Introductie lessenserie bloedvatenstelsel van de mens
Beste leerling,
Tijdens de komende lessen ga je de bloedvatenstelsel van de mens goed bestuderen. Dit doe je door het lezen van artikelen, het bekijken van filmpjes, het maken van opdrachten en het uitvoeren van onderzoek. Sommige opdrachten verwijzen je naar een andere internetsite voor het maken van deze opdracht. Daarnaast zullen er ook verdiepingslessen zijn die je meer inzicht in het onderwerp geven. Bij de opdrachten staat aangegeven of je dit individueel, in duo´s of in een groepje moet maken. Wanneer er wordt samengewerkt aan een opdracht moet er altijd genoteerd worden met wie er is samengewerkt. Overleg met de docent als je bepaalde opdrachten liever individueel wilt maken. In overleg is veel mogelijk!
Veel van de opdrachten gebeurt in de les, maar veel zal ook huiswerk zijn. Begin vroeg en maak een goede planning voor jezelf.
Beoordeling
Je cijfer voor deze lessenserie wordt gebaseerd op een dossier (50%) dat je moet inleveren en een eindopdracht (50%). In het mapje documenten vind je een afvinklijst voor de opdrachten die in het dossier moeten. In hetzelfde mapje is er ook een beoordelingsrubriek hierop kun je lezen waar de docent op zal letten bij de beoordeling van de eindopdracht. Daarnaast start elke les met een korte introductie waarbij wordt aangegeven wat de leerdoelen van de les zijn en wat er in het dossier moet.
Dossier
Start met het maken van een map, print de afvinklijst voor de opdrachten uit en stop dit in je map. Zo kun je gaandeweg de lessenserie zelf in de gaten houden of je map compleet is en hoe ver je al bent. Ik zal dezelfde afvinklijst gebruiken bij de beoordeling.
Eindopdracht
De eindopdracht is te lezen in de laatste les over hart- en vaatziekten. Dit is een grote opdracht dat in een groep gemaakt moet worden. Begin hier niet te laat mee anders valt hij nog zwaar tegen.
Vragen of ergens hulp bij nodig?
Op de facebook pagina: Mevrouw Pouria’s Biologie pagina kun je extra artikelen en filmpjes vinden om je verder te helpen met verschillende onderwerpen en opdrachten. Als je vragen hebt kun je die ook daar stellen. Ik probeer elke vraag binnen 24 uur te beantwoorden. Natuurlijk kun je hier ook om hulp vragen bij andere leerlingen.
https://www.facebook.com/mevrouwpouria/
Er is ook een mogelijkheid om jouw vraag per mail te stellen. Je kunt mij mailen op het volgende e-maildres: mevrouwpouria@gmail.com
Heel veel plezier en succes!
Bronnen
Onderaan de meeste lessen staan websites vermeld waar de getoonde plaatjes of filmpjes vandaan zijn gehaald. Bij sommige lessen is het er niet direct ondergeplaatst maar in staat het onder het kopje extra informatie. Geen enkel plaatjes is aangepast of gebruikt in een vorm dat niet toegestaan is volgens de auteursrechten.
Het bloed
Iedereen kent bloed, weet dat bloed rood is en dat het heel belangrijk is voor ons lichaam. Vaak weten we ook wel dat het zuurstof transporteert in ons lichaam. Maar waar bestaat bloed nou precies uit? En welke functies heeft het nog meer, behalve zuurstof vervoeren?
Het bloed heeft vier belangrijke functies:
1. Afweren tegen ziekteverwekkers.
2. Vervoeren van belangrijke stoffen.
3. Het regelen van de warmte in het lichaam.
4. Het stoppen van bloedingen.
Bronnen:
http://www.bioplek.org/animaties/bloed/bloedsamenstelling.html#plasma
Na afloop van deze les weet je:
Welke soorten bloedcellen er zijn en wat het verschil is tussen de verschillende bloedcellen.
Waar bloedplasma uit bestaat en wat de functie is van de verschillende onderdelen ervan.
Wat de functie is van bloedplaatjes en hoe bloedstolling werkt.
Wat sikkelcelziekte is.
Wat moet er in het dossier:
-Tabel met kenmerken van de verschillende bloedcellen
- Samenvatting filmpje over bloedplaatjes
- Antwoorden op de vragen over sikkelcelziekte
Bloedcellen
De vaste bestanddelen van bloed bestaat uit bloedcellen ook wel bloedlichaampjes genoemd. Er zijn drie soorten bloedcellen. Rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes. Elke bloedcel heeft zijn eigen vorm en functies.
Neem het tabel hieronder over op een blanco blad en vul hem zo volledig mogelijk in. Denk eraan eerst de juiste informatie zoeken en daarna de tabel tekenen. Zo weet je hoe groot de vakken van de tabel moeten zijn. De tabel hieronder geeft niet de juiste grootte van de vakken weer. Bijvoorbeeld het vak voor de tekening van de cel is daar veel te klein voor.
De tabel stop je in je dossier.
Werkwijze
Individueel of in duo’s (uiteraard heeft ieder een eigen tabel in zijn of haar dossier en je noteert met wie je hebt samengewerkt)
|
|
Rode bloedcellen
|
Witte bloedcellen
|
bloedplaatjes
|
|
Schematische tekening van de cel
|
|
|
|
|
Wetenschappelijke naam
|
|
|
|
|
Grootte
|
|
|
|
|
Wel of geen celkern
|
|
|
|
|
Hoeveel per mm3 van bloed
|
|
|
|
|
Levensduur
|
|
|
|
|
Waar wordt het geproduceerd
|
|
|
|
|
Functie (s)
|
|
|
|
|
Overige kenmerken of bijzonderheden
|
|
|
|
|
Ziektes
|
|
|
|
Bloedplasma
Bloedplasma
Bloed bestaat uit bloedcellen (vaste bestanddelen) en bloedplasma (vloeistof). Bloedplasma heeft een gelige kleur en bestaat uit water met opgeloste stoffen.
Via de link hieronder kan je meer informatie vinden over bloedplasma en de verschillende onderdelen daarvan.
https://www.thinglink.com/scene/774990689963343874
Bloedplaatjes
Bloedplaatjes ook wel trombocyten genoemd zijn de kleinste cellen in het bloed. Zij spelen een heel belangrijk rol bij het stelpen van bloedingen. Dit zorgt ervoor dat wij niet te veel bloed verliezen.
Jullie gaan via het onderstaande link een kort filmpje kijken over bloedplaatjes en hoe zij bloedverlies voorkomen. Van dit filmpje maken jullie een samenvatting en stoppen het in jullie dossier. In de samenvatting moet minimaal het verloop van de bloedstolling staan en de belangrijkste termen met uitleg.
https://www.youtube.com/watch?v=cEXtXAUGmaU
Werkwijze
Deze opdracht moet je in duo’s uitvoeren.
Verdieping: Sikkelcelziekte
Sikkelcelziekte is een erfelijke ziekte van het bloed. Per jaar worden er in Nederland tussen de 40-60 baby’s geboren met deze ziekte.
Je gaat lezen en informatie verzamelen over sikkelcelziekte. De vragen die hieronder staan moet je beantwoorden in een klein verslagje. Dit verslagje stop je in je dossier. Let op dat je de antwoorden in volledige zinnen formuleert. Een handig trucje is om je antwoord hardop voor te lezen, dan hoor je of het een duidelijk en volledig antwoord is op de vraag.
Vragen Sikkelcelziekte
1. Wat houdt sikkelcelziekte in?
2. Hoe komt men aan de naam sikkelcelziekte? Leg dit uit met tekst en tekeningen.
3. Wat zijn de verschijnselen van de sikkelcelziekte?
4. Wat houdt het in om drager te zijn van een erfelijke ziekte?
5. Kan men van sikkelcelziekte genezen?
6. Wat is het verschil tussen gezonde rode bloedcellen en de rode bloedcellen van iemand met sikkelcelziekte? Noem minimaal 3 verschillen.
7. Wat is een sikkelcelaanval ( sikkelcelcrisis)?
8. Zoek uit hoe de overerving van sikkelcelziekte van ouders op kinderen gaat. Stel dat beide ouders sikkelcelziekte hebben. Wat is dan de kans dat het kind:
a. Gezond is
b. Sikkelcelziekte heeft
c. Drager is van sikkelcelziekte
Bonusvraag
Wat hebben sikkelcelziekte en malaria met elkaar te maken? Leg dit uit.
De bloedvaten
Bloed stroomt in bloedvaten. Een volwassen persoon heeft ongeveer 6 liter bloed. Bloedvaten zorgen ervoor dat het bloed vanuit ons hart naar alle delen van ons lichaam wordt geleidt en weer terug stroomt naar ons hart. In rust duurt dit ongeveer 1 minuut. Het is uitgerekend dat ons lichaam ongeveer 100.000 km bloedvaten bevat.
Na afloop van deze les weet je:
Welke bloedvaten er zijn
Wat de kenmerken zijn van de bloedvaten
Hoe stoffen vervoert worden en uitgewisseld worden met de omliggende weefsels en cellen
Wat moet er in het dossier:
- Opdracht wegen Nederland en bloedvatenstelsel mens
- Stripverhaal
- Aantekeningen en opdrachten van de PowerPoint Bloedvaten
Transportsysteem van de mens
Titel: De bloedvatenstelsel wordt ook wel het transport systeem van het menselijk lichaam genoemd.
Hieronder zie je twee plaatjes. Een kaart van Nederland met alle snelwegen en provinciale wegen en een plaatje van de bloedvatenstelsel van de mens met de aders en slagaders. De kleine wegen en straten zijn niet op de kaart van Nederland te zien en bij de bloedvatenstelsel van de mens zijn de kleine haarvaten niet zichtbaar.
Jullie gaan de titel van deze opdracht uitleggen en verwerken in een samenvatting. Tijdens deze uitleg maken jullie gebruik en verwijzen jullie naar de onderstaande plaatjes. Daarbij maken jullie een duidelijke vergelijking tussen de twee plaatjes. Denk aan snelwegen, provinciale wegen en kleine weggetjes en vergelijk dit met de bloedvaten van de mens. De samenvatting is minimaal 1 A4.
Werkwijze
Deze opdracht maken jullie in duo's.
Haarvaten
Haarvaten zijn de kleinste bloedvaten in een menselijk lichaam zoals jullie in mijn uitleg in de vorige les hebben geleerd. Hier vindt de uitwisseling van stoffen plaats tussen cellen en hun omgeving.
Bekijk dit korte YouTube filmpje voor meer informatie over de uitwisseling in de haarvaten. Daarnaast kunnen jullie zelf nog meer informatie zoeken op internet over haarvaten.
https://www.youtube.com/watch?v=DVhd75wcnnI
Jullie gaan een stripverhaal bedenken over een bloedcel of een andere stof dat een reis maakt in het menselijk lichaam via het bloedvatenstelsel. Deze opdracht maken jullie in Duo´s. Elk persoon maakt de helft van de tekeningen van het stripverhaal wat minimaal uit 16 tekeningen moet bestaan.
Jullie mogen zelf bepalen welk bloedcel of stof dit is. Deze wordt de hoofdpersoon in jullie stripverhaal. Jullie stellen de hoofdpersoon voor en vertellen waar zijn reis begint en wat de reden is van zijn reis. Daarnaast komt de hoofdpersoon een aantal andere stoffen of cellen tegen op zijn reis. Voor de rest mogen jullie het verhaal volledig zelf verzinnen. Let er wel op dat de informatie dat jullie geven klopt.
Voor inspiratie zouden jullie een aantal afleveringen van "Er was eens.... het leven" kunnen bekijken. De afleveringen staan op YouTube.
Het hart
Het hart is misschien wel de meest bekende orgaan in het lichaam naast de longen. Je kunt zonder een hart niet leven. Dat geldt ook voor je lever maar dat spreekt niet zo goed tot de verbeelding als je hart. Ons hart kunnen wij voelen en horen. Als wij gesport hebben dan voelen we ons hart zelfs heel erg goed.
Het hart is een holle spier dat ongeveer zo groot is als een gebalde vuist. Het hart groeit met ons lichaam mee en pompt ongeveer 5 à 6 liter bloed per minuut door ons lichaam.
Na afloop van deze les weet je:
Hoe het hart eruit ziet en welke onderdelen het heeft
Hoe het hart werkt
Wat een sporthart is en welke gevolgen een sporthart heeft
Wat moet er in het dossier:
- Schematische tekening van het hart
- Samenvatting werking hart
- Antwoord op de vragen van de verdiepingles: Sporthart
Bouw en werking van het hart
Het hart is een holle spier in de borstholte. Het bestaat uit meerdere onderdelen die heel nauw samenwerken. Voor dit onderdeel ga je zelf op onderzoek uit. Allereerst ga je eens goed kijken hoe het hart is opgebouwd vervolgens ga je uitzoeken hoe het hart werkt.
Zoek op het internet naar schematische afbeeldingen van een hart waarbij de onderdelen aangegeven zijn. Beoordeeld welke afbeelding geschikt is voor gebruik. Maak een schematische tekening van de lengte doorsnede van een hart en benoem alle onderdelen.
Denk aan de tekenregels!
Vervolgens ga je op het internet uitzoeken hoe het hart werkt. YouTube is een goede plek om te beginnen. Maak een samenvatting over de werking van het hart.
Zowel de tekening van het hart als de samenvatting van de werking van het hart stop je in je dossier.
Werkwijze
Deze opdrachten worden individueel gemaakt.
Met het link hieronder kun je de onderdelen van het hart oefenen.
http://biologiepagina.nl/Oefeningen/Hart/hartonderdelen.htm
extra informatie
https://www.gezondheidsplein.nl/menselijk-lichaam/hart-en-bloedsomloop/item45075
Verdieping: Sporthart
Sporthart
Een sporthart of een atletenhart is een onderwerp dat regelmatig bij fanatieke sporters besproken wordt. Maar wat is het eigenlijk? Dit ga jij onderzoeken en daar een kort verslag over schrijven. Hieronder staan een aantal vragen die je op weg kunnen helpen. Maar bedenk er zelf nog een aantal vragen bij.
Deze opdracht wordt individueel gemaakt.
Wat is een sporthart?
Hoe krijg je een sporthart?
Wat zijn de verschillen tussen een (normaal)hart en een sporthart?
Wat voor een gevolgen heeft het hebben van een sporthart?
Wat gebeurt er als je minder gaat sporten?
Socrative toets
Dames en heren,
Wanneer je de eerste drie lessen hebt afgerond, kun je jouw kennis testen met een toets dat voor jullie klaar staat. Ik adviseer je om nog eens al je aantekeningen en gemaakte opdrachten door te nemen. Deze toets is een voorbereidende toets en telt niet mee voor een cijfer. Echter kan ik wel zien wie de toets wel en wie de toets niet heeft gemaakt. Je moet namelijk je naam invoeren. Graag geen bijnamen gebruiken!
Op je afvinklijst zie je de socrative toets staan. Daar vul je in hoeveel vragen je goed hebt.
Hoe kun je inloggen?
Je gaat naar www.socrative.com en logt in onder student. Er wordt om een kamernaam gevraagd: TKLQEJZM. Vervolgens voer je jouw naam en start je de toets.
SUCCES!
De bloedsomloop
Het bloed stroomt door je lichaam om zuurstof en voedingsstoffen te brengen naar alle weefsels en cellen en afvalstoffen en koolstofdioxide op te halen. De bloedsomloop wordt ook wel het transportsysteem van een organisme genoemd. Het hart is het motor in dit geheel.
Na afloop van deze les weet je:
Wat de functie is van de grote bloedsomloop
Wat de functie is van de kleine bloedsomloop
Waarom men spreekt van een dubbele bloedsomloop
Wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen de bloedsomloop van een mens en een vis
Hoe je een schematische tekening moet maken
Wat de tekenregels zijn
Wat moet er in het dossier:
- Vragen bloedsomloop
- Schematische tekening bloedsomloop van een vis
- Tabellen met verschillen en overeenkomsten tussen de bloedsomloop van een mens en een vis
Kleine & grote bloedsomloop
Wij hebben een dubbele bloedsomloop wat bestaat uit een kleine bloedsomloop en een grote bloedsomloop. Elk bloedsomloop heeft zijn eigen specifieke functie. Bekijk het onderstaande filmpje en zoek eventueel andere filmpjes op en beantwoord daarna de volgende drie vragen:
https://www.youtube.com/watch?v=93jd1vRr3A8&t
Wat is de functie van de kleine bloedsomloop?
Wat is de functie van de grote bloedsomloop?
Waarom wordt onze bloedsomloop een dubbele bloedsomloop genoemd?
De antwoorden van de bovenstaande vragen stop je in je dossier.
Verdieping: Bloedsomloop Vis
De bloedsomloop van de mens en de bloedsomloop van een vis verschillen van elkaar op een aantal hele belangrijke punten. Op andere punten zijn ze vrijwel gelijk aan elkaar. Jullie gaan tijdens deze opdracht zelf op onderzoek uit om de verschillen, maar ook zeker de overeenkomsten te vinden. Deze opdracht bestaan uit twee onderdelen die beide in het dossier moeten.
Deze opdrachten maak je in duo's
1) Maak een schematische tekening van de bloedsomloop van een vis. Denk aan de tekenregels! Benoem zoveel mogelijk onderdelen van de bloedsomloop.
2) Neem de tabellen hieronder over en vul deze zo volledig mogelijk in.
|
Overeenkomsten
|
|
Bloedsomloop mens
|
Bloedsomloop vis
|
|
|
|
|
Verschillen
|
|
Bloedsomloop mens
|
Bloedsomloop vis
|
|
|
|
Hart- en vaatziekten
Hart- en vaatziekten zijn aandoeningen aan onderdelen van ons bloedvatenstelsel. Vaak ontstaat dit door verkeerde keuzes te maken. Gezond leven verkleint de kans op hart- en vaatziekten. Een gezond leefstijl met de juiste voeding en voldoende beweging helpt al heel veel.
Eindopdracht
Jullie gaan als groep een website maken op Jouwweb.nl over een hart- en vaatziekte.
Wat moeten jullie doen?
- Zoek op het internet naar verschillende hart- en vaatziekten en kies er één uit. De links hieronder van de Hartstichting en gezondheidsplein kan jullie hierbij helpen.
https://www.jouwweb.nl/
https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten?gclid=CI2HjoKVvdQCFc5sGwodnTICYw
https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/hart-en-vaatziekten/item34188
- Controleer bij de docent of de gekozen ziekte geschikt is en of geen ander groepje deze ziekte al heeft gekozen.
- Ga samen met jouw groepje naar Jouwweb.nl en bekijk de introductie filmpje om te zien hoe het werkt.
- Maak een account aan en kies een design dat jullie aanspreekt.
- Bekijk het beoordelingstabel in het mapje documenten.
- Verdeel het werk! En maak afspraken over wanneer wat af moet zijn.
- Verzamel informatie en maak jullie website.
Jullie kunnen tegelijkertijd op de website werken! Vergeet alleen niet goed op te slaan als je iets gewijzigd hebt.
Wat moet er minimaal op jullie website te vinden zijn?
- Inleiding over de ziekte
- Hoe krijg je het?
- Wat zijn de symptomen?
- Wat zijn de gevolgen?
- Kan je ermee leven? En zo ja, hoe?
- Is het medisch te verhelpen? Of zijn er andere manieren om van de ziekte af te komen?
- Uitleg belangrijke termen die bij deze ziekte horen.
- Plaatjes en filmpjes voor verdere uitleg en verduidelijking.
Belangrijkste van allemaal!
- Er moet een overzicht op jullie site staan waarop staat wie aan welke informatie gewerkt heeft.
- Daarnaast moet er een pagina zijn waarbij jullie per persoon schrijven hoe jullie vonden dat de samenwerking is verlopen. Beantwoord hierbij tenminste de volgende vragen:
1) Ben ik mijn afspraken nagekomen met de groep? Zo ja, hoe heb je dat gepland? Zo nee, waarom niet?
2) Wat zou ik de volgende keer bij zo een eindopdracht anders doen? en waarom?
3) Wat verliep heel erg goed tijdens onze samenwerking? Kan je aangeven hoe dat kwam?
Vergeet niet hierbij onder jouw stukje je naam te noteren.
Beoordeling
Als de website af is stuur je docent een mailtje met de link naar jullie website met het verzoek deze te beoordelen.
In het map documenten is het beoordelingstabel eindopdracht te vinden. Hier kun je precies zien waar de docent op zal letten bij de beoordeling.
Extra informatie
Documenten
Dames en heren,
Hier vinden jullie het afvinklijst voor het dossier en de beoordelingsrubriek van de eindopdracht. Open beide documenten en sla ze op op je computer. Ik raad jullie aan de afvinklijst voor de dossier uit te printen en voorin je mapje met opdracht te stoppen. Zo kun je zelf zien hoever je bent met je dossier.
Vraag regelmatig de docent naar je opdrachten te kijken en een opmerking te plaatsen op je afvinklijst. Zo weet je hoe een opdracht is gemaakt en kan je dit eventueel verbeteren als dat nodig is.
PowerPoint Bloedvaten
