Melkzuur
Inleiding
Verzuren?
Lees de volgende twee uitspraken.
“De laatste kilometers zijn extra zwaar, want alle spieren zijn verzuurd.”
(Marathonverslaggever)
“Deze yoghurt bevat rechtsdraaiend melkzuur.”
(Yoghurtreclame)
Het verzuren van je lichaam bij een sportprestatie komt door melkzuur. Ditzelfde melkzuur wordt ook aan voedsel toegevoegd. Melkzuur wordt zelfs gebruikt om kunststoffen te maken die sneller afbreken in de natuur. Je kunt er zelfs een kunstknie van maken.
Oftewel: melkzuur, een veelzijdige stof.
Introductie
Wat ga je doen?
Jullie gaan:
- Engage: ervaren wat het is om te verzuren.
- Explore: oriënteren op het onderwerp door artikelen te lezen.
- Explain: yoghurt maken, zetmeelplastic maken en kunststoffen onderzoeken.
- Evaluate: evalueren wat je geleerd hebt door een poster te maken en te presenteren.
In de tabel staat hoeveel lessen je hier ongeveer mee bezig bent.
| Activiteit |
|
Max. aantal lessen |
| Engage |
Verzuren |
1 |
| Explore |
Artikelen |
1 |
| Explain |
Yoghurt maken |
1 |
| |
pH |
1 |
| |
Hoe maak je melkzuur? |
1 |
| |
Groene chemie |
1 |
| |
Polymelkzuur |
1 |
| |
Zetmeelplastic maken |
1 |
| |
Plastic onderzoeken |
1 |
| Elaborate |
Extra opgaven |
1 |
| Evaluate |
Poster maken en presenteren |
2 |
| Totaal |
|
12 |
Samenwerken
Je werkt samen in een groep van drie leerlingen. Elke leerling heeft een taak. Deze taken wisselen elke les. Er zijn drie taken: de voorzitter, de secretaris en de klusser.
De voorzitter zorgt ervoor dat iedereen meedoet aan de opdracht. Hij of zij houdt de tijd in de gaten en neemt contact op met de docent bij vragen.
De klusser zorgt ervoor dat al het materiaal op jullie onderzoeksplek komt en dat na afloop alles weer netjes wordt opgeruimd.
De secretaris noteert de antwoorden van de opdrachten en de waarnemingen van de experimenten in het teamboekje.
Maak goede afspraken over wie wat doet. Noteer deze afspraken in het teamboekje. De eerstvolgende les noteer je steeds of alle afspraken zijn nagekomen.
Teamboekje
Er zijn twee soorten opdrachten: individuele- en groepsopdrachten.
Individuele opdrachten maak je uiteraard alleen. Antwoorden schrijf je in je eigen (digitale) schrift. In dit schrift maak je ook aantekeningen, bijvoorbeeld van de uitleg van je docent.
Antwoorden bij groepsopdrachten noteer je in het teamboekje. Dit boekje blijft op school. De secretaris houdt het teamboekje bij. De rol van secretaris wisselt elke les.
Download hier het Teamboekje Melkzuur
Wat ga je leren?
Je leert de volgende begrippen kennen:
Formule, chemische naam en structuurformule van melkzuur, zure en basische oplossing, pH, indicator, effectief atoomgebruik, biotechnologie, stereochemie, asymmetrisch koolstofatoom, polymeren (natuurlijk en synthetisch), thermoplast, thermoharder, polymelkzuur.
Je leert het volgende kunnen:
- reactievergelijking opstellen van de aerobe verbranding van glucose
- reactievergelijking opstellen van de verzuring van glucose
- reactievergelijking opstellen van de vergisting van glucose
- pH-schaal toepassen
- pH meten
- rekenen met massaverhoudingen
- effectief atoomgebruik van een reactie bepalen
- aan een molecuul zien of er sprake is van spiegelbeeldisomeren
Engage
Verzuren
Aan de slag 1: Boeken tillen - teamopdracht
Welk gevolg heeft verzuren?
Benodigdheden
Een paar zware boeken
Een stopwatch
Een vrijwilliger
Werkwijze
Één leerling tilt met gestrekte armen een paar atlassen of zware boeken.
De tijd wordt opgenomen tot de armen gaan zakken.
Binnen 10 seconden begint deze leerling opnieuw met dit tilexperiment.
Meetresultaten
Noteer de resultaten in de tabel in het teamboekje en maak de volgende vragen:
- Probeer uit te leggen wat er in de armspieren is gebeurd.
- Leg uit waardoor je extra veel last van verzuring krijgt als je flink zweet bij het sporten.
Explore
Artikelen
Aan de slag 2: Artikelen - teamopdracht
Verdeel de artikelen 1 t/m 3 in je groepje. Ieder groepslid leest zijn/haar eigen artikel en maakt de bijbehorende vragen. In de volgende les vertel je elkaar wat er in het door jou gelezen artikel stond.
Melkzuur komt ook in voedingsmiddelen voor. Er is een E-nummer aan toegekend. Een E-nummer is een code die de Europese Unie geeft aan ‘voedseladditieven’. Dit zijn stoffen die aan ons voedsel worden toegevoegd om ze bijvoorbeeld een betere smaak, kleur, geur of houdbaarheid te geven. Voorbeelden van zure additieven zijn: citroenzuur, vitamine C en melkzuur.
01- individueel
Zoek deze week thuis en in de supermarkt producten op die E270 bevatten. Verzamel alle gevonden resultaten en doe deze in het groepsschrift. Tip: bewaar een aantal etiketten voor de poster die jullie moeten gaan maken.
Zoek informatie over dit additief op.
Explain
Yoghurt maken
Bestudeer voor je begint aan de proef het volgende stuk uit de kennisbank:
KB: Soorten stoffen
Aan de slag 3: Yoghurt maken - teamopdracht
In deze proef gaan jullie zelf yoghurt maken. Het productieproces van yoghurt is afhankelijk van een aantal factoren. Elk groepje gaat een factor onderzoeken. Jullie krijgen van de begeleider één van de volgende onderzoeksvragen:
- Welke invloed heeft de temperatuur op de vorming van yoghurt?
- Maakt het uit of je begint met verse melk of houdbare melk?
- Maakt het uit of je Griekse yoghurt of magere yoghurt aan de melk toevoegt?
Benodigdheden
- Twee plastic bekers
- Roerstaaf
- Marker
- Aluminiumfolie
- Yoghurt
- Melk
- Maatcilinder
- Spuit (5 ml)
- pH-papier
Werkwijze
Bedenk hoe je onderstaand voorschrift moet aanpassen voor jullie onderzoeksvraag.
- Noteer op beide bekers jullie naam en klas.
Geef een beker de code A en zet op het andere beker de code B.
- Doe 100 ml melk in een plastic beker.
- Voeg 2 - 3 ml yoghurt toe. Hierin zitten de benodigde bacteriën. Roer goed.
- Meet de pH van het mengsel.
- Zet het mengsel weg bij een temperatuur van 45°C.
- Bekijk na 3 dagen het resultaat. Meet ook de pH van het mengsel.
- Meet de hoeveelheid melkzuur.
Melkzuur
Aan de slag 4: Melkzuur met natronloog - teamopdracht
Je gaat de hoeveelheid melkzuur (\(\small{C}_{{{3}}}{H}_{{{6}}}{O}_{{{3}}}\)) bepalen door het te laten reageren met natronloog (\(\small{N}{a}{O}{H}\)):
\(\small{C}_{{{3}}}{H}_{{{6}}}{O}_{{{3}}}\) (aq) + \(\small{N}{a}{O}{H}\) (aq) → \(\small{H}_{{{2}}}{O}\) (l) + \(\small{C}_{{{3}}}{H}_{{{5}}}{O}_{{{3}}}{N}{a}\) (aq)
Met behulp van een indicator kan je zien wanneer de reactie heeft plaats gevonden.
Benodigdheden
- Erlenmeijer
- Spuit (5ml)
- Balans
- Gedestilleerd water
- Flesje met 0,1 M (mol/liter) natronloog
- Indicator fenolftaleïen
Werkwijze
- Weeg de lege erlenmeijer en noteer de massa. Doe met een spuit 5,0 gram van de door jullie gemaakte yoghurt in de erlenmeijer. Weeg de gevulde erlenmeyer.
- Voeg wat gedestilleerd water toe. (Hierdoor wordt de witte kleur wat minder en kun je straks beter de kleurverandering van de indicator waarnemen.)
- Voeg een paar druppels fenolftaleïen toe.
- Weeg een flesje met 0,1 M natronloog.
- Voeg druppelsgewijs de natronloog toe totdat de indicator roze kleurt. Blijf goed mengen.
- Weeg het flesje natronloog opnieuw.
- Bereken het melkzuurgehalte in de yoghurt. Zie de tip hieronder.
Tip!
Bij de berekening van de hoeveelheid melkzuur per 100 gram yoghurt/melk heb je de volgende gegevens nodig:
- 1 gram natronloog bevat 4,0 mg NaOH
- De atoommassa's van:
C = 12,0 u
H = 16,0 u
Na = 23,0 u
Vermeld alle waarnemingen en resultaten in het teamboekje.
Schrijf een verslag.
pH
In " Aan de slag 3 " hebben jullie de pH van het yoghurtmengsel gemeten.
Maar wat is dat, pH? In onderstaand proefje gaan jullie de pH's meten.
Aan de slag 5: pH meten - teamopdracht
Benodigdheden
Universeel indicatorpapier
Rodekoolsap
Glasstaaf om een druppel oplossing te kunnen nemen
Verschillende oplossingen
Verschillende oplossingen:
| |
Oplossingen |
pH |
Rodekoolsap |
| 1 |
accuzuur |
|
|
| 2 |
ammonia |
|
|
| 3 |
azijn |
|
|
| 4 |
7-up |
|
|
| 5 |
demiwater |
|
|
| 6 |
gootsteenontstopper opl. |
|
|
| 7 |
karnemelk |
|
|
| 8 |
soda-oplossing |
|
|
| 9 |
zeep oplossing |
|
|
| 10 |
zeewater |
|
|
| 11 |
zoutzuur |
|
|
Werkwijze
- Breng van elke oplossing een druppel op een stukje universeel indicatorpapier.
- Vergelijk de kleur van het papier met de kleurenschijf en noteer de pH-waarde.
- Breng van elke oplossing m.b.v een pipet 2 ml in een reageerbuis.
- Voeg ongeveer 1 ml rodekoolsap toe en noteer de kleur van de oplossing in de bovenstaande tabel of in je teamboekje.
Verwerking
Rangschik de onderzochte oplossingen naar toenemende pH en zet ze in de juiste kolom van de tabel in jullie teamboekje.
Vragen
- Van welk van de onderzochte oplossingen verwacht je dat ze agressief zijn? Licht je antwoord toe.
- Wat gebeurt er met de pH van een zure oplossing als je deze flink verdunt met water? Bedenk eventueel een proefje en voer dit uit. (Vraag eerst toestemming aan de docent of TOA.)
Schrijf alle resultaten op in het teamboekje en beantwoord de vragen. Deze proef kan je
hier nogmaals downloaden.
Hoe maak je melkzuur?
Je hebt inmiddels kennisgemaakt met de eigenschappen van melkzuur.
Je gaat nu leren hoe melkzuur gemaakt wordt in de chemische industrie.
Glucose (druivensuiker) is in de industrie een belangrijke grondstof voor het maken van melkzuur. In ons lichaam gebruiken we glucose om energie op te wekken. Als we niet genoeg zuurstof binnenkrijgen (bijvoorbeeld bij een pittige sportprestatie), vindt er verbranding plaats zonder zuurstof. We noemen dat een anaërobe (an= zonder, aërobe= zuurstof) verbranding. Bij deze verbranding ontstaat melkzuur.
In de fabriek bootsen ze deze reactie na. Er wordt daarbij gebruik gemaakt van melkzuurbacteriën. De omstandigheden worden zo gekozen dat glucose alleen in melkzuur omgezet wordt. Dat duurt meerdere dagen.
02 - individueel
Bekijk de video op de website www.scheikundeinbedrijf.nl en beantwoord de vragen.
Je moet wel even een account aanmaken, maar dat is zo gebeurd.
Vragen
- Waarom wil de chemische industrie aardolie als grondstof vervangen door gewassen zoals suikerriet?
- Welke drie soorten micro-organismen worden genoemd?
- Micro-organismen zetten plantenmateriaal om in alle stoffen die ze nodig hebben. Hierbij produceren micro-organismen ook afvalstoffen en bijproducten. Welke drie bijproducten werden genoemd?
- Welke stoffen zijn de natuurlijke conserveringsmiddelen van bier en yoghurt?
- Noem drie materialen die tegenwoordig worden geproduceerd door nuttige micro-organismen.
- Beschrijf wat in de industriële biotechnologie wordt bedoeld met een gesloten koolstofkringloop.
Groene chemie
De hoeveelheid afval die ontstaat bij chemische reacties, varieert enorm. Eenvoudige omzettingen in de petrochemische industrie - waarbij gebruik gemaakt wordt van katalysatoren - leveren vrijwel geen afval op. De synthese van biologisch actieve moleculen (medicijnen) in de farmaceutische industrie is veel ingewikkelder. Er zijn veel reactiestappen. De uiteindelijke opbrengst is vaak niet meer dan 10%. De andere 90% bestaat uit ongewenste bijproducten.
Nu de milieu-eisen steeds strenger worden, wil elke fabrikant zo goedkoop mogelijk zijn producten maken, met zo weinig mogelijk afval, zo min mogelijk gebruik van giftige stoffen en energie. Processen die aan deze voorwaarden voldoen, heten Groene Chemie.
03 - individueel
Lees artikel 4 en beantwoord de vragen, dit kan je hier nogmaals downloaden.
04 - individueel
We gaan nu de productie van melkzuur via fermentatie vergelijken met een chemische synthese van melkzuur. Hierbij zullen we vooral kijken naar het effectief atoomgebruik. Vergelijk individueel de volgende twee methodes met elkaar en leg uit welke methode het groenst is. Beantwoord daartoe voor beide methodes de vijf vragen op de volgende pagina.
Groene chemie - vragen
Methode 1: synthese van melkzuur via een biotechnologisch proces
Glucose uit maïs of bietsuiker wordt m.b.v. micro-organismen omgezet in melkzuur. Dit fermentatieproces duurt 4 tot 6 dagen.
Methode 2: chemische synthese van melkzuur
Reactie 1: Ethanal reageert met blauwzuur tot lactonitril.
\(\small{C}_{{{2}}}{H}_{{{4}}}{O}\) + \(\small{H}{C}{N}\) → \(\small{C}_{{{3}}}{H}_{{{5}}}{O}{N}\)
Reactie 2: Lactonitril reageert met zwavelzuur tot melkzuur en ammoniumsulfaat.
2 \(\small{C}_{{{3}}}{H}_{{{5}}}{O}{N}\) + \(\small{H}_{{{2}}}{S}{O}_{{{4}}}\) + 4 \(\small{H}_{{{2}}}{O}\) → 2 \(\small{C}_{{{3}}}{H}_{{{6}}}{O}_{{{3}}}\) + (\(\small{N}{H}_{{{4}}}\)_{{{2}}}{S}{O}_{{{4}}}\)
- Geef de reactievergelijking voor de fermentatie van glucose in melkzuur.
- Bereken de massaverhouding.
- De massa van de gewenste stof is: …
- De massa van de totaal ontstane stoffen is: …
- Bereken het effectief atoomgebruik.
Maak gebruik van de gegevens uit de tabel. (u = atomaire massa-eenheid)
| Atoomsoort |
Atoommassa |
| H |
1 |
| C |
12 |
| N |
14 |
| O |
16 |
| S |
32 |
Stereochemie
Je hebt de volgende uitspraak vast wel eens gehoord: “Deze yoghurt bevat alleen linsdraaiend melkzuur.” Kennelijk heb je dus twee soorten melkzuur; linksdraaiend en rechtsdraaiend. Een belangrijk verschil, want mensen zijn soms allergisch voor één van de twee. Wat is nou precies het verschil?
Molecuulmodellen van links- en rechtsdraaiend melkzuur.
05 - individueel
Lees artikel 5 en beantwoord de vragen, dit kan je hier nogmaals downloaden.
Je hebt gelezen wat het verschil is tussen links- en rechtsdraaiend melkzuur.
Je las dat dit komt door het asymmetrisch koolstofatoom in melkzuur.
Hierdoor zijn links- en rechtsdraaiend melkzuur spiegelbeeldisomeren van elkaar.
Stereochemie is het deel van scheikunde wat zich met spiegelbeeldisomeren bezighoudt.
06- individueel
Ga naar de webpagina: Ruimtelijke structuur en Stereochemie
Lees alle informatie van de eerste vier hoofdstukken en maak alle vragen. Hoofdstuk 5: ‘Stereochemie van substitutie mechanismen’ mag je overslaan.
Doe afsluitend Quiz 6a: De stereotest.
(Quiz 6b: De R/S test mag je overslaan.)
Polymelkzuur
In dit hoofdstuk gaat het over plastics (kunststoffen). Heel veel producten en voorwerpen worden van plastic gemaakt. Aardolie, een fossiele brandstof, is de grondstof voor plastic.
De verwerking van gebruikte kunststoffen (ons afval) geeft vaak problemen.
Vele afvalproducten van kunststoffen zijn niet afbreekbaar en moeten in verbrandingsovens verwerkt worden. Bij de verbranding ontstaat onder andere koolstofdioxide en soms ook giftige gassen. Het broeikaseffect wordt erdoor versterkt.
Gelukkig bestaan er ook bioplastics, dat zijn plastics die gemaakt worden uit planten. Het voordeel van bioplastics is dat ze in de natuur afbreekbaar zijn. Bij de verbranding ontstaat er evenveel koolstofdioxide als de plant opgenomen heeft. Het gebruik van bioplastics is dus ‘klimaat neutraal’.
07- individueel
De nieuwste bioplastic is polymelkzuur (PMZ), een kunststof gemaakt van suikers. Je gaat nu meer leren over de materiaaleigenschappen en de toepassingen van polymelkzuur in vergelijking met de gangbare plastics.
Lees artikel 6 en beantwoord de vragen, dit kan je hier nogmaals downloaden.
Zetmeelplastic maken
Aan de slag 6: Zetmeelplastic maken - teamopdracht
In deze proef gaan jullie zelf een bio-plastic maken van zetmeel.
Let op: voor een goed resultaat moet je nauwkeurig werken en goed roeren. De benodigdheden en werkwijze zijn gegeven. Schrijf zelf het verslag met daarin de waarnemingen en resultaten.
Benodigdheden:
- aardappelzetmeel
- water 50 ml
- glycerol
- bekerglas 100 ml
- maatcilinder 50 ml
- spuitje 5ml
- driepoot
- brander
- lucifers
- thermometer
- schaaltje (bij voorkeur een plat kroketbakje van aluminiumfolie)
Werkwijze
- Weeg 2,5 g aardappelzetmeel af in je bekerglas.
- Meet 50 ml water af in de maatcilinder.
- Vul de 5 ml-spuit met 3 ml glycerol.
- Druppel voorzichtig wat water (2-3 ml) bij het aardappelzetmeel en roer met de thermometer dit glad is.
- Voeg nu al roerend de rest van het water toe (50 ml).
- Steek de brander aan met de kleinste vlam (geruisloze vlam).
- Aardappelzetmeeloplossing al roerend verwarmen tot 70/80 °C.
- Op deze temperatuur 5 min. blijven verwarmen en roeren.
- Laat de oplossing 2 min. afkoelen en voeg 3 ml glycerol toe.
- Roer en giet de oplossing dun uit op het schaaltje.
- Droog de oplossing in de stoof bij 50°C of aan de lucht.
- Bekijk na een paar dagen het resultaat. Om je plastic van het schaaltje te krijgen, kun je een dun laagje water erop gieten totdat het los laat. Bewaar je plastic voor de volgende teamopdracht.
Plastic onderzoeken
Je hebt inmiddels het een en ander geleerd over polymeren (kunststoffen).
Je hebt zelf ook een polymeer gemaakt. In deze activiteit ga je dieper in op eigenschappen van een aantal polymeren en ga je verschillende soorten plastic zelf onderzoeken.
Op veel producten vind je een symbool dat aangeeft van welk soort plastic het product is gemaakt.
 |
- PET (PETE) = polyetheen tere flataat
- HDPE = hoge dichtheid polyetheen
- PVC = polyvinylchloride
- LDPE = lage dichtheid polyetheen
- PP = polypropeen
- PS = polystyreen
- alle overige plastics, dus ook de bioplastics.
|
08- individueel
Lees artikel 7 en beantwoord de vragen, dit kan je hier nogmaals downloaden.
Aan de slag 7: Plastic onderzoeken - teamopdracht Je gaat verschillende soorten plastic onderzoeken. Neem ook het door jullie zelf gemaakte bioplastic in je onderzoek mee. Lees de onderstaande werkwijze en voer de stappen uit. Bedenk zelf welke benodigdheden je nodig hebt.
Werkwijze
- Bekijk het materiaal goed en ga na of het breekt of buigt.
- Verhit een spijker in de vlam. Houd deze vast met een tang en prik met de hete spijker in het materiaal.
- Doe een klein stukje materiaal in een reageerbuis en verwarm deze zachtjes met de geruisloze vlam. Dit doe je door de buis met een reageerbuisknijper door de vlam heen en weer te bewegen. Ruik voorzichtig. Dat doe je niet door je neus erboven te houden, maar door wat damp naar je neus te wapperen. Zodra je een walm ziet, haal je de buis uit de vlam.
- Doe een klein stukje van het materiaal in een reageerbuis en voeg 2 ml kokend water toe.
- Doe een klein stukje materiaal in een reageerbuis en voeg 2 ml zoutzuur toe.
- Doe een klein stukje materiaal in een reageerbuis en voeg 2 ml natronloog toe.
- Doe een klein stukje materiaal in een reageerbuis en voeg 2 ml aceton toe. Let op: aceton is licht ontvlambaar. Zorg ervoor dat er geen open vuur aanwezig is!
Noteer al je waarnemingen in het teamboekje en vul de tabel in.
Bekijk nu alle gegevens die je hebt verzameld en doe een uitspraak over de verschillende soorten plastics. Betrek hierin waarvoor ze geschikt kunnen zijn en in hoeverre ze biologisch afbreekbaar zijn.
Beschrijf dit in de conclusies en discussie in het teamboekje.
Elaborate
Extra opgaven deel 1
09 - individueel
Sacharose kan door bacteriën omgezet worden in melkzuur of in andere stoffen. In zuurstofarm milieu maken bacteriën melkzuur of ethanol (\(\small{C}_{{{2}}}{H}_{{{6}}}{O}\)). Als er voldoende zuurstof is, halen ze de maximale energie uit sacharose door het volledig te verbranden tot koolstofdioxide en water.
- Geef de reactievergelijking voor de volledige verbranding van sacharose tot koolstofdioxide en water.
- Geef de reactievergelijking voor de omzetting van sacharose en water in melkzuur.
- Noem vier toepassingen van melkzuur.
- Na een practicum heb je 1 liter afvalwater over met een pH van 3,0. Leg uit of het afvalwater zuur, basisch of neutraal is.
- Leg uit op welke twee manieren je het afvalwater kunt neutraliseren.
- ...
- ...
Biotechnologie levert allerlei nuttige producten voor de mens. Voorbeelden zijn melkzuur (om polymelkzuur van te maken), geneesmiddelen en bio-ethanol.
- Wat versta je onder biotechnologie?
Ga verder met deze opdracht op de volgende pagina
Extra opgaven deel 2
Wetenschappers brengen tegenwoordig vaak veranderingen aan in micro-organismen, zoals bacteriën. Ze veranderen daarvoor het erfelijk materiaal (DNA). Dit heet genetische modificatie.
- Geef twee voorbeelden waaruit blijkt dat het soms verstandig is om bacteriën genetisch aan te passen.
In de industriële biotechnologie kom je grote tanks tegen waarin micro-organismen kunnen groeien en werken. Soms, zoals bij de productie van melkzuur, moet dit onder zuurstofarme omstandigheden gebeuren. Eeuwen geleden gebruikte men ook al biotechnologie om voedsel beter houdbaar te maken.
- Hoe komt het dat zuurkool zo lang houdbaar is?
- Waarom is het voor de productie van melkzuur belangrijk dat zulke tanks zuurstofvrij zijn?
Ga verder met deze opdracht op de volgende pagina.
Extra opgaven deel 3
Sacharose kan door bacteriën ook omgezet worden in melkzuur of in andere stoffen. In zuurstofarm milieu maken bacteriën melkzuur of ethanol (\(\small{C}_{{{2}}}{H}_{{{6}}}{O}\)). Als er voldoende zuurstof is, halen ze de maximale energie uit sacharose door het volledig te verbranden tot koolstofdioxide en water.
Atoommassa’s: H = 1 u; C = 12 u; O = 16 u
- Geef de reactievergelijking voor de omzetting van sacharose en water in melkzuur.
- Bereken de molecuulmassa’s van sacharose, water en melkzuur.
- In welke massaverhouding ontstaat melkzuur uit sacharose en water?
- Bereken hoeveel gram melkzuur je maximaal kunt maken uit 100 gram sacharose.
- Geef de reactievergelijking voor de omzetting van sacharose en water in ethanol en koolstofdioxide.
- Bereken hoeveel gram ethanol kun je maximaal kunt maken uit 100 gram sacharose?
Evaluate
Poster maken
Poster maken
Je hebt heel wat geleerd over het melkzuur en zijn toepassingen. Als afsluiting maken jullie een poster. Op deze poster verwerk je de informatie die je hebt opgedaan in deze module. Dit doe je met je groep.
Bij het maken van een poster moet je aan een aantal punten denken.
- Gebruik niet teveel tekst. Zorg ervoor dat de tekst vanaf 1,5 m leesbaar is.
- Eén plaatje zegt meer dan duizend woorden.
- Verdeel de poster in stukken. Zet niet alles door elkaar.
- Verwerk de begrippen en vaardigheden die je in deze module hebt geleerd. Kijk hiervoor ook terug naar ‘wat ga je leren’.
Poster presentatie
De docent laat ‘het lot bepalen’ welke twee groepen een presentatie van vijf minuten doen aan de hand van de ontworpen poster. Vervolgens stellen de docent en de leerlingen de presenterende groep een aantal vragen over de inhoud. Als afsluiting van een presentatiebespreking probeert de docent samen met de klas de besproken inhoud samen te vatten.
