Water - China en Midden-Oosten

Inleiding

Water is een waardevolle hulpbron die van levensbelang is. Maar water kan opraken en er bestaat geen goede vervanging voor. Een van de belangrijkste uitdagingen waar de huidige samenleving voor staat, is het aanbod en de verdeling van voldoende, goed water. Er is een enorme 'markt' voor wateroplossingen.

Deze video gaat over de vier grote rivieren in het Midden-Oosten, de Eufraat, de Tigris, de Nijl en de Jordaan en over hun belang voor de regio. Naast zoet water bieden ze de gelegenheid tot het opwekken van energie.

In het thema Water NL heb je gezien dat Nederland een waterland is.
Iedereen kan beschikken over prima water, maar er worden ook maatregelen genomen om er voor te zorgen dat we geen natte voeten krijgen.
In dit tweede thema bekijk je de situatie in een ander land of gebied. Je kunt kiezen tussen China en het Midden-Oosten.

China

Water in China
China kent problemen met water; er zijn gebieden die regelmatig overstromen en andere gebieden hebben te kampen met waterschaarste. Door de toenemende welvaart stijgt ook het waterverbruik in China.
Stuwdammen en waterkrachtcentrales
China is een land met lange rivieren. Er worden veel stuwdammen en waterkrachtcentrales gebouwd om te kunnen voorzien in een groeiende energiebehoefte. Op sociaal en ecologisch gebied heeft dit wel nadelige effecten.

Midden-Oosten

Waterschaarste in het Midden-Oosten
Vanwege het drogere klimaat heerst er waterschaarste en is er minder (zoet) drinkwater beschikbaar in het Midden-Oosten. Onder andere door de groeiende welvaart is in de landbouw en industrie de waterbehoefte groot. Er kunnen zelfs conflicten ontstaan over het beheer van water, denk maar aan de situatie in de Westelijke Jordaanoever.
Ontzilting in het Midden-Oosten
De waterschaarste wordt groter; rivieren en aquifers kunnen de bevolking en landbouw niet meer van voldoende zoet water voorzien. Door zout water volgens verschillende methodes te ontzilten, komt er meer water beschikbaar. Het zoetwaterverbruik moet wel duurzaam worden beheerd om het milieu niet te zwaar te belasten.

Introductie - opdracht

In dit tweede thema 'Water' staan de uitdagingen met water in China en het Midden-Oosten centraal.
Je gaat of twee opdrachten over China of twee opdrachten over het Midden Oosten maken.

Hieronder zie je twaalf 'begrippen'; sommige begrippen horen bij China, sommige horen bij het Midden Oosten en sommige begrippen passen bij beide landen.

Weet jij welke begrippen bij China horen? En welke bij het Midden Oosten? En welke bij beide landen?
Als je de betekenis van een begrip niet kent, kun je die natuurlijk opzoeken.

Blauwe rivier (Jangtsekiang)	Toename welvaart	Ingrijpen overheid	Stuwdammen en waterkrachtcentrales
Drieklovendam	Gele rivier (Huang He)	Saoedi-Arabië	Dode Zee
Waterschaarste	Aquifer	Ontzilting	Waterconflicten

Bespreek je keuzes met de keuzes van een klasgenoot.
Over welk land of gebied, of over welke begrippen zou je meer willen weten?

Wat kan ik straks?

Aan het eind van het thema kan ik:

Leerdoel	Opdracht
beschrijven hoe China de problemen met waterschaarste en overstromingen aanpakt.	Water in China
de voordelen en bezwaren benoemen die China ondervindt bij de bouw van stuwdamcentrales.	China: stuwdammen en waterkrachtcentrales
benoemen welke gevolgen de waterschaarste heeft in het Midden-Oosten.	MO: Waterschaarste
de begrippen waterwinning, ontzilting en duurzaam watergebruik in het Midden-Oosten herkennen.	MO: Ontzilting

Wat ga ik doen?

Dit thema 'Water China en Midden-Oosten' bestaat uit de volgende onderdelen.

Om de leerdoelen van dit thema te halen maak je of de twee opdrachten over China of de twee opdrachten over het Midden-Oosten.
Natuurlijk mag je ook alle vier de opdrachten maken. Overleg met je docent.

Onderdeel	Tijd in lesuren	Eindproduct
Inleiding	0,5
A China
Opdracht: Water in China	2	Toets Informatieve poster
Opdracht: Stuwdammen en waterkrachtcentrales	2	Schema Drieklovendam
B Midden-Oosten
Opdracht: Waterschaarste	3	Toets Brief
Opdracht: Ontzilting	3	Toets Presentatie
Afsluiting	1	Rollenspel
Totaal	11,5

De tijd is een indicatie en afhankelijk van de keuze van het eindproduct.

Opdrachten

A China: Water in China

Water in China

Intro

China kampt met problemen op het gebied van water. Er zijn gebieden die regelmatig overstromen, andere gebieden kennen waterschaarste.
Deze opdracht gaat over de manier waarop China deze problemen aanpakt: watermanagement in China.

Bekijk onderstaande video.
Op welke manier probeert China meer regen te krijgen?

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

omschrijven dat China waterproblemen heeft, niet alleen in de vorm van overstromingen, maar ook met waterschaarste;
het stroomgebied van drie grote rivieren in China herkennen;
uitleggen waarom het watergebruik in China fors toeneemt en wat de gevolgen daarvan zijn;
omschrijven welke maatregelen de Chinese overheid neemt in de waterproblematiek van het land.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap		Activiteit
Stap 1		Je leert over de problemen met water in China. In de opdracht bestudeer je een kaart en beantwoordt vragen over de hoeveelheid neerslag en waar deze valt.
Stap 2		Je bestudeert de drie grote rivieren in China. Op de neerslagkaart geeft je aan hoe deze rivieren lopen en waar meer of minder neerslag valt.
Stap 3		Je leert dat het waterverbruik in China door de toenemende welvaart flink is toegenomen, met name ook door de groei van de textielindustrie.
Stap 4		Je leest welke maatregelen de Chinese overheid neemt om de waterproblematiek aan te pakken.
Afronding
Onderdeel		Activiteit
Eindopdracht A		Je maakt de toets 'Water in China' als je voor eindopdracht A kiest.
Eindopdracht B		Als je voor eindopdracht B kiest, dan maak je samen met een klasgenoot een informatieve poster over de watersituatie in China.
Terugkijken		Terugkijken op de opdracht.

Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig.

Aan de slag

Stap 1: Het weer

Overstromingen of droogte

Water is in China regelmatig een probleem. Er is te veel of er is te weinig. Het noorden en oosten kennen vaak grote watertekorten en regenval veroorzaakt in het zuiden dikwijls grote overstromingen. China staat voor twee uitdagingen. Ten eerste moet het land voldoende zoet water beschikbaar hebben voor consumptie (drinkwatervoorziening en voedselproductie) en ten tweede moet het de bevolking beschermen tegen overstromingen.

Dat China regelmatig last heeft van overstromingen én watertekorten komt door enerzijds klimaatfactoren en anderzijds menselijke en andere natuurlijke factoren.

Klimaatfactoren

In de zomermaanden juni, juni en augustus zijn er veel zuidwestenwinden. Lucht die boven de Grote Oceaan verzadigd is geraakt met waterdamp, waait het land in. Het vocht in de lucht condenseert boven land en valt in de vorm van hevige stortregens naar beneden. Hoe verder de lucht landinwaarts trekt, hoe minder neerslag er nog valt.

De hoeveelheid neerslag in de kuststreek van China is een serieus probleem. In Nederland valt gemiddeld 600 tot 800 mm per jaar. In het oosten van China valt op sommige plaatsen meer dan 2000 mm per jaar.
Maar er zijn ook plaatsen waar het nauwelijks regent. In het westen van China vind je woestijngebieden met minder neerslag dan 25 mm per jaar!

Stap 2: Rivieren

De blauwe, gele en parelrivier

De hoeveelheid neerslag heeft ook effect op de waterstanden in de rivieren in China.
De belangrijkste stroomgebieden voor de aanvoer, afvoer en opslag van water zijn de stroomgebieden van de rivieren:

Jangtsekiang (Yangzi of Blauwe Rivier),
Huang He (Gele Rivier)
Zhu Jiang (Parelrivier) / Xi Jiang.

Lees in onderstaande teksten meer over deze grote drie rivieren.

Rivier 1 - Jangtsekiang (Blauwe Rivier)

De hoeveelheid neerslag in de kuststreek van China is een serieus probleem. In Nederland valt gemiddeld 600 tot 800 mm per jaar. In de vallei van de langste rivier van China, de Jangtsekiang, valt gemiddeld 1100 mm neerslag per jaar, met zomerse pieken in het oosten van soms 2000 mm!
De rivier is een belangrijke vervoersader in China voor commercieel vrachtvervoer (zoals steenkool) en personenvervoer. De rivier verbindt het binnenland met de kust.

De Jangtsekiang-vallei is een bergachtig gebied. De begroeiing op de berghellingen voorkomt dat neerslag direct de helling afstroomt de rivier in en dat het water de tijd krijgt om in de bodem te infiltreren. Als de neerslag via het grondwater geleidelijk op de rivier afwatert, heeft de rivier minder last van extreme schommelingen en zullen er minder overstromingen zijn. Maar een groot deel van de bossen op de hellingen in de vallei is gekapt. De ruimte is vrijgemaakt voor woningen en akkerland. De kale hellingen houden de grote hoeveelheid neerslag niet vast. Het gevolg is dat de rivier regelmatig overstroomt.

De grootste waterramp die China ooit getroffen heeft, een van de dodelijkste natuurrampen ooit, vond plaats in 1931. In dat jaar overstroomden de Huang He, de Jangtsekiang én de Huai. De wintersneeuw zorgde voor extra smeltwater en het voorjaar én een deel van de zomer werden geteisterd door hevige regenval. Bovendien werd het land getroffen door zeven cyclonen. De schattingen van het aantal doden lopen uiteen: van 145.000 tot wel 4 miljoen slachtoffers.

Rivier 2 - Huang He (Gele Rivier)

De Huang He (Gele Rivier) heeft zijn naam te danken aan de kleur van het water. Dat wordt veroorzaakt door het sedimenttransport. Per seconde verplaatst de rivier ongeveer 6 ton slib. Jaarlijks voert de Huang He 1,4 miljard ton vaste materie naar zee. Het transport van sediment kleurt het rivierwater bruingeel en maakt het tot een modderstroom. Niet alles slib bereikt de zee: onderweg zet de rivier veel slib af. Dat zorgt voor een voortdurende verhoging van de rivierbedding en daarmee voor koerswijzigingen en overstromingen.

Een deel van het jaar bereikt het rivierwater de zee zelfs nauwelijks. De benedenloop van de rivier krijgt de afgelopen jaren minder water te verwerken. Stuwmeren en waterkrachtcentrales houden bovenstrooms te veel water tegen waardoor de rivier benedenstrooms verpietert. Er is te weinig water voor irrigatie van landbouwgronden en het grondwaterpeil zakt, een catastrofe voor de boeren. Het stroomgebied van de Huang He wordt, benedenstrooms, elk jaar droger.

Rivier 3 - Zhu Jiang (Parelrivier)

De Parelrivier in het zuiden, tussen Hongkong en Macau, is een estuarium, een trechtervormige riviermonding waarin drie grote rivieren uitmonden. Verreweg de grootste daarvan is de Xi Jiang. Door getijverschil worden zoet rivierwater en zout zeewater tot brak water vermengd.

De Parelrivier heeft zijn naam te danken aan een voormalig eilandje met de naam Zeeparel. Het eilandje is door de toevoer van slib aan wal geraakt. De steden aan de rivier zijn dicht bevolkt en dat leidt tot ernstige vervuiling van het rivierwater op die plekken. Het rivierwater is niet geschikt voor drinkwater of voedselproductie.
Door de neerslag in de kuststreken treedt de rivier regelmatig buiten zijn oevers.

Stap 3: Waterverbruik in China

Toename welvaart

Ook in China stijgt het waterverbruik, vooral door de groei van de welvaart. Consumenten gebruiken meer water, maar ook de groeiende industrie heeft steeds meer water nodig.
Vooral in de textielindustrie wordt veel water gebruikt. China is het grootste textielland ter wereld en verzorgt een kwart van de wereldwijde katoenproductie. Kleding uit China is in westerse landen goedkoop en populair. Het gevolg hiervan is dat de vraag naar katoen stijgt, de katoenteelt groeit en er dus meer water wordt verbruikt voor deze productie. Het grootste deel van de katoenproductie in China is geconcentreerd rondom de rivier Huang He.

Ook de voedselproductie groeit. Het meeste voedsel wordt in het westen van China geproduceerd. Daar valt de meeste neerslag.
Een belangrijk deel van de productie is bedoeld voor de export en wordt goedkoop verkocht in het buitenland. Voor de voedselproductie is veel zoet water nodig.

Bekijk de video over de groeiende waterbehoefte op aarde.
Beantwoord daarna de vragen.

Stap 4: Rol van de overheid

Maatregelen van de Chinese overheid

De Chinese overheid is druk bezig om alle waterproblemen onder controle te krijgen. Er zijn maatregelen nodig op allerlei terreinen. China investeert bijvoorbeeld in goede meteorologische apparatuur, zodat er betere weersverwachtingen gemaakt kunnen worden.

Als er betrouwbare verwachtingen zijn, kunnen inwoners en instanties voorzorgsmaatregelen treffen. Dat geldt voor boeren en voor inwoners van risicogebieden, die bij de verwachting van hoogwater hun huizen kunnen beschermen of een goed heenkomen kunnen zoeken.
Ook zorgt de Chinese overheid voor voldoende hulpgoederen, zoals rubberboten, dieselgeneratoren en noodverlichting.
De regering doet er daarnaast alles aan te voorkomen dat rivieren buiten hun oevers treden.

Lees het volgende artikel over 'sponssteden'.

Sponssteden

Net als in Nederland schommelt het waterpeil in de Chinese rivieren met het gevaar voor overstromingen.
Voor deze waterproblematiek hebben ze in China een nieuwe oplossing bedacht: 'sponssteden'. Een prikkelende naam voor een slim plan: overtollig water kun je op andere manieren opslaan en benutten dan het weg te laten lopen naar een volle rivier. Laat de stad het water 'absorberen' – als een spons dus.

Hoe maak je van een stad een spons? In een sponsstad zorgt de natuurlijke omgeving (gazonnen, groendaken, parken) voor meer waterabsorptie en waterzuivering. Water stroomt van een groenpartij minder snel weg, want het wordt vastgehouden of sijpelt zelfs de bodem in. Maar om dat te kunnen bereiken, moeten die stukjes natuur er dus wel zijn: en dat is net wat de Chinese overheid nu wil stimuleren.

Als deel van een landelijk programma is er in verschillende steden nu een flink budget voorzien om nieuwe maatregelen te implementeren. Een maatregel is dat ondoorlaatbare materialen in ontwerpen van infrastructuur en gebouwen steeds meer plaats zullen moeten ruimen voor groen en natuurlijke materialen.
Daarnaast worden ook rivieren en stromen met elkaar verbonden – op die manier zullen deze als communicerende vaten een hevige toevloed van water beter het hoofd kunnen bieden.

Samenwerking met Nederland

Nederland heeft veel ervaring in het omgaan met water en die kennis wordt geëxporteerd, ook naar China.
Op andere punten kan Nederland nog wat van China leren. Rijkswaterstaat werkt samen met Chinese partners en ze wisselen kennis uit over overstromingen, veiligheid en waterkwaliteit.