V5SK-H10

V5SK-H10

10,1 Gaschromatografie van geurstoffen

10.2 Massaspectrometrie van geurstoffen.

10.3 Alcoholen en ethers in rozenolie

10.4 Aldehyden en ketonen in gras

10.5 Van zweetvoeten naar ananas

10.6 Spiegelbeeldisomerie

10.7 Toepassing

Toepassingsvraag 1.

vwo-examen 2007 2e tijdvak bewerkt

LPG

Vijf procent van de auto’s in Nederland gebruikt LPG (autogas) als brandstof. In deze opgave komen de samenstelling en het gebruik van LPG aan de orde. Hieronder staan gedeelten uit een krantenartikel over LPG en een gedeelte van de veiligheidskaart van LPG.

tekstfragment 1

In tekstfragment 1 wordt beschreven dat LPG onder andere vrijkomt bij het verwerken van aardolie.

Zowel bij het destilleren als bij het kraken van aardolie wordt LPG verkregen.

In tekstfragment 1 worden propaan en butaan genoemd als de twee hoofdbestanddelen van LPG.
Uit de twee molecuulformules op de veiligheidskaart kan worden afgeleid dat behalve propaan en butaan nog een derde stof kan voorkomen in LPG.

Met behulp van gaschromatografie kan worden onderzocht:

− in welke verhouding propaan en butaan voorkomen in LPG;

− of behalve propaan en butaan nog andere stoffen voorkomen in LPG.

Uit een gegeven op de veiligheidskaart van LPG kan worden afgeleid of het verdampen van LPG een exotherm of een endotherm proces is.

Het massapercentage propaan in LPG is ’s winters anders dan ’s zomers. LPG met een samenstelling die ’s zomers wordt gebruikt, zou ’s winters bij strenge vorst problemen kunnen geven bij het verdampen. Daarom is het gehalte propaan ’s winters anders dan ’s zomers.

Op de veiligheidskaart is aangegeven tussen welke volumepercentages van LPG in lucht er gevaar voor explosie bestaat.
Een auto met een lekke LPG-tank staat geparkeerd in een garage. De inhoud van de garage is 45 m3.
De tekst onder het kopje "Hoe milieuvriendelijk is LPG?" in tekstfragment 1 bevat weinig concrete chemische informatie.
Er wordt slechts één stof (roet) genoemd.
Naar aanleiding van de regels 14 tot en met 16 van tekstfragment 1 stelt een automobilist de volgende vragen op chemieforum.nl.
 
      vragen
      LPG-er schrijft:
      In een artikel over LPG las ik de volgende zin:
      "Wie een LPG-tank laat inbouwen, stoot vaak meer vervuilende stoffen uit dan een benzinerijder." Daar
      bedoelen ze kennelijk mee dat een LPG-rijder meer vervuilt dan een benzinerijder.
      Om welke vervuilende stoffen gaat het en wat is het milieu-effect van deze stoffen? Voor een juiste
      vergelijking van het rijden op LPG met het rijden op benzine moeten toch gegevens bekend zijn?
      Vroeger had ik scheikunde in mijn pakket dus je mag best chemische namen/formules/termen/vaktaal
      gebruiken.

Toepassingsvraag 2.

Vwo-examen scheikunde 2012 2e tijdvak aangepast
 
Selectieve opname koolstofdioxide
Aan de Universiteit van Leiden wordt onderzoek gedaan naar een methode om koolstofdioxide te binden.
Bij deze methode wordt gebruikgemaakt van een koper(I)complex dat wordt aangeduid met P2+.
Men maakt dit complex door Cu2+ ionen te laten reageren met moleculen van een organische stof R–SH.
De reactie tussen Cu2+ en R–SH is een redoxreactie, waarbij P2+ gevormd wordt.
De vergelijking van de reactie tussen Cu2+ en R–SH is met schematische  structuurformules heronder onvolledig weergegeven.
 
 
 
Dat het koper(I)complex P2+ is gevormd, wordt aangetoond met behulp van massaspectrometrie.
In het massaspectrum wordt onder andere een piek aangetroffen bij m/z = 335.
Deze piek wordt toegeschreven aan het deeltje P2+ waarin uitsluitend de isotoop Cu-63 aanwezig is.
Dit deeltje P2+ heeft m = 670 u en z = 2+.
Als een oplossing van P2+ aan de lucht wordt blootgesteld, ontstaan langzaam groenblauwe kristallen.
Het blijkt dat de Cu+ ionen worden omgezet in Cu2+ ionen.
In deze reactie reageert niet zuurstof als oxidator, maar CO2.
Hierbij ontstaat een nieuw complex Q4+ dat wordt gevormd uit twee deeltjes P2+ en 4 moleculen CO2.
In figuur 1 is dit deeltje Q4+ met behulp van een schematische structuurformule weergegeven.

 
Dat dit deeltje Q4+ is gevormd, heeft men onder andere uit het massaspectrum van het reactieproduct afgeleid: daarin heeft men een piek gevonden bij m/z = 379.
Deze waarde geldt voor Q4+ waarin van Cu en C alleen de isotopen Cu-63 en C-12 voorkomen.
Dat CO2 heeft gereageerd, heeft men kunnen bevestigen door een aanvullend experiment waarbij men gebruikmaakte van CO2 met daarin uitsluitend de isotoop C-13.
  • Het arrangement V5SK-H10 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Laatst gewijzigd
    2017-11-08 21:11:54
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Extra oefenmateriaal 5 vwo (Methode Chemie hoofdstuk 10)
    Leerniveau
    VWO 6;
    Leerinhoud en doelen
    Scheikunde;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Lutgerink, Jan. (2013).

    Sk-15 Koolstofchemie: stoffen en reacties

    https://maken.wikiwijs.nl/45401/Sk_15_Koolstofchemie__stoffen_en_reacties

    Lutgerink, Jan. (2013).

    Sk-16 Stereochemie

    https://maken.wikiwijs.nl/46154/Sk_16_Stereochemie

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Oefening 1

    Oefening 2

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.