Introductie

Verantwoording van de keuze voor de doelgroep

Verantwoording van de keuze voor de doelgroep.

Voor deze opdracht heb ik de doelgroep mensen met glutenintolerantie gekozen. Het aantal mensen bij wie glutenintolerantie (coeliakie) word vastgesteld neem sterk toe. Een groot deel zonder zelf te weten dat ze deze allergie hebben. Mensen met glutenintolerantie moeten hun levensstijl aanpassen. Deze mensen kunnen niet allerlei etenswaren kopen en moeten soms extra geld neerleggen voor het glutenvrije eten. De verwachting is dat het aantal mensen met glutenintolerantie de komende jaren nog fors zal toenemen.

Waarom glutenintolerantie als doelgroep?

Naar mijn idee word glutenallergie door velen onderschat. Uiteten gaan of ergens een broodje halen in de stad zit er niet in voor mensen met coeliakie. Veel restaurants weten niet hoe ze voor deze mensen het eten moeten bereiden of hoe ze de keuken glutenvrij schoon moeten houden. Er word niet bij stil gestaan dat als er één kruimel gluten in het eten zit de avond voorbij kan zijn voor mensen met coeliakie. Deze mensen krijgen klachten of worden ziek van de gluten. In mijn vriendengroep zit iemand met glutenintolerantie. Voor feestjes of andere gelegenheden is het lastig om te rekening te houden met deze ziekte. Aan de hand van deze Wiki en een Prezi wil de informatie over glutenintolerantie delen in mijn vriendengroep.

figuur 1: overgenomen van sightdisch (N.D.)

Toelichting leerstof

Toelichting leerstof

Niveau

Er is geen specifieke voorkennis vereist voor dit onderwerp. Ik geef de presentatie voor een breed publiek en doe dit op Mbo-niveau zodat het voor de luisteraars begrijpelijk is. Dus deze Wiki is ook geschikt voor Mbo-opleidingen, bijvoorbeeld in de zorg waarin patiënten glutenintolerantie hebben en de verpleegkundig wel weet waar aan een gezonde maaltijd moet voldoen. Aan de hand van de verschillende werkvormen kan de theorie worden toegepast in de praktijk. Door de theorie toe te passen in de praktijk word de stof in het lange termijn geheugen beter vast gehouden.

Inhoud

Welke ingrediënten mogen niet worden gegeten in een glutenvrij dieet? Daar is een groot deel van de inhoud van deze Wiki opgericht. Het is van belang dat je weet als je glutenintolorantie hebt of kennissen hebt met glutenintolerantie welke ingrediënten er niet genuttigd mogen worden. Is dit helder dan kun je opzoek gaan naar voedingsmiddelen die deze ingrediënten niet bevatten. Doormiddel van een presentatie wil ik mensen stil laten staan wat voor gevolgen het mee zich brengt als er gluten genuttigd word door mensen met coeliakie en welke producten er niet genuttigd mogen worden.

Presentatie

De presentatie over deze Wiki doe ik aan de hand van een Prezi. De presentatie bestaat uit theorie bijvoorbeeld kennis over het glutenvrij voedingspatroon en werkvorm een glutenvrij menu maken, waardoor theorie in de praktijk kan worden toegepast. De wiki bestaat uit sub-onderwerpen over de theorie van glutenintolerantie en werkvormen om het beeld te laten verbreden over het onderwerp coeliakie.

Werkvormen

Voor dit onderwerp maak ik gebruik van vier opdrachten. De opdrachten verschillen van individuele opdrachten tot groepsopdrachten. De opdrachten hebben als leidraad de deelnemers, studenten etc. stil te laten staan over wat de gevolgen zijn van coeliakie en wat voor verandering het geeft aan de levensstijl.

Lesdoelen

- De leerling kan beschrijven welke producten iemand met coeliakie niet mag.

- De leerling kan beschrijven welke nare gevolgen de ziekte coeliakie op verschillende vlakken kan geven.

- De leerling kan in groepsverband een glutenvrij weekmenu maken en deze toelichten.

- De leerling kan werken met een Voki.

- De leerling kan drie handelingen benoemen waar iemand met coeliakie op moet passen als deze met andere eet of samen eten klaar maakt.

- De leerling kan vijf klachten benoemen die kunnen optreden naar het nuttigen van gluten bij iemand met glutenintolerantie.

inleiding

Inleiding

Ik ben Jessie Neppelenbroek en volg de docentenopleiding zorg en welzijn aan de NHL. Voor het vak Mens en voeding 2 is er een opdracht om een presentatie te geven aan doelgroep met een specifiek voedingsaspect als achterliggende gedachte. Als doelgroep voor deze opdracht heb ik mensen met glutenintolerantie gekozen. De presentatie doe ik aan de hand van een Prezi waarbij delen van deze Wiki daarin terug komen.

In het kopje introductie geef ik een verantwoording van de keuze voor de doelgroep, licht ik de leerstof toe en geef ik aan wat de lesdoelen zijn.

In het Wiki leerstelsel geef ik staat theorie betreft het onderwerp glutenintolerantie. Deze heb ik verdeeld onder:

- Wat is glutenintolerantie?

- Klachten en symptomen van glutenintolerantie?

- Diagnose van glutenintolerantie

- Behandeling van glutenintolerantie

Bij elk bovenstaande kopje staan in totaal vier opdrachten. Onder het kopje Taak staan naast deze vier opdrachten nog een keer beschreven. Ook zijn er een aantal video’s over het onderwerp te vinden en een uitleg over hoe je een Voki moet maken.

Gebruikte bronnen worden in apart kopje Bronnen vermeld. Daarna zijn er beoordelingen te vinden en tot slot mijn eigen terugblik over het maken van deze Wiki.

Het Wiki leerstelsel

Wat is glutenintolerantie?

Voor glutenintolerantie heb je verschillen de benamingen zoals Coeliakie (spreek je uit als: seuliakié) of glutenallergie. De term glutenallergie is niet de juiste benaming omdat glutenintolerantie een auto-immuunziekte is en geen allergie. Een auto-immuunziekten zoals glutenintolerantie ontstaan als het lichaam eigen eiwitten en lichaamsvreemde eiwitten niet van elkaar kan onderscheiden. Het lichaam vormt antistoffen gericht tegen lichaamseigen cellen en weefsel.

Gluten veroorzaakt bij mensen met coeliakie een beschadiging van het slijmvlies van de dunne dram. Het verwerken van voedsel gebeurd voor een groot deel in de dunne darm. Ook neem de wand van de dunne darm belangrijk voedingsstoffen op. Deze voedingsstoffen worde in het bloed weer verspreid. Om dit proces zo goed mogelijk te laten verlopen bestaat de dunne darm uit een groot oppervlakte die aan de binnenkant bedekt is met vingervormige uitsteeksels (darmvlokken). De darmvlokken gaan kapot bij glutenintolerantie als gluten regelmatig worden genuttigd. Door een lange tijd gluten te nuttigen kan het darmwand ernstig beschadigd raken waardoor er geen darmvlokken meer zijn. Doordat de darmwand gekrompen en glad is geworden kan het minder goed voedingstoffen opnemen. Figuur 2 overgevoeligheid voor gluten

In de westerse wereld is coeliakie de meest voorkomende voedselintolerantie. Het werkelijk aantal mensen met coeliakie is waarschijnlijk hoger dan 25.000 mensen in Nederland bij wie coeliakie is vastgesteld. De werkelijke aantal mensen ligt hoger omdat klachten niet altijd herkend worden. Als één van de ouders coeliakie heeft, hebben de kinderen een verhoogde kans op coeliakie van vijf tot tien procent. De combinatie van erfelijkheid en omgevingsfactoren spelen een rol bij deze auto-immuunziekte maar de precieze oorzaak van coeliakie is nog onbekend Maag Lever Darm Stichting. (N.D.).

Opdracht 1:

Schrijf voor jezelf op welke producten iemand met coeliakie niet mag aan de hand van de schijf van vijf? Neem deze mee naar de les. We gaan dit klassikaal bespreken. Maak gebruik van deze website:

http://www.voedingscentrum.nl/nl/gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf.aspx

klachten en sympotomen van glutenintolerantie.

Klachten en symptomen van glutenintolerantie

Bij glutenintolerantie kunnen mensen niet tegen gluten. Gluten is mengsel van eiwitten dat van nature voorkomt in bepaalde granen.

Gluten komt voornamelijk voor in:

- Tarwe

- Rogge

- Gerst

- Spelt

- Kamut

- Haver (dat word in vele gevallen besmet door tarwe)

De klachten verschillen van lichte tot zware klachten. De klachten zijn voornamelijk vaag, waardoor specialisten denken dat er nog veel mensen met coeliakie in Nederland rond lopen zonder dat ze het zelf weten.

De darmwand word beschadigd waardoor de volgende klachten ontstaan:

- Aanhoudende diaree

- Stinkende, vettige ontlasting die de toilet vaak zogenaamde ‘remsporen’ veroorzaakt.

- Een opgezette buik

- Buikpijn

- Overgeven

- Minder eetlust

- In sommige gevallen ontstaat er verstopping.

Als de darmwand ernstige beschadiging heeft opgelopen kunnen voedingstoffen niet goed worden opgenomen. Het kan klachten veroorzaken als:

- Gewichtsverlies en ondergewicht

- Bloedarmoede

- Vermoeidheid

- Depressiviteit en/of veel huilen

- Te geringe lengte groei

- Te late pubertijd

- Onvruchtbaarheid

- Humeurigheid

- Algeheel gevoel van ziek zijn

- Botontkalking Figuur 3. Chronische darmontsteking

Vanaf het eerste levensjaar kunnen bij kinderen klachten ontstaan. Vanaf zeven maanden krijgen baby’s voeding waarin gluten voorkomt bijvoorbeeld pap en brood. Door een opgezette buik, weinig eetlust of overgeven en diarree kan het duidelijk worden dat het kind last heeft van glutenintolerantie. Niet in alle gevallen word in het eerste levensjaar glutenintolerantie ontdekt. Soms komt het pas tot uiting als mensen volwassen zijn. Volwassen kunnen dan last krijgen van de darmen maar ook bijvoorbeeld vermoeidheid, bloedarmoede, onvruchtbaarheid, bontontkalking en een algeheel van ziek zijn.

Dermatites herpetiformis

In sommige gevallen hebben mensen ook last van een chronische huidaandoening waarbij vooral jeuk voorkomt. De huidaandoening (Dermatites herpetiformis) heeft ook wel de benaming ziekte van Dühring wat word veroorzaakt door een overgevoeligheid van gluten.

Refractaire coeliakie

In sommige gevallen worden de klachten niet verminderd of word het erger. Refractaire coeliakie is een zeldzame vorm van coeliakie waarbij de darmwand niet meer hersteld Maag Lever Darm Stichting (N.D.).

Opdracht 2:

Ken jij mensen met coeliakie in de buurt?

Ja? Vraag aan deze persoon wat hij of zij het vervelendste vind aan ziekte coeliakie? Licht je antwoord toe waarom hij of zij het vervelendste vind.

Nee? Als jij je verplaats in iemand die coeliakie heeft. Wat zou jij het vervelendste vinden? Licht je antwoord toe waarom jij dat het vervelendste vind.

Neem de uitgewerkte opdrachten mee, we gaan ze in de les bespreken.

diagnose van glutenintolerantie

Diagnose glutenintolerantie

Voedselintolerantie is een overgevoeligheid voor bepaald voedsel. De intolerantiedrempel voor bepaalde stoffen is per persoon verschillend. Intolerantie kan niet worden aangetoond via een bloedonderzoek of huidtest. Bij voedselintolerantie reageert het lichaam rechtstreeks op natuurlijke voedingsbestanddelen of toegevoegde stoffen aan voeding. Het afweersysteem word niet ingeschakeld tijdens deze rechtstreekse reactie. Zodra het lichaam niet meer in contact komt met de stoffen waar het lichaam intolerant voor is, verdwijnen de klachten (Hartman, 2011).

Bloedonderzoek

Met een bloedonderzoek kan niet worden aangetoond of iemand coeliakie heeft. Het kan wel zijn als antistoffen tegen gluten aanwezig is dat diegene coeliakie heeft. Dan is er dus een reden voor ver onderzoek naar glutenintolerantie. Het is zo goed als zeker, dat als er in het bloedonderzoek geen antistoffen zichtbaar zijn diegene geen coeliakie heeft.

Gastroscopie

Als er redenen zijn voor de huisarts om aan coeliakie te denken dat verwijst hij diegene door naar een arts in het ziekenhuis. Hier word verder onderzoek gedaan in de dunne darm. Er word in vele gevallen een stukje weefsel (biopten) van de dunne darm weggenomen tijdens een kijkonderzoek (gastroscopie of endoscopie). De arts gaat te werk met een flexibele slang (endoscoop) via uw mond, maag of slokdarm naar het eerste deel van de dunne darm. De arts kan instrumenten inbrengen doormiddel van de endoscoop en kan biopten nemen van de dunne darm. Door deze methode kan de biopten onder microscoop worden bekeken of de darmvlokken beschadig zijn en is het met zekerheid de diagnose coeliakie te stellen. Onder het kopje Taak - Fimpje is een filpje te zien over de werkwijze van gastroscopie.

Figuur 4. Coeliakie

Dubbelballon endoscopie

Biopten kunnen ook doormiddel van een dubbelballon endoscopie worden afgenomen. Dit word als kijkonderzoek (endoscopie) gezien. Tijdens dit onderzoek zal de arts niet zelf de dubbelballon endoscopie door de dunnen darm begeleiden. Tijdens dit onderzoek word gebruik gemaakt van de eigen (peristalitsche) bewegingen van de darm. Hierdoor kan de gehele dunnen darm onderzocht worden.

De diagnose coeliakie kan worden gesteld op verschillende leeftijden. Het word steeds vaker bij volwassen tussen twintig en veertig jaar vastgesteld. Onduidelijk is of deze volwassen al vanaf een jongere leeftijd last hebben van coeliakie, of dat de aandoening op latere leeftijd is ontstaan Maag Lever Darm Stichiting. (N.D.).

Opdracht 3.

Ga in een groepjes van drie te werk en maak een weekmenu voor iemand met coeliakie. Deze opdracht moet voldoen aan de volgende eisen.

- het menu moet bestaan uit gezonde maaltijden;

- het menu mag niet drie keer dezelfde maaltijden bevatten;

- verantwoord in het kort per persoon waarom je gebruikt maakt van deze maaltijden voor je weekmenu (denkend aan de schijf van vijf).

Per groepje worden de menu’s klassikaal besproken

behandeling van gluten intolerantie

Behandeling van coeliakie

Het volgen van een levenslange glutenvrij dieet is de behandeling van coeliakie. De klachten zullen langzaam verdwijnen en naar een aantal weken tot maanden zal diegene zich een stuk beter voelen. De dunne darm is binnen zes maanden tot een jaar helemaal weer hersteld. Extra vitamines word in sommige gevallen geadviseerd tijdens het dieet.

Voor een deskundig advies over een glutenvrij dieet stuurt de arts diegene door naar een diëtist. De diëtiste geeft u tips voor recepten en het kopen van glutenvrije producten en helpt u met het samenstellen van een goed voedingspatroon.

Er kan sprake zijn van refractaire coeliakie wanneer de klachten niet minder of zelf erger worden. Refractair coeliakie is een zeldzame vorm van coeliakie dat voorkomt als de diagnose op na het vijftigste levensjaar is gesteld Maag Lever Darm Stichting. (N.D.).

Het voedingscentrum is er voor algemene informatie over voedselovergevoeligheid. Maar er zijn brochures over glutenvrij dieet en er kan telefonische vragen worden gesteld

Er zijn lijsten van glutenvrij merkartikelen. Deze lijsten zijn samengesteld door de databank voor voedselovergevoeligheid. Het zijn dieetlijsten maar lijsten waarbij de fabrikant aangeeft dat deze voedingswaren gluten vrij zijn. Vanaf 25 november 2005 staat er op verpakte levensmiddelen welke twaalf allergenen voorkomen in het product onder andere gluten (Hartman, 2011).

Opdracht 4.

Voor het maken van deze opdracht maken je gebruik van een Voki (uitleg maken van een Voki staat op Wiki-Taak-Uitleg Voki).

Leg uit doormiddel van een Voki

welke ingrediënten je niet mag hebben als je coeliakie hebt; (ingrediënten geen producten)
benoem drie handelingen waar je voor op moet passen als je samen met anderen eet of eten klaar maakt.
Benoem vijf klachten welke kunnen optreden naar het nuttigen van gluten bij iemand die glutenintolerantie heeft.

Sla je voki op en stuur de link door na de docent.

Taak

Opdrachten

Alle opdrachten van deze Wiki

Opdracht 1:.

Schrijf voor jezelf op welke producten iemand met coeliakie niet mag aan de hand van de schijf van vijf? Neem deze mee naar de les. We gaan dit klassikaal bespreken.

Je kunt bij het maken van deze opdracht gebruik maken deze link:

http://www.voedingscentrum.nl/nl/gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf.aspx

Opdracht 2:

Ken jij mensen met coeliakie in de buurt?

Ja? Vraag aan deze persoon wat hij of zij het vervelendste vind aan ziekte coeliakie? Licht je antwoord toe waarom hij of zij het vervelendste vind.

Nee? Als jij je verplaats in iemand die coeliakie heeft. Wat zou jij het vervelendste vinden? Licht je antwoord toe waarom jij dat het vervelendste vind.

Neem de uitgewerkte opdrachten mee, we gaan ze in de les bespreken.

Opdracht 3.

Ga in een groepjes van drie te werk en maak een weekmenu voor iemand met coeliakie. Deze opdracht moet voldoen aan de volgende eisen.

- het menu moet bestaan uit gezonde maaltijden;

- het menu mag niet drie keer dezelfde maaltijden bevatten;

- verantwoord in het kort per persoon waarom je gebruikt maakt van deze maaltijden voor je weekmenu (denkend aan de schijf van vijf).

Per groepje worden de menu’s klassikaal besproken

Opdracht 4.

Voor het maken van deze opdracht maken je gebruik van een Voki (uitleg maken van een Voki staat op Wiki-Taak-Bijlagen).

Leg uit doormiddel van een Voki

welke ingrediënten je niet mag hebben als je coeliakie hebt; (ingrediënten geen producten)
benoem drie handelingen waar je voor op moet passen als je samen met anderen eet of eten klaar maakt.
Benoem vijf klachten welke kunnen optreden naar het nuttigen van gluten bij iemand die glutenintolerantie heeft.

Sla je voki op en stuur de link door na de docent.

Filmpjes

Dit filmpje geeft uitleg over hoe een gastroscopie in zijn werking gaat.

Uitleg Voki

Voor opdracht 4 moet je een Voki maken. De site voor het maken van een voki is www.voki.com. Deze twee links geven je een uitleg over het maken van een Voki.

Link 1:

https://www.youtube.com/watch?v=BjMemXeY2Jg

Link 2:

https://www.youtube.com/watch?v=5rNIkwBCWzY

Vergeet je voki niet op te sturen naar je docent.

bronnen

Bronnen

Figuur 1. Kruisbesmetting. Geraadpleegd op 6-6-2016 via url

http://www.sightdish.nl/leven-met-een-allergie/glutenvrij-kruisbesmetting

Figuur 2. overgevoeligheid voor gluten. Geraadpleegd op 6-6-2016 via url https://www.gezondheidsnet.nl/sites/gezondheidsnet/files/styles/gn_492x304/public/istock_000067917455_large.jpg?itok=0p1S-Zin

Figuur 3. Chronische darmontsteking. Geraadpleegd op 6-6-2016 via url

http://www.gezondheidenco.nl/96611/chronische-darmontstekingen-wat-crohn-en-wat-coeliakie/

Figuur 4. Coeliakie. Geraadpleegd op 6-6-2016 via

https://mijnkinderarts.nl/ziekten/maag-darmziekten/coeliakie-gluten-intolerantie/

Hartman, E. (2011) Mens en voeding. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.

Maag Lever Darm Stichting. (N.D.). chronische-ziekten coeliakie. Geraadpleegd op 6-6-2016 via

https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/coeliakie/

Voedingscentrum. (N.D.). Coeliakie. Geraadpleegd op 6-6-2016 via http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/coeliakie.aspx

Voedingscentrum. (N.D.). Schijf van vijf. Geraadpleegd op 6-6-2016 via http://www.voedingscentrum.nl/nl/gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf.aspx