Deze opdracht belicht een gebied dat tot 1948 Palestina heette en daarna Israël. Een gebied dat met regelmaat het toneel is van oorlog, van onderhandelingen en vredesbesprekingen. Soms met succes, zoals de vrede tussen Israël en Egypte in 1979.
In de volgende video zie je hoe het conflict tussen Israël en Palestina ook speelt in Jeruzalem.
Bespreek na het kijken waarom Jeruzalem zowel voor de Joden als de Palestijnen een belangrijke stad is.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
uitleggen waarom veel Joden vanaf eind 19e eeuw een eigen staat wilden in Palestina.
uitleggen dat ook de Palestijnen een eigen staat wilden in Palestina.
uitleggen hoe de Verenigde Naties hebben geprobeerd zowel aan de Joodse als de Palestijnse wensen tegemoet te komen.
de onenigheid tussen Joden en Palestijnen over de verdeling van het land en de te trekken grenzen toelichten.
vertellen dat de Joden in 1948 de staat Israël stichtten.
uitleggen waarom Israël sinds 1948 vaak op voet van oorlog heeft geleefd met zijn Arabische buurlanden en met de Palestijnen.
uitleggen wat dat voor gevolg had voor veel Palestijnen.
toelichten hoe Israël vrede sloot met Egypte, één van de Arabische buurlanden.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leest een tekst over de diaspora en het zionisme. Ook beantwoord je vragen aan de hand van een video.
Stap 2
Waarom blijft het gebied van Israël en Palestina toch een brandhaard? Dat lees je in deze stap.
Stap 3
Hoe ontstond het vredesakkoord en wie gaf de eerste aanzet? Dat hoor je in de video in deze stap.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort deze opdracht.
Eindproduct
Je houdt een rondschrijven en een klassengesprek over andere mogelijkheden voor vrede in het Midden-Oosten.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je twee lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Diaspora en zionisme
Verwoesting van de tempel
in Jeruzalem.
Diaspora
Joden leven nu al eeuwenlang verspreid over de hele wereld. Maar het Joodse volk leefde volgens de Bijbel gedurende ten minste drieduizend jaar in de regio Palestina waar het jodendom ontwikkelde.
De Joden werden na een opstand door de Romeinen vrijwel geheel uit Palestina verbannen. Daarna begon de diaspora, verspreiding van het Joodse volk over de rest van de wereld.
Het zionisme, streven naar een onafhankelijke staat, ontstond na de Joodse verspreiding en kwam vooral voort uit de visie dat de emancipatie van Joden in Europa mislukt was doordat ze geen eigen staat hadden, en ook door hun afwijkende positie in de maatschappij.
In 1948 werd onder leiding van David Ben Goerion de staat Israël opgericht. Ben Goerion werd de eerste president van de nieuwe staat.
Sindsdien heeft deze staat een conflict met buurlanden en met de Palestijnen.
Het verschil tussen zionisten, Joden en Israëli’s
Zionisme is een nationale beweging en ideologie. Zionisme betekent het streven naar een onafhankelijke Joodse staat.
Het woord is afgeleid van Zion, de naam van een heuvel bij de stad Jeruzalem.
Maar lang niet alle Joden wonen in Israël en niet alle inwoners van Israël zijn joods.
Een zionist is iemand die streeft naar een onafhankelijke Joodse staat.
Een aantal Joden vindt dat de staat Israël moet blijven bestaan.
Ook een aantal Joden zijn voorstander van een Palestijnse staat naast Israël,
als mogelijke oplossing voor het conflict.
Om een lang verhaal samen te vatten: een aantal Joden herkennen zich in het zionisme,
maar er zijn wel allerlei verschillende meningen en opvattingen. Genoeg redenen om de woorden ‘Jood’, ‘Israëli’ en ‘zionist’ niet zomaar door elkaar te gebruiken.
Opdracht
Maar we kijken eerst naar het verleden.
Kijk naar de volgende video over de diaspora en het zionisme.
Lees voor het kijken de vragen door. De antwoorden vind je in de video.
Je kunt tijdens het kijken de video pauzeren om vragen te beantwoorden.
Stap 2: Brandhaard
Opdeling Palestina in Joodse en
Palestijnse gebieden volgens
Resolutie 181
Na de Tweede Wereldoorlog namen de conflicten tussen Palestijnen en Joden toe omdat die laatsten in steeds grotere aantallen naar Palestina kwamen. Deze conflicten maakten het voor Groot-Brittannië steeds moeilijker om dit gebied te besturen; het land wilde zich uit het gebied terugtrekken. De bestuurbaarheid van het gebied was niet de enige reden voor Groot-Brittannië om Palestina los te laten. Het was lid geworden van de Verenigde Naties en volgens het huishoudelijk reglement van deze statenbond is het de leden van deze bond niet toegestaan om kolonies te hebben.
In 1947 droeg Groot-Brittannië de macht over Palestina over aan de Verenigde Naties. De VN richtten op 15 mei van dat jaar een commissie op met vertegenwoordigers uit elf landen, waaronder Nederland. Deze commissie maakte een plan om Palestina op te delen in een Joodse en een Palestijnse staat (zie de kaart rechts). Jerusalem hoort bij het Joodse noch het Palestijnse deel en krijgt in dat plan een eigen bestuur.
De Algemene Vergadering van de VN nam Resolutie 181, het verdelingsplan, aan op 29 november 1947. De Palestijnse leiders gingen er niet mee akkoord. Zij vonden het een inbreuk op de rechten van de oorspronkelijke bewoners. De Joodse leiding ging wel akkoord al wees een deel van hun achterban het plan af. Zij vonden dat de Joodse staat geheel Palestina moest omvatten.
Op 14 mei 1948 verlieten de laatste Britse soldaten Palestina. Nog diezelfde dag werd onder leiding van David Ben Goerion de staat Israël uitgeroepen. Hierop vielen de Arabische buurlanden Egypte, Irak, Libanon, Syrië en Jordanië de nieuwe staat aan. Hoewel deze landen samen meer soldaten en wapens hadden dan Israël, won Israël deze oorlog. Het veroverde ruim driekwart van Palestina. De rest kwam in handen van Egypte (de Gazastrook) of van Jordanië (de Westelijke Jordaanoever). Ook kwam het westelijk deel van Jeruzalem in handen van Israël. Palestina heette voortaan Israël.
Tijdens de oorlog vernielden Israëlische soldaten 350 van de 500 Palestijnse dorpen. Ongeveer 750.000 Palestijnen werden verdreven of vluchtten uit gebieden die in Israël kwamen te liggen. De oorlog eindigde met een wapenstilstand, maar niet met een vredesverdrag.
Op 11 december 1948 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties resolutie 194 aan. Hierin staat dat Palestijnse vluchtelingen het recht hebben om terug te keren naar hun gebied van herkomst. Ook hebben ze recht op vergoeding van schade aan hun huizen en aan andere eigendommen die door de oorlog was ontstaan. Na de oorlog probeerden Palestijnse vluchtelingen terug te keren, maar ze werden door Israëlische soldaten tegengehouden. Ze werden opgevangen in kampen in de Gazastrook, op de Westelijke Jordaanoever of in de Arabische buurlanden.
Van een vredesverdrag kon geen sprake zijn, omdat de Arabische buurlanden wilden dat Israël ophield te bestaan, en zeker niet zolang Palestijnse vluchtelingen niet de kans kregen om terug te keren naar hun gebieden van herkomst.
In 1964 werd de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO opgericht en in 1967 werd Yasser Arafat de leider van de PLO. De PLO pleegde aanslagen in Israël en op Israëlische doelen buiten Israël.
Tijdens de Zesdaagse Oorlog in 1967 veroverde Israël Oost-Jeruzalem, zodat het de hele stad onder controle kreeg. Daarnaast werd de Westelijke Jordaanoever bezet, de Gazastrook, de Sinaï en de Golan-hoogvlakte.
ijk naar de volgende video's over de zesdaagse oorlog en de Jom Kippoer-oorlog. Lees voor het kijken de vragen onder de video's. De antwoorden op de vragen hoor je deels in de video's.
Kijk vanaf 5.34 min
Stap 3: Vredesakkoord
Anwar Sadat
Vredesakkoord tussen Israël en Egypte
Vier jaar na de Jom Kippoeroorlog wilde Anwar Sadat, de president van Egypte, vrede sluiten met Israël. De Palestijnen en in het bijzonder de PLO van Arafat konden niet aan deze vredesonderhandelingen deelnemen.
Daarover gaat de volgende video.
Beantwoord na het kijken de vragen onderaan de pagina. De video is in het Engels.
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Diaspora
Diaspora betekent: verstrooiing. In het algemeen wordt er de verspreiding van de Joden over de wereld mee bedoeld die in 70 na Christus begon nadat de tempel in Jeruzalem was verwoest door de Romeinen.
Zionisme
Politieke stroming die sinds 1897 streeft naar de terugkeer van de Joden naar Zion/Sion (berg in Jeruzalem) om vervolgens in Palestina een Joodse staat te stichten.
Jodenvervolging
De door de nazi's in de Tweede Wereldoorlog opgelegde en gecoördineerde acties om Joden het leven moeilijk te maken, actief te vervolgen en zelfs uit te roeien.
Israël
Israël is de Joodse staat die op 14 mei 1948 onder leiding van Ben Goerion werd opgericht. Het ligt in het Midden-Oosten, aan de Middellandse Zee.
Palestijnen
Inwoners van het voormalige Palestina.
Verenigde Naties
Door 51 landen in 1945 opgerichte internationale organisatie. Tegenwoordig zijn er 193 landen lid van.
De vier doelstellingen zijn:
1. Bevordering van de internationale vrede en veiligheid,
2. De ontwikkeling van vriendschappelijke relaties tussen naties,
3. Samenwerking bij het oplossen van internationale problemen,
4. Bevorderen van de naleving van de mensenrechten.
Eindproduct
Rondschrijven en klassengesprek
Als eindproduct van deze opdracht doe je mee aan een rondschrijven en een klassengesprek.
In het rondschrijven en het klassengesprek laat je zien dat je de leerdoelen hebt behaald.
Je hebt gezien dat het Midden-Oosten vaak het toneel is geweest van geweld en oorlog. In al die conflicten stonden de Joden tegenover de Palestijnen en de Arabische buurlanden. Totdat president Sadat Israël bezocht en samen met de Amerikaanse president Carter en de Israëlische premier Begin vredesonderhandelingen begon. Je hebt gezien dat die onderhandelingen succes hebben gehad.
Wat als?
Wat als Israël de Palestijnse vluchtelingen vanaf 1948 had toegestaan terug te keren naar hun oude woonplaatsen? Zouden dan ook andere Arabische landen toenadering hebben gezocht en tot vrede bereid zijn geweest? Of had het niets uitgemaakt, omdat de Arabische landen Israël nooit als buurland zouden accepteren?
Wat denk jij? Denk daar samen met twee klasgenoten over na door mee te doen aan een rondschrijven.
Je docent schrijft op een groot vel papier de volgende stelling: Als Israël de Palestijnse vluchtelingen na de oorlog van 1948 had laten terugkeren naar hun gebied van herkomst, had Israël tot 1979 met meer Arabische landen vrede kunnen sluiten.
Het vel gaat naar groep 1. Groep 1 zegt “eens” of “oneens” en schrijft er één argument bij.
Het vel gaat naar groep 2. Groep 2 reageert ook op de stelling met “eens” of “oneens” en reageert op het argument dat al op het vel staat. Groep 2 schrijft er zelf één argument bij.
Het vel gaat naar groep 3 en het proces herhaalt zich. Net zolang tot alle groepen aan de beurt zijn geweest en de laatste groep het vel bij de leerkracht heeft ingeleverd.
Daarna is het vel met de stelling en alle argumenten de leidraad in een klassengesprek. Probeer met zijn allen tot een eensluidend antwoord te komen op de vraag of Israël tot 1979 niet alleen met Egypte, maar ook met andere Arabische buurlanden vrede had gesloten.
Als jullie het niet eens kunnen worden, geen nood. Dat is tot nu toe zelfs de knapste staatslieden niet gelukt als het om vrede in het Midden-Oosten ging.
Beoordeling
Jullie leerkracht beoordeelt het vel papier dat alle groepen is rondgegaan en ziet erop toe dat het klassengesprek zo verloopt dat iedereen aan bod komt.
Bij de beoordeling let jullie docent op:
De inhoud: laten het rondschrijven en het klassengesprek duidelijk zien hoe Palestina/Israël een brandhaard is geworden, waar vrede ver te zoeken is? Wordt ook duidelijk waarom het in 1979 toch tot een vredesakkoord kwam tussen Israël en Egypte?
De vorm: Zijn de argumenten die bij het rondschrijven en bij het klassengesprek worden gebruikt, helder en correct?
Bij een debat hebben twee of meer mensen een verschillende mening over een onderwerp. Deze standpunten worden helder in beeld gebracht door argumenten voor het eigen standpunt te geven, of door de argumenten van de ander met tegenargumenten te bestrijden.
Terugkijken
Intro:
Lees de intro nog eens door. Past de intro goed bij de opdracht.
Gaf de video een goed beeld van wat je in deze opdracht ging doen?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?
Inhoud
Wist je al veel over dit onderwerp?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Ging het goed? Is het gelukt om je mening duidelijk te formuleren en heb je dit ook duidelijk kunnen maken in het klassengesprek?
Hoe vind je het om tegenover de hele klas je mening te geven over een bepaald onderwerp? Durf je dat of vind je dat juist lastig?
Het arrangement Israël en de Palestijnen vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO KGT leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Overzicht vanaf 1945. Het onderwerp van de les is Israël en de Palestijnen. Deze les belicht een gebied dat tot 1948 Palestina heette en daarna Israël. Een gebied dat met regelmaat het toneel is van oorlog, van onderhandelingen en vredesbesprekingen. Soms met succes, zoals de vrede tussen Israël en Egypte in 1979. Het materiaal bespreekt dat veel Joden vanaf eind 19e eeuw een eigen staat wilden in Palestina omdat de emancipatie van Joden in Europa was mislukt en omdat ze een afwijkende positie hadden in de maatschappij. Ook de Palestijnen wilden een eigen staat in Palestina. Er komt aan bod dat de Verenigde Naties hebben geprobeerd zowel aan de Joodse als de Palestijnse wensen tegemoet te komen door Palestina op te delen in een een Palestijns deel en een Joods deel maar dit resulteert in de onenigheid tussen Joden en Palestijnen. Aan bod komt dat de Joden in 1948 de staat Israël stichtten en dat Israël heeft sinds 1948 vaak op voet van oorlog geleefd met zijn Arabische buurlanden en met de Palestijnen en wat dat voor gevolg had voor veel Palestijnen. Als laatst komt aan bod hoe Israël vrede sloot met Egypte, één van de Arabische buurlanden. Begrippen die horen bij deze les zijn: diaspora, zionisme, jodenvervolging, Israël, Palestijnen en Verenigde Naties.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO KGT leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Overzicht vanaf 1945. Het onderwerp van de les is Israël en de Palestijnen. Deze les belicht een gebied dat tot 1948 Palestina heette en daarna Israël. Een gebied dat met regelmaat het toneel is van oorlog, van onderhandelingen en vredesbesprekingen. Soms met succes, zoals de vrede tussen Israël en Egypte in 1979. Het materiaal bespreekt dat veel Joden vanaf eind 19e eeuw een eigen staat wilden in Palestina omdat de emancipatie van Joden in Europa was mislukt en omdat ze een afwijkende positie hadden in de maatschappij. Ook de Palestijnen wilden een eigen staat in Palestina. Er komt aan bod dat de Verenigde Naties hebben geprobeerd zowel aan de Joodse als de Palestijnse wensen tegemoet te komen door Palestina op te delen in een een Palestijns deel en een Joods deel maar dit resulteert in de onenigheid tussen Joden en Palestijnen. Aan bod komt dat de Joden in 1948 de staat Israël stichtten en dat Israël heeft sinds 1948 vaak op voet van oorlog geleefd met zijn Arabische buurlanden en met de Palestijnen en wat dat voor gevolg had voor veel Palestijnen. Als laatst komt aan bod hoe Israël vrede sloot met Egypte, één van de Arabische buurlanden. Begrippen die horen bij deze les zijn: diaspora, zionisme, jodenvervolging, Israël, Palestijnen en Verenigde Naties.
Deze opdracht belicht een gebied dat tot 1948 Palestina heette en daarna Israël. Een gebied dat met regelmaat het toneel is van oorlog, van onderhandelingen en vredesbesprekingen. Soms met succes, zoals de vrede tussen Israël en Egypte in 1979.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
