Van smaakbeleving tot tandglazuur, van speeksel tot vullingen. In je mond zit een hoop scheikunde. De module Chemie van de Mond behandelt verschillende aspecten van stoffen die in je mond een rol spelen.
In groepen onderzoek je een bepaald facet van de mond. Je bereidt een presentatie voor zodat je niet met je mond vol tanden staat. Gedurende elkaars presentaties kunnen jullie elkaar aan de tand voelen.
Loopt het water je al in de mond? Zet je tanden in de module Chemie van de mond!
Wat ga je doen?
Jullie gaan:
Engage: je maakt een woordweb, kiest een onderwerp en bekijkt een film.
Explore: je maakt een plan van aanpak.
Explain: je voert het onderzoek uit en schrijft een artikel.
Evaluate: je presenteert je artikel kort voor de groep.
In de tabel staat hoeveel lessen je hier ongeveer mee bezig bent.
Activiteit
Max. aantal lessen
Engage
Activiteit 1
0,5
Activiteit 2
0,5
Activiteit 3
Huiswerk
Explore
Activiteit 4
2
Explain
Activiteit 5
4
Activiteit 6
2
Evaluate
Activiteit 7
2
Activiteit 8
1
Totaal
12
Samenwerken
Jullie gaan samenwerken. Je hoort van de docent hoe jullie precies samen gaan werken. Met je groep kies je een onderwerp en verdiep je je hierin. Samen bedenken jullie een onderzoeksvraag.
Vervolgens lezen jullie artikelen en doen jullie onderzoek. Zo geef je antwoord op je onderzoeksvraag.
Na afloop schrijf je een artikel en presenteer je dit aan je klasgenoten. Dit is erg belangrijk, want op deze manier leert iedereen alle lesstof.
Wat ga je leren?
Je leert over de volgende onderwerpen:
Buffers
Polyadditiereacties (mechanisme van initiatie, propagatie, terminatie)
Enzymactiviteit (te beïnvloeden door pH, zout, suiker)
Communiceren over chemie
Onderzoeksvaardigheden (het zelf opzetten en uitvoeren van onderzoek)
Beoordeling
Je hoort van je docent hoe je precies beoordeeld wordt.
Engage
Activiteit 1
01 - individueel
Oriënteer je met een woordweb op chemie van de mond.
Wat weet je al over de mond? Welke functies heeft de mond?
Neem het onderstaande woordweb over en vul dit in.
Ga hierbij zoveel mogelijk in op de scheikundige kant.
Probeer met name over de scheikunde, de mond vol te hebben.
Vergelijk je woordweb met je klasgenoot.
Neem geen blad voor de mond en bespreek overeenkomsten en verschillen.
Activiteit 2
Aan de slag 1: Chemie van de mond - teamopdracht
Vorm een groep en kies samen een onderwerp. Je docent geeft aan hoe groot de groepen worden en welke onderwerpen eventueel tweemaal gekozen mogen worden.
Je kunt kiezen uit de volgende onderwerpen:
Speeksel
Tanden en kiezen
Vullingen
Smaak
Elk groepje kiest een onderwerp.
Je kunt zelf een alternatief bedenken, maar dit moet wel dezelfde moeilijkheidsgraad/inhoud hebben als de andere onderwerpen.
Je docent zal je grondig aan de tand voelen voordat je daarmee aan de slag mag.
Elk onderwerp heeft een aantal opdrachten en bronnen. Deze staan op de volgende pagina’s.
02 - individueel
Luister de aflevering van Hoe?Zo! op Wetenschapscafé. (bekijk vanaf 02:00 tot 10:20 en vanaf 40:00 tot 47:30)
Het bestand is hier ook te vinden.
Een opwekkend gesprek over tandheelkunde terwijl de meeste mensen daar als de dood voor zijn. Een interview met Bob ten Kate, hoogleraar experimentele preventieve tandheelkunde aan de UvA over Chemie van de mond.
Luister naar de aflevering en beantwoord de volgende vragen:
Bob ten Kate heeft scheikunde gestudeerd. Hoe is hij bij tandheelkunde terecht gekomen?
Hoe is ontdekt dat fluoride belangrijk is voor het tegengaan van tandbederf?
Wat vertelt hij over de effectiviteit van Fluoridetandpasta?
Waarom vindt hij de mond zo’n ontzettend interessant ecosysteem?
Waarom hebben we nu een beter gebit dan vroeger?
Welke onderzoeksvraag zou hij nog willen beantwoorden?
Explore
Activiteit 4
Aan de slag 2: Onderzoek - teamopdracht
Om meer te weten te komen over je gekozen onderwerp ga je een onderzoek doen. Je bedenkt een onderzoeksvraag en komt met een plan van aanpak.
In het plan van aanpak moet in ieder geval het volgende aan bod komen:
Formuleer een onderzoeksvraag en een hypothese
Beschrijf hoe je de onderzoeksvraag denkt te kunnen beantwoorden.
Voor literatuuronderzoek beschrijf je:
Wat wil je te weten komen?
Wat verwacht je te vinden?
Wat doe je met de bronnen voor je groep?
Voor experimenteel onderzoek geef je:
Volledige benodigdhedenlijst (incl. hoeveelheden, concentraties, overleg hierover met de docent/TOA).
Een tekening van je opstelling.
Maak een planning en een taakverdeling.
Om je te helpen kun je hier een begin vinden van je plan van aanpak .
Je hebt twee lessen de tijd om het plan van aanpak te schrijven. Daarna lever je het in bij de docent.
Explain
Activiteit 5
Aan de slag 3: Uitvoering - teamopdracht
Voer je onderzoek uit en geef antwoord op je onderzoeksvraag.
Je voert je plan van aanpak uit. Je voert experimenten uit en noteert de waarnemingen en resultaten. Denk na over hoe je verslaglegt. Maak eventueel gebruik van een ‘cloud’ oplossing (zoals Google Drive) zodat jullie gezamenlijk in het document kunnen werken. Zorg er dan voor dat je docent ook toegang heeft.
Activiteit 6
Aan de slag 4: Wetenschappelijk artikel - teamopdracht
Je hebt je onderzoek uitgevoerd en de onderzoeksvragen beantwoord. Verwerk je resultaten in een artikel. Geef van alle experimenten de waarnemingen en resultaten weer. Dit artikel plaats je in de cloud zodat je klasgenoten en je docent het artikel kunnen raadplegen.
Bekijk vervolgens de artikelen van de andere groepen. Zorg dat je deze goed doorneemt! Iedereen moet alle stof beheersen!
Geef feedback. Zorg dat je in ieder geval één vraag formuleert die je kunt stellen in de presentatie.
In de evaluatie fase geef je een korte presentatie over je artikel.
Evaluate
Activiteit 7
Aan de slag 5: Presentatie - teamopdracht
Je hebt je grondig verdiept in één facet van de mond. Om te zorgen dat iedereen de volledige stof beheerst, vinden er presentaties plaats. Deze presentaties zijn heel belangrijk om elkaar bij te praten over de chemische kennis geleerd is.
Laat zien dat je niet op je mondje gevallen bent en deel in je presentatie met je klas wat je geleerd hebt. Gelukkig heb ter voorbereiding een goed artikel geschreven, dus je hoeft niet met een mond vol tanden te staan.
Let goed op bij de andere presentaties en stel de vraag / vragen die je voorbereid hebt, als deze niet al aan bod komen.
Activiteit 8
Klassikaal proefwerk
Ter afsluiting van de module maak je een proefwerk.
Succes!
Bronnen
Bronnen
In de module zijn op diverse plaatsen links opgenomen naar bronnen.
Hier zijn de bronnen opnieuw weergegeven, zodat je ze makkelijk terug kunt vinden.
Het arrangement Thema: Chemie van de mond vwo456 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Fair Use
In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op het internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use .
Mocht u vragen/opmerkingen hebben,
neem dan contact op via de helpdesk VO-Content .
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor scheikunde voor vwo leerjaar 456. De volgende onderdelen worden behandeld:
Buffers
Polyadditiereacties (mechanisme van initiatie, propagatie, terminatie)
Enzymactiviteit (te beïnvloeden door pH, zout, suiker)
Communiceren over chemie
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor scheikunde voor vwo leerjaar 456. De volgende onderdelen worden behandeld:
Buffers
Polyadditiereacties (mechanisme van initiatie, propagatie, terminatie)
Enzymactiviteit (te beïnvloeden door pH, zout, suiker)
Communiceren over chemie
