Didactiek van macro-meso-micro denken bij scheikunde
Didactiek van macro-meso-micro denken bij scheikunde
Inleiding
Beste docent of docent-in-opleiding scheikunde,
Dit arrangement bevat opdrachten op het gebied van de didactiek van macro-meso-micro-denken, een belangrijk nieuw onderwerp in de scheikunde in het voortgezet onderwijs.
Het is bedoeld voor zelfstudie of kan worden ingepast in het programma van de lerarenopleiding. De opdrachten bouwen op elkaar voort.
Het materiaal is ontwikkeld in het kader van het project online-bètadidactiek en kan vrij gebruikt worden voor opleidingsdoeleinden.
In de onderstaande video wordt aangegeven wat het onderwerp macro-meso-micro inhoudt en waarom het van belang is in het voortgezet onderwijs:
Dit arrangement heeft drie onderdelen 1. Studieopdracht gericht op conceptuele analyse
2. Onderzoeksopdracht gericht op leerlingdenkbeelden
3. Ontwerpopdracht gericht op instructiemateriaal
Dit komt overeen met de hoekpunten van de zogenaamde vakdidactische driehoek:
Vakdidactische driehoek
De opdrachten kosten circa 30 uur werk. Het is aan te raden een selectie te maken.
Veel studieplezier,
Ruud Kok, lerarenopleider scheikunde, Hogeschool van Amsterdam
Astrid Bulte, vakdidacticus scheikunde Universiteit Utrecht
Leerdoelen
Je leert in de studieopdracht conceptuele analyse -dat je eigenschappen van stoffen en materialen kunt verklaren met behulp van de structuur van de stoffen en materialen (correspondentie).
-dat er een onderscheid is tussen de waarneembare macro-wereld van stoffen en materialen en de modelmatige microwereld van atomen en moleculen.
-dat de schaalgrootte van structuren varieert van de meters tot femtometers.
-dat je voor het verklaren van macro eigenschappen moet inzoomen op de juiste tussenliggende schaalgrootte: de meso-wereld.
Je leert in de onderzoeksopdracht leerlingdenkbeelden
-in taaluitingen van leerlingen te onderscheiden of de gebruikte taal betrekking heeft op eigenschappen uit de macro-wereld, eigenschappen uit de micro-wereld of de verbinding tussen die twee.
-waarom leerlingen het moeilijk vinden eigenschappen op bepaald niveau te koppelen aan structuren op het daaronder liggend niveau.
Je leert in de ontwerpopdracht instructiemateriaal
- macro-meso-micro-denken herkenbaar toepassen bij het ontwikkelen van leerlingmateriaal.
- het gebruiken van de kernbegrippen: ordegrootte, eigenschappen, structuur heen-en-weer-denken, correspondentie.
-aandachtspunten voor interessant en begrijpelijk leerlingmateriaal over macro-meso-micro toegespitst op een kogelwerend vest en de bouw van een spinneweb.
Opdrachten
1: Studieopdracht conceptuele analyse
Je leert in de studieopdracht conceptuele analyse -dat je eigenschappen van stoffen en materialen kunt verklaren met behulp van de structuur van de stoffen en materialen (correspondentie).
-dat er een onderscheid is tussen de waarneembare macro-wereld van stoffen en materialen en de modelmatige microwereld van atomen en moleculen.
-dat de schaalgrootte van structuren varieert van de meters tot femtometers.
-dat je voor het verklaren van macro eigenschappen moet inzoomen op de juiste tussenliggende schaalgrootte: de meso-wereld.
Opdracht 1.1 Kernbegrippen macro-meso-micro
a. Bestudeer de onderstaande artikelen over macro-meso-micro:
a. Bestudeer de karakteristieke denkwijze “orde grootte (schaal, verhouding, hoeveelheid)” uit de SLO kennisbasis natuurwetenschappen en technologie voor de onderbouw vo:
b. Vat samen wat volgens de schrijver het belang is van heen-en-weer-denken tussen macrowereld en microwereld.
c. Zoek in een schoolboek een paragraaf over scheidingsmethoden.
d. Analyseer in hoeverre dit voldoet aan het idee van heen-en-weer-denken.
e. Formuleer eventueel suggesties om het heen-en-weer-denken te versterken.
f. Omschrijf kort het belang van heen-en-weer-denken in eigen woorden.
2. Onderzoeksopdracht Leerlingdenkbeelden
Je leert in de onderzoeksopdracht leerlingdenkbeelden
-in taaluitingen van leerlingen te onderscheiden of de gebruikte taal betrekking heeft op eigenschappen uit de macro-wereld, eigenschappen uit de micro-wereld of de verbinding tussen die twee.
-waarom leerlingen het moeilijk vinden eigenschappen op bepaald niveau te koppelen aan structuren op het daaronder liggend niveau
Opdracht 2.1: Een beschreven les over deeltjes.
a. Bestudeer het artikel "Deeltjes: als bolletjes steeds langzamer bewegen":
b. Markeer macroscopische begrippen rood en microscopische eigenschappen groen.
c. Markeer zinnen waarin de verbinding wordt gelegd geel.
d. Beschrijf hoe de docent zorgt voor een duidelijk onderscheid tussen beide niveaus.
e. Welke suggesties heb je om het onderscheid duidelijker te maken?
Opdracht 2.2: Opdracht bij een bestaand artikel testen
Inleiding
Leerlingen hebben een tekst gelezen over meso-structuren in glutenvrij brood. Daarna is met hen een gesprek gevoerd over het geleerde. Het artikel bleek moeilijk en gaf begripsproblemen. Daarom is een nieuwe opdracht voor leerlingen bedacht.
Opdrachten
a. Bestudeer het artikel over meso-structuren in glutenvrij brood. Dit is het artikel dat leerlingen hebben gelezen:
d. Beschrijf in hoeverre deze nieuwe opdracht een oplossing biedt voor de gesignaleerde begripsproblemen uit opdracht b.
e. Laat een groepje leerlingen deze nieuwe opdracht uitvoeren en observeer eventuele begripsproblemen.
Opdracht 2.3 Interview met leerlingen.
Je gaat een kort interview houden met een klein groepje leerlingen over micro-meso-macro. Je analyseert dit op mogelijke de denkbeelden van leerlingen.
a. Bedenk vragen die je de leerlingen wilt stellen over een onderwerp dat betrekking heeft op micro-meso-macro-denken.
b. Voer het gesprek en maak een geluids- of beeldopname.
c. Analyseer het gesprek op karakteristieke denkbeelden.
d. Beschrijf de denkbeelden en voorzie ze van voorbeelden uit het gesprek.
e. Formuleer wat je geleerd hebt van de bovenstaande opdracht.
Je leert in de ontwerpopdracht instructiemateriaal
- macro-meso-micro-denken herkenbaar toepassen bij het ontwikkelen van leerlingmateriaal. - het gebruiken van de kernbegrippen: ordegrootte, eigenschappen, structuur heen-en-weer-denken, correspondentie.
-aandachtspunten voor interessant en begrijpelijk leerlingmateriaal over macro-meso-micro toegespitst op een kogelwerend vest en de bouw van een spinnenweb.
Inleiding
Het begrijpen van eigenschappen van materialen vanuit de structuur van het materiaal heeft in methodes vaak weinig aandacht. Je wilt hieraan een les besteden. Hoe doe je dat?Als eerste bestudeer je het onderwerp scheidingsmethoden uit een schoolboek. Daarna ga je zelf leerlingmateriaal voor één les ontwikkelen.
Opdracht 3 Leerlingtekst met opdrachten ontwikkelen
Eerst bestudeer het voorbeeld van macro-meso-microdenken bij een kogelwerend vest (oriëntatieopdracht), daarna ontwikkel je een leerlingtekst met opdrachten over het spinnenweb (ontwikkelopdracht).
Deze module macro-meso-micro is tot stand gekomen binnen het Surfprogramma Open Online Bètadidactiek. Het materiaal is bedoeld voor lerarenopleidingen scheikunde en kan vrijelijk gebruikt worden. Het is mogelijk om binnen WikiWijs een nieuw arrangement van deze module te maken met die onderdelen uit de module die gewenst zijn. We schatten dat de studiebelasting op ongeveer 30 uur, dus het selecteren van opdrachten is wenselijk.
De opdrachten in deze module zijn verbonden met de vakdidactische driehoek:
Vakdidactische Opdracht
Zo zijn er opdrachten om het concept macro-meso-micro te verkennen, er zijn opdrachten om inzicht te krijgen over de leerlingdenkbeelden die leven bij leerlingen op het gebied van macro-meso-micro. Tenslotte is er een opdracht om onderwijs te ontwerpen bij marco-meso-micro-denken bevorderd wordt.
Het arrangement Didactiek van macro-meso-micro denken bij scheikunde is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteurs
Ruud Kok
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2017-09-27 14:27:55
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Professionaliseringsmodule voor leraren. Dit project is uitgevoerd in het kader van de stimuleringsregeling Open en online onderwijs 2016 van het ministerie van OCW en SURF. Samenstellers: Ruud Kok (HvA), Astrid Bulte (UU) en Hans Poorthuis (HU).
Leerniveau
WO - Bachelor;
WO - Master;
HBO - Master;
HBO - Bachelor;
Didactiek van macro-meso-micro denken bij scheikunde
nl
Ruud Kok
2017-09-27 14:27:55
Professionaliseringsmodule voor leraren. Dit project is uitgevoerd in het kader van de stimuleringsregeling Open en online onderwijs 2016 van het ministerie van OCW en SURF. Samenstellers: Ruud Kok (HvA), Astrid Bulte (UU) en Hans Poorthuis (HU).
