Stap 1 het onderwerp

Hoe was het ook alweer? Het onderwerp van een tekst.

Kijk naar de filmpjes en lees de theorie die eronder staat. Schrijf deze theorie daarna op in je theorieschrift.

Het onderwerp

Hoofdgedachte en onderwerp

Onderwerp van een tekst

Het antwoord op de vraag 'Waar gaat deze tekst over?' noemen we het onderwerp van de tekst. Je kunt het onderwerp van een tekst bijna altijd in één woord (of in een paar woorden) samenvatten.

Het onderwerp van een tekst vind je door te letten op:

de titel
de eerste zin of de eerste alinea (de lead)
een tekening of foto bij de tekst
tussenkopjes en dikgedrukte of onderstreepte woorden

Let op: twee teksten met hetzelfde onderwerp kunnen toch zeer anders zijn.
Heb je twee teksten met als onderwerp 'voetbal', dan kunnen de teksten toch allebei een heel ander verhaal vertellen.

Het is niet altijd even makkelijk om de juiste woorden te vinden om het onderwerp te benoemen. Soms gebruik je te veel woorden.

Foto

Het deelonderwerp

Een tekst bestaat altijd uit een inleiding, een kern of middenstuk en een slot. Je hebt geleerd dat in de inleiding (vaak) het onderwerp wordt geïntroduceerd en dat een tekst (vaak) eindigt met een samenvatting/conclusie. Wat kun je dan in het middenstuk vinden?

Theorie

Je hebt geleerd hoe je het onderwerp een van een tekst moet zoeken. Maar een tekst bevat ook deelonderwerpen. Wat zijn deelonderwerpen?

De inleiding en het slot bestaat meestal uit één alinea, maar de kern bestaat meestal uit meerdere alinea’s. Elke alinea heeft één onderwerp, dat een kort stukje is van de hele tekst. In elke alinea zet je dingen bij elkaar die bij elkaar horen. Komt er iets nieuws, dan begin je ook met een nieuwe alinea. Waar elke alinea over gaat noemen we het deelonderwerp. Het onderwerp (van een tekst) bestaat dus uit meerdere deelonderwerpen (alinea’s).

Bijvoorbeeld bij een nieuwsbericht over attractieparken:

Hierbij is het onderwerp: attractieparken

De hoofdgedachte is dan: attractieparken beleefden gisteren een topdag.

De titel is: In de file voor de attractieparken

In de inleiding (alinea 1) vind je de hoofdgedachte en een korte toelichting

alinea 2: gaat over Burgers Zoo

alinea 3: gaat over Blijdorp

alinea 4: gaat over Efteling

alinea 5: slot (hier vind je dus meestal een samenvatting van het onderwerp en vaak een conclusie.

Stappenplan:

Zoek het onderwerp van de tekst; waar gaat de tekst over?
Let op tussenkopjes in de tekst
Bekijk de alinea-indeling
Lees de eerste zin van iedere alinea. Stel jezelf bij elke alinea de vraag: 'Waar gaat deze alinea over?'
Een deelonderwerp is steeds een 'nieuw' onderdeel van het onderwerp.
Lees niet te snel, neem de tijd.

Colofon

Het arrangement Nederlands 2 kader/mavo lezen is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: Mariëlle Strik Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd: 2016-12-05 11:07:02
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Eindgebruiker: leerling/student
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld

Bronnen

Bron	Type
Het onderwerp https://youtu.be/bP0exFTabK4	Video
Hoofdgedachte en onderwerp https://youtu.be/mInvDIkeYbY	Video
Oefening http://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-het-onderwerp/	Link
Oefening http://leestrainer.nl/Begrijpend%20lezen/vo/deelonderwerpen.htm	Link
http://leestrainer.nl/Begrijpend%20lezen/vo/deelonderwerpen.htm http://leestrainer.nl/Begrijpend%20lezen/vo/deelonderwerpen.htm	Link
Kernzinnen https://youtu.be/8gKpe-bsaF4	Video
Oefening 2 kernzinnen http://onlinenederlands.nl/pagina591.html	Link
Oefening 3 kernzinnen http://onlinenederlands.nl/pagina595.html	Link
Oefening 4 kernzinnen http://onlinenederlands.nl/pagina599.html	Link
Oefening 5 kernzinnen http://onlinenederlands.nl/pagina603.html	Link
Signaalwoorden https://youtu.be/VcME1QELi5s	Video
Tekstverbanden https://youtu.be/QG2iNXsCjrw	Video
Signaalwoorden https://youtu.be/vrGrEnQSz2Y	Video
Feit, mening en argument https://youtu.be/WIc8Tj0K5w4	Video

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

Strik, Mariëlle. (z.d.).

Lezen - Onderwerp vmbo-kgt12

https://maken.wikiwijs.nl/82012/Lezen___Onderwerp__vmbo_kgt12

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

Metadata overzicht (Excel)

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

Oefeningen en toetsen

Onderwerp van een tekst

Je hersenen zijn behoorlijk dom

Eindtoets Leesstrategie

Feit of mening?

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

IMSCC package

QTI

Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

Versie 2.1 (NL)

Versie 3.0 bèta

Meer informatie voor ontwikkelaars

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.