Staatsexamen maatschappijleer 2021

Staatsexamen maatschappijleer 2021

Inleiding

Voor het Staatsexamen Maatschappijleer gemeenschappelijk deel moeten de leerlingen twee examens afleggen:

- het schriftelijke examen

- het mondelinge examen

 

Voor het mondelinge examen moeten de leerlingen 5 casussen kennen:

1. Minister: Weg met seksistisch speelgoed

2. Maak klassen kleiner in strijd tegen het lerarentekort

3. .Wetenschappers trekken aan de bel: "Het klimaar duldt geen uitstel meer."

4. Het aantal Nederlanders dat zich registreert in het donorregister stijgt. Onder de nieuwe registraties zijn relatief veel Nederlanders die niet willen dat hun organen na hun dood worden gebruikt.

5. Kort lontje verpest het fietsplezier

 

Het mondelinge examen duurt 25 minuten.

Van de vijf gegeven casussen zullen er twee tijdens het mondelinge examen gebruikt worden. Eén cassus mag door de kandidaat gekozen worden, de andere wordt door de examinator gekozen.

Daarnaast worden ten minste twee onderwerpen, gekozen door de examinator, uit de examenstof geëxamineerd.

 

Wij hebben deze wiki gemaakt, zodat de kandidaten door zelfstudie de casussen kunnen verkennen.

Daarnaast zal het altijd nodig zijn om in groepsverband de onderwerpen verder uit te diepen.

 

Nathalie van Beurden

Rianne van den Braak

Samantha

Sita Parker

 

seksistische speelgoed

tekst uit syllabus

rolbevestigend speelgoed

Minister Ingrid van Engelshoven (Emancipatie) roept speelgoedfabrikanten op rolbevestigend speelgoed in hun collectie ‘te bekijken’. Ook voert Van Engelshoven een discussie over stereotypering met de uitgevers van schoolboeken.  De minister doet haar oproep nadat bekend is geworden dat in Franse speelgoedwinkels volgend jaar een einde komt aan de indeling ‘jongens’ en ‘meisjes’.

 

Klik op de onderstaande link en lees de tekst.

https://www.ad.nl/buitenland/frankrijk-bant-bob-de-bouwer~a5537eb6/

Bron: AD.nl, Frank Renout 26 september 2019

 

Beantwoord de onderstaande vragen:

1. Wat wordt bedoeld met het begrip ‘stereotypen”?

2. “De zaak werd aangekaart door de Britse belangenorganisatie Let Toys Be Toys die foto's op Twitter zette met de kritische tekst: 'nee, dit is geen 1 aprilgrap' “.

Waarom wil deze organisatie geen indeling in “jongens” en “meisjes” op de speelgoedafdeling?

3. “De Franse regering is ervan overtuigd dat speelgoedgebruik invloed heeft op het latere leven.”

Wat verwacht men dat de invloed zal zijn als men vroeg begint met het aanbieden van genderneutraal speelgoed?

4. Waarom zouden kinderen nu toch nog vaak kiezen voor niet-genderneutraal speelgoed?

 

Klik op onderstaande linken en lees de tekst of bekijk het filmpje:

https://www.ad.nl/politiek/minister-weg-met-seksistisch-speelgoed~a414f596/

Bron: AD.nl, Edwin van der Aa 26 september 2019

 

 

aanvullende informatie

eigen mening

Bekijk het filmpje over de mening van een aantal Nederlanders over genderneutraal speelgoed.

Bron: DenHaagTV, 26 september 2019

 

Beantwoord de volgende vraag:

  1. Wat is jouw mening over genderneutraal speelgoed? Verwerk in je antwoord de volgende begrippen:
  • Vooroordelen
  • Stereotype
  • Aangeboren en aangeleerde eigenschappen

begrippen en antwoorden

Seksistisch speelgoed

 

aangeleerde/aangeboren eigenschappen

beeldvorming

compromis

cultuur

cultuuroverdracht

discriminatie

emancipatie

Etnische afkomst

identificatie

mening

normbesef

persoonlijkheidsvorming

rolpatroon

Selectieve beeldvorming

stereotype

vooroordelen

Waarden en normen

 

Klik hier voor de uitleg van alle begrippen.

Klik hier voor de antwoorden op de vragen.

lerarentekort

tekst uit syllabus

inleiding

Klik op onderstaande link en bekijk het filmpje.

Bron: Algemene Onderwijsbond, 16 november 2020

https://www.youtube.com/watch?v=ZKEs2jRXg50

lerarentekort

Klik op hier of op de onderstaande link en lees het artikel en bekijk het filmpje (02:44 min) bovenaan de website.

Bron: AD, 21 september 2020

https://www.ad.nl/binnenland/maak-klassen-kleiner-in-strijd-tegen-lerarentekort~abb1c38f/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F#:~:text=videoHet%20lerarentekort%20moet%20worden,met%20meer%20dan%2021%20leerlingen

 


Beantwoord onderstaande vragen.

1. Waarvoor pleiten AOb, het Lerarencollectief, Leraren in actie en Ouders & Onderwijs?

2. Waarom willen zij de kleinere klassen op basis- en middelbare scholen?

3. Wat is één van de oorzaken dat veel leraren het onderwijs verlaten?

4. Wat is het gevolg voor het lerarentekort als er kleinere klassen komen?

5. Waarom is dit gevolg dan op lange termijn toch nog positief?

6. Waarom is het belangrijk dat dit middels een petitie op de politieke agenda komt?

aanvullende informatie

Klik hier of op onderstaande link en lees de tekst.

Bron: Rijksoverheid, z.d.

https://www.onderwijsinspectie.nl/onderwerpen/staat-van-het-onderwijs/trends-in-het-onderwijs/primair-onderwijs/lerarentekort-en-kansenongelijkheid

 

Klik hier of op onderstaande link en lees de tekst.

Bron: nu.nl, 9 december 2020

https://www.nu.nl/binnenland/6095683/verwacht-lerarentekort-is-gekrompen-maar-nog-steeds-veel-docenten-nodig.html

 

Beantwoord de volgende vraag.

7. Wat zijn verschillende oplossingen voor het lerarentekort?

eigen mening

Lees de tekst op onderstaande link.

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/werken-in-het-onderwijs/aanpak-tekort-aan-leraren/lerarentekort-primair-onderwijs

Bron: Rijksoverheid, z.d.

 

Bekijk video via onderstaande link.

Bron: youtube, 7 juni 2017

 

Beantwoord de volgende vraag.

8. Hoe vind jij dat de overheid het lerarentekort moet oplossen?

begrippen en antwoorden

Lerarentekort

Argument

Belang

Gelijkheid

Gelijkwaardigheid

Ideaalbeeld

Kabinet

Lobbyen

Maatschappelijk probleem

Minister

Politieke agenda

Pressiegroep

Regeerakkoord

Tweede Kamer

Vakbond

Verkiezingen

 

Klik hier voor de antwoorden op de vragen.

Klik hier voor uitleg over de begrippen.

 

klimaat

tekst uit syllabus

aanleiding

In 2015 tekenden de Verenigde Naties het akkoord van Parijs waarin werd afgesproken de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de twee graden.

Sindsdien zijn er veel klimaattoppen geweest in diverse landen (vb. november 2019 in Madrid), maar het wordt steeds duidelijker dat we deze doelstelling niet gaan bereiken. De uitstoot van CO2 moet drastisch omlaag!

 

Lees het onderstaande artikel

https://www.hier.nu/themas/klimaatverandering/dit-is-waar-het-klimaatakkoord-over-gaat?gclid=CjwKCAiAjeSABhAPEiwAqfxURYxlVsLItIj9P8o77Gi1EKqHC0zCSaCiNx8SoLhuAqEYm_7wC8HyNRoCmRMQAvD_BwE

Bron: hier.nu, 3 juli 2019

 

Beantwoord de volgende vraag

Wat houdt het Klimaatverdrag van Parijs in?

gevolgen

Lees de onderstaande artikelen.

 

https://www.trouw.nl/nieuws/hoelang-kun-je-volhouden-dat-dit-de-allerlaatste-klimaatwaarschuwing-is~bc68e2534/

Bron: Trouw, 28 november 2019

 

https://www.hier.nu/themas/klimaatverandering/het-klimaatprobleem-voor-dummies-gevolgen

Bron: hier.nu, 27 maart 2016

 

https://www.hier.nu/themas/klimaatverandering/nederland-wordt-natter-en-grilliger

Bron: hier.nu, 27 juli 2015

 

https://www.hier.nu/themas/klimaatverandering/het-klimaatprobleem-voor-dummies-zeespiegelstijging

Bron: hier.nu, 15 november 2015

 

Beantwoord de volgende vraag.

Welke gevolgen hebben de opwarming van de aarde?

maatregelen

De klimaattop die in november 202 gehouden zou worden in Glasgow is uitgesteld naar november 2021 vanwege de coronacrisis. Toch staat het denken over maatregelen niet stil.

 

Lees onderstaande artikelen.

 

Klimaattop november 2019 in Madrid.

https://www.trouw.nl/nieuws/de-uitstoot-moet-direct-drastisch-omlaag-om-parijs-nog-te-halen~b0eb059a/

Bron: Trouw, 26 november 2019

 

Klimaattop Glasgow uitgesteld.

https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/uitstel-van-de-vn-klimaattop-in-glasgow-wat-heeft-dat-voor-gevolgen~b72557c8/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

Bron: Volkskrant, 29 mei 2020

 

Eigen klimaatwet voor Nederland

https://www.hier.nu/themas/klimaatverandering/6-dingen-die-je-moet-weten-over-klimaatwet

Bron: hier.nu, 29 mei 2019

 

De VS en het klimaatverdrag.

https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/zes-vragen-over-de-vs-en-het-klimaatakkoord-van-parijs-wordt-het-een-ramp-of-blijft-de-schade-beperkt~bbdee418/

Bron: de Volkskrant, 4 november 2020

 

Beantwoord onderstaande vragen.

Waarom zijn er zoveel klimaattoppen sinds het Klimaatverdrag van 2015 in Parijs?

Welke landen halen hun doelen niet?

Welke landen halen hun doelen wel?

Waarom halen deze landen hun doelen wel?

Welke 6 maatregelen zijn belangrijk voor de Nederlandse klimaatwet?

eigen mening

Bekijk de onderstaande informatie.

Wat is een voetafdruk?

https://www.voetafdruk.eu/hetmodel/index.html

Bron: werkgroep voetafdruk Nederland, z.d.

 

Maak de voetafdruktesten.

https://voetafdruktest.wwf.nl/vragen

Bron: wwf, z.d.

 

Voetafdruktest op papier (voor gebruik in de klas)

https://www.voetafdruk.eu/uwvoetafdruk/scanjongerenvoetafdruk03-2010dekleineaarde.pdf

Bron: de kleine aarde, maart 2010

 

Lees onderstaande informatie.

Hoe kunnen we als individu zorgen voor ons klimaat?

https://www.voetafdruk.eu/uwvoetafdruk/tips.html

Bron: werkgroep voetafdruk Nederland, z.d.

 

Wil je kijken naar je eigen omgeving?

https://as50.klimaatatlas.net/

 

Beantwoord de volgende vragen

Wat is een voetafdruk?

Wat zijn de uitkomsten van de testen die je gemaakt hebt?

Wat kan jij doen om ervoor te zorgen dat de opwarming van de aarde langzamer gaat?

begrippen en antwoorden

Klimaat

 

Algemeen belang

argument

Asociaal gedrag

compromis

Dilemma

Directe democratie

Indirecte democratie

kabinet

Maatschappelijk probleem

overheid

politiek

regering

welvaart

 

Klik hier voor de antwoorden op de vragen.

Klik hier voor de uitleg van de begrippenlijst.

donorregister

tekst uit syllabus

aanleiding

Bron: Publicis Groupe NL, 22 oktober 2019

 

Bron: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 13 november 2020

 

geschiedenis

Lees onderstaande artikelen.

 

https://www.trouw.nl/nieuws/hoe-de-donorwet-er-kwam~b7b8c54d/

Bron: Trouw, 17 februari 2018

 

https://www.donorregister.nl/veranderingen-in-2020

Bron: Rijksoverheid, z.d.

 

Bron: Rijksoverheid, 22 december 2019

 

Beantwoord de volgende vragen.

Waarom is de donorwet er gegkomen?

Hoe was het eerst geregeld?

Welk argument telde zwaar?

Hoe is de donorwet nu geregeld?

tot standkoming van wetten

tegenstanders

Bekijk de filmpjes en lees het artikelen.

Bron: RTLnieuws, 27 juli 2017

 

Bron: Erasmus Universiteit Rotterdam, 13 oktober 2016

 

https://www.trouw.nl/nieuws/steeds-meer-nederlanders-zeggen-nee-tegen-orgaandonatie~b076424f/

Bron: Trouw, 6 februari 2018

https://nos.nl/op3/artikel/2216962-nieuwe-donorwet-of-niet-deze-jonge-mensen-staan-geen-organen-af.html

Bron: NOS, 16 februari 2018

 

Beantwoord onderstaande vraag.

Welke argumenten hebben tegenstanders van (de nieuwe wet op) orgaandonatie?

 

voorstanders

Lees onderstaande artikel en kijk het filmpje.

https://nos.nl/artikel/2217015-blijdschap-om-nieuwe-donorwet-maar-ook-kritiek.html

Bron: NOS nieuws, 13 februari 2018

 

Bron: NOS, 26 september 2018

Bron: NHnieuws, 29 juni 2020

 

Beantwoord de onderstaande vraag.

Welke argumenten gebruiken voorstanders?

 

eigen mening

 

Bekijk de onderstaande film en lees de artikelen

Bron: ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 1 september 2020

 

Informatie over het aangeven van je keuze:

https://www.donorregister.nl/veranderingen-in-2020

Bron: Rijksoverheid, 11 februari 2020

 

https://eenvandaag.avrotros.nl/item/nieuwe-donorwetgeving-dwingt-tot-nadenken-over-eigen-sterfelijkheid-1/

Bron: EenVandaag, 12 februari 2018

 

https://npvzorg.nl/thema/orgaandonatie/

Bron: npv, 11 februari 2020

 

Beantwoord de onderstaande vraag.

Welke keuze ga jij maken? Waarom?

begrippen en antwoorden

donorregister

 

argument

belang

compromis

Cultuur

cultuuroverdracht

dilemma

doelgroep

Etnische afkomst

feit

Individuele belangen

Collectieve belangen

massamedia

mening

normbesef

objectief

Overheidsbeleid

Politieke stromingen

subjectief

waarde

 

Klik hier voor het antwoord op de vragen.

Klik hier voor de uitleg van de begrippen.

fietsplezier

tekst uit syllabus

inleiding

 

Klik op de onderstaande link en bekijk het filmpje.

Bron: youtube.nl, 13 pril 2019

fietsterreur

Lees de onderstaande artikelen.

De toekomst van het fietspad: hoe kan het beter? - Noordhollands Dagblad

Bron: Noordhollands Dagblad, 29 augustus 2020

 

Oproep levert veel ideeën op over veilig op de fiets - Noordhollands Dagblad

Bron: Noordhollands Dagblad, 29 augustus 2020

 

Fietsterreur | Opinie | bd.nl

Bron: Brabants Dagblad, 2 augustus 2020

 

TD trapt door: Fietsterreur | Propria Cures

Bron: Amsterdamsch studentenweekblad, 8 mei 2020

 

Beantwoord de onderstaande vragen.

  1. Waarom is dit een maatschappelijk probleem?
  2. Welke groepen hebben met dit probleem te maken en welke belangen hebben zij?
  3. Welke verschillende meningen zijn er over de oorzaak en (mogelijke) oplossingen?
  4. In hoeverre wordt er in de media aandacht besteed aan het probleem?
  5. Op welke manier bemoeit de overheid zich met het probleem?
  6. Noem twee dilemma’s die met het probleem te maken hebben?

aanvullende informatie

Klik op de onderstaande link en lees de tekst

Kabinet: meer mensen op de fiets | Fiets | Rijksoverheid.nl

Bron: Rijksoverheid, z.d.

 

Beantwoord de volgende vragen.

  1. Wie zitten er in het Kabinet?
  2. Wie controleert het Kabinet?
  3. Wat is het doel van Kabinet wat betreft het fietsplan?
  4. Hoe denken zij dit doel te behalen?
  5. Wat houdt het zogenoemde ‘Tour de Force in?
  6. Van welke machtsmiddelen maakt het/of wil het kabinet gebruik maken wat betreft het fietsplan?
  7. Welk ministerie is verantwoordelijk voor (o.a.) het fietsplan?
  8. Hoe heet de minister van dit ministerie?

eigen mening

Bekijk het volgende filmpje.

Bron: youtube, 2 december 2020

 

Beantwoord de volgende vragen:

  • Beschrijf twee voordelen van het fietsplan in Den Haag?
  • Welke groep in de samenleving wil de gemeente vooral bereiken met het fietsplan?
  • Noem een groep mensen die het niet eens zijn met het fietsplan?
  • Beschrijf jouw eigen mening over het fietsplan en beargumenteer deze mening door de volgende begrippen te verwerken:
  1. Algemeen belang
  2. Overheid
  3. Belangen

 

Bekijk het volgende filmpje.

Bron: youtube, 28 maart 2020

 

Beantwoord de volgende vragen.

  • Hoe kan de zogenoemde ‘fietsterreur’ verminderd worden volgens jou?
  • Verwerk de volgende begrippen in je antwoord:
  1. Maatschappelijk probleem
  2. Dilemma

begrippen en antwoorden

Maatschappelijk probleem

Algemeen belang

Overheid

Dilemma

Rolbevestigend gedrag

Sociaal/asociaal gedrag

Tolerantie

Normen en waarden

Kabinet

Minister/Ministerie

Parlement

Dilemma

Belangen

Belangentegenstellingen

 

Klik hier voor de uitleg van de begrippen.

Klik hier voor de antwoorden op de vragen.

Klik hier voor de antwoorden op de vragen van de 'eigen mening'.

  • Het arrangement Staatsexamen maatschappijleer 2021 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Rianne van den Braak Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2021-02-23 10:57:40
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Een uitwerking van de casussen voor het mondelinge gedeelte van het staatsexamen maatschappijleer.
    Leerniveau
    VSO;
    Leerinhoud en doelen
    Burgerschapsvorming;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    maatschappijleer, rianne.vd.braak, sonnewijser, staatsexamen

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    van den Braak, Rianne. (2020).

    staatsexamen maatschappijleer 2020

    https://maken.wikiwijs.nl/156962/staatsexamen_maatschappijleer_2020

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.