Er zijn in deze dimensie verschillende hoofdstukken met verschillende onderwerpen in het thema. Je krijgt aan de hand van de tekst en bijbehorende filmpje(s) een introductie op het onderwerp dat behandeld gaat worden. Daarna maak je de opdrachten. - Lezen/kijken/discussiëren en begrijpen.
Bij het blokje "Informatie" vind je de informatie met bijbehorende links die je nodig hebt voor het maken van de eerstvolgende opdracht.
- Lezen en begrijpen
Vervolgens klik je op het blok met de opdrachten.
- Maken - reproduceren en reflectie
De meeste opdrachten worden weer digitaal in de ELO ingeleverd (zie inleveropdracht)
Verantwoording
Loopbaan en Burgerschap in het mbo:
Het wettelijke document "Loopbaan en Burgerschap in het mbo" bepaalt dat de volgende dimensies worden behandeld tijdens de mbo-opleiding (klas 4, 5 en 6):
- de politiek-juridische dimensie
- de economische dimensie
- de sociaal-maatschappelijke dimensie - de dimensie van het vitaal burgerschap
- de dimensie van wereldburgerschap
Elke dimensie moet met een voldoende afgesloten worden. Dus gemiddeld moet je per dimensie een voldoende staan.
Portfolio:
In dit arrangement behandelen we de dimensie vitaal burgerschap. Met de opdrachten uit dit arrangement vul je een portfolio.
H1. Introductie
Informatie
Om gezond en fit te blijven zijn goede voeding en een actieve leefstijl belangrijk. Wil jij ook lekker in je vel zitten, een gezond gewicht, je energiek voelen en lekker actief bezig zijn?
Samen gaan we op zoek naar een manier die het beste bij jou past en makkelijk toepasbaar in jouw dagelijks leven is. Dat betekent een normaal (gezond) voedingspatroon met ruimte voor extra's, dus geen crashdieet of maaltijdvervangers, veel aandacht voor beweging, ontspanning en gedragsverandering. Je gaat leren om de leiding over je leven, lichaam en gewicht terug te krijgen.Door stap voor stap veranderingen in je eet- en leefpatroon te maken ga je (weer) genieten van leven op een gezonde prettige manier. Een goede gezondheid is belangrijk, je voelt je fitter, je hebt meer zelfvertrouwen en je hebt minder kans op allerlei ziekten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes, kanker en overgewicht. Als we het over gezondheid hebben dan gaat het niet alleen om het lichamelijke aspect, ook het geestelijk en sociaal welbevinden spelen hierbij een belangrijke rol
.
Ben jij klaar voor een gezond, fit en actief leven? Je wilt verandering in je huidig eet- en leefpatroon. Je bent bereid om kritisch naar jezelf te kijken en in jezelf te investeren?
Opdracht 1: Stress
Opdracht 1a: Stress Werkvorm: groepsgesprek.
Wat is stress?
Wanneer ervaar jij stress?
Waardoor ontstaat stress?
Hoe ga jij om met stress?
In de onderstaande afbeeldingen zie je mogelijke aandoeningen als gevolg van stress.
Je hebt fysieke stressreactie en psychische stressreacties.
Klik op de onderstaande link voor een uitleg over stress via een PowerPointPresentatie:
Opdracht 1b: Stresstesten In de onderstaande links kun je je stress testen. Maak van de resultaten een printscreen/kopie. Trek een conclusie uit de verkregen adviezen. Testen zijn bedoeld om inzicht te krijgen in je situatie.
Let op: Voor de onderstaande test moet je een emailadres invullen. Je krijgt dan automatisch een nieuwsbrief toegestuurd, hiervoor kun je na het maken van de tests je ook weer uitschrijven.
Sla de resultaten van deze opdracht op en lever het in in de ELO
Opdracht 2: Snoepautomaat en eetdagboek
Bekijk de onderstaande video en en voer de opdrachten uit.
Opdracht 2a
We worden langzaam steeds dikker.
Hoe komt het dat de gemiddelde Nederlander, jong en oud, steeds dikker wordt?
Wat is de reden dat de kinderen in dit filmpje moeite hebben met afvallen?
Is gezond eten een zaak van de jeugd zelf, de ouders of moet de overheid regels maken, wat vind jij?
Wat zou er moeten gebeuren om gezonder te leren eten?
Wat wordt er bedoeld met: "kingsize is de norm"?
Ben jij het eens/oneens met de stelling "Een snoepautomaat in de bus moet kunnen" en waarom?
Laat jij je snel verleiden tot het kopen van "ongezond" eten? Hoe komt dat?
Opdracht 2b
Maak een gratis account aan op https://mijn.voedingscentrum.nl/nl/eetmeter/ je krijgt meteen toegang tot handige tools, zoals online eetdagboek de Eetmeter, de Caloriechecker en de BMI-meter.
Houd 7 dagen precies bij wat je eet en drinkt door via Mijn eetmeter Mijn eetdagboek in te vullen . Doe het zo nauwkeurig en eerlijk mogelijk. Laat niets weg....
Je kunt ook een app downloaden als je dat practischer vindt: "mijn eetmeter"
Laat na een week het advies berekenen en geef hierover je mening
Print je gehele eetdagboek en het door het voedingscentrum gegeven advies met jou mening en lever dit in.
De Schijf van Vijf De Schijf van Vijf is een hulpmiddel dat in een oogopslag laat zien hoe je gezond kunt eten. Je hebt met de Schijf van Vijf oneindig veel mogelijkheden om te variëren met eten en drinken. Binnen de vijf vakken en de vijf adviezen van de Schijf van Vijf heb je de vrijheid om zelf te bepalen wat je eet.
5 vakken en 5 regels De 5 vakken laten zien met wat voor soort producten je je lichaam gezond kunt houden. De aanbevolen hoeveelheden geven je een beeld van hoeveel je ongeveer per dag uit de vakken zou moeten eten. De 5 regels helpen je extra op te letten bij kiezen van je eten.
Elke dag uit elk vak Het eten en drinken van gezonde producten levert de voedingsstoffen die nodig zijn om het lichaam gezond te houden. Elk product bevat verschillende voedingsstoffen in wisselende hoeveelheden. Door gevarieerd te eten, is de kans het grootst dat je voldoende van alle voedingsstoffen binnenkrijgt. Eten uit alle vakken van de Schijf van Vijf, is hierbij een goed uitgangspunt.
Basis voor een gezond lichaam Gezond eten vormt samen met voldoende bewegen de basis voor een gezond gewicht en lichaam. Dat zorgt weer voor een kleinere kans op chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes en een aantal vormen van kanker. Eet je dagelijks volgens de Schijf van Vijf en ben je zuinig met zout, dan heb je een gezond eetpatroon
Ongezondheid wordt vaak geweten aan te veel en verkeerd eten en te weinig bewegen. Je kunt er dik van worden en je kunt er allerlei kwalen van krijgen. Maar ook te weinig eten is ongezond en een intensieve sportverslaving leidt op den duur tot klachten. In dit onderdeel behandelen we 2 onderwerpen over een gezonde leefstijl. Verslavingen zijn ook van invloed op je gezondheid.
1. Jouw leefstijl
Levensbehoefte
Tijdens je leven maak je veel keuzes over hoe je leeft. Je kiest wat je eet, welke kleding je draagt, hoe je je geld uitgeeft en wat je in je vrije tijd doet. Je leefstijl is het resultaat van al die keuzes. Je moet een leefstijl vinden, waarbij jij je gelukkig voelt. Een levensbehoefte is iets waarvan je vindt dat je het nodig hebt. Er wordt vaak onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire levensbehoeften. Primaire levensbehoeften zijn zake n die je nodig hebt om te blijven leven. Eten en drinken, kleding om je tegen de kou te beschermen en een dak boven je hoofd zijn primaire levensbehoeften. Secundaire levensbehoeften zijn zaken die jij belangrijk vindt om te bezitten, zoals een telefoon, een lekker bed of hippe sneakers. Daarnaast kunnen bepaalde levensomstandigheden, zoals het hebben van een leuke baan, goede vrienden of veel vrije tijd, tot de secundaire levensbehoeften worden gerekend.
Welvaart is de mate waarin je in je levensbehoeften kunt voorzien. Welvaart hangt vaak samen met geluk. Genoeg geld hebben om in je levens behoeften te kunnen voorzien en daarnaast de mogelijkheid hebben om leuke dingen te kunnen doen en kopen, kan ervoor zorgen dat je gelukkig bent. Maar geluk en wel vaart gaan niet altijd samen. Je kunt heel rijk zijn en veel spullen hebben, maar toch ongelukkig zijn.
Om in je levensbehoeften te kunnen voorzien, moet je keuzes maken. Omdat je over het algemeen niet alles kunt kopen wat je wilt, moet je kiezen waaraan jij je geld wilt uitgeven. Alles wat je doet kost bovendien tijd. Je moet daarom ook keuzes maken over de manier waarop jij je tijd indeelt.
Evenwicht
Veel mensen voelen zich prettig als hun leven in balans is. je kunt een balans vinden door je keuzemogelijkheden zorgvuldig tegen elkaar af te wegen. je baseert je keuzes op de consequenties van je keuzemogelijkheden. Het is belangrijk om een goede balans te vinden tussen werk, school en vrije tijd. Dit betekent bijvoorbeeld dat je naast je werk voldoende tijd neemt om te ontspannen. Maar te veel vrije tijd maakt de meeste mensen ook niet gelukkig.
Om een balans te vinden, moet je nadenken over de toekomst. Als je altijd kiest voor zaken die jou direct gelukkig maken, maar op de lange termijn niets opleveren, kun je daar in de toekomst problemen van ondervinden. Iemand die bijvoorbeeld veel naar de kroeg gaat of veel games speelt, kan daar op dat moment gelukkig van worden. Maar als die persoon nooit naar school gaat en niet werkt, kan hij daar later spijt van krijgen.
De keuzes die je maakt, kunnen ook gevolgen hebben voor je omgeving, bijvoorbeeld voor de mensen om je heen . Je moet daarom rekening houden met anderen bij het maken van keuzes.
Gezondheid
De leefstijl die je kiest, kan gevolgen hebben voor je gezondheid. Je kunt keuzes maken die nadelig zijn voor je gezondheid. Je kunt die gevolgen direct merken, maar je kunt ook jaren later met de gevolgen van je keuzes geconfronteerd worden. Je moet je daarom bewust zijn van de gezondheidsrisico's van de keuzes die je maakt.
Om gezond te blijven, is het belangrijk om goed te eten, genoeg te slapen, voldoende te bewegen en op te passen met drugs en alcohol. Het is goed om je bewust te zijn van de risico's die kleven aan de producten die je gebruikt en de activiteiten die je onderneemt. Van sommige activiteiten is het duidelijk dat ze bepaalde risico's met zich meebrengen, zoals bungeejumpen of rotsklimmen.
Van andere activiteiten zijn de gezondheidsrisico 's minder duidelijk, maar ook die activiteiten kunnen je gezondheid schaden. Als je bijvoorbeeld vaak naar dancefeesten gaat en geen oordopjes gebruikt , kun je gehoorbeschadiging oplopen.
Contact hebben met anderen is voor veel mensen onderdeel van een gezonde leefstijl. De meeste mensen zouden zich ongelukkig voelen, als ze altijd alleen zouden zijn. Ze zouden zich dan eenzaam voelen.
Het is dus belangrijk om met je gezondheid bezig te zijn. Het is echter niet prettig om je voortdurend zorgen te maken over je gezondheid. Als je je altijd zorgen maakt, is het lastig om te genieten van het leven. Het is daarom belangrijk om een balans te vinden tussen gezond leven en genieten.
Uitwerking begrippen
Leefstijl Het resultaat van al je keuzes over hoe je leeft.
Levensbehoefte Iets wat je nodig hebt of waarvan je vindt dat je het nodig hebt.
Welvaart De mate waarin je in je levensbehoeften kunt voorzien.
2. Gezonde voeding en bewegen
Fris en fruitig
Om gezond te zijn en te blijven, is het belangrijk om een goede lichamelijke conditie te hebben. Je conditie geeft aan hoe fit je bent. Als je een goede conditie hebt, kun je inspannende activiteiten aan en kun je deze langere tijd vol houden. Mensen met een goede conditie hebben bijvoorbeeld minder moeite met het tillen van zware boodschappentassen, het oplopen van steile trappen of het trekken van een sprintje om een trein te halen, dan mensen met een slechte conditie.
Mensen met een goede conditie hebben vaak ook meer energie. Als je een goede conditie hebt, word je minder snel moe van een dag werken en heb je meer energie om iets te ondernemen in je vrije tijd.
Een andere vorm van sporten is krachttraining. Een voorbeeld van krachttraining is gewichtheffen. Bij gewichtheffen worden je spieren steeds in een korte tijd heftig belast. Hierdoor kun je meer kracht uitoefenen en word je sterker. Veel teamsporten bestaan uit een combinatie van duursport en krachttraining, zoals voetbal, basketbal of rugby. Teamsporten hebben ook een sociale functie. Samen met je teamgenoten werk je aan het behalen van overwinningen en deel je het verdriet als jullie verloren hebben.
Er zijn naast sporten ook andere manieren om voldoende te bewegen. Verhuizers en postbodes bewegen bijvoorbeeld veel op hun werk. Als je tijdens je werk veel beweegt, hoef je in je vrije tijd minder te bewegen om fit te blijven. Maar je moet er wel voor zorgen dat je afwisselend beweegt. Afwisselend bewegen houdt in dat je steeds verschillende spieren gebruikt. Er zijn ook veel mensen die hobby's hebben waarbij ze veel bewegen. Je noemt deze activiteiten vaak geen sport, maar ze helpen wel bij het krijgen van een goede conditie. Voorbeelden hiervan zijn dansen in een discotheek of wandelen met de hond.
De beweegnorm
De Nederlandse overheid heeft de beweegnorm opgesteld. De beweegnorm is een advies waar in staat hoeveel je moet bewegen om in conditie te blijven.
Volgens de beweegnorm is het belangrijk om in elk geval vijf dagen per week dertig minuten matig intensieve lichaamsbeweging te hebben. Kinderen, jongeren en mensen met overgewicht moeten zelfs vijf dagen per week zestig minuten bewegen. Voorbeelden van matig intensief bewegen zijn stevig doorwandelen, doorfietsen en achter de hond aanrennen. Van matig intensief bewegen gaat je hartslag omhoog en versnelt je ademhaling.
Gezonde voeding
Net als regelmatig sporten hoort gezond eten bij een goede leefstijl. Gezond eten houdt in dat j e elke dag voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Je hebt voedingsstoffen nodig om goed te kunnen functioneren. Voedingsstoffen zijn koolhydraten, vetten, eiwitten, mineralen, vita mines en water. Door gevarieerd te eten, kun je alle voedingsstoffen binnenkrijgen die je nodig hebt.
Gevarieerd eten betekent dat je verschillende soorten voedsel binnenkrijgt. Je moet bijvoorbeeld regelmatig groenten en fruit eten om vitamines binnen te krijgen en brood, rijst of pasta eten om koolhydraten binnen te krijgen. Daarnaast is het belangrijk om voldoende te eten. Niet te veel, maar ook niet te weinig. De hoeveelheid eten die iemand nodig heeft om gezond te blijven verschilt per persoon.
Er bestaan veel vooroordelen over mensen met overgewicht. Zo wordt over mensen met overgewicht wel eens gezegd dat ze lui zouden zijn en geen zelfbeheersing hebben. Hierdoor kunnenmensen met overgewicht zich heel ongelukkig voelen en moeite hebben om mee te doen in de samenleving.
Het is ook ongezond om te weinig te eten. Je kunt dan ondergewicht krijgen. Je krijgt te weinig voedingsstoffen binnen en je conditie gaat achteruit. Je kunt je moe voelen of neerslachtig worden. Ondergewicht kan ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van haaruitval en je nieren, lever en andere organen kunnen worden aangetast. Langdurig ondergewicht kan bij vrouwen leiden tot onvruchtbaarheid.
Sommige mensen krijgen makkelijker ondergewicht dan anderen. Ze zijn tenger gebouwd, verbranden snel energie of hebben van nature weinig eetlust. Ondergewicht kan ook samenhangen met bepaalde psychische of lichamelijke ziektes, zoals eetstoornissen. Een eetstoornis kan je gezondheid ernstig beschadigen. Een voorbeeld van een eetstoornis is de ziekte anorexia nervosa. Mensen met deze ziekte krijgen ernstig ondergewicht door extreem streng te lijnen. Mensen met anorexia nervosa zijn heel bang om aan te komen, ook als ze al heel mager zijn. Ze denken dat ze te zwaar zijn, terwijl ze juist ondergewicht hebben.
Een aantal religies heeft ook voorschriften over wat mensen wel en niet mogen eten. Zo mogen joden en moslims vanwege hun geloof geen varkensvlees eten. De dieren die joden en moslims wel mogen eten, moeten daarnaast op een speciale manier zijn geslacht.
Vegetariërs eten geen vlees, omdat ze het houden en slachten van vee dieronvriendelijk of slecht voor het milieu vinden. Veganisten eten helemaal niets dat van dieren afkomstig is, dus ook melkproducten of eieren. Ook maken veganisten geen gebruik van producten met dierlijke materialen, zoals een leer, dons en wol.
Uitwerking begrippen
Conditie De mate van fitheid.
Dieet Een verzameling van regels over wat je wel en niet mag of wilt eten en drinken.
Voedingsstoffen Stoffen die je nodig hebt om goed te kunnen functioneren
Opdracht 3: De gezondheid
Ongezondheid wordt vaak geweten aan te veel en verkeerd eten. Je kunt er dik van worden en je kunt er allerlei kwalen van krijgen. Denk aan hart- en vaatziekten. Maar ook te weinig eten is niet gezond. Een voorbeeld daarvan zie je bij anorexia.
Opdracht 3a: Gezondheidstest
Doe de gezonde leefstijltest.
Gezond eten, niet roken, regelmatig bewegen. Daarmee kun je bepaalde gezondheidsrisico's verminderen zoals hart- en vaatziekten en ouderdomsdiabetes. Maar soms twijfel je of je wel echt goed genoeg bezig bent. Doe de gezonde leefstijltest.
De test is samengesteld door een team van artsen en deskundigen en duurt ongeveer 15 minuten. Per onderwerp krijg je waardevolle tips om je leefstijl te verbeteren. De resultaten van de test worden alleen gebruikt om de gemiddelde scores te bepalen. Hoe meer mensen de test hebben gedaan, hoe beter de gemiddelden een indruk van de doorsnee bevolking zullen weergeven. Op persoonlijk niveau wordt er niets met de resultaten gedaan, zij worden niet bewaard.
Klik op de onderstaande link om de test te doen. Let op maak na afloop van de test een kopie van de uitslag.
Een van de reden waarom mensen veel te dik worden en daardoor ongezond leven, is het feit dat ze te weinig bewegen. Hoeveel beweging krijg jij per dag? Maak de onderstaande test en kopieer de uitslag
Opdracht 4b: Je hebt nu goed kunnen onderzoeken hoe voeding in elkaar steekt. Bedenk met de klas een gezonde lunch maaltijd van top tot teen. Dat betekent dat er drinken moet zijn, maar ook verschillende soorten eten.
Verklaar naderhand waarom jullie deze lunch hebben bereid en waarom het goed is. Jullie conclusie moet teruglinken naar opdracht 4a.
In Nederland wonen bijna 17 miljoen mensen. Elke volwassene moet zelf voor zijn inkomen zorgen, maar dat lukt niet iedereen. In Nederland kennen wij een stelsel van sociale zekerheid. Binnen dit stelsel zorgen de sociale verzekeringen voor inkomen en zorg.
Mensen kunnen zich ook verzekeren tegen de kosten die optreden bij schade of diefstal. Er zijn verplichte verzekeringen zoals een ziektelostenverzekering en vrijwillige verzekeringen zoals een reisverzekering.
Bij de Economische Dimensie komt dit onderdeel nog een keer aan bod.
Bekijk de video; Noem alle verzekeringen die in deze video zijn behandeld
Opdracht 5: Zorg en aansprakelijkheidsverzekering
Bekijk de onderstaande video en maak daarna de opdrachten
Opdracht 5a:Als je in Nederland woont ben je verpicht om een zorgverzekering af te sluiten. De zorgverzekering is een verplichte volksverzekering. Zoek in je eigen sitatie het volgende uit:
a. Hoeveel premie betaal jij voor de zorgverzekering (of je ouders)?
b. Wat is een basispakket?
c. Wat is een aanvullende verzekering
d. Wat wordt er bedoeld met een eigen risisco en hoog is dit bedrag?
e. Wat is zorgtoeslag en wanneer heb je hier recht op?
f. Vergelijk minstens 2 zorgverzekeringen, welke kies je?
Je kunt hiervoor de volgende link gebruiken: zorgvergelijker
Opdracht 5b: De verzekering die de schade door ongevallen dekt, is de Aansprakelijkheidsverzekring voor Particulieren (AVP) ook wel WA genoemd. Deze verzekering is niet verplicht, maar wel aan te raden. Het is een veilig gevoel als je weet dat je goed verzekerd bent. Stel je wilt een AVP afsluiten:
ga naar http://www.avpverzekering.com/
a. Wat is een AVP verzekering
b. Waartegen dekt een AVP verzekering
c. Wie is gedekt met deze verzekering
d. Bij wie kun je een AVP verzekering afsluiten en wat kost het bij een dekkiing van €1.250.000
e. Waarom zou je wel/niet een aansprakelijkheidverzekering afsluiten?
Opdracht 5c: Er zijn ook vrijwillige verzekeringen, zoals een reisverzekering of rechtsbijstandsverzekering.
Stel jij gaat op jezelf wonen of je woont op jezelf.
- Je hebt een huurwoning.
- Je hebt een eigen auto of scooter, etc.
- Je hebt dure spullen in huis, zoals tv flatscreen, muziekinstallatie, laptop, wasmachine, droger,
vaatwasser, ed.
- Je gaat 1x per jaar op vakantie.
Zoek nu zelf eens uit welke verzekeringen jij verplicht moet afsluiten en welke jij belangrijk vindt op vrijwillig af te sluiten: Ga naar https://www.independer.nl/verzekeringen/info/verplichte-verzekeringen.aspx voor hulp
H4. Relaties en Seksualiteit
Film
Bekijk ter introductie op het onderwerp relaties en seksualiteit onderstaande film
One night stand film 'Absolutely positive' van Kate Brown. Sinds zijn moeder is overleden, woont de zestienjarige Dennis bij zijn tante. Tante Marie bedoelt het goed, maar ze pakt Dennis helemaal verkeerd aan, hij wordt er helemaal gek van. Op zijn nieuwe school houdt hij zich afzijdig. Totdat hij Sara ziet en Dennis valt als een blok voor haar, maar hij is doodsbenauwd om intiem met haar te worden. Want, hoe vertel je iemand dat je .........?
Informatie over relaties en seksualiteit
Zorgen voor je eigen gezondheid. Daar hoort ook veilig vrijen bij en in bredere zin relaties en seksualiteit. In de onderstaande links vind je informatie over:
1. Relaties
2. Seksualiteit
3. Veilige sex
Wat beïnvloedt de keuze van jongeren om wel of geen condooms te gebruiken?
Jongeren weten over het algemeen redelijk veel over aids. Toch bestaan er nog aanzienlijke misverstanden. Zo'n 15% van de jongeren denkt bijvoorbeeld dat je minder snel geïnfecteerd wordt met hiv als je niet tongzoent. Of dat goed wassen na het vrijen helpt om een hiv-infectie te voorkomen (25% van de jongeren). Veel jongeren zijn van mening dat de pil helpt om hiv en andere soa te voorkomen.
Over andere soa dan hiv-infectie weten jongeren weinig. De meeste jongeren kennen bijvoorbeeld de naam van slechts één soa. Chlamydia is nog te weinig bekend. Veel jongeren weten niet dat je een soa kunt hebben zonder dat je het merkt en dat een soa bijna nooit vanzelf overgaat.
Opdracht 6: Geslachtsziekte
Maak in tweetallen een powerpoint presentatie over geslachtziektes. Klassikaal gaan we de onderwerpen goed verdelen.
Wie wordt ermee besmet: mannen, vrouwen of beiden?
Wat is de Nederlandse naam (als die bestaat)?
Hoe kan je het krijgen?
Enz.
Opdracht 7: Seksuele diversiteit
In deze opdracht gaan we in op seksuele diversiteit. Het onderwerp (mannelijke/vrouwelijke) homoseksualiteit kan veel vragen oproepen en vooroordelen zijn soms lastig te bespreken. Dit geldt ook voor reacties van de omgeving op de coming-out van jongeren. Naast homoseksualiteit zijn er nog veel meer begrippen rondom seksuele diverisiteit aan bod komen.
Bekijk de onderstaande 2 video's over coming out en maak daarna opdracht A:
Rutger vertelt het verhaal van zijn coming out. Hoe hij uit de kast is gekomen... Of beter gezegd: hoe hij uit de kast werd getrokken.
Moeder heeft grote moeite met coming-out van haar dove dochter Mariska in 'Uit De Kast'
Opdracht A
Wat is "coming out"?
Hoe word je homo of hoe wordt je hetero?
Welke bedoeling heeft Rutger met zijn Youtube filmpje?
Hoe zou jij reageren op de boodschap van Mariska?
Open de onderstaande link "begrippen seksuele diversiteit" en maak daarna opdracht B
Bekijk het onderstaande filmpje "Coming Out" en maak daarna opdracht C
Uit de kast komen, oftewel: aan anderen vertellen dat je homo, lesbo of bi bent is voor iedereen verschillend. In dit filmpje praten jongeren over hun coming-out.
Opdracht C
Noem twee verschillende manieren hoe jongeren ontdekt hebben dat ze homo, lesbisch of bi zijn?
Op welke 3 manieren hebben ze aan hun ouders verteld dat ze homo, lesbisch of bi zijn?
Noem enkele reacties van hun ouders?
Als jij vervelende opmerkingen hoort over homoseksuele jongens of lesbische meisjes hoe reageer je dan? Ik reageer dan door:
Hoe reageerden vrienden en leerlingen op school?
Stel dat jij homo/lesbisch zou zijn, hoe zou je dan graag willen dat anderen op school reageren Ik zou dan graag willen dat:
Hoe zou jij reageren als een vriend (in) van jou vertelt dat hij/zij homo/lesbisch/bi is? Ik zou:
Noem eens 3 bekende mannelijke Nederlandse homoseksuelen
Noem eens 3 bekende vrouwelijke Nederlandse homoseksuelen
Noem eens 3 bekende Nederlandse bi-seksuelen
Afsluiter: "Born this way" van Lady Gaga
In dit nummer drukt Lady Gaga haar respect uit voor iedereen ongeacht je seksuele voorkeur en geeft ze iedereen die over zichzelf twijfelt een positief gevoel.
H5. Alcohol, roken en drugs
Informatie over alcohol, roken en drugs
Wanneer spreek je van een verslaving?
Bekijk het filmpje hieronder.
Een korte animatie die je echt even aan het denken zet: zo werkt een verslaving dus. Het filmpje is eenvoudig maar daarin schuilt juist de kracht. Een ingewikkeld onderwerp, zo helder en simpel uitgelegd dat je het aan een kind kunt laten zien.
De onderstaande Powerpointpresentaties zijn te gebruiken om uitgebreid stil te staan bij deze verslavingen.
Levensbeschouwing is een visie op het leven: wat het leven betekent, wat de waarde ervan is en hoe het geleefd moet worden. Hierbij kan de geloofsovertuiging een belangrijke rol spelen.
Bekijk het onderstaande filmpje.
Wat vind jij van de stelling: "De wereld zou er beter uitzien zonder religie"?
Jouw kijk op het leven is het fundament (de basis) onder jouw bestaan
Religie speelt in samenlevingen een belangrijke rol. Op steeds meer scholen zitten studenten met verschillende godsdienstige achtergronden. Ook de ontwikkelingen in de wereld (van oorlog tot ontwikkelingssamenwerking) moeten steeds vaker in het licht van religie worden gezien. In dit informatie onderdeel worden 2 thema's behandeld. In de onderstaande links vind je informatie over: 1. Kijk op het leven 2. Wereldreligies
1. Kijk op het leven
Levensbeschouwing Mensen hebben verschillende ideeën over het leven. Je levensbeschouwing is jouw persoonlijke visie op het leven. Het geeft aan wat het leven voor jou betekent en hoe je vindt dat je moet leven. Door wie je bent en wat je meemaakt, ontwikkel je je eigen, unieke levensbeschouwing. Je levensbeschouwing kan daarnaast ook de kijk van een groep mensen op het leven betekenen. Veel mensen denken in grote lijnen hetzelfde over wat het leven voor hen betekent en over hoe ze zouden moe ten leven. Deze mensen delen veel opvattingen en hebben vaak dezelfde tradities en gewoonten. Zo gaan veel Nederlandse kinderen naar een basisschool die uitgaat van een bepaalde levensbeschouwing. Er zijn bijvoorbeeld joodse, katholieke en humanistische basisscholen. Veel keuzes die je maakt, zijn gebaseerd op een levensbeschouwing, ook al ben je je daar niet altijd van bewust. Je wordt bijvoorbeeld beïnvloed door opvattingen van mensen om je heen, zoals ouders, leraren, vrienden en politici. Sommige ideeën neem je van ze over. Onbewust baseer jij zo je eigen ideeën en opvattingen op de levensbeschouwingen van anderen.
Religie Religie speelt een belangrijke rol in het leven van veel mensen. Binnen een religie staan meestal één of meerdere goden, of hogere machten centraal. Een religie wordt vaak een godsdienst genoemd. Er zijn wereldwijd veel verschillende religies. Je kunt deze religies onderverdelen in monotheïstische en polytheïstische religies. Monotheïstische religies gaan uit van het bestaan van één god. Volgens polytheïstische religies bestaan er meerdere goden.
Het boeddhisme
Het boeddhisme is één van de meest invloedrijke levensbeschouwingen in Oost-Azië. In onder meer Thailand, China en Japan wonen veel boeddhisten. Het boeddhisme is in de omgeving van India ontstaan. De stichter van het boeddhisme was de Indiase prins Siddharta Gautama (566 -486 voor Christus). Gautama zocht door middel van meditatie antwoorden op zijn levensvragen. Na jaren van meditatie en leven in afzondering bereikte hij een staat van verlichting: hij vond een antwoord op zijn vragen. Vanaf dat moment werd hij Boeddha genoemd. Boeddha betekent de verlichte. Dit is dus geen naam of god, maar een titel.
Het boeddhisme heeft vier uitgangspunten:
Het leven is lijden. Dat lijden is er in allerlei. vormen, zoals pijn, haat, verdriet en jaloezie.
Het lijden wordt veroorzaakt door verlangens en begeertes.
Het verlangen moet worden overwonnen om verlost te raken van het lijden. Uiteindelijk leidt dat tot nirwana: een toestand van absolute en eeuwigdurende vrede.
De manier om tot nirwana te komen is door het volgen van het zogenoemde achtvoudige pad. Dit pad beschrijft in acht stappen hoe mensen de onrust van hun geest en het lijden kunnen overwinnen.
De meeste aanhangers van religies aanbidden een godheid of hogere macht. Dat gebeurt vaak in een godshuis, zoals een tempel, kerk of moskee. Veel religies baseren zich op verhalen en geschriften met geloofsregels. De geschriften bieden antwoorden op de vraag waarom mensen leven, wat goed en kwaad is en wat er met mensen gebeurt als ze sterven. Elke religie kent verschillende stromingen. Mensen die bij een religieuze stroming horen, hebben bepaalde opvattingen over de uitleg en toepassing va n het geloof. Binnen het christendom zijn er bijvoorbeeld stromingen waarbij kinderen vlak na de geboorte worden gedoopt en stromingen waar bij mensen juist op latere leeftijd worden gedoopt. Voor sommige mensen speelt religie zo'n belangrijke rol in hun leven, dat hun leven voor een groot deel wordt bepaald door de religie die ze aanhangen. Andere mensen zijn religieus, maar volgen niet alle geloofsregels even strikt op. Ze geloven bijvoorbeeld wel in God, maar gaan niet elke week naar de kerk.
Fundamentalisten
Fundamentalisten zijn mensen die vinden dat de grondbeginselen van het geloof letterlijk moeten worden toegepast. Een voorbeeld van een fundamentalistische stroming binnen het jodendom is het chassidisch jodendom. Aanhangers van deze stroming houden zich strikt aan de joodse geloofsregels. Zij houden zich strikt aan de voedingsvoorschriften, de spijswetten, en de kledingvoorschriften. Mannen dragen zwarte kleding, een hoed of keppeltje en hebben vaak pijpenkrullen. Vrouwen dragen een rok of jurk en moeten nadat zij getrouwd zijn hun hoofd bedekken.
niet-religieuze levensbeschouwingen Er zijn ook levensbeschouwingen die niet op een religie zijn gebaseerd. Sommige mensen geloven niet dat er een god bestaat. Atheïsme is de opvatting dat er geen god of goden bestaan. Agnosticisme is de opvatting dat je niet kunt aantonen dat een god wel of niet bestaat.
Het humanisme is een niet-religieuze levensbeschouwing waarin de mens centraal staat. Dit in tegenstelling tot een religie, waarin één of meerdere goden centraal staan. Humanisten denken dat levensvragen moeten worden bekeken vanuit menselijke kennis en wetenschap. Humanisten gelo ven dat de mens zich kan en blijft ontwikkelen. Op basis van hun verstand moeten mensen zelf onderscheid maken tussen goed en kwaad.
Secularisme Secularisme is de opvatting dat religie geen invloed mag hebben op de maatschappij. Het principe van de scheiding tussen kerk en staat is hierop gebaseerd. De scheiding tussen kerk en staat houdt in dat de wetten in een land het hoogste gezag hebben en religieuze uitingen nooit in strijd mogen zijn met die wetten. Dit betekent dat geloofsorganisaties zich niet met de overheid mogen bemoeien en andersom. In Nederland leven zowel veel religieuze als niet-religieuze mensen. Religie heeft veel invloed op de Nederlandse maatschappij. Toch is Nederland een seculier land met een scheiding tussen kerk en staat. De wet staat in Nederland boven een kerk of religie. Iedereen is wel vrij om zijn eigen geloof te kiezen en zijn geloof te belijden. Dit staat ook in de Grondwet.
Agnosticisme
De opvatting dat je niet kunt aantonen dat een god wel of niet bestaat.
Atheïsme
De opvatting dat er geen god of goden bestaan.
Humanisme
Een niet-religieuze levensbeschouwing waarin de mens centra al staat.
Levensbeschouwing
De opvatting van een individu of een groep mensen over wat het leven betekent en hoe je vindt dat je moet leven.
Monotheïstische religie
Een religie die uitgaat van het bestaan van één god.
Polytheïstische religie
Een religie die uitgaat van het bestaan van meerdere goden.
Religie
Een levensbeschouwing waarbinnen meestal één of meerdere goden, of hogere machten centraal staan.
Secularisme
De opvatting dat religie geen invloed mag hebben op de maatschappij.
2. Wereldreligies
Christendom, Islam en Jodendom. Een groot deel van de wereldbevolking is religieus. Sommige religies hebben aanhangers over de hele wereld. In de Nederlandse samenleving hebben vooral het christendom, de islam en het jodendom veel invloed.
Het christendom Het christendom is de religie met wereldwijd de meeste aanhangers. Ook in Nederland is het christendom al eeuwenlang de religie die door de meeste mensen wordt aangehangen. Vanaf ongeveer het jaar 500 tot in de negentiende eeuw waren bijna alle Nederlanders christelijk. Ook in de jaren die volgden, ging het overgrote deel van de Nederlanders nog regelmatig naar een christelijke kerk. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is het aantal kerkgangers in Nederland sterk afgenomen. Toch heeft het christendom nog altijd veel invloed op de Nederlandse samenleving. Er worden christelijke feesten gevierd, zoals Kerstmis en Pasen. Verschillende politieke partijen, omroepen en kranten hebben een christelijke grondslag. En in elke Nederlandse gemeente is wel een kerk te vinden. Het christendom is een monotheïstische religie. Christenen geloven in het bestaan van één God. Het leven en de uitspraken van Jezus staan centraal in het christendom. Jezus wordt ook wel Christus genoemd. Christenen geloven dat Jezus de zoon van God is. De Bijbel is het belangrijkste boek binnen het christendom. De Bijbel bestaat uit twee delen: het Oude Testament en het Nieuwe Testament. In het Oude Testament wordt onder meer het scheppingsverhaal verteld, de schepping van de wereld door God. In het Oude Testament staan ook de Tien Geboden. De Tien Geboden zijn regels over hoe je moet leven, bijvoorbeeld dat je niet mag doden of stelen. Het Nieuwe Testament gaat voornamelijk over het leven en de daden van Jezus, zijn dood aan het kruis en zijn opstanding uit de dood. Binnen het christendom kun je verschillende stromingen onderscheiden. Die stromingen ontstonden omdat christenen van mening verschilden over het geloof en over de manier van geloven. De belangrijkste stromingen binnen het christendom zijn de rooms-katholieke stroming, de protestantse stroming en de oosters-orthodoxe stroming. In Nederland hebben vooral rooms-katholieken en protestanten veel aanhangers. Rooms-katholieken kennen een leider van hun kerk: de paus. Hij is de leider van alle rooms- katholieken en is gezeteld in Rome. De paus is volgens katholieken de plaatsbekleder van Jezus op aarde en neemt besluiten waar katholieke gelovigen zich aan moeten houden. Protestanten hebben zich in de zestiende eeuw van de rooms-katholieke stroming afgesplitst. Ze hadden een andere opvatting over de Bijbel dan de katholieken en vonden dat de katholieke geestelijken teveel rijkdommen hadden. Volgens protestanten is de Bijbel het enige gezag binnen het geloof. Zij zien de paus niet als leider van het geloof. De protestanten hebben zich later weer verder opgesplitst in onder meer gereformeerden en hervormden.
Aanhangers van de Oosters-orthodoxe kerk zien de paus ook niet als leider van de kerk. In plaats daarvan is er een raad van patriarchen die besluiten neemt voor orthodoxe gelovigen.
De islam De islam is net als het christendom een monotheïstische religie. Aanhangers van de islam worden islamieten of moslims genoemd. Moslims geloven in het bestaan van één God: Allah. Het Arabische woord islam betekent overgave. Binnen de islam staat de profeet Mohammed centraal. Het heilige boek van moslims is de Koran. De Koran is verdeeld in hoofdstukken die soera's worden genoemd. Moslims geloven dat God de tekst van de koran via de engel Djibriel aan Mohammed heeft doorgegeven. De inhoud van de koran bestaat uit wat de profeet tijdens deze openbaringen heeft gehoord. De koran moet door moslims niet alleen in het Arabisch worden gelezen, maar ook in het Arabisch worden voorgedragen. Dit gebeurt meestal in de moskee, het gebedshuis van moslims. Naast de Koran is voor veel moslims de Hadith heel belangrijk. De Hadith is een verzameling van uitspraken van Mohammed en verhalen over zijn leven. De islamitische wetten, de sharia, zijn uit de Koran en de Hadith samengesteld. In de meeste islamitische landen geldt de sharia als basis voor een deel van het recht. Er zijn twee islamitische hoofdstromingen: het soennisme en het sjiisme. Soennieten en sjiieten verschillen van mening over een aantal geloofszaken , bijvoorbeeld over de rol van de imam. Een imam is een islamitische geestelijke die het gebed leidt. Voor soennieten is het leiden van het gebed de enige rol van de imam. Binnen het sjiisme heeft de imam een veel grotere rol. De imam is voor sjiieten de geestelijke leider.
De vijf zuilen van de Islam De vijf zuilen van de islam zijn de vijf belangrijkste religieuze verplichtingen voor moslims. De vijf zuilen zijn:
De geloofsbelijdenis: moslims moeten getuigen dat er geen godheid behalve God is en dat Mohammed zijn profeet is
Het gebed: moslims moeten vijf keer per dag bidden in de richting van Mekka, de geboorteplaats van Mohammed.
Vasten: moslims moeten vasten tijdens de ramadan. Ze mogen dan tussen zonsopgang en zonsondergang niet eten, drinken en roken en mogen ook geen seks hebben. De ramadan eindigt met het Suikerfeest
Liefdadigheid: moslims moeten een deel van hun inkomen aan de armen geven.
De bedevaart: moslims die voldoende geld hebben en gezond zijn , moeten minstens één keer in hun leven een pelgrimstocht naar Mekka maken.
Het jodendom
Het jodendom is één van de oudste monotheïstische religies. Joden geloven in een almachtige god en geloven dat hun volk door God uitverkoren is. Het jodendom is meer dan een religie. In het jodendom zijn religie, cultuur en afkomst met elkaar verweven
De diaspora
De Joodse diaspora staat voor de verspreiding van Joden over de wereld. Dit gebeurde nadat het Joodse volk verbannen werd uit Juda, het gebied dat overeenkomt met het huidige Israël en de Westelijke Jordaanoever. De Joden leefden in ballingschap op ver schillende plekken in de wereld. Vaak vormden ze een afgesloten gemeenschap, waarin zij hun tradities en geloof konden voortzetten. Joden leefden als minderheid in landen waar de meerderheid van de mensen een ander geloof had. Toen meer dan tweeduizend jaar later, in 1948, de staat Israël werd gesticht, vestigden veel Joden zich daar.
Het heilige boek van de joden heet de Tenach. De inhoud van de Tenach is gelijk aan het Oude Testament van de christelijke Bijbel. De Tenach bestaat uit drie delen: de Thora, de profeten en de geschriften. De Thora is de grondslag van het joodse geloof. De Thora komt overeen met de eerste vijf boeken van de Bijbel. In de Thora staat net als in het Oude Testament beschreven hoe de wereld is ontstaan: het scheppingsverhaal. Naast de Tenach is de Talmoed een belangrijk boekbinnen het joodse geloof. In de Talmoed staat commentaar van joodse geleerden op de Tenach. Joodse geleerden worden rabbijnen genoemd. Rabbijnen geven les in godsdienst en leiden de diensten in de synagoge. De synagoge is de plek waar joden bij elkaar komen om te bidden en te leren. Het jodendom kent vele gebruiken en rituelen. Zo zijn er speciale voedingsregels, die onder meer voorschrijven dat zuivelproducten en vlees apart bereid en gegeten moeten worden. Daarnaast is de sabbat voor joden heel belangrijk. De sabbat is een rustdag die op vrijdagavond bij zonsondergang begint en op zaterdagavond bij zonsondergang eindigt.
Begrippen Betekenis
Bijbel Het heilige boek van de christenen.
Hadith Een verzameling van uitspraken van Mohammed en verhalen over zijn leven.
Koran Het heilige boek van de moslims.
Moskee Het gebedshuis van moslims.
Rabbijn Een joodse geleerde die les geeft in godsdienst en de diensten in de synagoge leidt.
Synagoge De plek waar joden bij elkaar komen om te bidden en te leren.
Tenach Het heilige boek van de joden .
Thora Het deel van de Tenach dat de grondslag van het joodse geloof vormt.
Opdracht 9: Wereldgodsdiensten
Opdracht 10: Orgaan en weefseldonatie
Levensbeschouwing en orgaandonatie
De nood aan donororganen is universeel, overal worden mensen geboren met aandoeningen of worden mensen ziek waardoor ze een orgaantransplantatie nodig hebben. Wereldwijd bestaan er echter uiteenlopende visies op orgaandonatie. Culturele en religieuze achtergronden bepalen de houding van mensen tegenover orgaandonatie.
Algemeen kunnen we stellen dat bij het bepalen van een standpunt over orgaandonatie vaak een afweging wordt gemaakt tussen enerzijds respect voor het lichaam en lichamelijke integriteit en anderzijds het belang van naastenliefde en behulpzaamheid.
Maak de onderstaande 4 onderdelen. Sla de antwoorden en printscreens op in je portfolio.
Het arrangement LB - Dimensie Vitaal Burgerschap - Doetinchem is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteurs
Simone Rissewijck
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2016-08-22 13:40:31
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Gezond en vitaal op je werkplek 
Relaties
