In de prehistorie woonden er wereldwijd enkele miljoenen mensen op aarde en hun aantal nam lange tijd nauwelijks toe. De wereldbevolking groeide maar langzaam. De bevolkingsgroei kwam pas echt goed op gang vanaf de 18e eeuw.
De afgelopen tientallen jaren is die groei weer wat afgezwakt en in enkele gebieden op aarde zelfs vrijwel tot stilstand gekomen.
Wat is de verklaring voor die versnelling en de afname van de groei? En hoe zal het de wereldbevolking vergaan gedurende de rest van de 21e eeuw? Groeien we door of bereiken we een toestand waarin de wereldbevolking min of meer stabiel blijft?
Wat ga je leren?
Hoofdvraag
Waarom is de wereldbevolking eerst langzaam gegroeid, daarna steeds sneller en de afgelopen tientallen jaren weer langzamer?
Deelvragen
Waarom is de wereldbevolking ongelijk over de aarde verdeeld?
Waarom groeit de wereldbevolking niet overal even snel?
Welke ontwikkeling vertoont tot nu toe de groei van de bevolking per land en op wereldschaal?
Welke zaken spelen een sturende rol in deze ontwikkeling?
Zal deze ontwikkeling gedurende de rest van deze eeuw doorzetten?
Begrippen
Demografisch:
bevolkingsspreiding en -dichtheid
bevolkingsgroei (fase in de demografische transitie)
demografische druk
leeftijdsopbouw
kindersterfte
vruchtbaarheid
Sociaal:
analfabetisme
verstedelijkingsgraad en -tempo
Wat ga je doen?
Activiteiten
Vooraf
Wat kun je al?
Bestudeer de Kennisbanken en maak de instaptoets.
Aan de slag
Stap 1
Aan de hand van een afbeelding en een videofragment kun je zien hoe de bevolkingsdichtheid ongelijk verdeeld is in de wereld. Je maakt een oefening.
Stap 2
In twee videofragmenten kun je zien dat het groeitempo van de wereldbevolking niet overal gelijkmatig is. Je zoekt een bijpassende kaart in de Bosatlas om de vraag te beantwoorden.
Stap 3
Bekijk met videofragmenten en uitleg de demografische transitie van de wereldbevolking. Beantwoord vragen daarover.
Afronding
Samenvattend
Omschrijf de begrippen. Vergelijk ze met een klasgenoot.
Eindopdracht A
Maak de eindtoets.
Eindopdracht B
Presentatie over hoe de wereldbevolking zich zal ontwikkelen tot het jaar 2100.
Examenvragen
Oefen met de eindexamenvragen.
Terugkijken
Kijk terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht is de studiebelasting ongeveer 3 SLU.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Niet alleen is de wereldbevolking ongelijk over de aarde verdeeld, ook groeit de bevolking niet overal even snel.
Bekijk twee videofragmenten: Van begin tot 1:12 min. “over de verschillende leeftijdsklassen."
Van 2:14 min. “Een andere reden dat er in arme landen” tot 3:34min. “zorg van je kinderen."
Let op: Het is gebruikelijk om de mannen aan de linkerkant weer te geven en de vrouwen aan de rechterkant. Dat is hier net andersom.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Dat de wereldbevolking niet overal even snel groeit heeft te maken met wat genoemd wordt de ‘demografische transitie’.
Hoe die ontwikkeling in zijn werk gaat, wordt uitgelegd in de video.
Bedenk daarbij dat ook de leeftijdsopbouw van invloed is op het geboorte- en sterftecijfer. Een jonge populatie heeft de mogelijkheid een hoog geboortecijfer te realiseren. De vruchtbaarheid van de populatie is groot.
In een oude populatie is de kans dat het sterftecijfer stijgt groot. In het Westen zie je de bevolking vergrijzen en de vruchtbaarheid dalen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Een kenmerkend verschil tussen landen waar de vierde fase al is bereikt en landen waar dat nog niet het geval is, wordt uitgelegd in het tweede videofragment: van 10:17 min. “We bekijken tot slot nog twee begrippen" tot 11:16 min. “het hoge geboorteoverschot in steden."
In dit fragment wordt gesproken van urbanisatie in plaats van verstedelijking, maar beide termen betekenen precies hetzelfde.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Kijk naar het derde videofragment: van 5:28 min. “Demografische druk" tot 6:17 min. “heeft de vorm van een urn."
NB In de video wordt gesuggereerd dat de demografische druk in ontwikkelingslanden wordt bepaald door de jongeren en in rijke landen door de ouderen.
Dat is onjuist: Demografische druk is de som van het aantal personen van 0 tot 20 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot de personen van 20 tot 65 jaar. Het is de som van de ‘groene druk’ en de ‘grijze druk’.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Kijk naar het vierde videofragment: van 5:05 min. “Het model is een vereenvoudiging van de werkelijkheid.” tot 5:27 min. “geen rekening gehouden met migratie."
Afronding
Samenvattend
Bij 'Wat ga je leren?' worden de volgende begrippen genoemd.
Geef zelf een omschrijving van deze begrippen.
Bevolkingsdichtheid
Bevolkingsgroei (fase in de demografische transitie)
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Hoe zal de wereldbevolking zich tot 2100 ontwikkelen volgens jou?
In westerse landen is de eindfase van de demografische ontwikkeling bereikt, in andere landen is dat nog niet het geval. Of dat alsnog zal gebeuren en wanneer, is bepalend voor de grootte van de wereldbevolking in 2100.
Aan de hand van deze vraag gaan jullie in groepen een onderzoek uitvoeren en probeer je de vraag te beantwoorden hoeveel mensen er in 2100 de aarde bewonen.
Geef de verwachte ontwikkeling van de wereldbevolking tussen dit jaar en het jaar 2100 aan in een grafiek. Je kunt daarbij gebruikmaken van de site Public Data. Geef een toelichting bij de grafiek en zet uiteen hoe je tot deze verwachting bent gekomen.
Gebruik voor dit onderzoek de bronnen (landkaarten, videofragmenten) die je in Stap 1 tot en met 3 hebt gebruikt, en Bosatlaskaart GB54 Kaart 235C/GB55 Kaart 257B Bevolkingsgroei verdubbelingstijd.
Een overzicht van gebruikte bronnen vind je aan het eind van deze opdracht, in de stap ‘Bronnen’.
Kijk in de Gereedschapskist hoe je de presentatie kunt maken.
In overleg met jullie docent kunnen de resultaten klassikaal worden gepresenteerd.
Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.
Een Pecha Kucha is een presentatie die bestaat uit 20 slides. Voor iedere slide heb je 20 seconden de tijd om te presenteren, dus je verhaal duurt in totaal 6 minuten en 40 seconden.
Examenvragen
Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren. De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.
Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.
Meer oefenen?
Ga naar ExamenKracht en oefen ook met de nieuwste examens.
Terugkijken
Intro
Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
Zijn de vragen uit de introductie voldoende beantwoord in deze opdracht?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
Kun je uitleggen waarom de wereldbevolking niet gelijkmatig is verdeeld en waarom de groei niet gelijkmatig verloopt?
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht is ongeveer 3 SLU beschikbaar.
Heb je de opdracht binnen de gestelde tijd kunnen doen?
Inhoud
In de opdracht kijk je ook naar de demografische transitie van de bevolking.
Ben je zaken tegengekomen waarover je je verbaast of die je nog niet wist?
Schrijf twee dingen op.
Eindopdrachten
Heb je de toets gemaakt en had je een goede score?
Hebben jullie de demografische ontwikkeling van de wereldbevolking tot 2100 in beeld kunnen brengen en aan de klas gepresenteerd?
Wat is jullie verwachting: zal de bevolking nog groeien of zal de groei stagneren en/of afnemen?
Examenvragen
Heb je de examenvragen gemaakt? Ging het goed?
Het arrangement Zeven miljard mensen en still counting - v456 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Vervagende grenzen tussen culturen" besproken. De wereldbevolking is ongelijk verdeeld over de aarde, en sommige plekken zijn aantrekkelijker om te wonen dan andere. Niet alleen is de wereldbevolking ongelijk verdeeld, maar ook de groeisnelheid verschilt sterk. De snelheid van bevolkingsgroei hangt af van de fase in het demografisch transitie model. Fase 1 wordt gekenmerkt door snelle bevolkingsgroei, ondanks een hoog sterftecijfer. In fase 2 neemt het sterftecijfer langzaam af, maar pas in fase 3 daalt het echt, samen met het geboortecijfer. Fase 4 ziet een verdere afname van het geboortecijfer, terwijl het sterftecijfer laag en stabiel blijft. In fase 5 zijn zowel het geboortecijfer als het sterftecijfer laag en stabiel.
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Vervagende grenzen tussen culturen" besproken. De wereldbevolking is ongelijk verdeeld over de aarde, en sommige plekken zijn aantrekkelijker om te wonen dan andere. Niet alleen is de wereldbevolking ongelijk verdeeld, maar ook de groeisnelheid verschilt sterk. De snelheid van bevolkingsgroei hangt af van de fase in het demografisch transitie model. Fase 1 wordt gekenmerkt door snelle bevolkingsgroei, ondanks een hoog sterftecijfer. In fase 2 neemt het sterftecijfer langzaam af, maar pas in fase 3 daalt het echt, samen met het geboortecijfer. Fase 4 ziet een verdere afname van het geboortecijfer, terwijl het sterftecijfer laag en stabiel blijft. In fase 5 zijn zowel het geboortecijfer als het sterftecijfer laag en stabiel.
In de prehistorie woonden er wereldwijd enkele miljoenen mensen op aarde en hun aantal nam lange tijd nauwelijks toe. De wereldbevolking groeide maar langzaam. De bevolkingsgroei kwam pas echt goed op gang vanaf de 18e eeuw.
Waarom is de wereldbevolking eerst langzaam gegroeid, daarna steeds sneller en de afgelopen tientallen jaren weer langzamer?
Activiteiten
Bestudeer de Kennisbanken.
Dat de wereldbevolking niet overal even snel groeit heeft te maken met wat genoemd wordt de ‘demografische transitie’.
Intro
Grote Bosatlas 54e en 55e druk
