Welkom bij de module
'Veranderkundige' voor i-coaches
Welke uitdaging gaan we aan?
Hoe gaan we die uitdaging aan?
Hoe begeleid je een verandering effectief?
Heb je vragen over deze online module, schroom dan niet om contact op te nemen met de module expert Bianca Buts via bianca.buts@gmail.com. Ook beschikbaar op Wikiwijs is de module Trainer/coach.
Over deze training
Deze module is onderdeel van de 'Peergang Bruggen bouwen voor i-coaches' en draait om het begeleiden van effectieve veranderprocessen in het mbo-onderwijs. Naast deze module zijn er: 'De trainer/coach', 'Onderwijskunde', 'Onderwijs Ontwerpen' en 'De technovator'. De module 'Adviesvaardigheden' heeft veel raakvlakken met die van veranderkunde..
Gaat over?
Als i-coach ondersteun je in je dagelijkse werk docenten en vakgroepen bij veranderingen. Denk aan het herontwerp van een vak om beter te kunnen differentiëren met technologie, de invoering van modulair onderwijs of veranderingen op instellingsniveau zoals e-portfolio’s voor alle studenten.
Dat werk kun je vooral goed en effectief doen, als je weet waar de ambities vandaan komen, wie er verantwoordelijk voor is en wat de concrete doelstellingen zijn. Daar gaat de module Veranderkunde over: hoe begeleid je veranderingen effectief in jouw instelling?
Het antwoord daarop verschilt, want iedere instelling en situatie is weer anders. Misschien heb je hetzelfde veranderdoel voor ogen als een andere instelling, maar de aanleiding, het proces en de betrokken maken jouw situatie uniek.
Daarom onderzoek je als i-coach wat de meest effectieve en passende veranderaanpak is door tijdens deze module een eigen veranderplan te maken. De bestanddelen van je plan, vul je in tijdens de workshops en de voorbereidende- en reflectieopdrachten. Die bestanddelen vormen de landkaart voor het verandertraject op jouw instelling en helpen je bij het richten, inrichten en verrichten van de verandering.
Doorloop
Deze module bestaat uit drie online synchrone workshops, verzorgd door twee experts. Voorafgaand aan iedere workshop bereiden de deelnemers zich voor via de theorie en opdrachten op Wikiwijs. Die voorbereiding neem je mee naar de online workshops.
Workshop 1
Veranderen is moeilijk - waarom willen we eigenlijk veranderen?
Richting geven - wat levert de verandering op?
Workshop 2
Hoe je kijkt, bepaalt wat je ziet en hoe je kijkt - wat is jouw voorkeursstijl? Hoe zie je wat bij jouw instelling helpend en belemmerend is?
Wie betrek je bij de verandering? Wie wil, wie moet en wie kan mee? En waar sta jij zelf in die organisatie?
Workshop 3
Je wilt alles aanpakken – hoe maak je een krachtig én effectief plan?
Inzicht in de stappen van een veranderplan.
Duur
De totale studiebelasting van deze module bedraagt ongeveer 12 uur. Voor de voorbereidende opdrachten heb je gemiddeld 2 uur nodig en de workshops duren ook elk 2 uur.
Let op
Wikiwijs slaat geen gegevens van gebruikers op in deze e-learning module, zie https://www.wikiwijs.nl/privacystatement/ voor meer informatie over de omgang met persoonsgegevens door Wikiwijs/Kennisnet.
- WORKSHOP 1 -
Welkom! We gaan aan de slag met deel 1 van de module Veranderkunde, Bruggen Bouwen. Vandaag bereid je de eerste workshop voor, door een casus te bekijken, opdrachten te maken en je kennis aan te scherpen. Deze voorbereiding heb je nodig om goed mee te kunnen doen aan de workshop.
Gaat over
In deze workshop ontdek je wat er nodig is om voor een daadwerkelijke effectieve verandering te zorgen en maak je een begin met je eigen veranderplan voor jouw instelling.
Verdieping
Wil je meer uit de workshop halen? Bekijk dan het boek: ‘Leren Veranderen’ van Hans Vermaak en Léon de Caluwé.
Echte verandering?
Als i-coach wordt je hulp ingeroepen bij allerlei opdrachten, verandertrajecten en nieuwe technieken. In deze opdracht luister je naar het verhaal van een mede i-coach over de aanleiding, het doel en het resultaat van een verandertraject en reflecteer je op je eigen situatie.
Stap 1
Bekijk de video: hierin vertelt i-coach Rik dat hij een opdracht kreeg waar hij veel zin in had, maar het liep niet zoals hij had gehoopt.
Stap 2
Reflecteer: herken je dat er ook weleens zaken anders lopen dan je van tevoren had gepland? Denk eens terug aan verschillende opdrachten van het afgelopen jaar. Hebben die allemaal tot echte verandering in de praktijk geleid? Welke wel en welke niet?
Stap 3
Noteer drie voorbeelden en beargumenteer waarom deze volgens jou wel of niet voor verandering zorgden. Neem je antwoorden mee naar de workshop, in bijvoorbeeld een Word-document.
Het veranderplan: richten
Niet iedere verandering ‘lukt’ in de praktijk. Hoe zorg je ervoor dat jouw verandertraject wel succesvol is? Dat begint bij een goed plan dat aandacht besteed aan verschillende elementen, in deze sessie maak je een begin met jouw plan.
Stap 1
Lees via onderstaande knop de theorie over de zes onderdelen van een succesvol veranderplan.
Kies samen met je leidinggevende, opdrachtgever of projectleider een verandertraject die je in de praktijk na deze module gaat uitvoeren - zo heb je er direct profijt van. Kies een verandering die niet te klein is, zoals:
Het invoeren van digitaal toetsen voor één of meerdere opleidingen.
De implementatie van een nieuw elo-platform in een college.
Het vergroten van het aantal zelfgemaakte kennisclips in een onderwijsteam.
Stap 3
Beantwoord met hulp van je leidinggevende of projectleider de vragen in onderstaand pdf-bestand:
Noteer je antwoorden in een nieuw document dat de basis zal vormen voor jouw veranderplan.
Stap 4
Mail dit document uiterlijk een week voor de start van de module naar: bianca.buts@gmail.com en print het uit voor de workshop.
Reflectieopdracht na workshop 1
LET OP: maak deze opdracht pas na het afronden van workshop 1.
Veranderen lukt niet altijd. Daarom is het slim om alvast rekening te houden met veelvoorkomende valkuilen die verandering in de weg staan. Bij deze reflectieopdracht lees je theorie daarover en verbeter je je veranderplan.
Stap 1
Lees de theorie over valkuilen bij verandering via onderstaand pdf-bestand:
Met je nieuwe kennis uit de theorie en de workshop kijk je nog eens terug naar jouw eerste veranderplan aan de hand van de volgende vragen. Betrek hierbij, wanneer mogelijk, je leidinggevende of projectleider.
Wat moet er veranderen op de lange, middellange en korte termijn?
Wat levert dit op?
Hoe bereik je dat?
Wie is hiervoor verantwoordelijk?
Wie zijn er verder bij betrokken?
Wat is de rol van de i-coach?
Stap 3
Bij veranderkunde is het belangrijk om een zo breed mogelijk perspectief aan te nemen. Door veel informatie boven tafel te krijgen ontdek je die sneller. Ga daarom in gesprek met drie tot vijf mensen met een ander perspectief dan jij.
Vertel ze over je veranderplan en vraag ze naar hun mening over jouw plan. Wat vinden ze er goed aan en wat kan er beter?
Stap 4
Noteer wat je hebt geleerd van deze gesprekken en neem je aantekeningen mee naar de volgende workshop.
- WORKSHOP 2 -
Welkom! We gaan aan de slag met deel 2 van de module Veranderkunde, Bruggen Bouwen. Vandaag bereid je de tweede workshop voor, door een casus te bekijken, opdrachten te maken en je kennis aan te scherpen. Deze voorbereiding heb je nodig om goed mee te kunnen doen aan de workshop.
Gaat over
In deze workshop ontdek je je eigen voorkeursstijlen: hoe kijk jij naar verandering? En je denkt na over wie je betrekt bij de verandering: wie wil, wie moet en wie kan? En wat is jouw plek in het geheel?
Verdieping
Wil je meer uit de workshop halen? Bekijk dan het boek: ‘Iedereen verandert’ van Hans Vermaak.
Jouw voorkeursstijl
Als i-coach heb je een bepaalde kijk op je instelling en veranderingen. Het is misschien verleidelijk om dan vooral over je beoogde verandering te praten met collega’s die je daarin stimuleren en niet diegenen die weerstand bieden.
Stap 1
Bekijk de video: hierin vertelt i-coach Erik over het betrekken van de juiste collega’s bij een verandering.
Stap 2
Reflecteer: herken je de situatie van de i-coach? Kies iemand van jouw instelling waarmee het meestal botst bij een vernieuwing. Beschrijf met steekwoorden welk gedrag je observeert bij hem of haar en welke woorden hij of zij gebruikt.
Stap 3
Verplaats je in de schoenen van de persoon die je in gedachten had en keer de opdracht om: beschrijf met steekwoorden welk gedrag hij of zij bij jou observeert en welke woorden hoort hij of zij van jou hoort.
Stap 4
Iedereen heeft een voorkeursstijl: een manier van kijken en communiceren en een visie over hoe verandering werkt. Door je bewust te worden van je eigen voorkeursstijl, kom je erachter waar je goed in bent en wat je zou willen ontwikkelen. Daarnaast ontdek je wat er precies past bij de beoogde verandering op jouw instelling.
Maak ter voorbereiding van de workshop de kleurentest op Twynstra Gudde (onderaan de pagina) en neem je uitslag mee. Liever op mobiel? Download de iOS-app via onderstaande knop:
Stap 5
Bekijk de video waarin Bianca uitlegt hoe iedereen vanaf een verschillende ‘kleurenplaneet’ naar verandering kijkt.
Noteer de belangrijkste inzichten, deze heb je nodig tijdens de workshop.
Stakeholders
Als i-coach krijg je tijdens een verandertraject te maken met collega’s van allerlei afdelingen. Daarnaast heb je vaak werk van collega’s in handen, zoals beleidsstukken, waarvan je misschien niet precies weet wie ze gemaakt heeft.
Stap 1
Bekijk de video waarin i-coach Erik vertelt hoe belangrijk het is om de juiste mensen binnen de organisatie te kennen en te weten waar iedereen mee bezig is.
Stap 2
Verandering kun je als i-coach eigenlijk alleen goed begeleiden als je weet wie er allemaal bij betrokken zijn - de stakeholders. Bedenk: weet jij wie er verantwoordelijk is voor het beleid, het onderwerp, de ict, het informatiemanagement of onderwijsinnovatie? En wie draagt de verantwoordelijkheid van de verandering zelf?
Stap 3
Download via onderstaande knop de ‘stakeholderkaart’ en maak in een nieuw document jouw speelveld als i-coach voor jouw organisatie.
Mail jouw stakeholderkaart uiterlijk twee dagen voor workshop 2 naar bianca.buts@gmail.com en neem hem uitgeprint mee.
Jouw rol
In jouw werk als i-coach wissel je vaak (soms ongemerkt) van rol. Daarom is het belangrijk om bewust te zijn van de verschillende rollen in het proces en welke daarvan je het beste zelf kunt vervullen, aan anderen kunt overlaten of samen kunt uitvoeren.
Stap 1
Bekijk de video over de verschillende rollen van een i-coach tijdens een veranderproces.
Stap 2
Bedenk je welke van deze rollen jij gaat vervullen tijdens jouw veranderproces. Noteer: wat kun en wil je zelf doen? Hoe ga je jezelf daarin presenteren? Welke taken of rollen kunnen anderen uitvoeren? Of Samen? En voor welke aspecten is er hulp van buitenaf nodig?
Stap 3
Neem je antwoorden van alle opdrachten mee naar de workshop!
Reflectieopdracht na workshop 2
In jouw veranderplan is nog weinig aandacht besteed aan het stellen van een diagnose, maar dit is wel een cruciale stap. In de beginfase van een verandering stel je een diagnose door zoveel mogelijk perspectieven te verzamelen.
Als mogelijk, dan doe je dat via gesprekken met verschillende actoren in jouw veranderplan. Als dat niet lukt, bedenk dan zelf wat jij verwacht dat die verschillende actoren vinden, zeggen en voelen bij de verandering.
Stap 1
Voor een effectieve verandering heb je houvast nodig; hierbij helpt de verandercyclus van Hans Vermaak en Leon de Caluwe.
Bestudeer via onderstaande knop eerst de afbeelding over de verandercyclus en bekijk aansluitend de video.
Noteer de indrukken van de volgende actoren wat zij zeggen, doen, merken en vinden van jouw verandering en wat dit teweeg brengt bij anderen:
Een voorstander van de verandering.
Een tegenstander van de verandering.
De studenten - wat merken zij?
De opdrachtgever - wat zie hij of zij als het klaar is?
Het onderwijsteam - wat doen zij anders bij een geslaagde verandering?
Stap 3
Zie je een patroon nu je al deze gegevens bij elkaar hebt? Noteer je inzichten in steekwoorden.
Stap 4
Wat is de kern die hieruit naar voren komt? Noteer waar je voor jouw plan gebruik van kunt maken.
- WORKSHOP 3 -
Welkom! We gaan aan de slag met deel 3 van de module Veranderkunde, Bruggen Bouwen. Vandaag bereid je de derde workshop voor, door een casus te bekijken, opdrachten te maken en je kennis aan te scherpen. Deze voorbereiding heb je nodig om goed mee te kunnen doen aan de workshop.
Gaat over
In deze workshop ontdek je hoe je een krachtig én effectief plan maakt en krijg je inzicht in de stappen van een veranderplan.
Na de eerste twee workshops heb je een goed beeld van waar je heen wil met je verandering en wie erbij betrokken zijn. Maar hoe ziet het proces van de verandering zelf er eigenlijk uit? Hoe begeleid je dat van begin tot eind?
Stap 1
Bekijk de video waarin i-coach Erik vertelt over zijn behoefte aan een stappenplan of model voor veranderingen.
Stap 2
Bestudeer via onderstaande knop nogmaals de afbeelding over de verandercyclus en bekijk indien gewenst nog een keer de video.
Leg je veranderplan nu nog eens naast de verandercyclus. Bedenk aan welke onderdelen van de cyclus je nu al wel, en niet, aandacht hebt besteed in je veranderplan. Voeg eventueel onderdelen toe die nog ontbraken.
Over verandering bestaan allerlei theorieën en modellen die jou kunnen helpen bij je veranderplan. In deze opdracht maak je kennis met drie verschillende modellen en scherp je daarmee je veranderplan aan.
Stap 1
Bekijk onderstaande video's:
Het model van Jorrit en Joost van ROC Friese Poort
Het model van Kotter
Het model van Vermaak en Caluwe
Stap 2
Bedenk hoe jij deze drie modellen typeert - Het IT-3 model van Friese Poort, het Step Change model van Kotter en de Trajectfasen van Vermaak en Caluwe. Noteer: voor welke situatie in jouw werk als i-coach is welk model het meest geschikt?
Stap 3
Download via onderstaande knop het model van Kotter of bekijk het direct op de website.
Teken op het PDF-bestand jouw eigen veranderplan. Welke stappen heb je al genomen en welke nog niet? Noteer bij elke stap in steekwoorden waar je nog aan moet denken om je veranderplan af te maken.
Reflectieopdracht na workshop 3
LET OP:maak deze opdracht pas na het afronden van workshop 3.
Nu ben je klaar voor het echte werk! In drie workshops heb je als i-coach kennis gemaakt met veranderkunden en alle ingrediënten voor een effectief veranderplan meegekregen. In deze laatste opdracht voeg je alle informatie, die je voor of tijdens de workshops verzamelde, samen tot één geheel.
Het resultaat? Een veranderplan! Mogelijk met één of meerdere interventies. Maar het kan ook resulteren in een gesprek met je leidinggevende over wat je hebt geleerd over de beoogde verandering.
Uit de praktijk weten we dat sommige bestanddelen van een veranderplan minder aandacht krijgen dan andere. Let daarom goed op dat je alle elementen meeneemt om een compleet en samenhangend veranderplan te presenteren. Daarmee creëer je helderheid en draagvlak!
Stap 1
Download via onderstaande knop het PDF-bestand ‘Het veranderplan’ en beschrijf aan de hand van dit plan in twee pagina’s een veranderplan of op één pagina een veranderinterventie.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze module is onderdeel van de Peergang voor i-coaches, ontwikkeld door het team Bruggen Bouwen (Kennisnet en saMBO-ict). Andere modules zijn trainer/coach, Onderwijskunde en Veranderkunde.
Deze module is onderdeel van de Peergang voor i-coaches, ontwikkeld door het team Bruggen Bouwen (Kennisnet en saMBO-ict). Andere modules zijn trainer/coach, Onderwijskunde en Veranderkunde.
Deze module is onderdeel van de 'Peergang Bruggen bouwen voor i-coaches' en draait om het begeleiden van effectieve veranderprocessen in het mbo-onderwijs. Naast deze module zijn er: '
Welkom! We gaan aan de slag met deel 1 van de module Veranderkunde, Bruggen Bouwen. Vandaag bereid je de eerste workshop voor, door een casus te bekijken, opdrachten te maken en je kennis aan te scherpen. Deze voorbereiding heb je nodig om goed mee te kunnen doen aan de workshop.
Als i-coach wordt je hulp ingeroepen bij allerlei opdrachten, verandertrajecten en nieuwe technieken. In deze opdracht luister je naar het verhaal van een mede i-coach over de aanleiding, het doel en het resultaat van een verandertraject en reflecteer je op je eigen situatie.
Stap 1
Niet iedere verandering ‘lukt’ in de praktijk. Hoe zorg je ervoor dat jouw verandertraject wel succesvol is? Dat begint bij een goed plan dat aandacht besteed aan verschillende elementen, in deze sessie maak je een begin met jouw plan. 
Als i-coach heb je een bepaalde kijk op je instelling en veranderingen. Het is misschien verleidelijk om dan vooral over je beoogde verandering te praten met collega’s die je daarin stimuleren en niet diegenen die weerstand bieden.
Als i-coach krijg je tijdens een verandertraject te maken met collega’s van allerlei afdelingen. Daarnaast heb je vaak werk van collega’s in handen, zoals beleidsstukken, waarvan je misschien niet precies weet wie ze gemaakt heeft.
In jouw werk als i-coach wissel je vaak (soms ongemerkt) van rol. Daarom is het belangrijk om bewust te zijn van de verschillende rollen in het proces en welke daarvan je het beste zelf kunt vervullen, aan anderen kunt overlaten of samen kunt uitvoeren.
In jouw veranderplan is nog weinig aandacht besteed aan het stellen van een diagnose, maar dit is wel een cruciale stap. In de beginfase van een verandering stel je een diagnose door zoveel mogelijk perspectieven te verzamelen.
Na de eerste twee workshops heb je een goed beeld van waar je heen wil met je verandering en wie erbij betrokken zijn. Maar hoe ziet het proces van de verandering zelf er eigenlijk uit? Hoe begeleid je dat van begin tot eind?
Over verandering bestaan allerlei theorieën en modellen die jou kunnen helpen bij je veranderplan. In deze opdracht maak je kennis met drie verschillende modellen en scherp je daarmee je veranderplan aan.
