Curriculum Digitale Geletterdheid
Inleiding
Deze beschrijving van een curriculum Digitale Geletterdheid is voortgekomen uit de wens van meerdere scholen om leerlingen bewuster, efficiënter en effectiever met digitale middelen om te leren gaan. Het is dan ook een beschrijving geworden die niet specifiek is voor één bepaalde school. Het is een verzameling van best practises, waaraan elke school haar eigen invulling kan geven.
Zo gaat deze beschrijving ervan uit dat Digitale Geletterdheid niet iets is alleen voor leerlingen, maar ook voor docenten én ouders. Ouders gaan thuis maar ook als zij op school komen op een bepaalde manier met digitale middelen om, zoals het maken van foto’s en filmpjes en het gebruik van een mobiele telefoon en sociale media. Als dat haaks staat op de uitgangspunten van de school betreffende het omgaan met digitale middelen, dan heeft dat een averechtse uitstraling op de leerlingen. Hetzelfde geldt uiteraard voor de docenten. Een totaalaanpak blijkt het meeste effect te hebben.
Elke school kan in de volgende hoofdstukken die zaken aanpassen, eruit halen of juist toevoegen of anders indelen, zoals de school dat wil. Dit is vaak afhankelijk van het stadium waarin de school zich bevindt m.b.t. het invoeren van digitale leermiddelen. Is het nu nog een pilot in een enkele klas of is de invoering al breder ingezet? Worden digitale leermiddelen in een paar vakken gebruikt of is ook hier sprake van een brede inzet?
Zo zijn er meerdere wegen die naar Rome leiden. In dit document geven we aandachtspunten en succesfactoren. Maak daarin bewuste keuzes. Kijk uit voor onderschatting van het belang van onze voorstellen: ze zijn niet voor niets opgenomen in dit curriculum!
De Kennismaatschap
De leden van de Kennismaatschap zijn alle in de onderwijswereld werkzaam op allerlei terreinen. Zo kan De Kennismaatschap continuïteit van projecten garanderen en de juiste mensen op de juiste plek inzetten. Onze expertises liggen ondermeer op het vlak van directie en management, (digitale) didactiek, begeleiding van docenten en leerkrachten en implementatie van nieuwe leermethodes en moderne technologieën, zoals mobiele telefoons, iPads en sociale media.
De Kennismaatschap is onafhankelijk. Wij hebben misschien voorkeuren, maar geen belang in hardware of software van bepaalde leveranciers.
Digitale Geletterdheid?
Waarom Digitale Geletterdheid?
Simon Sinek heeft met zijn ‘gouden cirkels’ duidelijk aangegeven dat het stellen en beantwoorden van de waarom-vraag enorm belangrijk is voor het welslagen van een idee. Die waarom-vraag met betrekking tot Digitale Geletterdheid wordt beantwoord in een visie van de school op Onderwijs en ICT. Op basis van die visie kan beleid worden uitgezet, waarin de hoe-vraag wordt beantwoord, waarin aangegeven wordt hoe we de doelen gaan bereiken. Tenslotte wordt de wat-vraag beantwoord, waarbij concrete acties worden beschreven bijvoorbeeld een invulling door (pilot-)projecten.
Waarom Digitale Geletterdheid? Digitale geletterdheid is een belangrijke vaardigheid waarover wij als mens in de 21e eeuw dienen te beschikken. Hoe kunnen wij anders op een effectieve, efficiënte en veilige manier gebruik maken van digitale middelen: laptops/tablets, smartphones, het internet?
Daarom is digitale geletterdheid ook opgenomen in de 21e eeuwse vaardigheden. Digitale geletterdheid bestaat uit vier subvaardigheden:
Mediawijsheid: het kunnen omgaan met media op een verstandige en veilige manier.- ICT-basisvaardigheden: het kunnen bedienen van een device zoals een desktop, laptop, tablet of smartphone en de bijbehorende software.
- Informatievaardigheden: het kunnen zoeken en vinden van informatie, de waarde zoals echtheid kunnen waarderen en de informatie kunnen verwerken t.b.v. correcte conclusies.
- Computational thinking (algoritmisch denken): een probleem in logische deelproblemen kunnen opdelen en kunnen oplossen.
De doelen van het bekwamen in Digitale Geletterdheid zijn:
- Bewust zijn van de mogelijkheden en gevolgen van het gebruik van media (hardware en software).
- Creëren van een veilige digitale omgeving op school en daarbuiten.
- Voorbereid zijn op het deelnemen aan een samenleving waarin digitalisering een grote rol speelt.
Om een curriculum Digitale Geletterdheid op te nemen in het totale curriculum van de school en dat te doen op een efficiënte en effectieve manier zijn de volgende uitgangspunten van belang:
- De school heeft uitdrukkelijk besloten heeft om digitale geletterdheid in het curriculum op te nemen;
- Dit is expliciet gebaseerd op de visie die de school heeft op onderwijs en ict;
- Lessen Digitale Geletterdheid zijn niet ad-hoc of af-en-toe, maar maken deel uit van een samenhangende leerlijn waarin leerlingen vaardig gemaakt worden.
21e Eeuwse Vaardigheden
Daarom is digitale geletterdheid ook opgenomen in de 21e eeuwse vaardigheden. Digitale geletterdheid bestaat uit vier subvaardigheden:
- Mediawijsheid: het kunnen omgaan met media op een verstandige en veilige manier.
- ICT-basisvaardigheden: het kunnen bedienen van een device zoals een desktop, laptop, tablet of smartphone en de bijbehorende software.
- Informatievaardigheden: het kunnen zoeken en vinden van informatie, de waarde zoals echtheid kunnen waarderen en de informatie kunnen verwerken t.b.v. correcte conclusies.
- Computational thinking (algoritmisch denken): een probleem in logische deelproblemen kunnen opdelen en kunnen oplossen.
Doelen en randvoorwaarden
De doelen van het bekwamen in Digitale Geletterdheid zijn:
- Bewust zijn van de mogelijkheden en gevolgen van het gebruik van media (hardware en software).
- Creëren van een veilige digitale omgeving op school en daarbuiten.
- Voorbereid zijn op het deelnemen aan een samenleving waarin digitalisering een grote rol speelt.
Om een curriculum Digitale Geletterdheid op te nemen in het totale curriculum van de school en dat te doen op een efficiënte en effectieve manier zijn de volgende uitgangspunten van belang:
- De school heeft uitdrukkelijk besloten heeft om digitale geletterdheid in het curriculum op te nemen;
- Dit is expliciet gebaseerd op de visie die de school heeft op onderwijs en ict;
- Lessen Digitale Geletterdheid zijn niet ad-hoc of af-en-toe, maar maken deel uit van een samenhangende leerlijn waarin leerlingen vaardig gemaakt worden.
Globale opzet van het curriculum
Uitgangspunten
- Digitale Geletterdheid (DG) niet een losstaand vak.
- DG start in de eerste weken van het brugjaar bij het uitdelen van de devices (zie ook ‘Draaiboek invoering laptopklassen’).
- Er is een leerlijn door de 4, 5 of 6 leerjaren van VO heen. DG is verweven in het totale curriculum en er wordt regelmatig op teruggekomen.
- DG is voor zowel leerlingen, personeel als ouders van belang.
Deze uitgangspunten zijn in onderstaand plaatje verwerkt (voor een opleiding met 4 leerjaren):
In de middelste laag wordt weergegeven dat:
- De leerlingen in elk jaar lessen krijgen waarin digitale geletterdheid een onderdeel is.
- Dat kan een workshop zijn, een onderdeel in een vakles, onderdeel in een projectweek, …
- Er een doorlopende leerlijn is, waarin leerlingen zich gedurende hun hele opleiding bekwamen in digitale geletterdheid.
De bovenste laag geeft aan dat er ook voor wordt gezorgd dat de docenten en OOP zich bekwamen in digitale geletterdheid. Zij zijn immers degenen die de kennis, vaardigheden en afspraken moeten doorgeven aan de leerlingen.
De onderste laag geeft aan dat de ouders bij voorkeur worden betrokken bij de digitale geletterdheid. Niet alleen worden zij geïnformeerd, maar waar mogelijk actief betrokken bij de lessen, bijvoorbeeld door een workshop of lezing te geven.
Ook geeft het schema aan dat DG geen vak op zich is. Onderdelen van DG kunnen aan bod komen in mentorlessen, in vaklessen en/of als onderdeel van een projectweek.
Meten van de bekwaamheidsbevordering
Wat bij het inzetten van de 21e eeuwse vaardigheden en daarmee ook digitale geletterdheid is achtergebleven, is het meten van de voortgang van een leerling in die vaardigheden. Hiervoor blijken zogenaamde rubrics en een portfolio zeer geschikte instrumenten.
Een rubric is een instrument waarmee de benodigde vaardigheden in meerdere niveaus worden beschreven en kunnen worden gemeten. Een rubric bestaat uit een tabel waarin in de eerste kolom de vaardigheden staan en in de kolommen daarnaast de niveaus waarop die vaardigheden kunnen worden behaald.
Hieronder een voorbeeld van twee Digitale Geletterdheid-vaardigheden uit het thema Mediawijsheid:
MEDIAWIJSHEID: Actief en bewust deelnemen aan de mediasamenleving
De invulling van de rubric-niveaus en benaming van de niveaus kan per school of opleiding verschillen: qua niveau, taalgebruik, …. Ook dit is dus maatwerk. Vaak wordt aangegeven welk niveau minimaal behaald moet zijn wil het als ‘voldoende’ worden beoordeeld.
Op één van de scholen waarin deze rubrics worden toegepast worden niet 4 maar 6 niveaus gehanteerd: de laagste 4 bevatten de niveaus die goed passen bij leerjaar 1, niveau 2 t/m 5 past het best bij leerjaar 2 en niveau 3 t/m 6 het best bij leerjaar 3 of hoger. Overigens mag een leerling best excelleren en niveau 6 behalen in leerjaar 1. Op deze wijze wordt ook een doorlopende leerlijn gecreëerd.
Bekwaamheidsbevordering leerlingen
Op basis van de rubrics kan een leerling bijhouden welke vaardigheden op welk niveau zijn behaald. Er zijn meerdere portfolio applicaties, en zoals altijd zal de school een voorkeur hebben voor bepaalde functionaliteiten en op basis daarvan een geschikt portfolio kunnen uitkiezen. Ook kan een portfolio een onderdeel zijn van een ander pakket zoals een ELO.
Goede ervaringen zijn opgedaan door de volgende uitgangspunten te hanteren:
- De leerling is zelf baas over het portfolio. Hij of zij geeft zelf de behaalde niveaus aan en gaat met de docent-coach daarover in gesprek.
- De leerling bepaalt het behaalde niveau niet alleen zelf. Door gebruik te maken van een zogenaamde 360-graden reflectie wordt een reële inschatting gegeven van het behaalde niveau. Het behaalde niveau wordt bepaald door wat de leerling zelf denkt dat hij/zij heeft behaald, plus de inschatting van andere leerlingen bijvoorbeeld uit de groep waarin met die leerlingen is samengewerkt, en de beoordeling van de docent.
- De leerling bepaalt aan het begin van de opdracht waarin de vaardigheid wordt opgedaan het ambitieniveau, op basis van het eerder behaalde resultaat. Indien voor het eerst wordt gewerkt aan die vaardigheid, is het niveau ‘brons’.
- In principe wordt voor elke les, waarin Digitale Geletterdheid aan de orde komt, bepaald aan welke vaardigheden uit welke DG-thema’s wordt gewerkt. Dat kunnen er meerdere zijn.
Er zijn verschillende rubrics te vinden om dit te meten. Een zeer globale rubric is de volgende: rubric digitale geletterheid (6 niveaus)
Door het SLO is een lijst van vaardigheden afgegeven voor de onderbouw van het VO. De rubrics hieruit kunnen gebruikt worden (als basis voor eigen) beschrijvingen van te behalen vaardigheidsniveaus: Rubrics_voor_algemene_vaardigheden_in_de_onderbouw
Bekwaamheidsbevordering docenten
Zonder bekwame docenten zal het onmogelijk zijn om leerlingen digitaal geletterd te maken. Vandaar dat ook aan de vaardigheidsbevordering van de docenten aandacht moet worden besteed.
Een goede manier om te beginnen is een nulmeting te doen. Daarvoor hebben wij een rubric beschikbaar die is gebaseerd op de eindkwalificaties leren en lesgeven met ICT van het iXperium.
Iedere docent kan – liefst via een 360-graden reflectie – beoordelen op welk niveau van welke vaardigheid hij of zij is aangeland. Op basis van het totaal van alle ingevulde rubrics kan een ontwikkelingsplan worden aangeboden, waarmee de docenten op het gewenste niveau kunnen geraken. Welk niveau dat is, kan bijvoorbeeld bepaald worden in functioneringsgesprekken.
De volledige rubric kan hier worden gedownload: rubric eindkwalificaties ict-vaardigheden docent.
Geadviseerd wordt om deze rubric op te nemen in bijvoorbeeld een online tool als ForAllRubrics. Hiermee kunnen alle docenten de rubric invullen terwijl de organisator een overzicht krijgt van de resultaten. Hiermee kan geïnventariseerd worden op welke punten welke vaardigheden bij welke docenten tekort schieten. Op basis hiervan kan op maat een professionaliseringsplan worden opgesteld. Voor sommige docenten betekent dat een korte individuele begeleiding, voor anderen kan dat het volgen van een trining zijn samen met collega's.
Rubrics die de vaardigheden op een bepaald thema meten zijn er ook:
Lessenplan
Maatwerk
Als de visie en het daarop afgestemde beleid binnen de school zijn vastgesteld en worden gedragen door de hele school, is het tijd om de wat-vraag in te vullen. Wat ga je dan doen om de visie maar vooral de antwoorden op de hoe-vraag in te vullen?
Daarvoor hebben wij een raamwerk gemaakt, dat per school een eigen invulling zal krijgen. Die invulling is afhankelijk van meerdere factoren:
- Hoever wordt er gedigitaliseerd?
- Heeft men al invullingen voor het bekwamen in DG?
- Heeft men al een portfolio?
- In hoeverre zijn de docenten digitaal bekwaam?
Het hierna uitgewerkte raamwerk is dan ook meer een checklist (vergeten we niet iets) dan een ‘En zo moet het’. Welke activiteiten en waar die activiteit wordt uitgevoerd is aan de school om te bepalen. In hoeverre ouders erin betrokken worden, idem.
Hieronder staan voorbeelden hoe dat zou kunnen worden uitgewerkt.
Voorbeeld leerjaar 1
|
Leerjaar 1
|
|
|
|
|
|
Week
|
Thema DG
|
Onderwerp
|
Les
|
Waar (vakles)
|
Aantekeningen
|
|
1
|
ICT Basis
|
Uitdelen devices, uitleg werking en WiFi
|
Presentatie ICT-afd
|
Mentor en ICT-afd
|
Bediening, inrichting, anti-virus, schoolapps, accounts, Wifi, accu
|
|
1
|
ICT Basis
|
10 Gouden regels
|
Geen
|
Mentorles
|
De leerlingen afspraken laten maken over gebruik devices en dat vastleggen
|
|
1
|
ICT Basis
|
Training iBuddies
|
Presentatie ICT-afd
|
ICT-afd
|
iBuddies krijgen van ICT-afd extra uitleg over eerste hulp bij ongelukken
|
|
2
|
ICT Basis
|
ELO
|
Geen
|
ntb vakles (Ned/Eng/Ak…)
|
Opdrachten vinden, maken en inleveren; gebruik digitaal lesboek
|
|
2
|
ICT Basis
|
Magister
|
Geen
|
Mentorles
|
Huiswerk, agenda, cijfers
|
|
3
|
ICT Basis
|
Onedrive/Google drive/…
|
Geen
|
ntb vakles
|
Uitleg over werken met documenten in de cloud en samenwerken
|
|
4
|
ICT Basis
|
10 Gouden regels
|
Geen
|
Mentorles
|
Tussentijdse evaluatie
|
|
5
|
ICT Basis
|
School e-mail
|
Geen
|
Mentorles
|
Wanneer en hoe gebruik je e-mail
|
|
…
|
Mediawijsheid
|
Social media
|
LessonUp
|
Mentorles
|
Mediawijsheid, social media en cyberpesten
|
|
…
|
ICT Basis
|
Tekstverwerken
|
LessonUp
|
Ned
|
Verslagen maken, woordenboek, plagiaat
|
|
…
|
ICT Basis
|
Speciale tekens (ë, €, ç, …)
|
EduRep
|
Fra
|
Hoe genereer ik speciale tekens met het toetsenbord
|
|
…
|
ICT Basis
|
Formules
|
|
Wisk
|
Formule editor in Word behandelen
|
|
…
|
Mediawijsheid
|
Internet: zoeken, waardering
|
LessonUp
|
Ak/GS
|
Hoe zoek je informatie op het internet en hoe waardeer je die
|
|
…
|
InformatieVH
|
Internet: fakenews, veiligheid
|
LessonUp
|
|
|
|
…
|
ICT Basis
|
Presentatie
|
Wikiwijs
|
Ak/Gs
|
Hoe maak je een goede presentatie
|
|
…
|
ICT Basis
|
Tekenen
|
|
Handv
|
Hoe gebruik ik een tekenprogramma
|
|
…
|
ICT Basis
|
App-training Kahoot
|
|
Vakles
|
|
|
…
|
ICT Basis
|
App-training Quayn
|
|
Vakles
|
|
|
…
|
ICT Basis
|
App-training Padlet
|
|
Vakles
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
Leerjaar 2
|
|
|
|
|
|
Week
|
Thema DG
|
Onderwerp
|
Les
|
Waar (vakles)
|
Aantekeningen
|
|
1
|
ICT Basis
|
10 Gouden regels: herhaling en revisie
|
Geen
|
Mentorles
|
Afspraken over gebruik devices herhalen en mogelijk aanpassen
|
|
--
|
ICT Basis
|
Spreadsheet
|
|
Wisk/Ec/Nat
|
Leren omgaan met een spreadsheet; formules, grafieken,…
|
|
--
|
Mediawijsheid
|
Social media op het werk
|
|
|
Ouders vertellen over hun werk en de rol van social media
|
|
--
|
Mediawijsheid
|
Website maken
|
|
Projectweek; resultaten in een website/blog/… verwerken
|
Hoe kun je zelf een website maken om anderen in te lichten over wat je doet
|
|
--
|
Mediawijsheid
|
Online privacy, sexting en grooming
|
LessonUp
|
|
|
|
--
|
ICT basis
|
Presentatie
|
Videos expert academy
|
Ak/Gs
|
Hoe presenteer je een presentatie
|
|
--
|
InformatieVH
|
Leren zoeken, vinden en waarderen op het internet
|
SLO
|
Vakles (Ak/Gs) of mentorles
|
Vanuit onderzoeksvragen een onderzoek doen en verslag maken/presenteren
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
Leerjaar 3
|
|
|
|
|
|
Week
|
Thema DG
|
Onderwerp
|
Les
|
Waar (vakles)
|
Aantekeningen
|
|
1
|
|
10 Gouden regels: herhaling en revisie
|
Geen
|
Mentorles
|
Afspraken over gebruik devices herhalen en mogelijk aanpassen
|
|
--
|
ICT Basis
|
Spreadsheet
|
|
Wisk/Ec
|
Analyseren van gegevens, grafieken
|
|
--
|
Mediawijsheid
|
Veilig op het internet: identiteitsfraude
|
LessonUp
|
Mentorles
|
Wat is het en hoe kun je het voorkomen
|
|
--
|
InformatieVH
|
Leren zoeken, vinden en waarderen op het internet
|
SLO
|
Vakles (Ak/Gs) of mentorles
|
Vanuit onderzoeksvragen een onderzoek doen en verslag maken/presenteren
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
Leerjaar 4
|
|
|
|
|
|
Week
|
Thema DG
|
Onderwerp
|
Les
|
Waar (vakles)
|
Aantekeningen
|
|
1
|
|
10 Gouden regels: herhaling en revisie
|
Geen
|
Mentorles
|
Afspraken over gebruik devices herhalen en mogelijk aanpassen
|
|
--
|
InformatieVH
|
Fakenews
|
Geen
|
Mentorles/projectweek
|
Ouder-journalist vertelt over nieuwsgaring
|
|
--
|
Comp.Thinking
|
Zelf een app maken
|
|
Keuzeles
|
Leren hoe je zelf een App kunt maken
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
Voorbeeld leerjaar 2
|
Week
|
Thema DG
|
Onderwerp
|
Les
|
Waar (vakles)
|
Aantekeningen
|
|
1
|
ICT Basis
|
10 Gouden regels: herhaling en revisie
|
Geen
|
Mentorles
|
Afspraken over gebruik devices herhalen en mogelijk aanpassen
|
|
--
|
ICT Basis
|
Spreadsheet
|
|
Wisk/Ec/Nat
|
Leren omgaan met een spreadsheet; formules, grafieken,…
|
|
--
|
Mediawijsheid
|
Social media op het werk
|
|
|
Ouders vertellen over hun werk en de rol van social media
|
|
--
|
Mediawijsheid
|
Website maken
|
|
Projectweek; resultaten in een website/blog/… verwerken
|
Hoe kun je zelf een website maken om anderen in te lichten over wat je doet
|
|
--
|
Mediawijsheid
|
Online privacy, sexting en grooming
|
LessonUp
|
|
|
|
--
|
ICT basis
|
Presentatie
|
Videos expert academy
|
Ak/Gs
|
Hoe presenteer je een presentatie
|
|
--
|
InformatieVH
|
Leren zoeken, vinden en waarderen op het internet
|
SLO
|
Vakles (Ak/Gs) of mentorles
|
Vanuit onderzoeksvragen een onderzoek doen en verslag maken/presenteren
|
| |
|
|
|
|
|
Voorbeeld leerjaar 3
|
Week
|
Thema DG
|
Onderwerp
|
Les
|
Waar (vakles)
|
Aantekeningen
|
|
1
|
|
10 Gouden regels: herhaling en revisie
|
Geen
|
Mentorles
|
Afspraken over gebruik devices herhalen en mogelijk aanpassen
|
|
--
|
ICT Basis
|
Spreadsheet
|
|
Wisk/Ec
|
Analyseren van gegevens, grafieken
|
|
--
|
Mediawijsheid
|
Veilig op het internet: identiteitsfraude
|
LessonUp
|
Mentorles
|
Wat is het en hoe kun je het voorkomen
|
|
--
|
InformatieVH
|
Leren zoeken, vinden en waarderen op het internet
|
SLO
|
Vakles (Ak/Gs) of mentorles
|
Vanuit onderzoeksvragen een onderzoek doen en verslag maken/presenteren
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
Voorbeeld leerjaar 4
|
Week
|
Thema DG
|
Onderwerp
|
Les
|
Waar (vakles)
|
Aantekeningen
|
|
1
|
|
10 Gouden regels: herhaling en revisie
|
Geen
|
Mentorles
|
Afspraken over gebruik devices herhalen en mogelijk aanpassen
|
|
--
|
InformatieVH
|
Fakenews
|
Geen
|
Mentorles/projectweek
|
Ouder-journalist vertelt over nieuwsgaring
|
|
--
|
Comp.Thinking
|
Zelf een app maken
|
|
Keuzeles
|
Leren hoe je zelf een App kunt maken
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
Lesvoorbeelden
Er zijn complete methoden voor digitale geletterdheid op de markt. Uiteraard kunnen die zonder meer ingezet worden. Het lessenplan uit de vorige paragraaf kan daarbij dienen als een checklist. Mogelijk ontbrekende onderdelen kunnen dan worden toegevoegd.
Voor scholen die niet beschikken over zo’n methode, zijn hier een paar voorbeelden hoe je die lessen zelf kunt inrichten.
Start 1e schooljaar: knoppencursus
(Verwijzen naar Draaiboek laptopklassen)
- Knoppencursus
- Bediening device
- Inrichting, configureren, virusscanner, …
- Installatie (school)apps (ook Java/Flash/…)
- Accounts, belang wachtwoorden, Wifi, accu, …
- Wat doe je als iets niet werkt
- ELO (opdrachten vinden en inleveren)
- Magister/SOM
- MS OneDrive/Google drive/docs
- (School)e-mail
(10) Gouden Regels laten opstellen door de leerlingen zelf, laten ondertekenen en iedereen een digitale kopie geven!
Dit is een voorbeeld.
- Wat is de verantwoordelijkheid van de leerling: accu, opslagcapaciteit, vergeten mee te nemen, …
Thema Mediawijsheid
Mediawijsheid in het algemeen
In de volgende link https://www.lessonup.com/app/channel/digitale-vaardigheden/series/4eed0e5b0ea6e623280c50de vind je 5 lessen over de volgende onderwerpen:
- Mediawijsheid en social media
- Cyberpesten
- Sexting en grooming
- Online privacy
Veilig op social media en het internet
In deze les wordt aandacht besteed aan hoe je identiteitsfraude kunt voorkomen.
https://www.lessonup.com/app/embed/jHBkj6BRCEZFHbWwY
De volgende les zou je als een extra module kunnen zien, die gaat over identiteit versus imago. Het is een les die de leerlingen niet individueel kan doen, maar moet met de klas als geheel worden uitgevoerd: https://www.lessonup.com/app/embed/NL448YHKf6SujNxgW . De les kan ook gebruikt worden als teambuilding of elkaar leren kennen.
Thema ICT basisvaardigheden
Verslagen maken
Hoe maak je een goed opgebouwd verhaal of verslag? En hoe kun je een tekstverwerker daarbij gebruiken om inhoudsopgaven, hoofdstukken, paragrafen mee te maken en de tekst te voorzien van informatieve afbeeldingen?
In deze les wordt uitgelegd hoe je Word daarvoor kunt gebruiken: https://www.lessonup.com/app/embed/tC8XbQZKnd6CaMSb7
Speciale tekens gebruiken
Tekens als ë, ç, x2, hoe maak je die in een tekstverwerker?
Een voorbeeldles in Word: https://delen.edurep.nl/download.php?id=71798f26-8052-4beb-ad51-4681eafed6ef
Presenteren
Hoe presenter je jezelf of een onderwerp? Tips over het presenteren zelf en het gebruik van tools zoals Powerpoint staan in deze les: https://maken.wikiwijs.nl/77398/Powerpoint___presenteren
Thema Informatievaardigheden
Zoeken en vinden
Leerlingen moeten informatie kunnen zoeken en vinden wat ze kunnen gebruiken in hun werkstukken. Hoe zoek je, vind je en maak je een goed werkstuk?
Op de website van FutureNL staat een lesplan met 5 lessen waarin de leerlingen dit leren: https://www.lessonup.com/app/channel/futurenl/series/6fd511136c0ca38437954aac
De volgende les kun je gebruiken als extra oefening/diepgang voor leerlingen die sneller klaar zijn of extra oefening nodig hebben. In deze les wordt dieper ingegaan op specifiek het zoeken met een zoekmachine: https://www.lessonup.com/app/embed/4GJHDMWteJMfZ947W
Ook heeft het SLO een aantal tips en voorbeelden om informatievaardigheden te trainen: http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/21e-eeuwse-vaardigheden/digitale-geletterdheid/informatievaardigheden/voorbeeldmaterialen
Fakenews
Een van de problemen met ons huidig internet is het kunnen onderscheiden van wat wel en niet echt waar is. In deze les wordt daar aandacht aan besteed:
https://www.lessonup.com/app/embed/Z3AnQhGPPYhcSYqoQ
In de volgende les wordt dieper ingegaan over de mogelijkheden die de huidige techniek biedt om zaken te faken. Het kan gebruikt worden als extra opdracht voor leerlingen die snel klaar zijn: https://www.lessonup.com/app/embed/3T8hsKHM4gW5nJDmG
Thema Computational thinking
Dit thema is nog volop in ontwikkeling, vergeleken met de andere drie DG-thema’s. Het SLO heeft een pagina met een goede beschrijving van het thema Computational Thinking (algoritmisch denken): http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/21e-eeuwse-vaardigheden/digitale-geletterdheid/computational-thinking/voorbeeldmatig-leerplankader
Voorbeeld lessen:
