In deze Wikiles wil ik je informeren over voeding voor ouderen, ondervoeding bij diezelfde doelgroep, alternatieve eetpatronen, dieetleer en voeding bij kleinschalig wonen. Om het afwisselend te houden wordt er gebruik gemaakt van filmpjes en opdrachten.
Het doel van deze les is om jou als toekomstig beroepsbeoefenaar te informeren over deze onderwerpen terwijl je zelfstandig werkt. Je krijgt in Zorg en Welzijn absoluut met deze onderwerpen te maken.
Daarnaast word je aan het denken gezet over jouw gewoonten rondom eten door vragen en opdrachten te maken.
(Figuur 1. Eigen foto)
Je kunt steeds op 'volgende' drukken om naar het volgende onderdeel te gaan. Presentaties, vragen en filmpjes openen in een nieuw venster, dat je na het lezen/bekijken weer weg kunt klikken. Op sommige laptops moeten de presentaties (PowerPoints) eerst opgeslagen worden voordat je ze kunt openen.
Als je iets niet begrijpt of vastloopt, vraag het dan aan je docent. Als je klaar bent, zou je dan het evaluatieformulier over deze les willen invullen? Bedankt.
Veel plezier!
Voeding algemeen
Voeding algemeen
(Figuur 2. Eigen foto)
Waarom eten we wat we eten? De vraag naar voedsel wordt in de eerste plaats fysiologisch bepaald. Het lichaam heeft behoefte aan energie en voedingsstoffen en zet ons tot eten en drinken aan. Maar we eten ook dingen omdat we ze lekker vinden. Wat we eten, op welk moment, op welke plaats en waarom zijn belangrijke aspecten van voeding.
Direct bepalende factoren voor ‘waarom eten we wat we eten’ zijn onder meer inkomen, opleiding, smaak- woon- en werkomstandigheden en de eetcultuur waarin we leven.
Indirecte factoren zijn plaats en tijdsontwikkeling. In Nederland en West-Europa vormen granen en de aardappel bijvoorbeeld nog steeds het basisvoedsel, waar dat in Zuidoost-Azië rijst is. Wat we eten is door de tijd heen ook veranderd. Wat we nu eten wordt mede bepaald door de grote sociaaleconomische en culturele veranderingen van de twintigste eeuw. Die zijn het gevolg van de ontwikkeling van een grotendeels agrarische samenleving naar een industriële samenleving.
De ontwikkeling van een grootschalige landbouw, voedingsmiddelenindustrie en distributiesysteem leidde tot een voedselvoorziening gebaseerd op:
Veel en goedkoop voedsel voor de snel groeiende stedelijke bevolking
Voedsel van een hoge kwaliteit voor een steeds groter wordende middenklasse
Industrieel bewerkte en beter houdbare voedingsmiddelen, door de grotere afstand tussen producent en consument
Voedingsmiddelen die gemakkelijk te bereiden zijn vanwege de gewijzigde woon- en werkomstandigheden
Eten is naast nuttig ook een beleving. Eten doen we even snel alleen, of juist gezellig samen; koken vinden veel mensen leuk, smaak is belangrijk, samen zijn ook. We kennen veel eetrituelen; met de familie eten met kerst, maar ook rondom religies. Eten is voor bijna iedereen een belangrijk onderdeel van het leven. Wat betekent eten voor jou? En wat betekent eten voor de mensen die jij verzorgt en of verpleegt, tijdens je stages, maar ook straks in het werkveld? Interessant om eens over na te denken of om bij stil te staan.
(Figuur 3. Eigen foto)
Hieronder vind je 10 vragen, waarvan je de antwoorden kunt opzoeken of mag beantwoorden vanuit je eigen ervaring. Na elke vraag vind je het antwoord nadat je dit zelf hebt ingevuld (tenzij je het vrij mocht invullen). Als je aan het einde bent gekomen, kun je dit onderdeel wegklikken, zodat je terugkomt op de pagina.
Succes!
Hieronder vind je een filmpje, waarin een verpleeghuisbewoner vertelt over eten vroeger en wat zij er nu van vindt. Beantwoord de vraag na het kijken van het filmpje.
Hieronder vind je een presentatie over alternatieve eetpatronen, en een filmpje over 'raw' eten. Lees de stof en bekijk het filmpje. Beantwoord daarna de vragen. (Figuur 7. Eigen foto).
In de zorg kom je vaak zorgvragers tegen die een probleem hebben op het gebied van voeding. Je kunt denken aan ziektes waardoor eten moeilijker gaat, zoals Alzheimer, de gevolgen van een CVA of NAH, of aan gebitsproblemen, minder trek in eten, depressiviteit, afwijkend eetgedrag enzovoort. Hieronder kun je twee presentaties doornemen over afwijkend gedrag rondom eten, en slikproblemen. Vast zaken die jij in het werkveld tegenkomt, of wellicht al hebt meegemaakt.
Een aanzienlijk deel van de Nederlandse ouderen is ondervoed. Dat zou je niet zeggen, maar is wel zo. Onderstaand filmpje maakt dat kort maar krachtig duidelijk. Bekijk het en maak daarna de vragen.
In instellingen waar mensen kleinschalige zorg krijgen, komt het eten vaak niet meer uit een grote centrale keuken. Er wordt ter plekke, in de eigen keuken gekookt, en bewoners en/of familie hebben inbreng over wat er op tafel komt die dag. Bij kleinschalige instellingen waar met leefstijlen gewerkt wordt zie je ook dat de voorkeur uit gaat naar wat men gewend is te eten (bijvoorbeeld Indisch eten, of een warme maaltijd 's middags in plaats van 's avonds).
Van jou als verpleegkundige wordt verwacht dat je een maaltijd kunt verzorgen; niet alleen het halen van alle benodigdheden, eventueel samen met bewoners, maar ook het (voor-)bereiden ervan, liefst samen met bewoners. Dat betekent dat je kookskills moet hebben, maar ook mensen kunt begeleiden in het maken van de maaltijd. Bij mensen met een ziekte of aandoening vergt dat extra vaardigheden, en een goede alertheid van jou. Je wilt immers niet dat bewoners zich beschadigen aan kookgerei, of zich branden aan hete pannen.
Hieronder vind je een kookboek dat speciaal voor en door bewoners van een kleinschalige zorginstelling is samengesteld. Klik op de link om het te bekijken.
Je bent aan het einde van deze les gekomen. Ik hoor graag hoe je het vond om op deze manier een les te doorlopen. Daar kan ik uithalen of een herhaling nuttig is, of dat ik dit ook bij andere klassen in kan zetten.
Daarom een vriendelijk verzoek het evaluatieformulier in te vullen.
Bedankt!
Esther
Bronnenlijst
Bronnenlijst:
Alies Krijtenburg, Ondervoeding bij ouderen (2013, 27 december). [videobestand]. Geraadpleegd via www.youtube.com/watch?v=GnVJx2QKWkE
Alle foto's: eigen werk
Alle presentaties: eigen werk
Boom-Binkhorst, F.H Van der., E. Hartman, en A.P. Den Hartog. Mens en Voeding: Voedsel, Voeding en gezondheid, Voedingsbehoeften, Voedselkeuze, Voedingsvoorlichting, Voedselveiligheid, Voeding in Nederland. Baarn: HB uitgevers, 2006. Print.
De Heer, G. Swinhove Groep. Kookboek voor kleinschalig wonen, geraadpleegd via www.invoorzorg.nl/docs/ivz/informatiecentrum/bedrijfsvoering/Kookboek_kleinschalig_wonen_Swinhove.pdf
De smaak van ouderen (2010, 5 oktober). Unilever. [Videobestand] geraadpleegd via http://www.youtube.com/watch?v=RE-H40ntjTI
Food Info (z.j.). Geraadpleegd op 3 mei 2016 via http://www.food-info.net/nl/national/verslag-historie.htm
Kaathoven, Netty van. Voeding en dieten in de verzorging. Leiden: Spruyt, van Mantgem & De Does, 1996. Print.
Kookdame, eten zoals thuis. (2015, 4 november). Albron. [videobestand] Geraadpleegd via www.youtube.com/watch?v=AUYpVAGp7fE
Praktische tips bij eten en drinken (z.j.). Geraadpleegd op 3 mei 2016 via www.innovatiekringdementie.nl
Raw food dieet kan en moet de overheid ingrijpen (2013, 29 april). Zorg voor gezin. [videobestand] Geraadpleegd via www.youtube.com/watch?v=sqX4URNhnR4
Schim van der Loeff-van Veen, R.J., en E.M. Sesink. Zorg voor de kwetsbare oudere. Houten: Bohn, Stafleu van Loghum, 2010. Print.
Slotervaart ziekenhuis (z.j.). Patientinformatie voeding bij wondverzorging en decubitus. Geraadpleegd via www.slotervaartziekenhuis.nl/LinkedFiles/SLZ9692%20Voeding%20bij%20wondgenezing%20en%20decutitus.pdf
Voedingscentrum (z.j.). De waarheid op tafel. geraadpleegd via www.voedingscentrum.nl/nl/thema-s/dewaarheidoptafel.aspx
Het arrangement Kleinschalig zorgen & voeding is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Esther Donkers
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2018-01-25 13:05:47
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
In zorginstellingen waar op kleinschalige manier gezorgd wordt voor bewoners wordt vaak zelf gekookt en kan er op gebied van voeding aan individuele wensen worden voldaan. Deze les gaat daarover.
In zorginstellingen waar op kleinschalige manier gezorgd wordt voor bewoners wordt vaak zelf gekookt en kan er op gebied van voeding aan individuele wensen worden voldaan. Deze les gaat daarover.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Opzoekvragen
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Alternatieve eetpatronen
