Inleiding
Welkom bij het arrangement 'Ontwikkelen en verpakken van een agrarisch product'
Op het gebied van voeding en het produceren van voeding is heel veel aan de hand. Steeds meer tijdschriften en programma's gaan over voeding. Iedereen kent wel mensen om zich heen die heel bewust bezig zijn met voeding. Misschien jijzelf ook wel. Je kunt op heel veel verschillende manieren bezig zijn met voeding zoals:
- Wat zit er in mijn eten?
- Waar komt mijn eten vandaan?
- Welke selectie-eisen worden er gehanteerd om eten te maken en kunnen er restproducten gebruikt worden? En hoe zorg ik daarmee voor zo min mogelijk verspilling?
- Hoe wordt mijn eten verpakt en welke invloed heeft dat op het milieu?
- Hoe weet ik wat waar is en wat niet op het gebied van eten?
De ingrediënten in mijn eten
De ingrediënten.
Wat zit er in mijn eten en wat is gezond? Steeds meer komen we er achter dat er heel veel in ons eten zit dat niet gezond is en anders kan. Ook het milieu speelt daarbij een grote rol. De uitdaging voor jou is om dit te verbeteren. Heel vaak is er wel een alternatief. Dit komt omdat we steeds meer weten en kunnen. Nieuwe ontwikkelingen kunnen zo ontstane problemen oplossen (innovaties)
De herkomst van eten
Herkomst
Waar komt mijn eten vandaan? Hoe verder de reis is hoe slechter dit is voor het milieu. Heel vaak is dat ook niet nodig. Soms zijn er alternatieven dichterbij te vinden. Verder kun wij onszelf de vraag stellen of het wel zo nodig is om altijd alles te kunnen kopen. Sommige producten moeten natuurlijk van ver komen. Sinaasappels en bananen groeien nu éénmaal niet in ons klimaat. Maar als je aardbeien in december koopt weet je natuurlijk al dat die van ver komen. Of ze komen wel uit Nederland maar zijn gekweekt in een kas waar veel gas is verstookt om het warm te houden.
Selectie-eisen en het gebruik van restproducten
Ieder jaar wordt er voor vijf miljard euro aan voedsel weggegooid! Pascal hoort van verspillingsdeskundige Toine hoe dit kan. Pascal gaat ook naar de verspillingsfabriek. Daar wordt van (eerder) weggegooide tomaten nieuwe sauzen gemaakt. In een sketch dwingt de ober de gasten om hun bord leeg te eten tot de laatste hap.
De verpakking van eten en de gevolgen voor het milieu
Het onderzoek / Wat is waar en wat zijn de mogelijkheden
Het voorkomen van verspilling
Wat ga ik leren?
Tijdens de uitvoering van dit arrangement leer je het volgende:
- Je kunt een agrarisch product selecteren
- Je kunt een agrarisch product sorteren
- Je kunt een geschikte verpakking uitzoeken en uitleggen waarom deze verpakking geschikt is
- Je kunt een etiket maken met informatie over een agrarisch product
- Je kunt één of meer alternatieve productieketens bedenken
- Je kunt een product ontwikkelen met als onderdeel een agrarisch restproduct
Wat zijn competenties?
Een competentie is een mix van kennis, vaardigheden, houding en persoonlijke eigenschappen. Leerlingen kunnen die mix bewust laten zien in opdrachten en tijdens stages. Neem bijvoorbeeld: samenwerken. Deze competentie veronderstelt dat je:
- met elkaar kunt omgaan
- overlegt
- initiatief toont
- samen een opdracht uitvoert
- reageert in een conflict
- afspraken maakt en nakomt
- verantwoordelijkheid neemt voor het eindresultaat
Welke competenties moet ik laten zien?
Bij de beoordeling van dit arrangement komen de volgende competenties aan de orde:
Deze competenties moet je laten zien.
Hoe worden deze competenties beoordeeld?
Deze competenties worden beoordeeld door middel van:
- Observatie van de docent.
- Feedback van je groepsgenoten
- Jouw eigen reflectie
Hier kun je de reflectieposter downloaden.
Competenties
De Eindopdracht
Wat laat je zien in deze opdracht?
- Je kunt een agrarisch product selecteren
- Je kunt een agrarisch product sorteren
- Je kunt een geschikte verpakking uitzoeken en uitleggen waarom deze verpakking geschikt is
- Je kunt een etiket maken met informatie over een agrarisch product
- Je kunt één of meer alternatieve productieketens bedenken
- Je kunt een product ontwikkelen met als onderdeel een agrarisch restproduct
Praktijksituatie
Je loopt stage bij het duurzaamheidscentrum in de gemeente Meppel. Het duurzaamheidscentrum stimuleert mensen of bedrijven om na te denken hoe zij een bijdrage kunnen leveren aan een duurzame gemeente. De bijdrage kan zitten in kleine of heel grote dingen. Verder geeft het duurzaamheidscentrum adviezen en doet het centrum onderzoek in opdracht van bedrijven.
Wat moet je doen?
Je gaat verschillende deelopdrachten maken. Bij iedere deelopdracht staat geformuleerd waar je aan moet voldoen, wat je nodig hebt en wat je gaat doen. Deel 1a + 1b (onderzoek en toepassing) worden beoordeelt tijdens je onderzoek. Deel 1c (presentatie)wordt aan het einde van de periode beoordeelt. Deel 2a + 2b (het product maken en verpakken) worden beoordeelt tijdens het bereiden en natuurlijk het eindresultaat.
Lees eerst alle opdrachten goed door zodat je precies weet wat er van je wordt verwacht. Voor de gehele opdracht heb je 6 weken de tijd. Je docent zal je vertellen wanneer welk onderdeel wordt beoordeelt. Denk aan de tussentijdse beoordelingen en houd hier rekening mee in de planning.
Voorwaarden
- Je werkt aan deze opdracht samen met een groep andere leerlingen
- Je mag van start gaan met het onderzoek als je van de docent een “GO” krijgt
- Je onderzoek is zinvol (je kunt uitleggen wat het nut is)
- Je onderzoek is met aandacht gedaan. Je werkt 5 weken aan het onderzoek
- Je hebt alle 5 onderdelen uitgevoerd
- Je hebt een product ontwikkeld en gemaakt
- Je hebt samen aan het etiket, het label en de verpakking gewerkt
- Je brengt het proces in beeld. Dat betekent dat je alles registreert wat jullie hebben afgesproken. Je kunt dan denken aan:
- Planningen
- Organisatie (Wat heb je nodig?)
- Taakverdeling (wie doet wat)
- Vervolgafspraken (wat ga je de volgende les doen?)
LET OP!
Je geeft en ontvangt iedere les feedback aan en van je groepsgenoten. Daarvoor is een format. Deze vind je hieronder. Dit reflectieformulier lever je iedere les persoonlijk in bij 'Elo opdachten hfst 2'
Je levert alle delen in op de daarvoor afgesproken data
Reflectie. Individueel inleveren aan het eind van de les bij Elo opdrachten hfst 2
De planning
Iedere les start je met een gedeelte theorie. Daarna kan je aan het werk met het maken van de verschillende opdrachten. Jij bepaalt zelf wanneer je waar aan werkt. Van de docent krijg je te horen wanneer de keuken beschikbaar is. Plan dit in. De week voordat je de keuken in gaat zal je moeten besteden aan de voorbereiding voor dit onderdeel..
Aan het eind van de les waarin je in de keuken hebt gewerkt, heb je een product gemaakt en heb je een herbruikbare verpakking met etiket en label gemaakt.
De docent gaat deze twee onderdelen beoordelen. Dit is een gedeelte van je uiteindelijke cijfer.
Aan het einde van de periode geef je een presentatie over het onderwerp dat je hebt gekozen. Van de docent hoor je wanneer jullie gaan presenteren.
Deelopdracht 1 DOE EEN ONDERZOEK NAAR EEN AGRARISCH RESTPRODUCT
Inleiding:
In de agrarische sector worden er heel veel producten geproduceerd. Maar door dit produceren blijven er vaak ook producten over die wij niet kunnen gebruiken, of waar we geen andere toepassing voor bedenken.
Een voorbeeld: om melk te kunnen produceren moet een koe kalveren. Voor een melkveebedrijf zijn de koekalveren interessant, maar de stierkalveren gaan zo snel mogelijk weg bij de moeder. Vaak worden de stiertjes vrij snel geslacht. Maar zou er ook een andere toepassing te bedenken zijn voor deze stiertjes? Kijk maar eens naar het onderstaande filmpje: Vanaf 19:08 – 23:08
Beantwoord de volgende vragen over het filmpje:
1. Over welk rest product gaat het hier?
2. Is er een oplossing of toepassing bedacht voor het restproduct?
Het onderzoek
Kies een onderwerp uit het rijtje hieronder en ga naar de docent om een “GO” te krijgen voor dit onderwerp. Je gaat onderzoek doen na het onderwerp dat je hebt gekozen.
- Valappels
- Stierkalveren
- B- keuze producten
- Dubbeldooiers
- Eieren met mest/ viezigheid
- Schillen van….
- Bietenbulp
- Bierborstel
- Tulpenkoppen
- Potten bij tuinbouwproducten
- Waterverspilling / waterverbruik / kantoenproductie
- Plasticsoep
- Karnemelk / wei
Leg het volgende uit:
1 Wat is jullie keuze
2. Waarom hebben jullie deze keuze gemaakt. Goed uitleggen!
3. Hoe hebben jullie het aangepakt zodat iedereen het met de keuze eens is.
Laat op het document jou docent een handtekening zetten voor een 'GO'.
Zonder go mag je niet aan de slag!
TIP: Maak voor het onderzoek gebruik van de 'Checklist Onedrzoek'. Deze kun je hier vinden.
Onderzoek doen
Deelopdracht 2 PRESENTEER JE ONDERZOEK
Voor deze opdracht heb je nodig:
- Het onderwerp van je onderzoek
- Een presentatievorm; jij bepaalt hoe je gaat presenteren
- Een visuele ondersteuning over het onderwerp; een flyer
Je maakt een presentatie ( en presenteert) over dit onderwerp en behandelt in de presentatie de volgende onderwerpen:
- Het product
- Leg uit waar het een restproduct van is
- Waar zit het product in de keten
- Moet het snel verwerkt worden: is het snel bederfelijk
Tip! Het hoeft geen voedingsmiddel te zijn.
Gebruik als hulpmiddel het document over presenteren. Deze kun je hier vinden.
Bijlage Een presentatie geven.
Deelopdracht 3 MAAK HET PRODUCT
DEEL A: ONTWIKKEL HET AGRARISCH PRODUCT
Voorbeeld:
Bakkerij Ubak uit Meppel heeft verschillende bedrijven als klant waar zij ambachtelijke Drentse producten neerzetten. Ook zij willen een steentje bijdragen aan duurzaamheid.
In deze opdracht wordt er van jou verwacht dat je ook een eigen product gaat ontwikkelen die passend binnen het thema 'Duurzaam eten'. Het heeft dus te maken met eten en je moet het kunnen maken binnen de mogelijkheden die we op school hebben. Ook moet er een restproduct zijn verwerkt in het product.
Overleg dit met je docent. De ingrediënten worden door school verzorgt.
Voorwaarden
- Je bedenkt een agrarisch product
- Het product is eetbaar
- Het product is haalbaar binnen de mogelijkheden op school (denk aan tijd en ruimte)
- Er is een restproduct verwerkt in het product.
DEEL B: ONTWIKKEL DE VERPAKKING VOOR JULLIE PRODUCT
Bakkerij Ubak wil natuurlijk ook een duurzame verpakking om het product.
Zij stellen wel eisen gesteld aan de verpakking. De verpakking moet hergebruikt kunnen worden. Daarnaast willen zij een duidelijk etiket waarop de ingrediënten en allergieën ed beschreven staan. Aan de verpakking wordt een label bevestigd waarop de naam van het streekproduct staat. Ook denken ze goed na over de bevestiging van het label, de naam en ze vergeten de factor 'duurzaamheid' niet.
Jij gaat ook nadenken over de verpakking van het product dat je hebt ontwikkeld. Dat doe je op basis van bovenstaande gegevens (zie ook de voorwaarden)
|
Voor deze opdracht heb je nodig:
- Kennis van verpakkingen
- Een etiket met alle ingrediënten
- Creativiteit voor het ontwikkelen van een label
- Kijk voor inspiratie: https://www.berobuust.com/
|
Voorwaarden
- Je bedenkt een verpakking voor het gemaakte product
- De verpakking is duurzaam en kan hergebruikt worden
- Op de verpakking bevestig je een etiket met daarop de ingrediënten en alle andere wettelijk verplichte informatie
- Je ontwikkelt een label met daarop de naam van het streekproduct.
- Je maakt een 'duurzame' verpakking en kunt uitleggen waarom.
Reflecteren
Bekijk onderstaand filmpje
https://www.youtube.com/watch?v=o_GIZ2ad_9Y
Als je samenwerkt kunt je meer bereiken dan in je eentje! Samen sta je sterk.
Soms kan het ook lastig zijn en kun je ruzie krijgen omdat iemand zich niet aan afspraken houdt bijvoorbeeld. Als je samenwerkt moet je kunnen aangeven wanneer het werk van de ander niet in orde is, of juist supergoed!
Feedback geven betekent dat je aangeeft welk effect iemands gedrag heeft op jou.
Je kunt positieve feedback geven, dat betekent dat je positieve dingen zegt over hoe de ander het doet. Daar krijg je een goede sfeer van en het geeft extra plezier en vertrouwen in de klus die jullie moeten doen.
Voorbeelden positieve feedback:
· Ik vind dat je met een goed idee bent gekomen voor de opdracht
· Ik vind dat je goed kunt luisteren naar de ideeën van anderen
Ook kun je een tip geven, oftewel opbouwende feedback. Dit is nodig zodat je kunt zeggen dat het werk wat de ander gedaan heeft nog niet helemaal goed is. Of dat het gedrag van de ander niet fijn is.
Voorbeelden opbouwende feedback:
· Ik vind het vervelend dat je door me heen praat als ik mijn idee vertel. Dan heb ik het idee dat je niet echt luistert naar wat ik zeg
· Ik vind het niet leuk dat je de opdracht later inlevert dan dat we hadden afgesproken.
· Ik zie dat je de poster in zwart-wit hebt geprint. De afspraak was dat we dit in kleur zouden doen.
In deze les gaan we oefenen met het geven van feedback.
Wat ga je doen?
1. Je leest het schema over feedback geven.
2. Je gaat oefenen om elkaar feedback te geven.
3. Tijdens de presentatie van de andere groep geef je voor jezelf de drie vragen in.
4. Aan het einde van de presentatie mag de groep feedback geven en vragen aan de andere groep stellen. Daarbij houd je rekening met het schema ‘Tips en regels over feedback geven en ontvangen’.
5. Daarna worden de groepjes omgedraaid.
Theorie en oefenopdrachten
Hier vindt je de theorie-onderdelen en de oefenopdrachten. Deze helpen jou bij het uitvoeren van de eindopdracht.
Deze theorie moet je ook leren voor de theorietoets.
2.1 Theorie Selecteren en sorteren van producten & voedsel of afval
Het selecteren van producten
Agrarische producten worden na de oogst geselecteerd. De producent kijkt naar het product en bepaalt voor welke handel het product geschikt is. Bij welke afnemer zou hij het meeste geld krijgen voor zijn product?
Wat weet ik al?
- Als jij appels in de supermarkt koopt, let jij dan op andere dingen dan wanneer je ze langs de weg koopt bij een stalletje?
- Waar kan je betere kwaliteit appels kopen? Bij de supermarkt of bij een stalletje langs de weg?
Selecteren
Een producent verkoopt zijn producten aan verschillende afnemers. Iedere afnemer stelt eigen eisen aan producten die hij afneemt. Een groenteboer wil mooie appels hebben, maar een bedrijf dat appelmoes maakt stelt heel andere eisen aan het product. Appelmoes appels mogen lelijk zijn van vorm of kleine beschadigingen hebben. Ook is het verschil in formaat onbelangrijk.
Producten, zoals appels worden geselecteerd. Selecteren is het uitzoeken. Dit doe je door de producten die niet voldoen aan de kwaliteitseisen van de afnemer te verwijderen.
Bekijk het onderstaande filmpje:
Eieren sorteren en selecteren
Wat weet ik al?
- Worden de eieren uit het filmpje geselecteerd of gesorteerd? Geef aan wanneer er sprake is van selecteren en wanneer van sorteren.
Selecteer eisen
Selecteereisen worden opgesteld door de afnemer. Samen met de producent bepaalt de afnemer wanneer hij een partij afneemt. De regels die ze opstellen worden selecteereisen of selectiecriteria genoemd. Een producent zal zich altijd aan deze regels houden. Wanneer hij niet voldoet aan de regels krijgt hij problemen met de afnemer. Dit kan zover gaan dat de producent een levering terug moet nemen of een boete moet betalen.
Voorbeelden van selecteereisen zijn:
- Rijpheid
- Kleur
- Gewicht
- Grootte
- Vorm
Ieder agrarisch product kent andere eisen. In de onderstaande tabel zie je producten staan met voorbeelden van bijbehorende selecteereisen.
|
Product
|
Selecteereisen
|
|
Tomaten voor de supermarkt
|
- vers
- zonder vreemde geur of smaak
- ziektevrij
- onbeschadigd
- rijpheid
- grootte
|
|
Tulpenbollen in zak voor tuincentra
|
- schoon
- ziektevrij
- zonder aantastingen
- onbeschadigd
- grootte
|
|
Eieren verpakt voor consumptie (voor supermarkt)
|
- vers
- onbeschadigd
- schoon
- bacterievrij
- grootte
|
|
Melk voor consumptie (voor de supermarkt)
|
- bacterievrij
- zonder resten van geneesmiddelen
|
|
Eén- en tweejarige planten (voor tuincentra)
|
|
Sorteren
De producten die geselecteerd zijn moet vervolgens ook gesorteerd worden. Maar waarom moeten producten worden gesorteerd.
Bekijk het onderstaande filmpje. Let goed op wanneer de pompoenen de loopband op verschillende plaatsen verlaten. Hier zie je dat de pompoenen worden gesorteerd.
Sorteren
Bekijk het volgende filmpje:
https://www.bing.com/videos/search?q=ei+sorteren&&view=detail&mid=0CFFEB6822FE2A81B97B0CFFEB6822FE2A81B97B&&FORM=VRDGAR
Pompoenen sorteren en selecteren
Wat weet ik al?
- Waarop worden de pompoenen gesorteerd? Bedenk 2 verschillende redenen waarop gesorteerd kan worden.
- Wanneer je 10 appels in de supermarkt koopt, zijn de appels dan ongeveer gelijk van formaat?
|
Wanneer de producent zijn producten verkoopt aan verschillende afnemers moet hij de producten sorteren na de eisen van de afnemer. De producent verwijdert de producten die niet voldoen aan de eisen die de afnemer heeft gesteld.
Sorteren is het bij elkaar zoeken van producten met dezelfde eigenschappen. Dit kunnen producten zijn met dezelfde grootte, afmeting of kleur. Sorteren gebeurt met de hand of met een machine.
Sorteren in klasse
Doordat er verschillende eisen gesteld worden ontstaan er verschillende groepen met producten. Een gesorteerde groep voldoet bijvoorbeeld aan 3 van de 4 eisen, een andere groep voldoet aan 2 van de 4 eisen. Zo ontstaan er verschillende klassen. Het sorteren in klasse zie je bijvoorbeeld bij bloemen en bij veel groenten. Een voorbeeld hiervan is de asperges. Groentes kunnen gekocht worden in Extra klasse, klasse 1, klasse 2 of klasse 3. Waarvan de Extra klasse de beste kwaliteit is. Hoe hoger de klasse, hoe meer afwijkingen er te noemen zijn.
Klasse 1 en Extra zijn te vinden in de supermarkt, klasse 2 en klasse 3 worden verkocht op de markt.
Asperges sorteren
Voorbeelden van sorteereisen
Sorteren doe je bijvoorbeeld op kleur, grootte, gewicht of lengte. Voor ieder product zijn er andere sorteereisen opgesteld.
|
Product
|
Sorteereisen
|
|
Tomaten voor de verkoop en supermarkt
|
|
|
Tulpenbollen in zak voor tuincentra
|
|
|
Eieren verpakt voor de supermarkt
|
|
|
Melk verpakt voor de supermarkt
|
- samenstelling zoals vet en eiwitgehalte van de melk
|
|
Eén- of tweejarige tuinplanten voor tuincentra
|
- potmaat
- planthoogte
- plantvorm
|
Voedsel of afval
Wanneer wordt voedsel afval?
Door producten te selecteren blijven er ook altijd producten over die niet voldoen aan de eisen die de afnemer stelt. Wat moet er met die producten gebeuren? Is dit voedsel of afval?
Buitenbeentjes
Wat weet ik al?
- Heb jij wel eens kromme komkommers in de winkel zien liggen?
- Zou de kromme kommer anders smaken dan een rechte, die meestal in de winkel ligt?
- Wat zou er gemaakt kunnen worden van kromme komkommers?
Steeds meer mensen ergeren zich aan voedselverspilling. Zij vinden het niet kunnen dat voedsel weggegooid wordt, omdat het niet de juiste vorm heeft. Supermarkten hebben hier over nagedacht en komen met tweede kans groente. Ze bieden bijvoorbeeld “gekke” groente aan. Maar aan het begin van de keten wordt er ook al veel voedsel verspilt. Daar kunnen we met elkaar ook iets aan doen. Dit kunnen we doen door onze selecteereisen aan te passen.
Een komkommer zou bijvoorbeeld net iets minder recht hoeven te zijn, het geeft niet als er vlekjes op een appel zitten.
Ladder van Moerman
Verwerken tot een nieuw product
Producten die niet voldoen aan de strenge selecteereisen kunnen ook worden verwerkt tot nieuwe producten.
De Lidl biedt bijvoorbeeld deze tomatenbasis saus aan. Dit is saus gemaakt van gekneusde, verspil-mij-niet tomaten. Op deze manier worden deze tomaten nog wel verwerkt tot voedsel en wordt het geen afval.
De afnemers die de producten verwerken die niet aan de selecteereisen voldoen en daar nieuwe producten van maken zijn werkzaam in de verwerkende industrie. De verwerkende industrie kan met name een bijdrage leveren in het terugdringen van voedselverspilling.
Resten uit de voedingsindustrie kunnen natuurlijk ook op andere manieren gebruikt worden. Hiernaast in de tabel zie je toepassingen met (rest)producten uit de voedingsindustrie
Maak de opdracht 'Sorteren en selecteren van producten
2.1 Opdracht Selecteren en sorteren van producten & voedsel of afval
Maak onderstaande opdracht individueel en bespreek met je groep en met de docent.
Opdracht Selecteren en sorteren van producten & voedsel of afval
2.2 Theorie Verpakking tussenhandel en consument
Verpakken voor de tussenhandel
Alle agrarische producten die onderweg zijn van consument naar producent worden verpakt. De producent verpakt zijn producten om te voorkomen dat ze beschadigen.
Voor de tussenhandel of groothandel worden de producten anders verpakt dan voor de consument. Daarover ga je deze les leren.
Wat weet ik al?
- Waaraan moet een verpakking voor de tussenhandel voldoen?
- Waaraan moet een verpakking voor de consument voldoen?
- Welke verpakkingen van agrarische producten kan jij?
|
Omverpakkingen
Verpakkingswerkzaamheden komen overal in de keten voor. Vanaf het moment dat een product geoogst wordt moet de kweker nadenken wat hij met het product doet. Een tomaat die van de plant wordt afgehaald moet voorzichtig in een kistje gelegd worden. Hiermee voorkomt de kweker dat zijn product beschadigd. Vervolgens worden de producten gesorteerd. Welk product is geschikt voor welke handel? Daarna wordt er onderscheid gemaakt tussen de tussenhandel, groothandel of consument. De wijze van verpakken wordt hierop afgestemd.
Omverpakkingen hebben de volgende functies:
- De verpakking beschermt de producten tegen schade tijdens het transport
- De verpakking maakt het product herkenbaar en stapelbaar (dozen, kratten, pallets)
- De verpakking geeft informatie over de inhoud
- De verpakking zorgt ervoor dat het product enige tijd bewaard kan worden
Welk van de onderstaande voorbeelden zou horen bij een omverpakking:
- Een krop sla in een plastic zak
- Een krop sla in een hoes
- 10 kroppen sla in een doos
- 10 kroppen sla op het land
Voorbeelden van materialen van verpakkingen
Veel omverpakkingen kan je meerdere keren gebruiken. Om te zorgen dat klanten die verpakkingen ook écht terugbrengen zit er op veel verpakkingen statiegeld. De tussenhandel betaalt statiegeld en krijgt het geld weer terug wanneer hij de verpakkingen weer inlevert. Een ander woord voor verpakking dat opnieuw gebruikt kan worden is fust. Voorbeelden van verpakkingen voor de groothandel met statiegeld:
- Emmers voor de bloemen
- Plantentrays
- Kisten
- Kratten
- Deense karren / veilingkarren / transportkarren
- Pallets
Voorbeelden van verpakkingen voor de groothandel zonder statiegeld:
- Dozen van karton
- Plastic dat om producten wordt getrokken
- Veel papieren inlegvellen, dekvellen, pakbladen
- Veel plastic inlegvellen, interieurs
Informatie op een omverpakking
Op een verpakking staat allerlei informatie. De informatie die op een omverpakking hoort te staan is voor een deel gelijk aan de verpakking voor de consument, maar voor een deel is het ook anders. Welke informatie op de verpakking komt noem je coderen. De volgende informatie is belangrijk voor een omverpakking:
- de herkomst: gegevens van de producent
- de inhoud de hoeveelheid, aantal en gewicht
- oogstdatum ivm houdbaarheid van het product
- kwaliteitsklasse van het product
Deze informatie kan geprint op de omverpakking staan, of met een sticker zijn bevestigd. Maar steeds vaker is de informatie verwerkt in een barcode. Met een scanner is eenvoudig alle informatie af te lezen die belangrijk is voor het betreffende product. Mocht er iets mis zijn met het product dan kan de product snel geïnformeerd worden.
Aandachtspunten tijdens verpakken
Vaak gebeurt het verpakken van producten automatisch. Dat wil niet zeggen dat er niet heel goed is nagedacht over de wijze van verpakken. Belangrijk is de gevoeligheid van het product voor beschadigingen. Beschadigd een product heel snel, dan zal er waarschijnlijk gekozen worden voor gedeeltelijk automatisch verpakken of handmatig verpakken. Voor de producent is het belangrijk dat zijn product net zo mooi bij de klant aankomt als waarin het product zijn bedrijf verlaat.
Punten van aandacht voor het verpakken van agrarische producten:
- Zorgvuldig werken; producten netjes en onbeschadigd verpakken
- Precies werken; steeds dezelfde hoeveelheid in een verpakking: geen verschil in aantal
- Hygiënisch werken; gebruik werkkleding bv handschoenen of was je handen om bacteriën en schimmels tegen te gaan
Gebruik het juiste gereedschap en inpakmateriaal om beschadigingen tegen te gaan.
Wanneer de groothandel of tussenhandel producten verpakt voor de consument letten zij op heel andere dingen. Natuurlijk is het nog steeds belangrijk dat producten goed beschermt zijn maar er zijn nog veel meer zaken die meespelen.
Wat weet ik al?
|
- Welke verpakkingen van fruit ken je?
- Welke verpakkingen van vlees ken je?
- Welke verpakkingen van planten ken je?
- Welke verpakkingen van bloemen ken je?
|
Verpakken voor de consument
Het grootste verschil tussen verpakkingen voor de groothandel en verpakkingen voor de consument zijn de aantallen. Een consument wil geen 12 dozen aardbeien, maar liever 1 doos. Op verschillende plaatsen in de keten worden producten verpakt voor de consument. Soms gebeurt dit direct na de oogst, maar het kan ook pas veel later omdat het product eerst bewerkt moet worden. Verpakkingen hebben voor de consument gedeeltelijk dezelfde functies als voor de tussenhandel, maar er zijn ook verschillen.
Functies voor het verpakken voor de consument:
- De verpakking beschermt het product, behoudt de kwaliteit en gaat bederf tegen. Dit kan door gasverpakking of vacuümverpakking. Gesneden groente wordt aangeboden in gasverpakkingen en koffie bv in een vacuümverpakking.
- Makkelijk te vervoeren
- Verpakking trekt de aandacht. Met een aantrekkelijke verpakking zorgt de leverancier voor een eyecatcher, waardoor er meer omgezet wordt.
- Op de verpakking staat veel informatie voor de klant
Wat weet ik al?
- Wat wordt er bedoelt met een eyecatcher?
- Welke leveranciers zullen kiezen voor een eyecatcher verpakking?
Productinformatie
Op de verpakking voor de consument staat veel informatie. Producenten zijn wettelijk verplicht om bepaalde informatie op de verpakking te zetten.
Voor niet verpakte producten (zoals bv groente en fruit) gelden deze regels niet.
Wettelijk moet de volgende informatie op de verpakking staan:
- : door een merknaam kan een producent zich onderscheiden
- : op de verpakking moet staan hoeveel erin de verpakking zit, evt daarbij het netto gewicht
- : je weet precies wat erin zit, ook de E-nummers en allergenen.
Ingrediënten staan in volgorde van hoeveelheid aangegeven
- : datum tot wanneer het product gebruikt kan worden
- Naam en adres producent/fabrikant: met evt klachten weet de consument waar hij terecht kan
- Speciale bewaarschriften: na openen gekoeld bewaren / in het donker bewaren
- : Land van herkomst, zodat je weet waar het product vandaan komt
- Productie datum of partijcode: Als er iets mis is met een partij kan dmv deze code precies bekeken worden waar en wanneer het in de productie is misgegaan
- : hier worden keurmerken mee bedoelt, bv beter leven
- : een tabel met de verschillende voedingswaarde; koolhydraten, eiwitten, vetten, vitaminen, mineralen
2.2 Opdracht Verpakking tussenhandel en consument
Opdracht
- Vergelijk 5 verschillende verpakkingen voor de consument. Welke informatie kom je op alle verpakkingen tegen?
2.3 Theorie Verpakkingen en het milieu
Verpakkingen en het milieu
Agrarische producten worden verpakt voordat het naar de consument gaat. De verpakking heeft verschillende functies. Verpakkingen zorgen er bijvoorbeeld voor dat het product niet beschadigd. Zo wordt voedselverspilling voorkomen. Daarnaast zorgt een verpakking ervoor dat producten makkelijk te vervoeren zijn. Vaak is een verpakking stapelbaar. Een nadeel van een verpakking is dat je het na afloop overhoud. Hoe kan je ervoor zorgen dat verpakkingen het milieu zo min mogelijk belasten, maar er ook voor zorgen dat er zo weinig mogelijk voedsel verspilt wordt?
Wat weet ik al?
- Wat doen jullie thuis met de verpakkingen die overblijven nadat je de producten hebt opgegeten?
- Gooien jullie thuis weleens voedsel weg? Wanneer gebeurt dat meestal? Hoe zou je dit kunnen voorkomen?
Vergroten van de houdbaarheid van producten
Verpakkingen zijn er niet zomaar. Verpakkingen hebben verschillende functies. Eén van deze functies is ervoor zorgen dat producten langer houdbaar zijn. Zo worden er minder producten weggegooid. Dat is belangrijk voor het milieu. Het produceren, verpakken en transporteren van agrarische producten kost veel energie en grondstoffen. Hoe minder we daar van verspillen hoe beter dit is voor het milieu.
Producten kunnen luchtdicht of vacuüm worden verpakt. Zo kunnen er geen micro-organismen bij het voedsel komen. Er zijn ook producten die juist een lucht doorlatende verpakking krijgen, zo kan het vocht weg en zal het product minder snel gaan schimmelen.
Chips op verpakkingen kunnen laten zien of de producten nog gegeten kunnen worden nadat de uiterste houdbaarheidsdatum is verstreken. Zo kan ook voorkomen worden dat voedsel weggegooid wordt terwijl het nog wel gegeten kan worden. Minder voedselverspilling dus!
Verkleinen van de hoeveelheid verpakkingen
Behalve voedsel dat weggegooid wordt blijven we uiteindelijk ook met de verpakkingen zitten. Plastic, blik, glas, papier, karton, alle verpakkingen moeten daarna ook weer verwerkt worden. Sommige verpakkingen worden achtergelaten in de natuur waardoor het een bedreiging is voor dieren en mensen.
Wanneer een verpakking klein en dun is en goed stapelbaar, is er minder materiaal nodig en neemt de verpakking minder plek in tijdens transport. Verpakkingen waar veel lucht in zit nemen veel ruimte in. Er kan dan minder in één vrachtwagen, terwijl de vervoerskosten gelijk blijven.
Met recyclebare verpakkingen zoals glas, karton en blik kan je verspilling van grondstoffen voorkomen. Een andere mogelijkheid is verpakkingen te maken van natuurlijke grondstoffen. Deze zijn biologisch afbreekbaar. Een voorbeeld hiervan is cellofaan. Dit is plastic dat gemaakt is van bv aardappel of maiszetmeel. Ook biologisch afbreekbare verpakkingen zijn belastend voor het milieu. Er worden natuurlijk wel grondstoffen gebruikt voor deze plastics.
De vorm van verpakkingen is ook belangrijk. Vierkant is beter dan rond, omdat er op die manier veel meer producten in een doos passen. Een producent zal hier goed over nadenken.
2.3 Opdracht verpakkingen en milieu
2.3 Opdracht Verpakkingen en milieu
Bekijk het volgende filmpje:
https://www.youtube.com/watch?v=VnHos3vHN2o
- Wat zouden wij hier zelf aan kunnen doen?
Op internet zoek je 1 video’s. Deze video gaat over ondernemers die het klimaat serieus nemen. Bekijk de video.
- Vattenfall klimaatondernemers Kipster
https://www.youtube.com/watch?v=OLmiQpko9h8
Je krijgt een verpakking van Kipster en een papier. Bekijk ook de verpakking nauwkeurig.
Maak een mindmap over de Kipster:
- Beschrijf de zaken die met milieu, duurzaamheid, biologische, enz te maken hebben. Zet in het midden Klimaatondernemer Kipster
- Zoek uit hoe het met de nummering zit van het Kippenei.
- Bekijk eventueel de andere Klimaatondernemers video’s
2.4 Theorie Schakels tussen producent en consument
Producten
In de supermarkt kun je heel veel verschillende producten kopen. De meeste zijn agrarische producten. Sommige producten kun je goed herkennen zoals groente fruit en zuivel. Andere producten herken je niet zo snel zoals pizza. Toch bestaat de pizza uit producten van de boerderij.
Tussen de producent en de supermarkt gebeurt er van alles met het product. De oogst, sorteren, bereiden, verpakken enz. Deze logistieke werkzaamheden kan je onderverdelen in verschillende schakels.
De soepfabriek is een schakel in de productieketen. Dit betekent niet dat er in de fabriek maar één ding gedaan word. Er zijn een heleboel logistieke werkzaamheden die in de verschillende schakels gedaan worden:
- producten verpakken
- producten klaarmaken voor transport
- producten inkopen
- producten verkopen
- producten keuren, opslaan en bewarenproducten transporteren
- bestellingen klaarzetten en verpakken
- voorraad aanvullen, tellen en beheren
Verpakking
Elk product doorloopt dus verschillende schakels. Bekijk het filmpje over Gerbera’s. Bekijk eens hoe de gerbera’s gesorteerd en verpakt worden en waarom.
Sorteren en verpakken van Gerbera's
De gerbera’s worden in een doos verpakt waarbij de stelen niet allemaal even lang zijn. De verpakking is hier heel belangrijk voor het transport.
Verpakking en houdbaarheid.
Vanaf de producent worden producten vervoerd naar de volgende schakel. Daarvoor worden de producten verpakt. Belangrijk hierbij is dat de producten van goede kwaliteit blijven.
In een boomgaard worden tijdens de oogst de appels direct in kuubs kisten gedaan. Deze kisten worden vervoerd naar een sorteercentrum waarna ze opnieuw verpakt worden.
Appeloogst in de Betuwe, verpakt in kuubs kist.
Na sorteren verpakt in doos
Beide soorten verpakkingen voor appels zijn gemaakt om een goede kwaliteit te behouden. De kisten zijn voor transport. Hier zitten de appels maar kort in. De doos is zo ontworpen dat de appels er langer in kunnen zitten. Er kan voldoende lucht langs de verschillende appels, de doos is stevig en de appels stoten niet tegen elkaar.
In deze doos zijn appels lang houdbaar wanneer je ze in de koeling zet.
Een verpakking kan er dus voor zorgen dat je een product langer kan bewaren.
Import en export
In de hele wereld vind je producenten, wil je graag iets kopen dat niet in jouw land geproduceerd word dan moet dat product uit een ander land gehaald worden.
Denk bijvoorbeeld aan bananen, die groeien niet in Nederland. Producten uit een ander land halen noem je importeren. Er zijn veel bedrijven die producten importeren, denk aan bloemen uit Afrika, soja uit Brazilië of natuurlijk bananen.
Andere landen hebben ook spullen nodig uit Nederland. Wanneer je vanuit Nederland iets naar het buitenland verkoopt heet dit export.
Nederland is wereldwijd de 2e grootste exporteur van agrarische producten, denk bijvoorbeeld aan onze aardappelen of zuivel die over de hele wereld gaan.
Toegevoegde waarde.
Elk product heeft een bepaalde waarde. Appels zijn bijvoorbeeld goedkoper dan kaviaar. Voor de verkoper is het interessant om een zo veel mogelijk geld te verdienen aan een product. Dit kan je doen door het product mooi te verpakken of samen te stellen. De consument betaald zo meer voor jouw product. Dit noem je toegevoegde waarde.
Drie voorbeelden van toegevoegde waarde:
- Samengesteld boeket door Bloomon
- Streekproducten in geschenkverpakking
- Macaroni in spongebob vorm/verpakking.
Koppeling met de eindopdracht
Bekijk het onderstaande filmpje over de verspillingsfabriek.
Verspillingsfabriek
Hier zie je hoe ondernemers een product uit de keten gebruiken in plaats van weggooien. Bekijk van jouw product uit de eindopdracht de verschillende schakels en vul de tabellen uit de opdrachten in.
2.4 Opdracht Schakels tussen producent en consument
Opdracht Schakels tussen producent- consument
Deze opdracht kun je ook downloaden in Word
Opdracht 1
Bekijk het onderstaande filmpje:
https://www.youtube.com/watch?v=qiqCT7M-iHU
Vul in de tabel ook voor de andere producten de schakels in.
|
Schakels in de productieketen
|
|
Tomatensoep
|
Friet van de snackbar
|
Kibbeling op de markt
|
Roos
|
Jouw keten
|
|
Kweker
|
|
|
|
|
|
transport
|
|
|
|
|
|
Soepfabriek
vepakken
|
|
|
|
|
|
transport
|
|
|
|
|
|
groothandel
|
|
|
|
|
|
transport
|
|
|
|
|
|
supermarkt
|
|
|
|
|
|
consument
|
|
|
|
|
Opdracht 2
Elk product doorloopt dus verschillende schakels. We gaan nog een keer een filmpje bekijken, nu over Gerbera’s. Bekijk eens hoe de gerbera’s gesorteerd en verpakt worden en waarom.
Bekijk de tabel en vul voor de producten de sorteer en verpakkings-eisen in.
Gerbera’s
https://www.youtube.com/watch?v=v34yUNQvYGo
|
Sorteren
|
Verpakken
|
|
|
Sorteer eisen
|
Verpakkings eisen
|
|
Gerbera’s
|
Lengte van de steel
|
Stevige doos die niet kan knakken
|
|
koekjes
|
|
|
|
tomaten
|
|
|
|
appels
|
|
|
|
aardappelen
|
|
|
|
Jouw product
|
|
|
Óp welke manier draagt deze opdracht volgens jou bij aan jullie eindopdracht.
Bespreek je antwoorden met elkaar en met de docent.
- EINDE -
Opdracht Schakels tussen producent-consument.docx
Voedselverspilling
