Inleiding
Diagnostische beeldvorming.
Bij een dier met klachten woordt over het algemeen eerst een algemeen klinisch onderzoek gedaan. Op grond van dit onderzoek kiest de dierenarts eventueel voor aanvullend onderzoek. Naast bloedonderzoek is diagnostische beeldvorming de meest gebruikte vorm van nader onderzoek.
Onder diagnostische beeldvorming wordt verstaan het toepassen van technieken waarbij inzicht ontstaat over de morfologische (de bouw, de anatomie met eventuele afwijkingen) toestand van het lichaam.
De technieken die gebruikt worden zijn: röntgenologie, echografie, MRI, CT-scan en scinitigrafie.
In deze module komen de eerste 2 uitgebreid aan bod. Op de MRI, CT-scan en de scintigrafie gaan we minder uitgebreid in.
Röntgenologie
Röntgenologie.
Het maken van róntgenfoto's is in de meeste paktijken tegenwoordig dagelijks werk. In de meeste gevallen gebeurt het maken nog onder leiding van de dierenarts. In steeds meer praktijken wordt het maken van een foto de veantwoordelijkheid van de paraveterinairen. Over enige jaren zal het normaal zijn dat de paraveterinairen alle foto's maken.
De diagnostische beoordeling zal door de dierenarts gebeuren, maar het beoordelen van de kwaliteit van de foto wordt ook steeds meer het werk van de paraveterinair.
In dit deel van de module komen aan bot;
- Het ontstaan van röntgenstraling.
- Het apparaat.
- De effecten van straling en de veiligheid.
- De gebruikte cassettes en het ontwikkelproces.
- De opnametechnieken.
- Digitale opnametechniek
Dit deel bestaat uit een aantal powerpoint presentaties die we ook in de groep behandelen, enkele teksten met achtergrondinformatie.
Het ontstaan van röntgenstraling.
In dit deel van de module gaan we hebben over de opwekking van röntgenstraling in een röntgenbuis.
Het is goed om je te bedenken dat er niet alleen röntgenstraling uit een röntgenapparaat komt. Ook in de omgeving, bijvoorbeeld bij onweer en ook vanuit het heelal (de zon) komen minimale hoeveelheden straling vrij. Deze steeds aanwezige hoeveelheid straling in onze omgeving noemen we achtergrongstraling.
Hieronder vinden jullie de Powerpoint die we in de les behandelen en een tekst die uitlegt hoe straling ontstaat.
Tot slot vind je een opdracht om op stage vast eens te kijken welke veiligheidsmaatregelen er worden genomen bij het maken van röntgenfoto's.
voorbeelden rontgenfoto's met uitleg
Het apparaat.
Het apparaat kennen en de bediening daarvan zijn de eerste dingen die je in de praktijk moet leren.
Elk apparaat is verschillend. Er zijn gloednieuwe digitale systemen tot aan hele oude anologe apparaten afkomstig uit ziekenhuizen. Ieder heeft zijn eigen gebruiksaanwijzing. Aan elk systeem zitten echter een aantal altijd voorkomende onderdelen.
In de volgende powerpoint vind je een redelijk oud apparaat waarop deze altijd voorkomende onderdelen te zien zijn. Ook een blik in een ontwikkelruimte en tot slot beschermende kleding en stralingsbatches.Daarnaast nog een korte herhaling van het ontstaan van röntgenstraling
Opdracht.
Maak een powerpointpresentatie met detailfoto's van het röntgenapparaat van je stagebedrijf. Geef aan wat de verschillende functie's zijn van alle onderdelen.
Stuur deze powerpoint naar je docent.
Effecten van straling.
Röntgenstraling gebruiken we voor diagnostiek en in de diergeneeskunde soms en humaan vaak voor therapie (bestraling).
Zoals alle behandelingen moet je die alleen gebruiken als daar een noodzaak voor is. Dit omdat vrijwel alle behandeleingen ook ongewenste bijverschijnselen (bijwerkingen) kunnen hebben. Ook (röntgen)straling heeft bijwerkingen. Een van de bijzondere eigenschappen van straling is het feit dat negatieve effecten niet vandaag of morgen naar boven komen, maar soms pas na tientalle jaren. Ook zijn effecten in eerste instantie niet zichtbaar.
Straling is niet iets engs of zo, zolang je maar weet waar je mee bezig bent. Dit is ook de reden waarom in al het stralings(röntgen)onderwijs de kennis over de biologische effecten een belangrijke plaats inneemt.
In de powerpoint hierna en de bijgevoegde tekst wordt uitgebried aandacht besteed aan de biologische effecten van straling.
Opdracht.
Maak een overzicht van de veiligheidsmaatregelen die op je stageplek genomen worden met betrekking tot het maken röntgenfoto's.
Zoek op je stageplek uit hoeveel foto's er per jaar worden gemaakt.
Probeer daarnaast uit te zoeken wat de gemiddelde belichtingstijd is per foto.
Leg deze gegevens naast elkaar, samen met 2 klasgenoten. Bekijk samen wat de reden kan zijn tussen de verschillen in aantal foto's.
Reken ook uit hoe lang het röntgenapparaat per jaar straling levert.
Ga vervolgens na wat de totale hoeveelheid opgelopen straling op de batch is per jaar. Het gaat dus niet over de individuele mensen maar het totaal van de praktijk.
Vergelijk samen met de andere 2 deze hoeveelheid opgelopen straling met de totale tijd dat het röntgenapparaat straling heeft geleverd. Kijk of hier een verband tussen is.
Maak van deze zaken een verslag en bespreek dat met je docent.
Cassettes en ontwikkelen.
Cassettes en ontwikkelen.
Bij het maken van anologe röntgenfoto's spelen cassettes en het ontwikkelen een belangrijke rol.
In dit deel gaan we dieper in op deze zaken. Wat is een cassette, en wat zit erin? Daarnaast gaan we het hebben over fotografische platen en hoe die reageren met straling.
Hoe ontstaat nu het uiteindelijke beeld op de foto? Wat is de rol van het ontwikkelen hierin? Ook dat komt aan de orde.
Overige technieken.
Naast de standaard röntgentechniek zijn er nog enkele andere technieken zoals de CT-scan, de MRI en enkele andere technieken.
In dit deel worden een aantal van deze technieken behandeld en worden voorbeelden gegeven.
Filmpjes en voorbeelden MRI en CT
Opdracht.
1. Lees op wikipedia de stukken over MRI, CT en scintigrafie.
Maak hiervan een samenvatting waarin je het principe van de techniek beschrijft en hoe de beelden tot stand komen.
2. Maak nu een schematisch overzicht met de volgende kenmerken van de verschillende technieken.
a. Naam.
b. Oplossend vermogen
c. Welk materiaal wordt goed zichtbaar.
d. Wat verhoogt de duidelijkheid (contrastmiddel)
Materialen 2020-201 corona
Echo
overige beeldvormende technieken
kladblok corona lessen
extra naslagwerken
Test je kennis m.b.v. Microsoft Forms
Hier kun je je kennis testen met behulp van vragenlijsten in Microsoft Forms. Het zijn voornamelijk open vragen die je moet beantwoorden. Als je alle vragen hebt beantwoord, heb je de lesstof behorend bij de cursus "Röntgen- en echoapparaat en stralingshygiene 2021-2022" doorlopen.
De vragenlijsten bevatten elk ongeveer 10 vragen, gerangschikt op onderwerp. Er zitten hier en daar uitgebreide vragen bij die een lang antwoord vereisen, zoals de vraag over de bouw en werking van een röntgenbuis. Bij de meeste vragen wordt er verwezen naar een bron waar je de bijbehorende informatie en het antwoord kunt vinden.
Als je de lijsten hebt beantwoord en hebt ingeleverd, krijg je een overzicht met de antwoorden erbij. Verstandige studenten beantwoorden de vragen met behulp van de bron erbij en kijken daarna of het antwoord voldoende was.
Succes met het verwerken van de kennis over diagnostische beeldvorming in de dierenartsenpraktijk.
Deel 1: Soorten straling en werking röntgenbuis
Soorten straling en werking röntgenbuis
Deel 2: Gebruik röntgenbuis, röntgenstraling en strooistraling
Gebruik röntgenbuis en röntgenstraling
Deel 3: Strooistralen en beeldvorming
Strooistralen en beeldvorming
Deel 4: Belichting, cassette en echografie
Belichting, cassette en echografie
Deel 5: Echografie, CT, MRI, scintigrafie en speciale technieken
Deel 6: Wetgeving, effecten van straling en stralingshygiëne
Wetgeving, effecten van straling en stralingshygiëne
röntgenboek
