Intro
Voedselbereiding
Wist jij dat bacteriën en schimmels zeer nuttig kunnen zijn bij het bereiden van voedsel? Nee?
Misschien wist je dan wel dat bacteriën en schimmels voedselvergiftiging kunnen veroorzaken en er voor kunnen zorgen dat sommige voedingsmiddelen bederven.
Bacteriën en schimmels kunnen zowel nuttig als lastig zijn.
Hoe dat precies zit ga je in deze opdracht leren.
Je leert meteen ook hoe je voedsel goed kunt bewaren en hoe je hygiënisch werkt in de keuken.
Genoeg te doen.
Aan de slag!
Vooraf
Eindproduct-Beoordeling
Eindproduct
Deze opdracht rond je af door het maken van een verslag (bacterieonderzoek) en het maken een pictogram. Het pictogram zal jou en je klasgenoten herinneren aan de hygiëneregels die gelden in de keuken.
Beoordeling
De docent beoordeelt het eindproduct aan de hand van de volgende vragen:
- Is duidelijk wat met het pictogram wordt bedoeld?
- Heeft het pictogram te maken met een hygiëneregel in de keuken?
- Ziet het pictogram er verzorgd uit?
- Zijn er geen of weinig woorden in het pictogram te zien?
Leerdoelen
Na deze opdracht weet je/kun je/ken je:
- het verschil tussen de cellen van bacteriën en schimmels.
- dat bacteriën en schimmels nuttig kunnen zijn.
- dat bacteriën en schimmels ziekteverwekkend kunnen zijn.
- dat bacteriën en schimmels kunnen zorgen voor voedselbederf.
- waar en hoe je voedingsmiddelen bewaart.
- waarom een goede hygiëne (in de keuken) belangrijk is.
- voorbeelden noemen van hygiënisch gedrag (in de keuken).
- uitleggen van kruisbesmetting betekent.
- zelf bacteriën kweken en onderzoeken waar bacteriën voorkomen.
Werkwijze
Groepsgrootte
Deze opdracht doe je alleen.
Je overlegt wel regelmatig met een klasgenoot.
Benodigdheden
- Het practicum Bacteriën + benodigdheden (zie practicum).
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 à 3 lesuren nodig.
Let op het practicum bestaat uit twee delen.
De twee delen moeten een week na elkaar worden gedaan.
Aan de slag
Opdracht 1
Schimmels en bacteriën
Bestudeer uit de kennisbank biologie de eerste pagina van het onderdeel:
KB: Schimmels en bacteriën
Levende organismen worden onderverdeeld in vier rijken: het dierenrijk, het plantenrijk, het rijk van de schimmels en het rijk van de bacteriën.
Tot welk rijk een organisme behoort kun je zien aan de cellen waaruit het organisme is opgebouwd.
Je kijkt dan of de cellen wel of geen celwand hebben, of de cellen wel of geen celkern hebben en of de cellen wel of geen bladgroen hebben. Met die gegevens kun je onderstaande tabel invullen.
Neem de tabel over en vul hem verder in.
| |
planten |
schimmels |
dieren |
bacteriën |
| celwand |
+ |
|
- |
|
| celkern |
+ |
|
+ |
|
| bladgroen |
+ |
|
- |
|
+ = aanwezig - = afwezig
Opdracht 2
Schimmels en bacteriën
Bestudeer nu uit de kennisbank biologie pagina 2 t/m 5 van het onderdeel:
KB: Schimmels en bacteriën
Maak de drie voorbeelden waaruit blijkt dat schimmels nuttig zijn af.
- Schimmels zijn nuttig in de natuur ze ...
- Schimmels helpen bij de voedselbereiding ze maken ...
- Schimmels maken antibiotica dat is ...
Geef ook een voorbeeld waaruit blijkt dat schimmels lastig zijn.
- Schimmels zijn lastig want ze kunnen ...
Vergelijk de rol van de bacteriën met de rol van de schimmels.
Zijn bacteriën op dezelfde manier nuttig of lastig als schimmels?
Schrijf de overeenkomsten en de verschillen op.
Vergelijk je antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot.
Bespreek eventuele verschillen.
Opdracht 3
Practicum bacteriën
Bacteriën kun je met het blote oog niet zien. Overal om ons heen zitten bacteriën.
Bacteriën kunnen zich heel snel vermenigvuldigen. Ze groeien in kolonies.
Een kolonie kun je wel met het blote oog zien.
In dit practicum ga je zelf bacteriën kweken en bekijken.
- Download het practicum Bacteriën.
- Lees het practicum een keer helemaal door.
- Zoek de benodigheden bij elkaar en voer het practicum uit.
- Maak het onderzoeksverslag. (Kijk voor hulp in de gereedschapskist.)
Gereedschapskist: Hoe schrijf ik een onderzoeksverslag?
- Beoordeel eerst samen met een klasgenoot het onderzoeksverslag.
- Laat het verslag vervolgens beoordelen door de docent.
Succes.
Opdracht 4
Conserveren
Bestudeer uit de kennisbank biologie pagina 6 van het onderdeel:
KB: Schimmels en bacteriën
Bekijk de zes voedingsmiddelen hieronder.
Schrijf per voedingsmiddel op wat gedaan is om het beter te kunnen bewaren.
Heb je dezelfde antwoorden als je klasgenoot?
Opdracht 5
Hygiëne
Bestudeer uit de kennisbank biologie de laatste pagina van het onderdeel:
KB: Schimmels en bacteriën
Maak nu de volgende sleepoefening.
Goed zo!
Je hebt alle vragen beantwoord. Je kunt je
antwoorden bekijken door terug te gaan naar
de vragen.
Opdracht 6
Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht maak je een waarschuwings- pictogram. Een pictogram is een symbool of afbeelding die de plaats inneemt van een tekst. Zonder woorden begrijpt iedereen wat het betekent.
Het waarschuwingspictogram dat je gaat maken, gaat over de hygiëneregels in de keuken. Denk bijvoorbeeld aan het handen wassen voordat je gaat koken. Of het voorkomen van kruisbesmetting. Of ...
Klaar en tevreden?
Laat het resultaat beoordelen door je docent.
Extra
Voedingsstoffenspel
Zin een spelletje?
Op de website van het voedingscentrum vind je verschillende spelletjes die goed passen bij deze opdracht.
Bac-vechten
Speel de spelletjes BAC-vechten.
Wie haalt de hoogste score?
Koelbewust
Speel ook het spel Koelbewust - Flash over het bewaren van levensmiddelen.
Veel plezier!
Begrippenlijst
Voedselbereiding
Schimmels
Organismen waarvan de cellen een celkern hebben en een celwand, maar geen bladgroenkorrels. Er bestaan zowel eencellige (gist) als meercellige schimmels (zoals paddenstoelen). |
Bacterie
Eencellig organisme zonder kern. Bacteriën hebben vaak nuttige eigenschappen voor mensen (10% van het lichaamsgewicht bestaat uit bacteriën): ze ruimen dode organismen op, maken voedingsmiddelen en helpen bij de spijsvertering. Ze kunnen ook schadelijke eigenschappen hebben, zoals ziekten veroorzaken en voedselbederf. |
Melkzuurbacterie
Bacterie die gebruikt wordt om producten zoals yoghurt, karnemelk en zuurkool te maken. |
Hyphen
Andere benaming voor 'schimmeldraden'.
|
Mycelium
Ook wel zwamvlok genoemd; het netwerk van alle schimmeldraden van een schimmel. |
Sporen
Voortplantingscellen van schimmels en sporenplanten.
|
Sporendrager
De organen van de schimmel waarin de sporen gevormd worden. |
Zwamvlok
Ook wel mycelium genoemd; het netwerk van alle schimmeldraden van een schimmel.
|
Hygiëne
Alles wat je doet om ervoor te zorgen dat organismen (planten, dieren en mensen) gezond blijven door ziekteverwekkers uit de buurt te houden of uit te schakelen. |
Voedselvergifitiging
Je spreekt van een voedselvergiftiging als je ziek bent door een schimmel en/of bacterie dat zich in je eten bevond.
|
