In dit thema Design2Win ga je veel leren over productdesign. Ontwerpen is daarbij een belangrijk onderdeel. Je leert de verschillende aspecten van het ontwerptraject en krijgt diverse vakken die het ontwerpen ondersteunen. Je gaat ook veel leren over het leven met beperkingen door de opdrachten die je gaat uitvoeren, binnen school of daar buiten. Deze wiki is een leidraad om met een goed eindresultaat dit project af te sluiten.
Inhoud wiki Op deze wiki staat veel informatie over ontwerpen, over het proces, over handicaps en over de opdrachten die je gaat uitvoeren. De verwerking van de opdrachten gebeurt in Itslearning.
Itslearning Je bent in deze wiki gekomen via Itslearning. In Its zullen alle opdrachten staan die je moet inleveren of ander maakwerk. Soms is het een individuele opdracht, soms een groepsopdracht. Dat wordt steeds duidelijk vermeld. LET OP: Voor sommige opdrachten is er een deadline! Ná de deadline inleveren betekent een lagere beoordeling.
Doel wiki Deze wiki gebruik je als leidraad, vraagbaak en naslagwerk tijdens dit ontwerpproject. De theoretische eindtoets aan het eind van dit thema zal gaan over de informatie die je in deze wiki kunt vinden. Het is dus belangrijk dat je steeds alles leest. Vragen die je hebt na het lezen kun je aan de docent stellen.
Solid Edge Voor het ontwerpen is een van de tools waar je gebruik van gaat maken het tekenprogramma Solid Edge. Na een korte instructie kun je helemaal zelfstandig door het lesmateriaal heen. De tekenopdrachten met instructievideo's staan allemaal in deze wiki. Elke week lever je ten minste 3 tekenopdrachten in. Na ruim 3 weken kun je dan zo goed tekenen dat je zelf dingen kunt ontwerpen!
Activiteiten D2W Naast het maken van een 'eindproduct' zijn er allerlei activiteiten binnen of buiten school. Je begint met een interview met je opdrachtgever: iemand met een lichamelijke beperking. Verder ga je ook zelf ervaren wat het is om een handicap te hebben, zo ga je, zittend in een rolstoel, een aantal opdrachten in de binnenstad uitvoeren. Verder proberen we of we een bezoekje kunnen plannen bij de opleiding Dutch Health Tec Academy (DHTA) waar je kunt leren hoe je hulpmiddelen en protheses maakt. Daarnaast zijn er gastlessen.
Opdracht
De komende weken ga je bezig met de volgende opdracht:
"Ontwerp voor iemand met een lichamelijke beperking een hulpmiddel of prothese"
Aan het eind van deze periode heb je geleerd om een ontwerp te maken, projectmatig te werken, te tekenen met de computer èn je hebt veel ontdekt over het leven met een handicap.
Vóór de eindbeoordeling van dit thema op 13 juni heb je alle individuele en groepsopdrachten in Itslearning gemaakt. Daarnaast zijn de verplichte onderdelen:
het uitgewerkte interview
een programma van eisen (PvE)
schetsen voor het ontwerp
3D-tekeningen van (onderdelen van) het ontwerp
de eindpresentatie (PPP, Prezi of...)
Afspraken
Ontwerpen is een bijzondere manier van iets nieuws bedenken. Je hebt daarvoor tijd en ruimte nodig. Die ruimte krijg je in dit thema volop, al betekent dat niet dat we grenzeloos zijn zonder regels en afspraken.
Projectmap met logboek Voor het thema krijg je als team een projectmap. In de projectmap, dat steeds in het lokaal is, worden alle aantekeningen, uitdraaien, schetsen, tekeningen en foto's opgeslagen. Ook het logboek is een onderdeel van de projectmap. Aan het eind van elke les vul je samen het logboek in. In het logboek komt ook te staan wie wanneer naartoe is.
Aanwezigheid Je bent steeds in het lokaal. Zonder overleg of toestemming ga je dus niet zomaar het lokaal uit en zeker niet de school uit. Een heel gewone schoolregel maar goed om te herhalen voor dit project. Wil je ergens naar toe? Prima, maar wel mèt toestemming van de docent zodat we weten wie waar is op welk moment.
Materialen Voor het ontwerpen heb je vaak (veel) papier, potloden, stiften e.d. nodig. Maak daar gebruik van. Gebruikt het wel waar voor het bedoeld is. Dat geldt ook voor de materialen die je nodig gaat hebben om het eindproduct te vervaardigen.
Teamwork Het project is teamwork. Toch zijn er een heel aantal onderdelen waar je individueel op wordt beoordeeld. Inzet, betrokkenheid en beroepshouding zijn aspecten die meetellen voor het eindcijfer.
Introductie productdesign
Opdracht De komende weken ga je aan de slag met het ontwerpen van een hulpmiddel voor iemand met een lichamelijke beperking. Het kan gaan om een aanpassing van een bestaand hulpmiddel zodat het nog beter werkt, het kan gaan om een nieuw idee, het mag ook een prothese zijn.
Teamwork Om dit ontwerpproces in goede banen te leiden is het belangrijk dat je werkt volgens afspraken die vooraf worden gemaakt; door de docent of binnen het team waarmee je gaat werken. Ontwerpen is een ingewikkeld proces waarbij je steeds op zoek bent naar het beter, sneller, mooier maken van het idee dat je hebt. Je hebt met je team te maken dat misschien andere ideeën heeft dan jij en ook met een opdrachtgever die verwachtingen heeft over het eindproduct. Goed samen overleggen is daarom van het grootste belang. Binnen je team, met de docent, maar vooral met de opdrachtgever. Daarnaast moeten afspraken die je maakt worden vastgelegd in een logboek zodat je altijd kunt terugbladeren wat je hebt afgesproken.
Hieronder zie je een korte video waarin duidelijk te zien is hoe belangrijk teamwork is!
TEAMWORK!
Verdeel taken Iedereen heeft wel eens iets ontworpen of bedacht. Als je in je eentje je eigen idee uitwerkt, heb je alleen met jezelf te maken als opdrachtgever en als team. De opdracht die je nu krijgt is daarvoor te groot en de tijd te beperkt: je kunt nooit alles in je eentje voor elkaar krijgen. Je zult taken moeten verdelen. Ook afspraken over deze taken leg je vast in het logboek. Zo kan er steeds worden gekeken naar wie wat heeft gedaan op een dag, in een week en over het hele project heen.
Zet je talent in! Iedereen heeft meerdere talenten: dingen die je gemakkelijker dan anderen, met meer plezier en met een beter resultaat kunt doen. Tijdens dit thema kun je aan de slag met jouw talent! Vertel elkaar wat je talenten zijn zodat je samen tot een goede taakverdeling kunt komen.
iDOE
iDOE Ik heb het al eerder gezegd: het thema, het project is te groot om het alleen te doen. Maar het is ook te groot om alles te kunnen overzien. Je weet alleen de opdracht (het probleem) en dat nog maar heel vaag. Tijdens het hele ontwerpproces zal het eindproduct letterlijk steeds meer vorm gaan krijgen. Dat geldt voor eigenlijk elk project. Daarom wordt een project opgedeeld in fases. Elke fase heeft een naam, een voorwaarde om te mogen starten met die fase en sluit af met een tussenproduct. Zo kun je pas beginnen aan de Ontwerpfase als je een Programma van Eisen en een goedkeuring hebt van de klant. (Zie onderstaand schema; klik erop voor een vergroting) Je gaat projectmatig werken volgens een bepaalde methode: iDOE. Op de volgende pagina's lees je wat elke letter betekent en wat elke fase inhoudt.
i initiatieffase
Project helder krijgen In de initiatieffase wordt het probleem van de opdrachtgever duidelijk. Tegen welk probleem loopt hij of zij aan? Hoeveel tijd is er om het probleem op te lossen? Dit gebeurt door de opdrachtgever te interviewen. Tijdens dit interviewen borrelen vast allerlei ideeën op. Schrijf die vooral op! Deze ideeën zijn belangrijk voor het volgende stadium: definitiefase. Tijdens deze fase is het ook van belang dat je goed nadenkt over hoeveel mensen je in je team wilt hebben om het project tot een goed einde te brengen.
Solid Edge Tijdens deze eerste fase ga je alvast leren tekenen met Solid Edge. Dit is een 3D-tekenprogramma waarmee nieuwe producten worden ontworpen. Omdat het best wat oefening vereist voordat je een product kunt tekenen krijg je in deze fase vast de ‘huiswerkopdracht’.
Thuis installeren Je kunt het allemaal op school doen, maar dan kom je tijd tekort. Je kunt het programma thuis installeren en daar oefenen. Hoe je aan het programma komt en hoe je het thuis kunt installeren, zie je allemaal in de onderstaande tutorial.
Waarschuwing: Kijk uit, want het tekenen in Solid Edge werkt verslavend. Je steeds meer kunnen en steeds mooiere producten kunnen tekenen:)
Instructie Download en installatie van de Solid Edge studentversie
D Definitiefase
Wat stond er in het PvE?
Eindproduct duidelijk maken In de definitiefase ga je aan de slag met de probleemstelling. Je hebt in de vorige fase het probleem helemaal duidelijk gekregen voor jezelf en je teamgenoten. Nu moet je dat nog gaan verwoorden naar de opdrachtgever. Hiervoor maak je een Programma van Eisen.
Programma van Eisen Hierin staat precies omschreven waar het eindproduct aan moet voldoen. Wat mag het kosten, hoe lang moet het meegaan, gaat het om een prototype of moet het direct in productie kunnen worden genomen; kortom: over het uiteindelijke resultaat moet achteraf geen discussie ontstaan! De opdrachtgever zal ook tijdens de beoordeling rekenen met het de eisen die in het PvE staan!
Wat gebeurt er als het PvE niet helder is... Op het plaatje hierboven heeft in het PvE misschien niets gestaan over het gewicht dat de drijvende oefenruimte moest kunnen dragen...?
O Ontwerpfase
Ontwerpfase
In de ontwerpfase ga je met het PvE aan de slag. Om dus met deze fase te starten móet dus het PvE door de opdrachtgever of klant zijn goedgekeurd. Voor één probleem bestaan vaak wel tussen de 10 en 20 oplossingen! Tijdens deze fase ga je brainstormen. Je laat allerlei ideeën opborrelen die allemaal in een bepaalde mate mee kunnen werken aan het oplossen van het probleem. Niets is te gek en niets is fout in dit stadium.
E Eindproductfase
Vormstudie-eindproduct
Aan het eind van deze fase ga je je eindproduct presenteren. Het kan daarbij gaan om een prototype, een niet-werkend model of een paar onderdelen van je product. Je presenteert het aan de opdrachtgever. Ook andere mensen zullen bij die presentatie aanwezig zijn. Je zult dus goed voor de dag moeten komen. Misschien wordt het wel overwerken! Belangrijk is natuurlijk dat je opdrachtgever tevreden is en vertrouwen heeft in jouw product.
Fase 1 initiatieffase
Team In de initiatieffase ga je allereerst een test invullen op internet waaruit blijkt wat voor teamspeler je bent: ben je een doener of juist een denker? Doe je dingen liever alleen of samen? Het gaat bij deze test dus niet om goed of fout, maar om hoe je van elkaar verschilt. Iedereen is namelijk anders en daar maak je in een goed team juist gebruik van!
Kiezen Eerst maak je dus een teamrollentest. Vervolgens heb je invloed op de teamsamenstelling door je eigen keuze voor een team duidelijk te maken en kies je het probleem waarvoor je een oplossing wilt bedenken. De verschillende opdrachtgevers hebben allemaal een omschrijving gegeven van hun probleem waarvoor ze een oplossing willen. Dat kiezen doe je allemaal zonder dat je overlegt met anderen. De docent zal je helpen bij dit keuzeproces door duidelijke aanwijzingen te geven.
Ervaring Vervolgens ga je in een opdracht opschrijven wat jou ervaringen zijn met mensen met een handicap. Misschien heeft je keuze voor een opdrachtgever wel te maken met deze ervaring. Het is voor de docent dus belangrijk om dit te weten bij de samenstelling van een team.
Voor de volgende les zullen dan de teams zijn samengesteld door de docent.
Interview Als laatste onderdeel van deze fase ga je een interview voorbereiden en houden met je opdrachtgever. Dit is een belangrijk interview waarop je je goed moet voorbereiden. Uit dit interview moet duidelijk worden wat exact het probleem is waar de opdrachtgever een oplossing voor wil.
Teamvorming
De volgende opdrachten ga je helemaal alleen uitvoeren. Het is belangrijk dat je je niet door anderen laat beïnvloeden. Zoek dus een rustig plekje op met computer of laptop. Ondertussen zal de docent steeds een paar leerlingen vragen om een andere opdracht uit te voeren: kiezen voor een opdrachtgever.
Je gaat op zoek naar talenten die belangrijk zijn om in het team in te zetten. Ook al weet je die nu niet zo te benoemen, dat is niet erg, je wordt daarbij geholpen door een korte test te maken.
“Wat de woestijn zo mooi maakt,
is dat ze ergens een bron verbergt.”
(Antoine de Saint-Exupéry)
Na de vorige les weet je iets meer van het hele proces dat je komende tijd gaat doorlopen. Dit proces doe je met een team van mensen waarvan je denkt dat die bij kunnen dragen aan het realiseren van je einddoel. Dus niet: hem of haar vind ik wel leuk, maar: welke talenten heb ik in mijn team nodig. Je zult dus samen met je teamleden het eens worden over welke inzet je van elkaar kunt verwachten.
Groepsrollentest
Als eerste opdracht ga je een test invullen. Deze test is er voor bedoeld om een goed team samen te stellen. Iedereen is verschillend en elk persoon werkt op een andere manier in een team. Mensen met dezelfde eigenschappen vormen echt geen goed team: Een voetbalteam met alleen maar spitsen komt nooit tot scoren!
Het is dus zaak dat je in een team komt waar je iets kunt betekenen! Daarom moet duidelijk zijn wat jouw unieke talenten zijn die jij gaat inzetten in je team. Daarnaast mag je hierna ook aangeven bij wie je heel graag en bij wie je liever niet in het team zit, maar daarover later meer.
Klik op de afbeelding hiernaast of op de link onderaan de tekst, dan opent die website zich in een nieuw venster, vul de test in en print het resultaat. Dit lever je in bij de docent.
Als je woorden in de test niet begrijpt, zoek dan de betekenis daarvan op, je loopt anders de kans dat je de test niet goed invult en niet in het goede team wordt ingedeeld!
Je hebt net de zo genaamde Belbin-teamrollentest gemaakt en het resultaat ingeleverd bij je themadocent. In de volgende opdracht krijg jij invloed op je teamsamenstelling. Je gaat 3 andere leerlingen uit je themagroep opschrijven bij wie je graag wel in het team zou willen zitten en 3 mensen waarbij je liever niet in het team zit. Bij deze laatste groep moet je ook opschrijven wat jij zou kunnen doen zodat die persoon wel in je team mee kan doen. Dit laatste is heel erg belangrijk voor later: als je later werkt, zul je ook met mensen die je niet zo erg liggen moeten samenwerken. En je kunt dan niet maar steeds roepen: “Als hij/zij maar zus of zo doet kan ik met hem/haar samenwerken…” Nee, om dan te kunnen samenwerken moet jij je gedrag of houding veranderen.
Verwerk deze opdracht in het onderstaande Word-document. Sla het eerst op onder je eigen account. Als je het document helemaal hebt ingevuld, laat het dan even controleren door de docent. Als je namelijk niet alles (goed) hebt ingevuld kan het zijn dat je niet in het beste team terecht komt.
LET OP: Pas als alle uitslagen binnen zijn, kan de docent de beste teams samenstellen. Het is dus belangrijk dat iedereen in dit stadium zijn werk doet!
Als je de tabellen volledig hebt ingevuld, waarbij het belangrijk is bij de tweede tabel dat het in de tweede kolom gaat om jóuw aandeel, dan lever je het bestand in op Itslearning.
Ervaring
Het thema Design2Win gaat over mensen met een lichamelijke beperking oftewel een handicap. Misschien heb je zelf wel ervaring met het helpen van iemand die een lichamelijke handicap heeft. Soms bestaat dat helpen uit even iemand een duwtje geven om over een drempel te komen of een deur open houden, in andere gevallen is hulp eigenlijk alleen te geven door een professional.
Als je klaar bent met deze opdracht, klik dan op 'Handicaps' in het menu aan de linker kant om de volgende opdracht te starten. Zijn de teams samengesteld, dan gaan we verder met het ontwerpproces.
Inschrijving
In deze opdracht ga je aangeven naar welke opdracht je voorkeur uit gaat. Dit doe je door de opdrachten van de opdrachtgevers die in het lokaal zijn opgehangen, goed te lezen, ze op volgeorde te zetten van welke je het liefst zou doen, dan nummer 2 etc. Daarna vul je de inschrijving in deze opdracht in.
Ook geef je tijdens de inschrijving aan met hoeveel mensen je het liefst wil samenwerken, dus hoe groot jouw team moet worden.
Doelen: Wat kun/ken je aan het eind van deze taak:
Een afspraak maken met je opdrachtgever voor een interview.?
Een interview voorbereiden, afnemen en verwerken.
Interview Je hebt een keuze gemaakt voor een opdrachtgever en je bent ingedeeld in een team. Nu ga je je samen met je team voorbereiden op het interviewen van jullie opdrachtgever. Dit interview is er op gericht meer te weten te komen over de beperking en welke hinder de persoon ervan ondervindt. Het uiteindelijke doel is dat je je goed kunt inleven in de handicap van de ander en dat je antwoord hebt op alle vragen die je hebt over het probleem dat de ander heeft.
Een ander belangrijk doel is om mèt deze persoon iets te bedenken waar deze persoon baat bij zou hebben: een hulpmiddel, een aanpassing.
Afspraak maken Je gaat als groep eerst een afspraak maken met je opdrachtgever. Overleg met de docent wanneer de afspraak gemaakt kan worden: vóór die tijd moet namelijk het interview nog goed worden voorbereid! Ook het telefoongesprek ga je voorbereiden zodat je aan het eind van het gesprek alles hebt gevraagd of gezegd dat je wilde. Klik HIER voor de instructie in Itslearning.
Interview voorbereiden
Interviewen. Hoe doe je dat eigenlijk? In dit deel leer je:
wat een interview is;
hoe je je op een interview voorbereidt;
hoe je een interview afneemt;
uit welke onderdelen een interview bestaat.
Interview Wil je meer informatie over een onderwerp of een persoon? Dan is een interview heel geschikt. Als je een interview afneemt, ben je even een journalist. En een journalist is nieuwsgierig, hij wil weten hoe het zit. Een interview voorbereiden is één van de belangrijkste taken van een journalist. Het maakt nogal verschil of je een voetballer over een gescoord doelpunt of een gehandicapte over zijn gestolen scootmobiel bevraagd.
Voor het afnemen van je interview geldt:
welke informatie weet je al over deze persoon en over zijn beperking en wat kun je er allemaal over vinden op internet?
je stelt vast welke informatie je van deze persoon nog nodig hebt;
je bedenkt hoe je de informatie uit het interview het best kunt verwerken.
wat voor hulpmiddelen bestaan er al voor dit probleem
welke partijen zijn betrokken (bijv voor de financiering)
Houding Het is leuk, maar ook spannend om een interview af te nemen. Jouw vragen zijn belangrijk. Maar ook je houding naar de geïnterviewde is doorslaggevend voor de informatie die je krijgt. Dat noem je lichaamstaal; onderuit gezakt zitten werkt natuurlijk niet, je komt dan over als ongeïnteresseerd en aan een ongeïnteresseerd iemand vertel je maar weinig!
Voorbeelden interviews
Bekijk het volgende filmpje. Ruud Gullit is hier niet van plan antwoord te geven. Zoek in het filmpje antwoord op de volgende vragen:
a Waarom geeft Ruud Gullit geen antwoord?
b Hoe probeert de journalist dit op te lossen? Geef twee voorbeelden.
c Is het interview een succes en zo ja, voor wie?
Ook de antwoorden op deze vragen komen in je groepsverslag te staan.
Interview met Ruud Gullit
Iemand die erg goed is in interviewen is EO-presentator Tijs van den Brink.
Kijk maar eens naar het volgende filmpje en schrijf de tips op die hij noemt. Noem 3 van de tips die hij noemt in het groepsverslag van het interview.
NETWERK: Tips van EO-presentator Tijs Van Den Brink
Groepsopdracht interview
Onderdelen groepsopdracht
De opdracht voor het afnemen van het interview bestaat uit 5 onderdelen. Maak gebruik van het Word-document 'Interview' dat je kunt ophalen in Itslearning in de map 'Initiatieffase'. Het document lever je daar ook weer in als de interviewopdracht helemaal in verwerkt.
1 taken verdelen binnen de voorbereiding
2 samen vragen opstellen
3 interview afnemen
4 interview verwerken
5 verslag van de opdracht inleveren in Itslearning
LET OP: Vraag of je je interview op mag nemen. Zorg dan voor opnameapparatuur, bijvoorbeeld je mobiel. Zorg ook voor een foto waar je samen met de geïnterviewde op staat. Ga wel wijs met het filmmateriaal om! Respecteer daarin ook de privacy van de geïnterviewde! Deze persoon zal het niet op prijs stellen zichzelf op een van de sociale media (Twitter, Facebook, etc.) terug te zien! Als de docent het materiaal heeft gezien, moet het worden vernietigd, tenzij er duidelijk is gevraagd of je het materiaal mag gebruiken voor schooldoeleinden (je eindpresentatie bijvoorbeeld).
Klik HIER om direct naar het document 'Interview' te gaan.
Afsluiting Initiatieffase
Je bent nu gekomen aan het eind van de Intiatieffase. Dat betekent dat je een aantal zaken ter beoordeling hebt ingeleverd bij je docent (itslearning). Controleer onderstaand lijstje nog eens:
Uitslag teamrollentest
Word-document Team- en opdrachtkeuze
Word-document Ervaring
Voorbereiding, vragenlijst en interviewverslag
Als dit allemaal is ingeleverd kun je verder met de volgende fase: de Definitiefase. Ook deze fase duurt maximaal maar een paar lessen. Daarna kun je aan de slag met je ontwerp!
Fase 2 Definitiefase
Eindproduct duidelijk maken In de definitiefase ga je aan de slag met de probleemstelling. Je hebt in de vorige fase het probleem helemaal duidelijk gekregen voor jezelf en je teamgenoten. Nu moet je dat nog gaan verwoorden naar de opdrachtgever. Hiervoor maak je een Programma van Eisen (PvE).
Logboek
Logboek Het project Design2Win draait niet alleen om een eindproduct. Het proces is juist heel belangrijk en zal uiteindelijk ook worden beoordeeld. Om het proces goed in beeld te brengen houd je een logboek bij. Daarin staat wie wat wanneer heeft gedaan en tegen welke problemen je aanloopt. Ook dit laatste is heel erg belangrijk, zeker als je aan het eind geen eindproduct kunt laten zien. Maak dus niet alleen een optelling van het aantal uren dat je hebt gewerkt, maar probeer alles zo uitgebreid mogelijk op te schrijven.
Wanneer je een werkstuk maakt gaat het dus niet alleen om het eindresultaat, het gaat ook om het proces waardoor het eindresultaat ontstaat.
Het is dus belangrijk om precies op te schrijven hoe je hebt gewerkt, wat je hebt gedaan en hoeveel tijd het je heeft gekost om tot dit eindresultaat te komen.
Wat in het logboek? De docent (en aan het eind de opdrachtgever) moet in je logboek precies kunnen lezen wat er allemaal gebeurd is. Het is aan jou de taak om het volgende allemaal in je logboek te schrijven:
Wanneer heb je Wat gedaan
Welke problemen ben je tegengekomen en hoe heb je die (geprobeerd) op te lossen.
Heb je contact gehad met instellingen of personen en wat heeft dit jou opgeleverd.
Beoordeling Wanneer je deze punten netjes bijhoud kan je begeleider zien of je goed hebt gewerkt en of je voldoende gedaan hebt. Je begeleider is er echter niet alleen om je te controleren, dankzij jouw logboek kan je begeleider (indien nodig) ook enkele tips geven om je verder te helpen.
Klik HIER om een voorbeeld van een logboek te bekijken. Je kunt dit logboek gebruiken maar er ook zelf een bedenken. Als alle informatie er maar in komt te staan.
Programma van Eisen
Een schommel bouwen...
Hierin staat precies omschreven waar het eindproduct aan moet voldoen. Wat mag het kosten, hoe lang moet het meegaan, hoe zwaar of hoe groot mag het zijn, gaat het om een prototype of moet het direct in productie kunnen worden genomen; kortom: over het uiteindelijke resultaat moet achteraf geen discussie ontstaan! Hiernaast is duidelijk is mis gegaan in het ontwerpproces...
De opdrachtgever zal ook tijdens de eindbeoordeling het eindproduct beoordelen op de eisen die in het PvE staan.
Een PvE is dus een ontwerpspecificatie. Lees wat Wikipediaover een PvE en een ontwerpspecificatie schrijft.
Gebruik voor het opstellen van het PvE de gegevens die je uit het interview hebt gehaald en de gegevens die je voor het interview al op internet hebt opgezocht over de handicap, de mogelijke oplossingen en andere ideeën.
Ga je aan de slag met het opstellen van het PvE, maak daarvoor dan gebruik van het bestand op Itslearning: Programma van Eisen
LET OP: Ben je klaar met het PvE, laat de docent het dan controleren op compleetheid. Lever het PvE daarna pas in op Itslearning.
De docent zal aangeven of je het daarna ter beoordeling kunt opsturen aan de opdrachtgever. Als de docent toestemming geeft, stel dan een zakelijke mail op die je naar de opdrachtgever stuurt met een cc naar de docent. Het kan ook zijn dat de opdrachtgever niet kan mailen en dat je langs de opdrachtgever moet gaan om het PvE te bespreken. Print het PvE dan uit en ga na toestemming van de docent ermee langs de opdrachtgever.
Fase 3 Ontwerpfase
Goed ontwerpen wil zeggen dat je dat systematisch doet. Ideeën worden anders veel te snel van tafel geveegd met de opmerking: "Ach, dat kan toch niet...". Als ontwerpers dat vaak zouden zeggen, liepen we nu nog steeds in een schapenvachtje en hadden we pijl en boog om te jagen.
Het systeem dat we aanhouden in deze ontwerpfase kent 3 stappen:
Probleemdefinitie
Werkwijze
Vormgeving
Probleemdefinitie
In deze eerste stap maak je gebruik van het PvE (wat wat dat ook al weer?) De onderstaande opdracht doe je als team. Zorg dat je aantekeningen maakt tijdens de bespreking: deze zijn erg belangrijk voor de eindbeoordeling; verzamel ze dus steeds en stop ze in je map.
In deze stap ga je antwoord geven op de volgende vragen:
wat moet?
wat kan?
wat mag?
Wat moet? Dat staat in het PvE. Het PvE heb je als laatste opdracht afgerond en gestuurd naar de opdrachtgever. Misschien heb je nog geen antwoord of reactie. Dat geeft niet, ga gerust verder met deze opdracht. Als er in het PvE nog zaken wijzigen, neem je die later weer mee in het proces. Je hebt door het PvE een overeenkomst met de opdrachtgever. De opdrachtgever heeft aangegeven wat hij of zij terug wil zien in het ontwerp. Neem die eisen nog eens door als groep.
Wat kan? Niet alles kan. We zitten niet in een fabriek, maar in school. Je hebt bijvoorbeeld ook geen 3D-printer tot je beschikking (zie onderstaand fimpje)
3D-printen van armprothese
Wat oplossingen betreft zul je het moeten doen met de machines en spullen die we in school hebben. De docent zal aan moeten geven wat er mogelijk is om jullie ideeën te verwezenlijken. In sommige gevallen is het mogelijk om een idee buiten school uit te werken, maar ook daarover moet je natuurlijk overleggen met de docent en goede afdspraken maken.
Wat mag? Maar het moet wel mogen. Een snellere scootmobiel maken met behulp van een raketmotor mag niet. De oplossing mag geen gevaar opleveren voor anderen. Je moet ook binnen de wettelijke eisen blijven. Ook mag het niet slecht zijn voor het milieu of voor de gezondheid.
In Itslearning zie je het document 'Ontwerpfase' staan. Dit document is een heel belangrijk document. Je maakt in de volgende fases steeds gebruik van dit bestand. Gebruik dit document om als groep deze ontwerpfasen goed door te komen. Upload het tussentijds (aan het eind van elke les!) naar Itslearning zodat je ook feedback kunt krijgen van de docent.
Functie-eisen Tot slot ga je in deze opdracht bedenken in welke kleinere stukjes het probleem kan worden opgesplitst. Omdat je niet in één keer de juiste oplossing kunt bedenken voor het complete en vaak ook complexe probleem, gaan we het probleem ophakken in kleine stukjes die allemaal een eigen oplossing hebben. Deze kleinere stukjes noemen we de functie-eisen.
Neem bijvoorbeeld een bril. Ik zou allerlei eisen aan functies van de brilmontuur kunnen bedenken:
er moet een glas in passen (klinkt logisch, maar er zijn verschillende oplossingen te bedenken om het glas in het montuur vast te zetten)
het montuur moet opvouwbaar zijn (ook logisch toch? Ook hiervoor zijn verschillende oplossingen en modellen in de handel)
Hier wordt nog niet gesproken over hóe het er uit moet zien. Dat komt pas in de volgende opdracht. Ga eens in je team bedenken welke functies (wat moet kunnen?) je oplossing moet hebben. Ook dit doe je weer in het bestand 'Ontwerpproces'.
Werkwijze
Ga voor deze opdracht helemaal alleen zitten, maar zorg er voor dat je wel de beschikking hebt over het bestand 'Ontwerpfase' met daarin het PvE en de door jullie bedachtte functie-eisen.
Ga dus nu apart zitten met (laptop,) pen en papier. Zorg er voor dat je niet gestoord kun worden en schrijf alle, lees ALLE!!! ideeën die in je opborrelen op; voor elke functie-eis bedenk je minimaal 3 oplossingen. Hang er nog geen beoordeling aan. Anders loop je het risico iets van tafel te vegen dat juist een uniek idee zou kunnen blijken te zijn...!
Wat kan Alles kan. Nog een keer: ALLES kan. In dit deel van het ontwerpproces mag je geen opmerkingen maken als: "Ach, nee..." of "Kan toch niet...." en "Nee, dat is stom..." Nee, ALLES is mogelijk. Later gaan we wel (weg-)strepen.
Als je geen ideeën meer hebt, ga dan weer terug naar je team. Wissel alle ideeën met elkaar uit. Zorg dat je van iedereen alle papieren in de map doet. Deze papieren gebruik je later weer voor de eindpresentatie.
Je gaat aan het eind van deze oefening bedenken welke van de gekozen oplossing voor elk van de functie-eisen het best is. Dat vul je in in het schema 'Functie-eisen' in het document 'Ontwerpproces'. Als dat is gebeurd, ga je verder met vormgeving van je product.
Hoe de vormgeving in zijn werk gaat, lees je onder het kopje 'Vormgeving'.
Vormgeving
Je zit nu in de op een na laatste stap van je ontwerpproces: de vormgeving. Voor vormgeven heb je creatieviteit nodig. Er wordt vaak gedacht dat creativiteit iets is voor mensen 'die het in zich hebben',zoals kunstenaars. Daardoor bestaat bij veel mensen de gedachte dat ze niet creatief zijn; dat is onzin! Iedereen is creatief, jij dus ook! Ook is creativiteit niet iets oncontroleerbaar iets dat in je zit en op een gegeven moment naar buiten komt in de vorm van een kunstwerk. Creatief denken is iets waar je voor kunt kiezen en dat je kunt inzetten om iets nieuws te bedenken. Dat geldt al voor een andere route bedenken om op school te komen.
Hieronder zie je 9 stippen staan. Teken ze na op papier en probeer in slechts 4 rechte lijnen zonder de pen van het papier te halen, door elke stip een lijn te trekken.
Vormgeven is dus een creatief gebeuren waar je lekker buiten alle bestaande kaders kunt denken. Met alle ideeën uit de vorige opdrachten die je in het document 'Ontwerpproces' hebt opgeslagen ga je nu nadenken over de uiterlijke vorm van je product. Je kunt vormgeven door middel van klei, met behulp van een tekenprogramma als SolidEdge of door te schetsen.
Het wil niet zeggen dat je voor vormgeven zo goed hoeft te kunnen tekenen als de persoon uit het volgende filmpje...
Voor het vak van vormgeven, ook wel industrieel vormgeven genoemd, bestaat ook een opleiding; op MBO-niveau. Daarna kun je zelfs doorleren op HBO-niveau. Kijk maar eens naar het volgende filmpje. Het vak van vormgeven heeft heel veel mogelijkheden, je kunt er heel veel creativiteit maar ook technisch inzicht in kwijt. Let bij het bekijken van het filmpje eens op de verschillende materialen die je allemaal langs ziet komen.
In de vorige opdracht heb je de eisen allemaal uitgewerkt voor wat betreft de technische en wettelijke kant: Wat mag, wat kan en hoe kan het. Nu ga je verder met het uiterlijk. Het oog wil ook wat, maar ook het gevoel, zeg maar: de zintuigen willen ook wat. Het product mag er gewoon mooi uit komen te zien en het mag ook lekker aanvoelen bij gebruik.
Daarnaast is het belangrijk dat je voorwerp past in de omgeving waarin het gebruikt gaat worden: past het ontwerp bijvoorbeeld wel bij de rolstoel van de gebruiker? Zo kunnen ook aan het uiterlijk, aan de vormgeving weer bijzondere eisen worden gesteld.
Deze opdracht kan niet zonder meer in het 'Ontwerpfase'-document. Je gaat de tekeningen, de schetsen en alle ideeën die je als groep hebt om je product vorm te geven, verzamelen in de projectmap. Verder kan het nodig zijn dat je al materiaal nodig hebt om je ideeën vorm te geven. Maak dan foto's van je vormstudie en voeg die toe aan je map.
Fase 4 Eindproductfase
De eindproductfase bestaat uit twee delen:
materialisatiefase
presentatie
Materialisatiefase In deze fase wordt het ontwerp omgezet in een al dan niet werkend model, een prototype, een demonstratiemodel of een eindproduct.
Een model is een product dat lijkt op het uiteindelijke product maar veel eenvoudiger is uitgevoerd, vaak op schaal, dus veel kleiner. Bij een prototype gaat het erom dat je een eindproduct hebt op ware grootte en dat voldoet aan alle eisen uit het PvE. Een demonstratiemodel laat alleen de functies van het product zien: het kan bepaalde bewegingen maken bijvoorbeeld. Het eindproduct is precies wat de opdrachtgever wilde: hij kan het gebruiken waarvoor het ontworpen is met precies die functies die in het PvE waren vastgelegd.
Presentatie De presentatie van je eindproduct is natuurlijk een heel erg spannend gebeuren! Wat zal de opdrachtgever er van vinden? Is hij tevreden of heeft hij allerlei op- en aanmerkingen?
Eindpresentatie De productpresentatie zal onderdeel zijn van de eindpresentatie. Om de eindpresentatie voor te bereiden is er een voorbereidingsdocument beschikbaar in Itslearning. Bekijk dat alvast eens zodat je weet wat er nog allemaal moet gebeuren. Houd er rekening mee dat de voorbereiding voor de eindpresentatie tenminste 2 blokken in beslag neemt!?
Beter een niet-werkend eindproduct dan een niet-werkende eindpresentatie!!!?
Materialisatie
Om het ontwerp om te zetten in een eindproduct heb je materiaal nodig. In het hele ontwerpproces is ook steeds de vraag aan de orde gekomen: van welk materiaal moet het eindproduct gemaakt worden?
Nu is het zover dat je het product gaat maken. Daar voor heb je een lokaal nodig met machines en gereedschappen om het product te maken. Overleg met de docent wat er mogelijk is aan materiaalkeuze voor je product.
Eindpresentatie
In dit deel van de eindproductfase ga je je voorbereiden op het presenteren van je product(-en) aan de jury. De jury bestaat uit alle opdrachtgevers voor zover ze aanwezig kunnen zijn. De docent zal het presenteren beoordelen. Je hebt in de afgelopen weken allerlei tussenopdrachten gedaan die er voor zorgen dat je nu als team het uiteindelijke eindreseultaat kunt presenteren.
De voorbereiding van de eindpresentatie is de laatste opdracht die je als team krijgt in dit thema. Ga naar het voorbereidingsdocument, maak de opdracht en upload het weer voor de eindpresentatie.
Handicaps
In Nederland wonen veel mensen, maar liefst 16,8 miljoen (16.775.00). De meeste mensen hebben geen lichamelijke beperking. Maar er zijn in Nederland ongeveer 3,5 miljoen (3.500.000) mensen met een handicap. Dus bijna 1 op elke 5 mensen heeft een handicap! Niet elke handicap is even zwaar; je kunt bijvoorbeeld een vinger missen, maar ook in een rolstoel zitten, doof of blind zijn. Jij kent in je eigen omgeveving ook vast wel iemand met een handicap.
Heel veel mensen met een handicap kunnen zich prima zelfstandig redden. Ook mensen in een rolstoel zijn vaak goed in staat om zelfstandig ergens heen te gaan al moet er wel het een en ander voor worden georganiseerd en aangepast. Sommige opdrachtgevers hebben een aangepaste auto of wonen in een Fokus-woning.
Voor anderen is het niet mogelijk zelfstandig te wonen omdat de handicap hen teveel belemmerd. Zij kunnen wonen in een zorginstelling.
Bekijk eerst de opdracht 'Werken in de gehandicaptenzorg' zodat je weet welke vragen er straks worden gesteld en bekijk dan de onderstaande clip. Maak tijdens het kijken alvast aantekeningen en verwerk die vervolgens in de opdracht 'Werken in de gehandicaptenzorg'.
Gehandicaptenzorg
Wat is de gehandicaptenzorg? De gehandicaptenzorg geeft zorg aan mensen met een beperking. Er zijn verschillende soorten beperkingen. Er zijn verstandelijke, lichamelijke en zintuiglijke beperkingen. Bij een lichamelijke of verstandelijke handicap is er iets niet goed met je lichaam of verstand. Een zintuiglijke beperking betekent dat er iets is met je zintuigen, waardoor je bijvoorbeeld niet goed kunt horen.
Mensen met een beperking hebben hulp nodig bij het wonen, werken of bij dagelijkse activiteiten. Hoeveel zorg ze nodig hebben, hangt af van de zwaarte van de handicap. De meeste mensen met een beperking wonen in een zorginstelling, maar er zijn ook mensen met een beperking die zelfstandig of bij familie wonen.
Wat doe je als je in de gehandicaptenzorg werkt? In de gehandicaptenzorg kun je verschillende taken hebben. Je ondersteunt, begeleidt en verzorgt mensen met een beperking. Je helpt bij dagelijkse handelingen, zoals aankleden, eten of tanden poetsen. Je leert de mensen hoe ze moeten omgaan met een rolstoel, een hulpmiddel of een blindengeleidehond.
Ook help je deze mensen bij het leren omgaan met andere mensen of je helpt met boodschappen doen. Bij dit werk moet je rekening houden met de mogelijkheden en wensen van deze mensen en de omgeving.
Om mensen met een lichamelijke beperking zoveel mogelijk zelfstandig te laten functioneren in de maatschappij, zijn er allerlei voorzieningen beschikbaar die ondersteuning bieden. Dit kan zijn een financiële ondersteuning doordat iemand veel hogere uitgaven heeft door de lichamelijke beperking dan iemand die dat niet heeft. Het kan ook een woonvoorziening zijn of een vorm van hulp. Noem zoveel mogelijk verschillende vormen van hulp. Het is niet de bedoeling dat je 10 wooncentra gaat opschrijven.
Maak met je groep de opdracht in het Word-document. Je kunt het als groep weer inleveren in Itslearning.
Excursies / opdrachten
Interview
Je gaat buiten school, bij iemand thuis, een interview houden. Dat doe je als groep. Omdat het lastig is om een goed verslag te maken van een interview, is het goed om het interview op te nemen. Gebruik daarvoor een mobiel of videocamera.
Vraag voordat je het gesprek opneemt netjes of je daar toestemming voor krijgt, zeker al sje beeldmateriaal gaat maken!
Het kan zijn dat je een specifieke opdracht krijgt waarbij het belangrijk is om de maten van iets op te meten. Zorg er dus voor dat je pen, potlood, papier en meetgereedschap meeneemt. Hier geldt: één foto zegt veel meer dan duizend woorden. ?
Maak afspraken over hoe je contact hebt. Kan het telefonisch, via de mail of moet je voor het Programma van Eisen toch weer langskomen omdat de opdrachtgever geen internet heeft.
Bedenk dat je gast bent in andermans huis!
Rolstoelopdracht
Voor de rolstoelopdracht worden rolstoelen beschikbaar gesteld door een rolstoelfabrikant. Opdrachtgevers die zelf in een rolstoel zitten, hebben voor jullie opdrachten bedacht in de binnenstad. De opdracht is op 25 april het 3e en 4e blok. Waar in de binnenstad jullie je moeten melden na de pauze hoor je ruim van te voren.
Ter plekke krijg je de opdrachten en een uitleg. Tijdens de opdracht zijn er journalisten aanwezig in de binnenstad die jullie kunnen interviewen over het thema en wie weet kom je met een foto wel in de krant of een tijdschrift.
De rolstoelen worden door Meyra beschikbaar gesteld die middag. Het zijn nieuwe rolstoelen die nog verkocht moeten worden. Ga dus voorzichtig (normaal) met de rolstoelen om.
Aan het eind van de middag kom je weer op dezelfde plek terug met de rolstoel en de uitgevoerde opdrachten. Gezamenlijk lopen we weer terug naar school, zodat we netjes voor de bel weer op school zijn.?
Bezoek DHTA
Solid Edge
Eenvoudig onderdeel in Solid Edge
Solid Edge (SE) is een industrieel 3D ontwerp- en tekenprogramma, waarmee de meest uiteenlopende producten 3-dimensioneel worden gemodelleerd. Het kan hierbij gaan om een heel eenvoudig onderdeeltje als het drukknopje van een nieuw te ontwerpen balpen tot een samenstelling van complete auto met daarin duizenden verschillende onderdelen.
Van deze 3D-modellen kunnen 2D werktekeningen worden gegenereerd zodat het onderdeel ook kan worden gemaakt of gefabriceerd. Daarnaast kan er in Solid Edge gesimuleerd worden, dat wil zeggen dat je een ontworpen product ook echt kunt laten werken.
Klik op de afbeelding voor een vergroting
In de weken dat het thema Design2Win loopt, ga je leren eenvoudige onderdelen te tekenen met Solid Edge. Misschien heb je het al snel onder de knie en wil je meer? Dat kan! Er is heel veel leuke lesstof beschikbaar. En let op: er is heel veel vraag naar goede tekenaars! Je kunt hier een goede boterham mee verdienen.
Je kunt Solid Edge ook thuis installeren. De eerste video laat zien hoe je dat moet doen, waar je de software graties kunt downloaden, hoe je moet installeren en hoe je een licentie krijgt. Maar kijk uit: Solid Edge werkt erg verslavend! Je wilt steeds meer kunnen.
Omdat iedereen zijn eigen leerstijl heeft zijn er verschillende manieren om te leren werken met SE. Je kunt dat doen aan de hand van instructievideo’s die op Youtube zijn te vinden; een ander heeft liever een instructie waarin stap voor stap wordt uitgelegd wat je moet doen. De firma CAAP heeft al dit materiaal gemaakt en wil ook je vragen beantwoorden. Dus meld je aan op hun website en forum voor hulp.
Teken aan de hand van de onderstaande instructies het oefenmodel ‘De stoomwals’. Als je dat model hebt getekend, kun je ook voor jouw ontwerp onderdelen gaan tekenen en misschien zelfs samenstellen. De eindproducten van het ontwerpthema worden aan CAAP opgestuurd en wie weet kom jij wel in hun nieuwsbrief te staan!
Alle lesbrieven kun je uploaden naar Itslearning. Heb je ontwerpvragen, stel die gerust via de mail aan lir@guido.nl of kom even langs met je laptop dan kunnen we kijken of we er samen uit komen.?
Heel veel ontwerpplezier!
Lesbrieven
Stoomwals, getekend met Solid Edge
Teken aan de hand van de onderstaande instructies het oefenmodel ‘De stoomwals’. Als je dat model hebt getekend, kun je ook voor jouw ontwerp onderdelen gaan tekenen en misschien zelfs samenstellen. De eindproducten van het ontwerpthema worden aan CAAP opgestuurd en wie weet kom jij wel in hun nieuwsbrief te staan!
Heel veel ontwerpplezier!
De lesbrieven voor het tekenen van de stoomwals kun je hieronder allemaal vinden.
In deze lesbrieven wordt gebruik gemaakt van de methode Ordered.
TIP: Met de sneltoets-combinatie ALT-TAB kun je snel wisselen tussen de tekening waarmee je in Solid Edge bezig bent en de lesbrief.
Hieronder staan alle instructievideo's (tutorials) voor het tekenen van de stoomwals. Je kunt de video's het best bekijken op HD en volledig scherm. Klik daarvoor rechtonder in het videoscherm op het YouTube-logo. Er opent zich een nieuw scherm. Klik vervolgens rechtsonder op het tandwieltje (instellingen) en klik op 720pHD, daarna op de 4 haakjes rechtsonderin. Daarmee krijg je volledig scherm. Door op de Esc knop op je toetsenbord te klikken beeindig je het 'Volledig scherm'.
Na het tekenen van de 3D modellen worden de 2D werktekeningen gemaakt. Er wordt gestart met het model van de Raket. Zoals je in de tutorial kunt beluisteren, kun je de onderdelen die hier voor nodig zijn, downloaden van de website van CAAP.
Heel erg veel plezier bij het bekijken van de tutorials en het oefenen met Solid Edge!
Instructie Download en installatie van de Solid Edge studentversie
Het arrangement Design2Win is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
R. van der Linden
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2013-06-15 16:18:06
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Ontwerp voor iemand met een lichamelijke beperking een hulpmiddel of prothese. Dat is de opdracht die leerlingen meekrijgen in dit project. Uiteindelijk levert het een prototype of een werkend product op in co-creatie met een opdrachtgever met een lichamelijke beperking. Dit kan een oudere zijn maar ook iemand in een rolstoel.
Leerniveau
MBO, Niveau 2: Basisberoepsopleiding;
VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 4;
VMBO gemengde leerweg, 3;
MBO, Niveau 3: Vakopleiding;
HAVO 4;
VMBO theoretische leerweg, 4;
MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding;
HAVO 3;
VMBO theoretische leerweg, 3;
VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 3;
VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4;
VMBO gemengde leerweg, 4;
VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
Leerinhoud en doelen
Natuur, leven en technologie;
Technologische ontwikkeling;
Metalektro;
Intersectoraal technologie en dienstverlening;
Instalektro;
Techniek breed;
De mens en zijn fysieke- en ruimtelijke leefomgeving (duurzaamheid, ruimtelijke inrichting en milieu);
Technologie in de gemengde leerweg;
Wetenschap, technologie;
Intersectoraal dienstverlening en commercie;
Beeldende vormgeving;
Gezondheid, bescherming en veiligheid;
Zorg en welzijn;
Elektrotechniek;
Mens en maatschappij;
Techniek;
Intersectoraal technologie en commercie;
Metaaltechniek;
Handvaardigheid;
Ontwerp voor iemand met een lichamelijke beperking een hulpmiddel of prothese. Dat is de opdracht die leerlingen meekrijgen in dit project. Uiteindelijk levert het een prototype of een werkend product op in co-creatie met een opdrachtgever met een lichamelijke beperking. Dit kan een oudere zijn maar ook iemand in een rolstoel.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Lesbrief 1 Stoomwals - Walsrol
