Voor het goed uitvoeren van projectopdrachten heb je betrouwbare informatie nodig. Wat je oplevert moet immers goed worden onderbouwd. Dat zal ook in je latere loopbaan zo zijn. Om informatie te vinden is het essentieel om goed te kunnen zoeken.
In deze cursus leer je:
wat de beste stappen zijn om de juiste informatie te vinden
manieren om goede zoektermen te bedenken
een aantal internetbronnen en databanken te gebruiken
de gevonden informatie te beoordelen
hoe je deze informatie op een juiste manier in je verslag opneemt.
De cursus bestaat uit 6 modules en een afsluitende toets.
Iedere module bevat:
tekst, korte video’s en quizvragen
zoeklogboek
een eindtoets van 20 vragen.
In het logboek kun je bijhouden hoe je hebt gezocht. Zo zie je wat je al hebt gedaan en nog gaat doen. Je voorkomt dubbel werk en bespaart hiermee tijd. Het volledig ingevulde logboek kun je aan het einde van de cursus bewaren en uitprinten. Je vult het volgende in:
zoekvragen
zoektermen
manier van zoeken
gebruikte bronnen
zoekresultaten
Wanneer je 60% goed beantwoord hebt dan ben je geslaagd. Het hangt af van je opleiding op welke manier de cursus Zoeklicht wordt gebruikt en welke waarde wordt toegekend aan het slagen voor deze cursus.
De geschatte tijdsduur voor deze cursus is één uur.
De belangrijkste zoekprincipes
In deze cursus leer je hoe je stap voor stap informatie kunt zoeken, het zoekproces. De volgende zoekprincipes helpen je dit proces tot een succes te maken!
(Bekijk de toelichting direct onder het plaatje of open de pdf)
1 - Oriënteer je op je onderwerp
Voorbeeldvraag
Je wilt een antwoord vinden op de volgende vraag:
“Hoe kun je de spreiding van toeristen in Amsterdam verbeteren?”
Om deze vraag te beantwoorden moet je op zoek naar informatie.
Oriëntatie
In onderstaande video zie je hoe je je zoektocht begint en hoe je bepaalt of het nuttig is om je eerst te oriënteren op je onderwerp.
In de video heb je gezien dat je altijd begint met het verhelderen van je opdracht. Daarna bepaal je hoe complex je vraag is.
Eenvoudige vraag:
volledig te beantwoorden door direct te gaan zoeken
het is niet nodig om eerst andere vragen te beantwoorden
oriëntatie op je onderwerp is (meestal) niet nodig
Complexe vraag:
niet (volledig) te beantwoorden door direct te gaan zoeken
het is nodig om eerst andere vragen te beantwoorden
oriëntatie op je onderwerp is nodig
Bronnen voor je oriëntatie
Samenvatting
In deze module heb je geleerd:
dat het belangrijk is om eerst je opdracht te verhelderen
dat het bij een complexe vraag belangrijk is om je eerst te oriënteren op je onderwerp
Zoeklogboek
Met het zoeklogboek houd je voor je eigen project bij hoe je hebt gezocht. Dit is handig en bespaart tijd, maar is geen verplicht onderdeel van deze cursus, tenzij je opleiding dat aangeeft.
Vul in wat je hebt gedaan en klik op "opslaan". Doe dit na elke module.
Noteer nu in jouw logboek je onderwerp en de vraag die je wilt beantwoorden.
2 - Bedenk zoektermen
Voorbeeldvraag
Je bent geïnteresseerd in het gebruik van educatieve games op Amsterdamse basisscholen. Een van de vragen die je wilt beantwoorden is: Welke educatieve games zijn er op dit moment voor het basisonderwijs?
Zoektermen bedenken
Zoektermen zijn de woorden waarmee je gaat zoeken. Wanneer je gericht naar informatie zoekt, denk dan goed na over je zoektermen. Waarom is dit zo belangrijk en hoe pak je dit aan?
Vaak is het lastig om uit je hoofd goede zoektermen te bedenken. Gebruik daarom hulpmiddelen. Welke hulpmiddelen zou jij gebruiken voor het bedenken van zoektermen?
Voorbeelden van zoekhulpmiddelen
Misschien heb je al een aantal handige hulpmiddelen bedacht. Je kunt denken aan:
Van Dale woordenboeken
Vakwoordenboeken, bijvoorbeeld:
Technisch woordenboek
Medisch woordenboek
Financieel-economisch woordenboek
Wikipedia
Google
Wanneer je al een relevant artikel hebt gevonden is het handig om te kijken of hier bruikbare zoektermen in staan.
Samenvatting
Je hebt geleerd om:
Verschillende zoektermen te gebruiken
Uit je vraag belangrijke elementen te halen om mee te zoeken
Per element verschillende zoektermen te bedenken
Op verschillende manieren aan zoektermen te komen
Zoeklogboek
Het zoeklogboek kun je gebruiken voor je eigen project! Vul in wat je hebt gedaan en sla het op.
Noteer nu in jouw logboek de zoektermen die je hebt bedacht.
3 - Kies informatiebronnen
Voorbeeldvraag
In Amsterdam worden elk jaar tijdens Koningsdag veel evenementen georganiseerd. De veiligheid is daarbij belangrijk. Om die te garanderen heeft een organisator allerlei informatie nodig en jij gaat die verzamelen.
Databanken
Bronnen en informatiebronnen
De termen bron en informatiebron worden nog wel eens door elkaar heen gebruikt. In deze cursus is een informatiebron de plek waar je informatie vindt. Dit kan een persoon zijn, maar bijvoorbeeld ook een zoekmachine als Google. Een bron is bijvoorbeeld een interview, een boek of een artikel.
In de volgende video zie je welke informatiebronnen er nog meer zijn dan Google.
Databanken kunnen onderling erg verschillen, dus welke databank kies je?
Kijk eerst goed naar je vraag: wat voor soort informatie heb je nodig? Als je dit weet, is het kiezen van de juiste databank een stuk eenvoudiger.
Soorten informatie
Het is belangrijk dat de informatiebron die je kiest goed aansluit bij je vraag qua inhoud en vorm.
Statistische informatie is een voorbeeld van feitelijke informatie en kun je bijvoorbeeld vinden in een databank als Euromonitor. In andere bronnen vind je bijvoorbeeld achtergrondinformatie, juridische informatie of onderzoeksinformatie.
De vorm van de informatie zegt vaak iets over de inhoud. Het is belangrijk om je af te vragen wat je precies nodig hebt. Zoek je achtergrondinformatie dan is een boek handiger dan een tijdschriftartikel. Wil je het meest actuele nieuws dan is een krant handiger dan een boek. Informatie kan je zowel digitaal als op papier vinden. Video en audio kunnen natuurlijk ook geschikt zijn.
Full Text
Veel artikelen in grote tijdschriftendatabanken als Business Source Premier, de ProQuest databanken of Science Direct kun je full text lezen. Soms krijg je echter alleen de samenvatting te zien. Wil je zo’n artikel toch lezen? Gebruik dan de bibliografische gegevens van het artikel: de titel, de naam van de auteur, de titel van het tijdschrift etc. Hiermee kun je checken of het in één van de andere tijdschriftendatabanken wel full text te lezen is.
Zoektips per soort informatie
Nieuwsberichten: Databank Nexis Uni bevat volledige artikelen, ook van de Amsterdamse krant Het Parool.
Statistische informatie: deze kun je bijvoorbeeld vinden in databanken als CBS Statline, Eurostat, Euromonitor of een website als www.ois.amsterdam.nl.
Wetteksten vind je bijvoorbeeld op de overheidswebsite www.overheid.nl en in de databanken Navigator en Opmaat.
Voor encyclopedische informatie kijk je op websites als bijvoorbeeld: www.encyclo.nl of www.wikipedia.org.
Voor e-books gebruik je Books24x7 of Safari Books Online. Informatie over de gedrukte boeken van de bibliotheek vind je als je zoekt via “zoeken in de bibliotheek” op www.hva.nl/bibliotheek.
Branche-informatie vind je op de websites van branche-organisaties.
Onderzoeksrapporten kun je soms gratis vinden op websites als het Sociaal Cultureel Planbureau (www.scp.nl) of Centraal Planbureau (www.cpb.nl). Dit zijn overheidsgerelateerde instituten.
Samenvatting
Je hebt geleerd:
om verschillende soorten informatie te matchen bij verschillende soorten vragen
wat databanken zijn
wat informatie in de databanken van de bibliotheek aan Google toevoegt
om te kiezen voor een databank die matcht met je vraag
Zoeklogboek
Noteer nu in jouw logboek in welke informatiebronnen je gaat zoeken en sla het op.
4 - Zoek informatie
Voorbeeldvraag
De stad Amsterdam streeft naar duurzaamheid. Je gaat uitzoeken hoe de afvalverwerking in de stad duurzamer kan worden gemaakt. Je hebt zoektermen bedacht en weet welke informatiebronnen je gaat gebruiken.
Zoektermen combineren
Bij het bedenken van zoektermen heb je geleerd dat het belangrijk is om goed na te denken over synoniemen en vertalingen. Hoe kun je hiermee zoveel mogelijk bruikbare resultaten vinden?
Je hebt nu gezien hoe je zoektermen handig kunt combineren om de meest relevante resultaten te krijgen. In veel databanken heb je mogelijkheden om je zoekactie nog specifieker te maken. Dit kun je zien in de volgende video.
Heb je een goed artikel gevonden? Kijk dan eens welke andere publicaties er in de bronnenlijst van het artikel genoemd worden. Zo vind je nog meer relevante publicaties. Dit zijn altijd oudere publicaties dan het artikel dat je al gevonden had.
Samenvatting
Je hebt geleerd om:
je zoektermen te combineren met AND en OR
gebruik te maken van zoekvelden
je zoekresultaten te verfijnen met zoekfilters
vanuit je zoekresultaten verder te zoeken aan de hand van de literatuurlijsten
je manier van zoeken te evalueren en zo nodig aan te passen
Zoeklogboek
Noteer nu in jouw logboek per databank met welke termen je hebt gezocht en hoe je deze hebt gecombineerd. Sla je logboek op.
5 - Maak je selectie
Voorbeeldvraag
Je doet onderzoek naar hoe je sport kunt inzetten om obesitas onder Amsterdamse schooljeugd te verminderen. Je vindt op Youtube een video die precies gaat over je onderwerp.
Relevantie en betrouwbaarheid
Je hebt allerlei interessante artikelen, boeken of websites gevonden. Hoe bepaal je of je ze kunt gebruiken voor je project? Je let op twee dingen:
Iedereen kan via websites heel gemakkelijk informatie verspreiden. Op internet vind je niet alleen betrouwbare maar ook heel veel onbetrouwbare informatie.
Let daarom bij het beoordelen van de betrouwbaarheid van een website extra goed op. Uiteraard is het ook nog steeds belangrijk om te kijken of een website relevant voor je is.
Bij het beoordelen van websites zijn er verschillende criteria waarop je - insamenhang - zou moeten letten. Eerst ga je oefenen, daarna zul je zien welke criteria dat zijn.
Criteria voor de beoordeling van websites
Er zijn meer criteria nodig bij het beoordelen van websites en andere documenten. Beoordeel niet op basis van maar één criterium, bijvoorbeeld uitstraling, maar pas ze in samenhang toe. Direct onder het plaatje worden de criteria toegelicht. Ook kun je gebruik maken van een uitprintbare checklist.
Checklist beoordeling websites
Relevantie
Criteria
Vragen
Ja
Nee
Niet zeker
Inhoud
Sluit de inhoud aan op mijn vraag?
Krijg ik antwoord op mijn vraag?
Is de inhoud volledig?
Niveau
Sluit het niveau aan op m’n vraag?
Gaat het diep genoeg in op mijn onderwerp?
Actualiteit
Is de informatie actueel genoeg?
Is het actueel? (gezien mijn vraag)
CONCLUSIE: Is mijn bron relevant?
Betrouwbaarheid
Criteria
Vragen
Ja
Nee
Niet zeker
Autoriteit
Is auteur/organisatie betrouwbaar?
Wordt de auteur erkend in zijn vakgebied?
Staat de organisatie achter de website goed bekend?
Controleerbaarheid
Zijn de feiten controleerbaar?
Staan de contactgegevens en achtergrond van auteur en organisatie op de site?
Wordt het doel van de site beschreven?
Is er sprake van bronvermelding?
Objectiviteit
Is de informatie objectief?
Is de website vrij van sponsoring?
Wordt het onderwerp van meerdere kanten belicht?
Is de informatie objectief
Vrij van vooroordeel / persoonlijke mening?
Juistheid
Kloppen de feiten?
Kloppen de feiten of beweringen?
Tip: check de informatie in andere bronnen
Uitstraling
Ziet het er professioneel uit?
Ziet de website er professioneel uit?
Werken hyperlinks? Professionele layout? …
CONCLUSIE: Is mijn bron betrouwbaar?
Samenvatting
Je hebt geleerd om:
informatie te beoordelen op relevantie en betrouwbaarheid
bij relevantie te kijken of de inhoud, het niveau en de actualiteit van informatie goed bij je vraag aansluiten
bij betrouwbaarheid te kijken naar de achtergrond van de auteur, hoe objectief de auteur is en of de inhoud klopt
de kwaliteit van websites te beoordelen
Zoeklogboek
Noteer nu in jouw logboek de zoektermen welke resultaten bruikbaar zijn en sla op.
6 - Vermeld je bronnen
Voorbeeldvraag
Je docent heeft je verslag afgekeurd omdat je plagiaat zou hebben gepleegd. Je had dit zelf niet door.
Auteursrecht
Alle informatie die je vindt, zoals artikelen, boeken of websites, mag je in je verslag gebruiken. Maar je mag dit niet zomaar doen. Gebruik je publicaties van iemand anders in je verslag, dan moet je rekening houden met het auteursrecht.
Volgens het auteursrecht bepaalt de auteur waar en wanneer zijn publicatie openbaar wordt gemaakt. Je schendt iemands auteursrecht als je zijn teksten of afbeeldingen niet op de juiste manier in je verslag verwerkt.
Bronvermelding
In de volgende video leer je hoe je informatie van anderen op een juiste manier in je verslag gebruikt. In de voorbeelden in het filmpje wordt de veelgebruikte citatiestijl APA toegepast.
In Zoeklicht Basis heb je geleerd hoe je effectief en efficiënt kunt zoeken vanuit een relatief eenvoudige vraag. In de toets kun je testen of je de stof hebt begrepen!
Beoordeling
De toets bestaat uit 20 vragen, Bij 12 goede antwoorden oftewel 60%, ben je geslaagd.
Verplicht?
Of de toets verplicht is bepaalt je opleiding. Dat geldt ook voor de manier waarop je toetsresultaat wordt gebruikt.
Ga nu naar de toets voor Zoeklicht Basis door op de button te klikken:
Let op: Er staan soms meerdere toetsen klaar, voor deze cursus kies je ZOEKLICHT BASIS
Toets voor niet-HvA-studenten
Toets: Toets voor niet-HvA-studenten
0%
Beantwoord de volgende 25 vragen.
Bij minimaal 60% goede antwoorden ben je geslaagd voor deze toets.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Wij streven naar continue verbetering van onze cursussen. Heb je opmerkingen of suggesties over Zoeklicht Basis?
Neem contact op met de informatiespecialist van je opleiding. Ga voor de contactgegevens naar de vakgebiedspagina op de website van de bibliotheek of stuur een email aan Harrie van der Meer, coördinator Informatievaardigheid/Onderwijsmateriaal, e-mail: h.a.l.van.der.meer@hva.nl
Geraadpleegde literatuur
Association of College and Research Libraries. (2015). Framework for information literacy for higher education. Retrieved from http://www.ala.org/acrl/ standards/ilframework
Gruwel, S., & Wopereis, I. (2014). Word informatievaardig : Digitale informatie selecteren, beoordelen en verwerken. Groningen etc.: Noordhoff.
LOOWI werkgroep Normering Informatievaardigheden (n.d.). Informatievaardigheid: normen voor het hoger onderwijs. n.p.: LOOWI
Poelmans, P., & Severijnen, O. (2013). De APA-richtlijnen: Over literatuurverwijzing en onderzoeksrapportage. Bussum: Coutinho.
Sieverts, E. (2011). De informatie vinden die je zoekt. Retrieved jan 16, 2012 from http://www.library.uu.nl/medew/it/eric/zoeken-en-vinden-2011.pdf
Veen, M. J. P., & Westerkamp, K. (2010). Deskresearch. Amsterdam: Pearson Education.
Vrije Universiteit Amsterdam. Webcursus informatievaardigheden : Algemeen - niveau A. Retrieved jan 16, 2017, from http://libguides.vu.nl/a-algemeen
Gebruikte afbeeldingen
McGill, Kevin. (2013). I Amsterdam [photograph]. Retrieved from: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:I_amsterdam_(9259130734).jpg
Max Pixel. (n.d.). [Happy children play a videogame] [photograph]. Retrieved from: http://maxpixel.freegreatpicture.com/Win-Success-Happy-Children-Play-Video-Game-593313
Paula Abrahao (2014). Party like a Dutch: Koningsdag [photograph]. Retrieved from: http://paulaabrahao.com.br/blog/2014/koningsdag/
lijjccoo. (2007). Vuilnis in Amsterdam [photograph]. Retrieved from: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Vuilnis_amsterdam.JPG
Siegmund, Walter (2007) Variation in body fat [photograph]. Retrieved from: https://en.wikipedia.org/wiki/File:Variation_in_body_fat_12577.JPG
[I amsterdam met copyright teken] (n.d.)
_________________________________
Wij hebben ons uiterste best gedaan om de rechthebbenden van de door ons gebruikte afbeeldingen te achterhalen. Dat is helaas niet in alle gevallen gelukt. U kunt contact met ons opnemen wanneer wij een foto hebben gebruikt waarvan u de eigenaar bent.
We did our utmost to identify the rightful claimants of the images used by us. Unfortunately, we were unsuccessful in doing so in a number of cases. Please contact us should you be the owner of an image we have used.
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Download tekst van deze video
