Op 6 en 9 augustus 1945 hebben de Verenigde Staten met twee atoombommen de steden Hiroshima en Nagasaki geheel weggevaagd. In deze opdracht hou je je bezig met de volgende vragen: Waarom heeft Amerika besloten deze bommen te gebruiken? Waren de bommen altijd al bedoeld als wapen tegen Japan? Welke gevolgen hebben ze gehad? Waarom is er discussie over het gebruik van de atoombommen?
In de volgende video van SchoolTV maak je kennis met het verhaal achter de atoombom. Kijk de video en maak daarna de rest van de opdracht.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
uitleggen waarom en wanneer de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki zijn gegooid.
omschrijven welke gevolgen het gooien van de atoombommen heeft gehad.
uitleggen waarom er discussie is over de inzet van atoombommen.
je mening geven over het inzetten van atoombommen.
Wat kan ik al?
Lees voor je deze opdracht maakt eerst nog even een keer de Kennisbank Onderbouw.
Bespreek met een klasgenoot waarom jullie denken dat Japan zich overgaf na de atoombommen.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leest over de gebeurtenissen in Japan op 6 augustus 1945. Met een klasgenoot ga je het verhaal een logische volgorde geven.
Stap 2
Je leest over de manier waarop de VS de oorlog wilde beëindigen. Samen met een klasgenoot maak je een tijdlijn.
Stap 3
Wat zijn de gevolgen van een atoombom? Dat lees je hier. Ook ga je op zoek naar een krantenartikel over de atoombom. Hier maak je een samenvatting van
Stap 4
Er wordt gediscussieerd over het gebruik van atoombommen. Wat is jouw mening?
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort deze opdracht.
Eindproduct
Je maakt een vlog over de reden en de gevolgen van het gooien van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je drie lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: 6 augustus 1945
Enola gay en haar bemanning
Little boy
Het is zondag 5 augustus 1945. De weersomstandigheden zijn optimaal en de uitgekozen militairen hebben een half jaar getraind en zijn er klaar voor. Kolonel Tibbets is de enige die 3 maanden ervoor was ingelicht door de FBI over de bedoeling van de vlucht. Tom Ferebee, die kort voor ze de lucht in gingen werd geïnformeerd, is volgens Kolonel Tibbets de beste bommenwerper en de aangewezen man ...
Zondagnacht 5 augustus heeft een bommenwerper met de naam Enola Gay een afstand afgelegd van 2100 km. De bommenwerper had slechts één bom aan boord: de atoombom die gekscherend Little Boy werd genoemd. Op maandag 6 augustus rond 8.15 ‘s ochtends liet de Enola Gay zijn lading vallen boven Hiroshima. De bom zorgde voor een enorme catastrofe en heeft de volledige stad verwoest. Omdat Japan zich nog steeds niet overgaf, werd er op 9 augustus een tweede atoombom afgeworpen. Dit keer liet de bommenwerper Bockscar een bom vallen met de naam Fat Man. Het doelwit was de stad Nagasaki.
Bekijk de volgende video om een algemene indruk te krijgen:
Opdracht
Vorm een tweetal met je buurman of buurvrouw.
Verdeel en knip een A4-papier in 8 gelijke vakken
Schrijf op elk vak een begrip afkomstig uit de bovenstaande tekst en video. Zorg ervoor dat deze begrippen pakkend zijn en dat als je ze op volgorde legt er een logisch verhaal ontstaat.
Schud de begrippen door elkaar en geef ze aan een ander tweetal. Het is hun taak om de begrippen in de juiste volgorde te leggen en er een logisch verhaal van te maken.
Jullie leggen zelf ook 8 begrippen in de goede volgorde en vertellen er ook een logisch verhaal bij aan het tweetal dat die begrippen geselecteerd heeft.
Stap 2: Oorlog beëindigen
Robert Oppenheimer
Aanval op Pearl Harbor
Hiroshima voor de atoombom
Hiroshima na de atoombom
Alles om de oorlog te beëindigen
De Amerikaanse overheid wist al voor de Tweede Wereldoorlog van de mogelijkheden om een atoombom te maken. Natuurkundigen, waaronder Einstein, waren met het idee bezig. Op 2 augustus 1939 schreef Einstein een brief aan de Amerikaanse president Roosevelt met de waarschuwing dat Duitsland werkte aan de ontwikkeling van een atoombom. President Roosevelt nam de waarschuwing serieus al duurde het nog tot 1942 voor men begon met het Manhattanproject: een uiterst geheim project om uranium te verrijken met als doel een atoombom te produceren. Het project werd uitgevoerd door het leger: het Army Corps of Engineers North Atlantic Division. De projectleider was generaal Leslie Groves en Robert Oppenheimer werd de wetenschappelijk leider.
Aanvankelijk werd het project in Chicago uitgevoerd. Er lekte alleen steeds meer informatie uit en daarom werd vanaf 1943 besloten om Los Alamos in New Mexico als hoofdbasis te kiezen. De reden om het project de naam Manhattan mee te geven was omdat dat het hoofdkantoor van de U.S. Army Corps of Engineers North Atlantic Division zich bevond op Broadway in Manhattan.
Oorspronkelijk was de atoombom bedoeld als mogelijk wapen tegen nazi-Duitsland. Maar op het moment dat de Amerikanen het wapen klaar hadden voor gebruik, was Hitler al verslagen. Misschien dat de keuze om de bom in te zetten tegen Japan een vergelding was voor de aanval op Pearl Harbor vier jaar eerder. Die aanval is door de Verenigde Staten altijd verraderlijk genoemd, een totale verrassingsaanval zonder oorlogsverklaring vooraf.
De atoombom is uiteindelijk ingezet om de oorlog met Japan korter te maken. Commissies werden in het leven geroepen om allerlei voor- en tegenargumenten voor het gebruik op een rij te zetten en afwegingen te maken. Een van die commissies had als taak mogelijke doelen in Japan in kaart te brengen.
Deze plaatsen moesten voldoen aan een aantal voorwaarden. Een van die voorwaarden was dat ze nog niet eerder gebombardeerd waren geweest. De commissie kwam uiteindelijk met een lijst met de volgende plaatsen (in deze volgorde): Kyoto, Hiroshima, Kokura en Niigata. Als voorzitter van de commissie had generaal Groves gepleit voor Kyoto, maar de minister van oorlog, Stimson, hield dit tegen. Vanwege de grote culturele waarde van Kyoto (hij was er zelf een paar keer geweest) moest de stad behouden blijven. Stimson won en daarop werd Nagasaki aan de lijst toegevoegd.
Het resultaat was uiteindelijk dat op 6 augustus 1945 om 8.15 uur lokale tijd de eerste atoombom (Little Boy, een uraniumbom) boven Hiroshima werd afgeworpen. Omdat de Japanners na die bom nog niet capituleerden, gooiden de Amerikanen op 9 augustus om 11.02 uur een tweede atoombom (Fat Man, een plutoniumbom) op Nagasaki. De reden dat Kokura niet werd gebombardeerd was dat het daar op dat moment te bewolkt was.
De capitulatie
Op 15 augustus 1945 om 12 uur richtte keizer Hirohito zich via de radio voor het eerst tot het volk. Niet direct, zijn historische toespraak was een dag eerder opgenomen op een grammofoonplaat. De overgave was niet onomstreden. De meeste Japanners waren nog niet bereid de nederlaag onder ogen te zien en legeraanvoerders probeerden nog om de grammofoonplaat te vernietigen.
Op 2 september wordt de capitulatie officieel ondertekend aan boord van het Amerikaanse slagschip Missouri in de baai van Tokyo. Voor Japan tekenen de minister van buitenlandse zaken Shigemitsu Mamoru en generaal Umezu Yoshijiro de onvoorwaardelijke overgave van Japan. Voor Amerika tekent generaal MacArthur.
Opdracht
Maak samen met een klasgenoot een tijdlijn van de gebeurtenissen in deze stap. Overleg met je docent hoe je deze tijdlijn in moet leveren.
Kijk voor je begint in de Gereedschapskist voor tips.
Een tijdlijn of tijdbalk geeft je een helder overzicht van verschillende gebeurtenissen over een bepaalde periode heen.
Stap 3: Atoombommen
Gevolgen van de bommen
Door de atoombom op Hiroshima verloren direct meer dan 70.000 mensen het leven. Door radioactieve straling wordt dat aantal snel verdubbeld. Nog eens tienduizenden mensen werden ziek en stierven, tot vele jaren later, aan de gevolgen van de radioactieve straling. Volgens Japanse cijfers ligt het totale aantal slachtoffers ongeveer op 240.000.
In Nagasaki is Fat Man direct na de inslag verantwoordelijk voor ongeveer 40.000 doden. Met alle stralingsslachtoffers nadien komt het aantal doden in Nagasaki op ongeveer 70.000 mensen.
De bombardementen veroorzaakten ook grote aantallen gewonden met ernstige brandwonden. Inademing van de hete lucht veroorzaakte ook interne schade en een enorme dorst. Water is symbolisch geworden bij de vele herdenkingsmonumenten.
De bommen hebben nog lange tijd slachtoffers gemaakt. Ook veel kinderen, geboren na de bombardementen, sterven aan de gevolgen van straling. Het totale aantal dodelijke slachtoffers ten gevolg van de atoombommen wordt momenteel op 400.000 mensen geschat.
En dan zijn er nog de overlevenden van de atoombommen. Zij worden hibakusha genoemd. De gevolgen voor hen zijn enorm geweest. Niet alleen ondervinden ze lichamelijke en psychische gevolgen van de bombardementen, de overlevenden ondervinden ook sociale gevolgen. Hun landgenoten zijn bang dat de blootstelling aan de straling hen heeft besmet, dat deze besmetting misschien overdraagbaar is. Of voor erfelijke afwijkingen zorgt bij eventuele kinderen. Het zorgt voor discriminatie: ze krijgen minder snel een baan en vinden moeilijk een partner.
Bekijk de volgende video over de werking en de gevolgen van straling.
Opdracht
Zoek op internet een krantenartikel over Hiroshima. Maak hiervan een samenvatting. De samenvatting mag je schrijven, maar ook tekenen. Overleg met je docent hoe je deze opdracht in moet leveren.
Stap 4: Discussie
Was het nodig om atoombommen te gooien op Japanse steden? Waren er geen andere mogelijkheden om de oorlog in de Pacific te beëindigen? Waren de Amerikanen bang dat de Japanners zich tot de laatste man zouden doodvechten en er nog enorme aantallen militairen zouden moeten sneuvelen?
Was het een manier om de wereld, vooral de Sovjet-Unie, te laten weten dat de Verenigde Staten met een nieuw wapen ook de nieuwe wereldleider waren geworden? Was het gerechtvaardigd om zoveel burgerslachtoffers te maken? Had Japan de aanval verdiend door zijn optreden in de voorafgaande jaren?
De discussie over de atoombommen op Japan is vanaf 1945 eigenlijk nooit verstomd.
Opdracht
Zet in de tabelde argumenten van de voorstanders van het gooien van de bom, en de argumenten van de tegenstanders. Waar denk je dat in de huidige tijd voor was gekozen? Waarom? En waar sta jij zelf? Wat vind je, hebben de Amerikanen de juiste keus gemaakt, of had de bom nooit afgeworpen mogen worden?
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Hiroshima
Japanse havenstad. Het is de eerste stad in de geschiedenis van de mensheid die door de VS werd vernietigd met een atoombom, op 6 augustus 1945.
Nagasaki
Japanse stad. Het is de tweede stad in de geschiedenis van de mensheid die door de VS werd vernietigd met een atoombom, op 9 augustus 1945.
Kyoto
Japanse stad. De stad stond bovenaan de lijst van met de atoombom te bombarderen steden, maar werd daar afgehaald vanwege de grote culturele waarde van de stad.
Atoombom
Bom waarvan de ontploffing bestaat uit een kettingreactie van splitsende atomen. Er komt veel hitte en radio-actieve straling bij vrij. De bom kan hele steden of landen in één keer vernietigen.
Manhattanproject
Een geheim project vanaf 1942 van de VS met als doel om uranium te verrijken en een atoombom te produceren. De projectleider was generaal Leslie Groves en Robert Oppenheimer was de wetenschappelijk leider.
Enola Gay
Benaming van de bommenwerper waarmee op 6 augustus 1945 de atoombom op Hiroshima werd afgeworpen.
Eindproduct: Vlog
Als eindproduct van deze opdracht maak je alleen of samen met een klasgenoot een vlog waarin je uitlegt waarom de bommen op Hiroshima en Nagasaki zijn gedropt en wat de gevolgen zijn geweest. Breng ook de discussie in beeld tussen voor- en tegenstanders van de inzet van atoomwapens in die tijd.
Gebruik in je verslag afbeeldingen en begrippen (die je bijvoorbeeld op een whiteboard of in een PowerPoint laat zien) om je verhaal te verduidelijken. Je vlog kun je opnemen met een video-camera of met je mobiele telefoon. Ook zijn er programma’s te vinden op internet (b.v. www.screencast-omatic.com ) om een screencast te maken. Je kunt daarmee vastleggen wat er op je monitor gebeurt en dat van gesproken commentaar voorzien.
In je vlog laat je in ieder geval zien:
Dat je begrepen hebt waarom de atoombommen zijn gegooid.
Dat je begrepen hebt wat daarvan de gevolgen zijn geweest.
Dat je de argumenten van voor- en tegenstanders kent en zelf een standpunt hebt ingenomen.
Dat je de behandelde begrippen, namen en belangrijke data kunt uitleggen en verklaren.
NB. Als je de opdrachten onder stap 1 t/m 4 goed hebt gemaakt kan je deze gebruiken als basis!
Beoordeling
Het eindproduct laten jullie beoordelen door jullie docent.
Bij de beoordeling let jullie docent op:
De inhoud: Heeft jullie vlog een duidelijk verhaal met een logische volgorde? Worden de behandelde begrippen uitgelegd?
De vorm: Wordt er duidelijk gesproken en is het beeld helder en scherp? Zijn de gebruikte teksten en afbeeldingen goed zichtbaar?
Taalfouten: Wordt er duidelijk ABN gesproken (geen dialect of straattaal)?
Video kan voor veel dingen gebruikt worden bijvoorbeeld om iets uit te leggen, een project te evalueren of mensen te interviewen.
Terugkijken
Intro:
Lees de intro nog eens door. Past de intro goed bij de opdracht.
Gaf de video van SchoolTV al een duidelijke uitleg?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?
Inhoud
Wist je al veel over dit onderwerp?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Ging het goed?
Is het gelukt om het verhaal in een vlog te verwerken? Hoe verliep de samenwerking? Is het gelukt om de taken eerlijk te verdelen en een duidelijk verhaal te maken. Waren er zaken waar jullie tegenaan liepen? Hoe hebben jullie dit dan opgelost?
Het arrangement Atoombommen Japan vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO KGT leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Overzicht 1900 - 1945. Het onderwerp van de les is Atoombommen Japan. Het materiaal bespreekt de twee atoombommen op Hiroshima en Nagasaki in 1945. Deze bommen waren initieel bedoeld als wapen tegen Nazi-Duitsland maar is uiteindelijk gebruikt als vergelding op Pearl Harbor vier jaar eerder en hiermee de oorlog met Japan te verkorten. De bommen hadden grote gevolgen op de Japanse bevolking. Er stierven veel mensen, zowel door de bom zelf als door de radioactieve straling lange tijd na het bombardement. De overlevenden van het bombardement hebben naast lichamelijke en psychische gevolgen, ook sociale problemen ondervonden omdat mensen bang waren dat de radioactieve straling besmettelijk zou zijn. Daarom zorgde dit voor discriminatie. Als laatst is er in deze les ruimte voor discussie over de bombardementen in Japan. Begrippen die verder in deze les aan bod komen zijn: Kyoto, Manhattanproject en Enola Gay.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO KGT leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Overzicht 1900 - 1945. Het onderwerp van de les is Atoombommen Japan. Het materiaal bespreekt de twee atoombommen op Hiroshima en Nagasaki in 1945. Deze bommen waren initieel bedoeld als wapen tegen Nazi-Duitsland maar is uiteindelijk gebruikt als vergelding op Pearl Harbor vier jaar eerder en hiermee de oorlog met Japan te verkorten. De bommen hadden grote gevolgen op de Japanse bevolking. Er stierven veel mensen, zowel door de bom zelf als door de radioactieve straling lange tijd na het bombardement. De overlevenden van het bombardement hebben naast lichamelijke en psychische gevolgen, ook sociale problemen ondervonden omdat mensen bang waren dat de radioactieve straling besmettelijk zou zijn. Daarom zorgde dit voor discriminatie. Als laatst is er in deze les ruimte voor discussie over de bombardementen in Japan. Begrippen die verder in deze les aan bod komen zijn: Kyoto, Manhattanproject en Enola Gay.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Op 6 en 9 augustus 1945 hebben de Verenigde Staten met twee atoombommen de steden Hiroshima en Nagasaki geheel weggevaagd. In deze opdracht hou je je bezig met de volgende vragen: Waarom heeft Amerika besloten deze bommen te gebruiken? Waren de bommen altijd al bedoeld als wapen tegen Japan? Welke gevolgen hebben ze gehad? Waarom is er discussie over het gebruik van de atoombommen?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Lees voor je deze opdracht maakt eerst nog even een keer de Kennisbank Onderbouw.
Was het nodig om atoombommen te gooien op Japanse steden? Waren er geen andere mogelijkheden om de oorlog in de Pacific te beëindigen? Waren de Amerikanen bang dat de Japanners zich tot de laatste man zouden doodvechten en er nog enorme aantallen militairen zouden moeten sneuvelen?
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Als eindproduct van deze opdracht maak je alleen of samen met een klasgenoot een vlog waarin je uitlegt waarom de bommen op Hiroshima en Nagasaki zijn gedropt en wat de gevolgen zijn geweest. Breng ook de discussie in beeld tussen voor- en tegenstanders van de inzet van atoomwapens in die tijd.
