt als je werkloos bent geworden.
Steffie: Eenvoudig bankieren Uitleg hoe je kan bankieren via jouw computer en smartphone of tablet. Je kunt oefenen met het betalen met jouw bankpas. Ook eer je hoe je de Rabo Scanner moet gebruiken.
Steffie: IBAN Uitleg wat IBAN is, hoe het werkt en handige tips.
Steffie: Mijn overheid Uitleg hoe je post van de overheid in jouw Berichtenbox van MijnOverheid kan ontvangen.
Steffie: DigiD Uitleg wat DigiD is, hoe je DigiD kunt aanvragen en hoe je het kunt gebruiken. Ook kun je oefenen met aanvragen.
Steffie: OV chipkaart Uitleg wat de OV-chipkaart is, waar je hem kan kopen, hoe je hem moet opladen en hoe je ermee moet reizen. Je kunt oefenen met het opladen bij de automaat en met het in- en uitchecken.
Steffie: Verzekeringen Uitleg over verzekeringen. Waarom er verzekeringen zijn en wat voor soort verzekeringen er bestaan en waar je op moet letten als je een verzekering kiest.
Steffie: Zorgtoeslag Uitleg wat toeslagen zijn en wat je nodig hebt om een toeslag aan te vragen en hulp het berekenen van jouw inkomen zodat je niet teveel en niet te weinig toeslag krijgt.
Het Participatiewiel is een leidraad voor integrale participatiebevordering. Professionals en beleidsmakers kunnen met behulp van het wiel werken vanuit wat mensen belangrijk vinden en wat hun doelen zijn, in plaats van te redeneren vanuit wetten en regels. bv. Zorginstelling Heliomare heeft het participatiewiel ingezet als denkraam om jongeren te ondersteunen
SLO: Taakkaarten PRO en VSO uitstroombestemming Arbeid met praktische activiteiten voor schoonmaken, koken, verzorgen van dieren, verzorgen van planten, klussen in het huis en textiel verzorgen. Er is een handleiding en thuiswerkopdrachten bij.
Onder het label Scholing voor Arbeid (SVA) biedt KPC Groep het Voortgezet Speciaal Onderwijs en het Praktijkonderwijs ondersteuning op het gebied van branchegerichte opleidingen.
Een leergang arbeidstraining ontwikkeld door VSO de Ziep.De arbeidstraining omvat de onderdelen: sorteren, monteren, inpakken en wegen: Werkboxen genoemd. De Werkboxen ontwikkeld als voorbereiding op Zedemo, ontwikkelaar en producent van trainingsmaterialen voor arbeidstoeleiding
13 lessen met instructiefilmpjes beeldende vorming ontwikkeld door VSO het Prisma College in Arnhem. Deze lessenserie is ook geschikt voor leerlingen met uitstroombestemming arbeid.
Werkportfolio is een leermethode met duidelijke stappenkaarten, werkboeken, posters en aanvullende lesmiddelen: PRO Tech deel 1 en deel 2 Er zijn kosten aan verbonden.
Werkportfolio is is een leermethode met duidelijke stappenkaarten, werkboeken, posters en aanvullende lesmiddelen: Fietstechniek
Schilder en behanger
Arbeid
Direct te gebruiken
Methode Doen In Techniek:17 foto-instructiekaarten en instrcutievideo's onderdeel schilderen en behangen
Een voorbeeld van een instructievideo
Hulpmiddelen
Werkportfolio is een leermethode met duidelijke stappenkaarten, werkboeken, posters en aanvullende lesmiddelen: SchildertechniekenSchilderopdrachten Er zijn kosten aan verbonden
Elektricien
Arbeid
Direct te gebruiken
Methode Doen In: 5foto-instructiekaarten en instrcutievideo's onderdeel elektra
Fotostappenplannen gebaseerd op Copernicus ontwikkeld door VSO De Ziep met bijbehorende taakkaarten en bewijs van deelname.
50 kooklessen in LessonUp. Eeen aantal kooklessen zijn spraakondersteund. Andere kooklessen worden ondersteund met Lezen moet je doen: leesmethode in beeld en gebaar
Arbeid
Direct te gebruiken
29 Video kooklessen ontwikkeld door het Gentiaancollege in Apeldoorn. Bekijk de instructies en kook live mee. Je kunt tussendoor de video op pauze of een minuutje terug zetten.
Methode Doen In: 11 foto-instructiekaarten en instructievideo's Catering
Hulpmiddelen
Werkportfolio is een leermethode met duidelijke stappenkaarten, werkboeken, posters en aanvullende lesmiddelen: PRO Bediening, PRO Kantine. Er zijn kosten aan verbonden.
Methode Doen In: 36 foto-instructiekaarten en instructieviedo's Winkel
Hulpmiddelen
Werkportfolio is een leermethode met duidelijke stappenkaarten, werkboeken, posters en aanvullende lesmiddelen: PRO Winkel Er zijn kosten aan verbonden.
Werkportfolio is een leermethode met duidelijke stappenkaarten, werkboeken, posters en aanvullende lesmiddelen: Babyverzorging (vier delen). Er zijn kosten aan verbonden.
Maken met moderne technieken
Arbeid
Direct te gebruiken
Zes leerlingen van VSO mariendael hebben een week stage gelopen op het iXperium Arnhem. Hun opdracht was: bedenk een ICT-opdracht en werk dit uit in een Wikiwijs iXperium Educatie. Onderwerpen zijn: uitleg gebruik Trello; 3D ontwerpen; Stopmotion; virtuele werelden; video-editen
Over ons
Andere themapagina's
Als community Gespecialiseerd Onderwijs verzamelen we open lesmateriaal en bundelen we onze vondsten op themapagina's.
Tot zover hebben we de onderstaande themapagina's ontwikkeld:
Samen met een team leraren onderhouden wij de (V)SO themapagina's.
De beheerder van deze themapagina is Anja van den Berg.
Heb je een vraag? Neem gerust contact met me op.
Heb je lesmateriaal gemaakt en wil je dit delen, mail dit naar
anja.vandenberg1@ziggo.nl
Lesmateriaal voor EMB
Welkom op de Wikiwijs Leerroute 1 / EMB pagina
Wikiwijs Leerroute 1 is een startpagina met lesideeën voor en door leerkrachten en andere begeleiders in het Speciaal Onderwijs die werken met leerlingen met een ernstige meervoudige beperking (EMB) in Leerroute 1. Het zorgvuldig geselecteerde en georganiseerde lesmateriaal sluit aan op de behoeften van deze specifieke doelgroep.
Jouw bijdrage is waardevol! Heb je waardevolle tips die we kunnen integreren op deze pagina? Aarzel niet en deel ze met ons via Wikiwijs. Samen bouwen we aan een rijke en inclusieve leeromgeving voor (begeleiders van) leerlingen met ernstige meervoudige beperkingen.
Thema's
Bekijk het lesmateriaal dat we hebben gesorteerd per thema.
Plancius activiteitenkaarten
Activiteitenkaarten van Plancius met doelgerichte activiteiten bij een thema of onderwerp. De activiteiten zijn geordend op naam of onderwerp.
Kwaliteit en keurmerk
Al het lesmateriaal op deze pagina bevat een keurmerk:
Het lesmateriaal voldoet aan de volgende kenmerken:
Het lesmateriaal is belevingsgericht / ervaringsgericht
Het lesmateriaal prikkelt de zintuigen (ruiken, kijken, voelen, horen, proeven, bewegen)
Het lesmateriaal is gericht op thema’s (zoals zomer, sinterklaas, etc.) en is niet gericht op (voorbereidend) lezen en rekenen
Het lesmateriaal raakt minstens één van de vijf domeinen: leren leren, communicatie, praktische redzaamheid, sociale en emotionele ontwikkeling of zintuiglijke en motorische ontwikkeling
Het lesmateriaal is te gebruiken door zowel leerling als begeleider
Heb je andere vragen of wil je liever dat wij het lesmateriaal voor je delen, neem dan gerust contact op via dit emailadres: digitaleleermiddelenemb@gmail.com.
Stimuleren sensomotorische ontwikkeling leerroute 1 en 2
Introductie
Dit arrangement is nog in ontwikkeling.
Het arrangement bevat lesideeën voor het stimuleren van de sensomotorische ontwikkeling van leerlingen in leerroute 1 en 2 van het gespecialiseerd onderwijs.
De EMB-ontwikkelingskaarten sensomotorische ontwikkeling (SLO, 2022) zijn als basis gebruikt voor het rangschikken van de lesideën. Per zintuig zijn de lesideeën gekoppeld aan de fases van ontwikkeling.
Met één les kun je vaak meerdere zintuigen stimuleren of het accent leggen op een ander zintuig door de les of het doel aan te passen. Datzelfde geld voor de fase van ontwikkeling. Ook kunnen meerdere lesideën gecombineerd worden.
Het is aan de professional om hier creatief en doelgericht mee om te gaan.
Reuk speelt vanaf de geboorte een belangrijke rol. Baby’s herkennen de geur van de moederborst en draaien hun hoofd ernaartoe. Ook het onderscheid maken tussen aangename en onaangename geuren is al vanaf heel jong aanwezig. Het reageren op geur gebeurt merendeels onbewust. De reukwaarneming kan veel sterker dan andere zintuigen emoties, gemoedstoestanden en herinneringen oproepen. Zo gebruiken warenhuizen geurtjes die ons kooplustiger maakt. Overigens is het zo dat overdaad schaadt.
Ontwikkelingsfases reukvermogen
Er is een ontwikkeling in vier fasen te onderscheiden bij het ontwikkelen van je reukvermogen. Het begint bij het signaleren van geur, bijvoorbeeld de geur van de moederborst of de geur van iets wat je kookt. Ruiken aan iets kan best spannend zijn. Daarna ga je geur herkennen door het te koppelen aan voorwerpen, of door informatie van anderen, zoals de geur van chloor aan badkleding. Vervolgens geef je er betekenis aan, zoals dat chloor je doet denken aan het zwembad. En als laatste reageer je op geur, bijvoorbeeld dat je trek krijgt bij etenslucht, of je neus dichtknijpt bij stank. Geur kan ook een alarmerende functie hebben, bijvoorbeeld bij gas- of brandlucht.
Overgevoeligheid of ondergevoeligheid
Er is sprake van overgevoeligheid bij een overmatige reactie, soms tot kolkhalzen toe, op een geurprikkel die door anderen als normaal wordt ervaren. Bij ondergevoeligheid kunnen leerlingen weinig onderscheid maken tussen verschillende geuren. Dit kan een probleem geven in gevaarlijke situaties, bijde alarmerende functie van geur, bijvoorbeeld niet reageren op brandlucht.
(EMB-ontwikkelingskaart voor de sensomotorische ontwikkeling, SLO 2022)
Fase 1: Signaleert geur
Fase 2: Herkent geur
Fase 3: Herkent en geeft betekenis aan geur
Fase 4: Reageert bewust op geur.
Smaak
fase 1: Signaleert smaak
Fase 2: Herkent smaak in combinatie met geur
Fase 3: Herkent en geef betekenis aan smaak
Fase 4: Reageert bewust op smaak
Horen
Fase 1: Signaleert geluid
Fase 2: Herkent geluid
Fase 3: Herkent en geef betekenis aan geluid
Fase 4: Herkent en reageert bewust op geluid
Oogmotorische functie
Fase 1: Ogen dwalen
Fase 2: Ogen fixeren
Fase 3: Kan ogen van links naar rechts, van boven naar beneden bewegen
Fase 4: Kan ogen scherpstellen
Visueel waarnemen
Fase 1: Signaleert, ziet iets
Fase 2: Herkent, ziet iets
Fase 3: Herkent en geef betekenis aan wat die ziet
Fase 4: Reageert bewust op wat die ziet
visuo-motorische functie
Fase 1: Krijgt hand, gezicht, verzorger of materiaal in blikveld
Fase 2: Kijkt naar eigen handen en speelt ermee, reikt naar het gezicht van de verzorger of naar materiaal
Fase 3: Grijpt naar materiaal dat binnen handbereik is, speelt ermee of exploreert. Pakt knieën, voeten, en de rest van het lichaam
Fase 4: Rolt zich om, gaat zich verplaatsen, ontdekt directe omgeving.
Fase 5: Ziet een persoon of materiaal op enige afstand en gaat eropaf.
Fase 6: Vergroot het blikveld eb verplaats zich in de ruimte op geleide van het zien. hanteert materiaal in de ruimte en gaat hier op basis van ervaring mee om.
Oppervlakkige tastzin
Fase 1: Signaleert tastprikkels met de mond en later met handen en lichaam.
Fase 2: Herkent tastprikkels in de mond, met handen en lichaam
Fase 3: Herkent en geef betekenis aan tastprikkels in de mond, met handen, en lichaam.
Fase 4: herkent en geeft er betkenis aan en geef een reactie. De leerling pakt gericht materiaal en voorwerpen om te onderzoeken, te experimenteren en te spelen.
Diepe tastzin
Fase 1: Ervaart een houding en past onbewust de benodigde spierspannnig aan
Fase 2: Voelt een houding of beweging en past onbewust de benodigde spierspanning aan
Fase 3: Herkent een houding of beweging en geeft hier betekenis aan, past onbewust de benodigde spierspanning aan.
Fase 4: Reageert onbewust maar passend op verandering van houding en beweging, past onbewust de benodigde spierspanning aan.
Evenwicht
Fase 1: Ervaart bewogen, gedragen en geschommeld te worden.
Fase 2: Merkt balansverstoringen op en helpt mee in balans te blijven
Fase 3: Merkt balansverstoringen op en houdt het evenwicht, kan zelf corrigeren als dei dreigt om te vallen
Fase 4: Reageert passend op balansverstoringen in diverse houdingen en tijdens bewegen
Het arrangement Open Leermateriaal Hamalandschool is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Kriebelspin
Zintuigenverhaal Lynn gaat naar het bos, met foto's.
Voor de 
leraar
.jpg){kind=link}