Onderzoeken is zowel een leuke, als een fundamentele vaardigheid voor elke ICT'er.
De ICTmethods en het DOT-Framework zijn hierbij gereedschappen om de verschillen en de overeenkomsten tussen de vele onderzoeksmethoden te begrijpen.
Maar hoe visualiseer ik nu mijn onderzoeksplan en onderzoeksproces met het DOT-Framework?
Er zijn verschillende ondersteunende visualisatiemiddelen voorhanden waarmee je een onderzoeksplan inzichtelijk kunt maken. Hiermee kun je op een slimme en relatief simpele manier de status van jouw onderzoeksplan aan bijvoorbeeld je docent tonen.
Daarnaast ondersteunen de visualisaties bij het plannen van praktijkonderzoek, oftewel toegepast onderzoek in verschillende ICT-projecten. In elk onderzoek binnen de ICT zul je met planningen te maken krijgen. Welke beroepstaak je ook kiest, elk ICT probleem vereist basiskennis bij het plannen van een onderzoek. Als je een onderzoek plant, dan ben jij baas over je tijd. Je bepaalt zelf wanneer je wat uitvoert om je vraagstuk te beantwoorden. Denk aan:
Realistisch inschatten door rekening te houden met je eigen tempo en capaciteiten.
Overzicht te krijgen van wat je reeds gedaan hebt en wat je nog te doen staat.
Te bepalen wanneer je werkt voor school en wanneer je je verdiende ontspanning neemt.
Concrete doelstellingen te stellen zodat je betere resultaten boekt.
Door gezamenlijk naar een onderzoeksplan te kijken en het te voorzien van feedback, ontstaat er een uitgebalanceerd plan. Samen kijken en bespreken zorgt voor gedeelde beelden, draagvlak en betrokkenheid. De belangrijkste toegevoegde waarde van een goede visualisatie is erin gelegen dat grote hoeveelheden informatie op een overzichtelijke en begrijpelijke manier gepresenteerd worden. De uitdrukking "een beeld zegt meer dan duizend woorden" is de basis voor deze workshops. Volgens verschillende onderzoeken (Kibar, Akkoyunlu, 2014) hebben visualisatiemethodes een positief effect op het begrijpen van (complexe) vraagstukken.
In deze bouwsteen vind je workshops waarin wordt uitgelegd hoe je een onderzoeksplanning kunt realiseren en communiceren.
Om vraagstukken te communiceren ga je oefenen met verschillende visualisatie manieren in deze bouwsteen.
Later in je studie, maar ook in je toekomstige loopbaan, zul je hier nog veel profijt van kunnen hebben. Het toegepast onderzoek uitvoeren, vormt de basis voor succes van elke ICT'er!
In Figuur 1 is een voorbeeld visualisatie van het onderzoeksplan en onderzoeksproces met het DOT-Framework in een afstudeerscriptie. Deze visualisatie is gemaakt door Romy van Beek (2018) voor haar afstudeerstage bij Goeiezaak.com. De rode draad tijdens haar stage was user experience design in combinatie met een conversiedeel. Je kunt haar scriptie met haar onderzoeksplan downloaden via haar website: Design Rationale afstudeerproject
Doel van deze bouwsteen
In deze bouwsteen ga je leren hoe je verschillende ICT onderzoeksplannen en processen eenvoudig kunt visualiseren. Je leert wat een onderzoeksvisualisatie inhoudt en wat je er vervolgens (onder andere) mee kunt doen. Een tip hierbij is om onderstaande volgorde aan te houden.
Een onderzoeksvraag visualiseren door schetsen
Een onderzoekvraag visualiseren door digitale tooling
Onderzoeksprocessen visualiseren door digitale animatie
Voorkennis
Om aan de visualisatie workshop deel te kunnen nemen is het noodzakelijk dat bij de start de voorkennis op peil is van het DOT-framework. Als je snel wilt starten met de workshops is het aan te bevelen om in ieder geval de eerste twee video's te bekijken.
Als je behoefte hebt aan meer kennis van het DOT-raamwerk bekijk dan de onderstaande tabel met filmpjes. Het gaat in totaal om ongeveer 8 video's, die - afhankelijk van voorkennis - 2 uur studie vereisen.
Download de verschillende visualisatie onderdelen en templates van het DOT-framework
ictresearchmethods.nl: Deze toolkit biedt een overzicht van ICT praktijk onderzoeksmethoden.
Onderzoeks cases
In elke workshop maken we gebruik van bestaande onderzoeks cases. Je kan kiezen uit twee soorten cases: de kennisbank van HBO (ICT) of Social Impact cases. Je mag natuurlijk ook een eigen case gebruiken als uitgangspunt, aan jou de keuze.
Met de aangeboden drie workshops en de cases kun je de verschillende manieren van visualisatie oefenen. Door te oefenen kun je nu al ervaren welke problemen je ondervindt in het visueel communiceren en hoe je deze tijdens je afstuderen kunt oplossen.
Gebruik de cases als een handvat. Gebruik de hoofd- en deelvragen uit onderstaande cases om te oefenen met het visueel communiceren van een onderzoeksplan.
1. HBO ICT Cases
Op de website van HBO Kennisbank staan onderzoekspublicaties en afstudeerproducten. Je kunt zoeken in meer dan 50.000 publicaties van 25 hogescholen. Om het in de context te houden van deze bouwsteen is het relevant om een publicatie te zoeken in het domein ICT. Gebruik dus de zoek term ICT. Maar je bent vrij om een ander praktijk-onderzoek te gebruiken voor de visualisaties.
Een voorbeeld van een visualisatie in een afstudeerscripite kun je vinden via de link:
In het televisieprogramma Team Scheire schakelt Lieven Scheire de hulp in van een team van ingenieurs, ontwerpers, wetenschappers en programmeurs. Samen bedenken ze creatieve en concrete oplossingen voor dagelijkse problemen van mensen die omwille van een beperking of andere problemen niet ten volle van het leven kunnen genieten. Kies van de website https://www.canvas.be/team-scheire een case.
In deze drie workshops wordt een beroep gedaan op jouw creatieve vermogen bij het bereiken van (alternatieve) oplossingen en het aandragen van ideeën over een onderzoeksplan dat je als student maakt. Daarnaast oefen je de vaardigheid in het visueel commununiceren.
Tevens is het een goede voorbereiding op de stage en de afstudeerfase.
De workshops zijn gebaseerd op een authentieke cases: een beschrijving in een beroepscontext. Hierin staan gebeurtenissen, vraagstukken of problemen beschreven zoals die voorkomen in de beroepspraktijk. De workshop maakt het mogelijk om geïntegreerd gebruik van kennis, houding en vaardigheden te tonen.
In de cases zijn er op voorhand meerdere benaderingen, belangen en inzichten mogelijk, net zoals in de beroepspraktijk. Sommige cases zijn complex in plaats van eenduidig, om jou uit te dagen en nieuwsgierig te maken.
De workshopshops bestaan uit:
Hoe schets ik mijn eerste onderzoeksplan in een DOT-framework?
Hoe kan ik digitale middelen inzetten om mijn onderzoeksplan te visualiseren met methodische grondigheid?
Hoe kan ik digitale middelen inzetten om mijn onderzoeksproces te visualiseren.
Het onderzoeksplan schetsen (Basis)
Introductie
Een visualisatie van je onderzoeksplan in de vorm van een schets is een vereenvoudigde weergave van je onderzoeksverhaal. Je laat zien hoe je onderzoek is opgebouwd, hoe het onderzoeksproces verloopt en je toont de uitkomsten/procedures van de toegepaste methods. De visualisaties tonen de relatie tussen de verschillende strategieën en methodes. Een visualisatie wil de stroom van het proces laten zien, maar ook een beter begrip ontwikkelen van de weergegeven data en de relaties tussen de data onthullen.
Visualisaties hebben verschillende expressievormen. Een van deze vormen gaan we in deze workshop toepassen: SCHETSEN! We zullen geen laptops gebruiken; we gebruiken het whiteboard en een stift óf pen en papier. De opbrengsten van deze workshop zijn schetsen, gebaseerd op het DOT-framework.Schetsen helpen ons om op papier te denken. Zorg bij het schetsen ervoor dat iedereen de context begrijpt en dezelfde interpretatie heeft en ontdek de kracht van schetsen.
Test je visualisatie dus bij je medestudenten want iedereen kijkt er anders naar.
Opdracht
Kies een van de onderzoekscases. Ontdek daarin de onderzoeksvragen en realiseer een visualisatie onderzoeksplan van de strategieën en methoden door middel van schetsen.
Opbouw
20 min voorbereiding: kies een onderzoekscase uit het lesmateriaal die je interessant vindt en destileer daaruit een onderzoeksvraag.
60 min: schetsen, schetsen en nog eens schetsen.
30 min peer reviews: bespreken elkaars werk aan de hand van peer reviews.
Beoordeel de schetsen aan de hand van peer feedback door te benoemen wat de tops zijn van de schetsen en geef enkele tips aan elkaar. Elkaar helpen in het leerproces kan je doen door:
Kritisch te zijn op het toepassen van de strategieen en methodes.
Door vragen te stellen: wees kritisch op de de kwaliteit van de visualisatie: kleuren, layout, leesbaarheid en gebruik van illustraties.
Te letten op volledigheid, netheid en of je hebt laten blijken daadwerkelijk over het onderzoeksplan te hebben nagedacht.
Eerlijk te vertellen of te benoemen wat je denkt.
En de vraag te stellen: Wat heb je er van geleerd?
Het onderzoeksplan en digitale middelen
Introductie
We gaan in deze workshop een DOT-Frame-infographic (visualisatie onderzoeksplan) ontwikkelen met digitale tools. Om het proces visueel te communiceren, moet je je publiek binnen een paar seconden kunnen overtuigen!
Wees kritisch! In wat moeilijker bewoordingen noemen we dat “Methodische grondigheid”. Bij methodische grondigheid gaat het in de kern om het vermogen de wetenschappelijke bewijskracht van het onderzoek te optimaliseren. Volgens Andriessen (2014) kan dat blijken uit :
Is de data beschikbaar of de respondenten benaderbaar zijn
Zijn de omstandigheden controleerbaar
Maak je kosten. Bijvoorbeeld bij data verzameld of analyse methoden gebruiken
Bij de uitwerking van je planning: er altijd te weinig tijd is, want de opdrachtgever wil het snel weten
Denk goed na welke theorieën je in de praktijk kan gebruiken Gegevens die wetenschappelijke methoden opleveren niet altijd bruikbaar blijken te zijn in de praktijk
Het onderzoek zelf de praktijk blijkt te veranderen
Mocht je willen verdiepen bekijk video 6 Kwaliteit Methodes uit het lesmateriaal. Je wilt in één oogopslag jouw kennis delen met de betrokkenen. Maar tevens zorg je voor methodische grondigheid. Vraag een persoon zich kritisch op te stellen bij het kijken naar je visualisatie (Methodische grondigheid). En hou de visualisatie simpel! Houd het duidelijk! Er zijn veel mogelijkheden om een infographic met het DOT-framework te maken waardoor een "onderzoeksontwerppatroon" (research design pattern) wordt gecommuniceerd.
Kies voor opdracht A als je het moeilijk vindt je creatief uit te drukken of kies voor opdracht B als je houdt van vrijheid in je ontwerp.
Opdracht A
Ontwikkel met digitale tools een onderzoeksplan.Tijdens deze workshop nemen we als uitgangspunt weer een voorbeeldcase uit het lesmateriaal. Tevens focus je je op de methodische grondigheid van het onderzoek. Dus blijf ook jouw visualisatie kritsich beoordelen. Hoe pak je dat aan:
Kies een onderzoekscase uit het lesmateriaal.
Gebruik de de online tool : chrisgeene.nl/dot-tool/ (bèta-versie) om eenvoudig je onderzoeksplan te visualiseren.
Al werkend met de tool kies je strategieën waarvan jij denkt dat die nodig zijn voor de visualisatie.
Stel een aantal kritische vragen op die betrekking hebben bij je methods (voorbeeldvragen zijn benoemt bij 'oplevering' onderaan de pagina).
Laat je visualisatie beoordelen aan de hand van die kritische vragen. Gebruik daarvoor je medestudenten of ander betrokkenen of zet het op social media en vraag feedback.
Bekijk bovenstaand filmpje als je nog geen idee hebt hoe je dit stuk gereedschap kunt gebruiken!
Opdracht B
Ontwikkel met digitale tools een onderzoeksplan. Ook hier is het uitgangspunt een voorbeeld case uit het lesmateriaal en focus op de methodische grondigheid van een onderzoeksplan. Dat ga je doen door je studenten de beste DOT-Frame-infographic ooit te laten zien! En deze kritisch te beoordelen. Hoe pak je dat aan:
Kies een onderzoekscase uit het lesmateriaal.
Schetszo nodig eerst je onderzoeksplan. Beslis welke strategieën en methodes jij denkt nodig te hebben voor jouw visualisatie.
Visualiseer het onderzoeksdesign/plan van jouw gekozen onderzoeksvragen. Gebruik infogram.com, piktochart.com of een andere visualisatie tool (bijvoorbeeld: Adobe Illustrator of Photoshop). Zorg dat het onderzoeksplan helder communiceert.
Stel een aantal kritische vragen die betrekking hebben op je gekozen methodes (voorbeeldvragen zijn benoemt bij 'oplevering' onderaan de pagina).
Laat je visualisatie beoordelen aan de hand van die kritische vragen. Gebruik daarvoor medestudenten of zet het op social media en vraag feedback.
TIP
Bestudeer eerst de introductie video van infogram.com of piktochart.comals je nog geen idee hebt hoe je deze opdracht moet aanpakken!
VEEL PLEZIER!
Oplevering
Presenteer je onderzoeksinfographic voor een groep medestudenten of betrokkenen, waarbij de groep kritsch kijkt naar de infographic. Indien van toepassing, stel dan de volgende vragen:
Is de data beschikbaar of zijn de respondenten benaderbaar?
Zijn de omstandigheden controleerbaar?
Zijn de Dataverzamelings- of analysemethoden duur?
Hoe en met welk material kan je dit onderzoeksplan snel ‘testen’; Zodat je kan aantonen dat de gegevens die wetenschappelijke methoden opleveren bruikbaar blijken te zijn in de praktijk.
Denk er aan dat er is een mogelijkheid is om je visualisatie op social media publiceren en te vragen om feedback.
Het onderzoeksplan animeren (Uitdaging)
Introductie
We gaan in deze workshop een animatie ontwikkelen met digitale tools. Om zo het onderzoeksplan animerend te communiceren. Volgens Vistisen (2016) is het gebruik van animatie een effecitiënte manier om moeilijk te bevatten onderwerpen te communiceren. Deze opdracht heeft een vrij karakter en daardoor er iets gaafs van te maken.
Opdracht
Tijdens deze workshop nemen we als uitgangspunt weer een voorbeeldcase uit het lesmateriaal. De uitdaging is om een animatie te bedenken en te realiseren die het plan van een onderzoek uitlegt. Jouw animatie moet een publicatie van een onderzoeksplan presenteren, ondersteund door duidelijke en mooie gepresenteerde illustraties. Je combineert verschillende geanimeerde methodes. Benader deze animeeropdracht zoals je zou doen, in elke andere vorm van ontwerp in de vorige workshops.
Deze animatie kun je ontwerpen en realiseren in duo's.
Hoe pak je dat aan:
Kies een bestaande onderzoekcase uit het lesmateriaal en lees die grondig
Gebruik het storyboard om de animatie te maken: Er is software beschikbaar waarmee je animaties kunt maken door elementen uit een grafische bibliotheek te selecteren en te plaatsen in een scene. Gebruik daarvoor onderstaande animeertools.
Voordat je aan de slag gaat moet je eerst oefenen met de gekozen tool.
Gebruik je storyboard om je animatievideo te realiseren.
Als laatste kan je de video uploaden en publiceren op Youtube.com.
Hulpmiddelen voor het maken van geweldige animaties.
Vyond.com: Met Vyond kun je eenvoudig video's maken met elementen uit een bibliotheek vol sjablonen, geluiden, rekwisieten en nog veel meer.
PowToon.com: Powtoon heeft gratis cursussen waarmee je snel aan de slag kunt om een professionele en geweldig animatie te realiseren
VEEL PLEZIER!
Samengevat
De vraag hoe je een onderzoeksproces aan de hand van het DOT-Framework visualiseert en gebruikt voor een planning hebben we beantwoord d.m.v. de aangeboden drie workshops.
In het onderstaande overzicht laten we van ieder van de drie technieken de voor- en nadelen zien. Tevens laten we zien per techniek in welke situatie je die kunt gebruiken (context).
Voordelen
Nadelen
Context
Schetsen
Uit te voeren met alle betrokkenen
Geeft in- en overzicht.
Betrokkenen denken mee en zien het zelfde “beeld”.
Bij onvoldoende tekenvaardigheden is er een kans op een onvolledige visualisatie van het plan
Te gebruiken in Scrum sessies, in begin fase van een project of bij korte overleggen.
Digitale tools
Het onderzoeksplan kan worden gepubliceerd in verschillende media
Kost tijd en inspanning om het plan te realiseren.
Te gebruiken bij presentaties of als praatplaat bij project overleggen.
Animatie
Publiceren in dynamische media.
Je kunt het onderzoeks proces/plan in de tijd visualiseren.
Kost veel tijd en inspanning om het plan in deze vorm te realiseren.
Te gebruiken als trailer of als communicatie middel naar buiten toe.
Voor de docent
Inleiding
Ontdek de kracht van visualiseren. Door gezamenlijk naar een onderzoeksplan te kijken en het te voorzien van feedback, ontstaat er een uitgebalanceerd plan. In beeld wordt de samenhang van een onderzoeksplan inzichtelijk maken. Alles heeft letterlijk een plek in het beeld. Daardoor kan de ontvanger het veel beter volgen.
Het maken van een visualisatie is een gedegen voorbereiding voor een onderzoeksplan.
Het maakt letterlijk een totaalplaatje waarin alles een plek en overzicht krijgt. Samen vlieg je in een helikopter boven de inhoud. Er ontstaat samenhang. Als je een onderzoeksplan presenteert, heb je visuele ondersteuning. Het wijst aan wat er te zien is en vertel de student zijn verhaal.
Deze bouwsteen bestaat uit een serie van drie workshops.
In de bouwsteen worden studenten gestimuleerd om visualisatievaardigheden toe te passen in een uitdagende onderzoekcase. Daarnaast worden ze gestimuleerd kritisch te kijken naar de gerealiseerde opdrachten. Deze module is geschikt voor eerste en tweede jaars HBO-ICT studenten afhankelijk van de voorkennis van het DOT-Framework. Alle informatie voor de docent en studenten is te vinden in de wikiwijspagina:
Voorkennis studenten
Voor deze module is voorkennis nodig; de voorkennis is te bestuderen in deze bouwsteen.
Aandachtspunten
Zorg bij de eerste workshop voor tekenmateriaal (pen en papier of gebruik een whiteboard)
Bij de tweede workshop kan het werk geshowed worden op een beamer. Controleer of de beamer werkt.
In de derde workshop is het mogelijk is om in een groep te werken.
Formatieve beoordeling studenten
Deze beoordeling heeft betrekking op de manier waarop je studenten vooruit helpt in hun leerproces:
onder andere door feedback te geven (wees kritisch op het toepassen van de strategieën en methodes)
door vragen te stellen (wees kritisch op de de kwaliteit van de visualisatie)
door het leerdoel helder te communiceren (leren visualiseren van een onderzoekplan)
en door aan te geven hoe een ‘goed’ leerresultaat eruit ziet. ( zie voorbeelden in het les materiaal)
Formatieve feedback
Formatieve feedback geeft studenten inzicht in hun sterke en zwakke punten en helpt hen het eigen leerproces te verbeteren.
Peer assessment
Aan het eind van elke workshop is er een peer assessment. Studenten (peers) beoorelen elkaars werk en voorzien elkaar van feedback. (Bron: Surf.nl)
Van de studenten wordt verwacht dat ze hun visualisaties bijhouden, en ook een korte evaluatie per workshop.
De visualisaties worden aan het eind van de module beoordeeld op volledigheid, netheid, hebben studenten laten blijken daadwerkelijk over hun onderzoeksplan te hebben nagedacht.
Bronnen
Andriessen, D. (2014). Praktisch relevant én methodisch grondig. Dimensies van onderzoek in het HBO. Kenniskring Methodologie van Praktijkgericht Onderzoek. Hogeschool Utrecht Kenniscentrum Innovatie & Business, Nederland. ISBN (EAN), 978-90.
Langhorst, T.A. (2017). Praktijkgericht Onderzoek binnen FHICT - Het DOT framework. Fontys, Nederland. Geraadpleegd op: 10 augustus 2018, van http://www.fhict.nl/Vakken/DOTFramework/
Turnhout, K. van, Craenmehr, S., Holwerda, R., Menijn, M., Zwart, J. P., & Bakker, R. (2013). Tradeoffs in design research: development oriented triangulation. In Proceedings of the 27th International BCS Human Computer Interaction Conference(p. 56). British Computer Society.
Kibar, P. N., & Akkoyunlu, B. (2014, October). A new approach to equip students with visual literacy skills: Use of infographics in education. In European Conference on Information Literacy (pp. 456-465). Springer, Cham.
Het arrangement Visualisatie ICT onderzoeksontwerppatroon is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Chris Geene
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2019-01-30 09:46:46
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
In deze bouwsteen ga je leren hoe je een onderzoeksvraag eenvoudig kunt visualiseren. Je leert wat een onderzoeksvisualisatie inhoudt en wat je er vervolgens (onder andere) mee kunt doen.
In deze bouwsteen ga je leren hoe je een onderzoeksvraag eenvoudig kunt visualiseren. Je leert wat een onderzoeksvisualisatie inhoudt en wat je er vervolgens (onder andere) mee kunt doen.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Afstudeerstage: Romy van der Beek
