Deze lessenreeks wordt roulerend aangeboden. In onderstaande tabel wordt weergegeven wat je welke les gaat doen. Ieder blok bestaat uit 3 lessen. Je volgt ieder blok 3 andere lessen. Zo komen alle lessen aan bod.
Les
Onderwerp
Groep 1
Blok 1
Les 1, 2, 3
Duurzaamheid en milieubewustzijn
Groep 2
Blok 2
Les 4, 5 en 6
Duurzame voeding
Groep 3
Blok 3
Les 7, 8, 9
Duurzame voeding vervolg
Groep 2
Blok 1
Les 1, 2, 3
Duurzaamheid en milieubewustzijn
Groep 3
Blok 2
Les 4, 5 en 6
Duurzame voeding
Groep 1
Blok 3
Les 7, 8, 9
Duurzame voeding vervolg
Groep 3
Blok 1
Les 1, 2, 3
Duurzaamheid en milieubewustzijn
Groep 1
Blok 2
Les 4, 5 en 6
Duurzame voeding
Groep 2
Blok 3
Les 7, 8, 9
Duurzame voeding vervolg
Praktische opdracht:
Je sluit deze module af met een praktische opdracht bij de Landwinkel.
Je hebt een aantal manieren gezien hoe een huishouden duurzamer zou kunnen worden. Nu is de vraag wat zou jij kunnen doen om duurzamer te worden en op welke manier. Als jij duurzamer zou leven brengt dit kosten met zich mee of is dit uiteindelijk goedkoper?
Opdracht 3
Jij gaat beschrijven op welke manier jij duurzamer zou kunnen worden. Hierbij geef je aan wat je hiervoor moet doen of laten en of dit extra kosten met zich meebrengt of uiteindelijk besparend werkt.
Criteria opdacht:
Je zet de opdracht in je werkblad
Hoe zou jij duurzamer kunnen worden?
Wat moet je daarvoor doen of laten?
Kost jouw manier om duurzamer te worden geld?
Bespaar je uiteindelijk kosten door jouw manier van duurzaam leven?
Zorg dat je antwoord minimaal 120 woorden lang is en dat je alle bovenstaande vragen beantwoord. Maar let op: jouw tekst moet wel een samenhangend geheel zijn.
Met z´n allen produceren we elke dag kilo´s afval. Er zijn veel verschillende soorten afval die allemaal op een eigen manier worden verwerkt. Lang niet al die methoden zijn milieuvriendelijk! Afvalverwerking speelt een grote rol in milieuvervuiling.
Restafval: dat in de gewone vuilnisbak komt of de grijze container en opgehaald wordt door de vuilnisman. Restafval gaat naar de verbrandingsovens en het restproduct hierval is bijvoorbeeld afvalt voor de wegen, maar ook PVC en andere plastieke materialen zoals vuilniszakken maar ook fleece voor kleding.
GFT afval: (groete, fruit en tuin) dat in de groene container wordt opgehaald of op de composthoop beland. GFT afval wordt omgezet in biomassa, compost of gaat de vergister in om er opnieuw energie van te maken.
Glas: Gaat in de glasbak, vaak op kleur geselecteerd zodat het opnieuw gebruikt kan worden. Glas wordt na reiniging omgesmolten voor hergebruik.
Klein chemisch afval: dit zijn bijvoorbeeld batterijen, (lege) verfblikken, spuitbussen maar ook verpakkingen of materiale met motorolie, koelvloeistof, brandstoffen e.d. Chemisch afval mag niet verbrand worden zoals restafval, dus gaat een eigen traject in zodat zo veel mogelijk te worden hergebruikt (denk aan de batterijen).
Metaal: Oud ijzer, blik, koper e.d. is erg waardevol. Je kunt oud ijzer en koper inleveren bij de metaal handelaar waar je er een kiloprijs voor terug krijgt. Maar toch beland er veel metaal tussen het restafval. Met enorme magneten wordt zo veel mogelijk ijzer uit het restafval gehaald waarna het omgesmolten wordt en weer opnieuw gebruikt kan worden.
Papier: Karton, en papier worden apart opgehaald en worden in een verwerkingsfabriek gewassen en vloeibaar gemaakt zodat het weer opnieuw geperst kan worden tot bruikbaar karton of gerecycled papier zoals toiletrol, verhuisdozen, toetspapier e.d.
Riool: Ook produceren we heel veel afval wat via de riolen afgevoerd wordt. Ontlasting, water van de wasmachine, afwasmachine, uit de kraan, via de putten in de weg. Alles komt bij de waterzuivering. Daar filtert men de vaste massa er uit die vervolgens verbrand wordt zoals het restafval. De rest van het afvalwater gaat de waterzuivering in zodat alle schadelijke stoffen er uit worden gehaald en uiteindelijk weer bruikbaar drinkwater over blijft.
Zwerfafval: Dit afval zwerft op straat of is in het milieu beland. Hier moet het op natuurlijke manier worden afgebroken maar kan het milieu veel schaden toebrengen!
F. Ken je logo's
G. Waar hoort wat?
Opdracht 4
Kijk nu thuis in de voorraad kast of op school. Zoek de volgende producten: blikje energy drink, potje groente, deodorantbus, melkpak, kauwgom, fruitschillen, mislukte kopie, koffiepad, pen, lampolie.
Maak foto's van de keurmerken die je op verpakkingen vindt.
Kijk naar onderstaande tabel. Deze tabel vind je ook in je werkblad. Vul de tabel op het werkblad in. Zet de foto's ook in je tabel.
Blok 2: Duurzame voeding
Oriëntatie
Onze keuze van voedsel heeft heel veel invloed op het milieu. In zo’n rijk land waarin wij wonen kunnen wij daarin echt keuzes maken. Wij kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om geen vlees meer te eten (vegetariër) of om alleen maar onbespoten groente en fruit te kopen (bestrijdingsmiddelen zijn zeer schadelijk voor het milieu). Daarnaast kun je ervoor kiezen om alleen pure producten te kopen waar geen smaak en geurstoffen (=additieven) aan zijn toegevoegd. Als het voedsel is verpakt; kun je er op letten dat het verpakkingsmateriaal biologisch afbreekbaar is en zo minder schadelijk voor het milieu. Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn, zodat je uiteindelijk je eigen keuzes kunt maken.
Leerdoelen
Je leert wat milieupunten zijn. Daarnaast leer je wat het EKO-kenmerk inhoudt. Je gaat leren wat biologische producten zijn. Je leert ook waarom biologische producten vaak duurder zijn dan de gangbare producten in de supermarkt. Ook leer je hoe je een biologisch verantwoorde hamburger kunt maken en hopen we dat je inziet dat dit voor het milieu en jezelf veel beter is en even lekker als een hamburger van de Mac! Je leert keuzes maken bij de aanschaf van voedsel in relatie met het milieu.
Aanpak
Je gaat een lesuur koken met je groepje en een lesuur aan de opdrachten werken, dit doe je ook met je groepje maar iedereen vult zijn eigen werkblad in. Daarnaast krijg je een opdracht over prijsverschillen tussen biologische en niet biologische producten.
A. Biologisch broodje hamburger
Opdracht 1: Biologisch broodje Hamburger
Je gaat je eigen (biologische) broodje hamburger maken. Maar weet je eigenlijk wel waar de producten vandaan komen? Ruik en proef maar eens goed. De producten komen van Landwinkel boer Spierings. Deze boer zorgt goed voor zijn dieren. Dat is ook een onderdeel van duurzaamheid. Goed zijn voor de natuur. Aan het eind van het schooljaar gaan we een bezoek brengen aan de Landwinkel. Daar gaan we verder praten en kijken we rond op de boerderij.
Haal de kookkaart of downloadt hem hier beneden: Biologisch broodje hamburger, maak een lekkere hamburger en proef het verschil! Eet ze, het is echt heerlijk!
Wat vind je van de uitslag van het onderzoek? We gaan het er in de klas over hebben.
C. Milieupunten
Hoe meer energie er nodig is voor de productie, de opslag en het vervoer, hoe meer milieupunten dit voedingsmiddel krijgt.
Het energieverbruik is zo belangrijk omdat er bij verbranding altijd koolstofdioxide vrijkomt en dit is een broeikasgas!
Verder moet je weten dat de productie van dierlijk voedsel vel meer energie kost dan plantaardig voedsel. Minder vlees eten is helemaal niet ongezond omdat je dezelfde voedingsstoffen binnenkrijgt als je kaas, noten, eieren, vis, vegetarische hamburgers etc. eet.
Verder is het voor het milieu minder belastend wanneer je vaker seizoensgroente eet, vaker aardappelen dan rijst en pasta. Vaker EKO-keurmerk kopen. Vaker op de fiets boodschappen doen. Als laatste kun je letten op de hoeveelheid en vooral soort verpakkingsmateriaal.
Kim en Koen eten allebei een maaltijd:
Kim
Koen
1 portie patat
1 portie mayonaise
1 varkensschnitzel
1 portie diepvriesrodekool
½ krop winterkassla
1 winterkastomaat
1 portie vruchtenkwark
4 aardappelen
1 portie doperwten
1 portie worteltjes
1 portie verse kip
¼ liter yoghurt uit de fles
1 Nederlandse appel
Kim en Koen zijn beiden niet bewust bezig geweest met het milieu bij de keuze van hun maaltijd. Toch is de ene maaltijd meer belastend voor het milieu dan de andere.
Kim heeft bijvoorbeeld gekozen voor diepvriesrodekool. De productie van diepvriesproducten kost veel meer energie dan van verse producten.
Opdracht 3:
Open het werkblad hieronder. Maak de opgaven. Ben je klaar? Vraag aan je docent aan wie jij jouw ingevulde werkblad moet sturen. Let op: jij krijgt ook het ingevulde werkblad van een klasgenoot retour.
Jullie geven allebei feedback op elkaars werk.
Feedback is: geef jouw mening over de opdrachten. Zijn ze voldoende uitgevoerd? Leg uit waarom wel/niet. Heb je nog tips/tops?
Duurzaam voedsel is voedsel waarbij tijdens de productie en verwerking rekening is gehouden met milieu, dierenwelzijn, en sociale aspecten.
Is dit de definitie van duurzaam voedsel? En wat is duurzame voedselproductie?
Opdracht 1
Vraag: is onderstaande een voorbeeld van duurzame productie? Waarom wel? Waarom niet? We gaan het er in de klas over hebben.
Gekweekt vlees, niet van de boer, maar uit de fabriek? Is dat fantasievolle toekomstmuziek, of een reële optie om op termijn het houden en slachten van beesten voor de vleesproductie te vervangen? Hoogleraar vasculaire biologie Mark Post van de TU eindhoven kweekte het eerste minuscule stukje kweekvlees. Hij legt uit wat de stand van het onderzoek is en waarom het belangrijk is dat veel geld en mankracht in dit onderzoek wordt gestopt.
En hoe denk je over een vissenflat vol met vegetarische vis? Sinds kort bestaat de zogenaamde Omegabaars. Baars, die normaal gesproken alles eet, en nu alleen nog vegatarisch.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
A. Als je op onderstaande link klikt kom je bij een aantal vragen over groente en fruit terecht. Beantwoord de vragen en zet ze in je werkblad.
Zoek het antwoord als je het niet weet, op internet op.
B. Je hebt nu veel vragen beantwoord over groente en fruit. Maak nu zelf 3 vragen. (Minstens één vraag moet echt waar zijn). Zet de vragen
(en het antwoord) in je werkblad. Stel daarna de vragen aan je buurman of buurvrouw en laat ze beantwoorden. En: natuurlijk beantwoord
jij de vragen die jij van jouw buurman/buurvrouw krijgt.
Het arrangement Profielmodule Ecology: Duurzaamheid is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Een lessenreeks van 9 lessen over duurzaamheid in het algemeen en in het bijzonder op duurzame voeding. Afgesloten met een praktische opdracht bij de landwinkel
Leerniveau
VMBO theoretische leerweg, 1;
HAVO 1;
VMBO theoretische leerweg, 2;
HAVO 2;
Een lessenreeks van 9 lessen over duurzaamheid in het algemeen en in het bijzonder op duurzame voeding. Afgesloten met een praktische opdracht bij de landwinkel
Kookkaart Biologisch broodje hamburger 2016.doc
