Thema: Zintuigen, zenuwstelsel en spieren - h45

Thema: Zintuigen, zenuwstelsel en spieren - h45

Thema: Zintuigen, zenuwstelsel en spieren

Intro

Een hardloper gaat van start.
Op welke manier ontvangt hij het signaal om te gaan beginnen?
Hoe wordt het signaal verwerkt?
En hoe komen zijn benen in beweging?

Bij sporters is een optimale samenwerking tussen zenuwstelsel en spierstelsel erg belangrijk.

In de eerste module bestudeer je het animale zenuwstelsel, dat zorgt voor bewuste waarneming, willekeurige bewegingen (reflexen) en de verwerking van opgenomen informatie.
Hierbij spelen de zintuigen een belangrijke rol.

In de tweede module onderzoek je de werking van een zenuwcel van heel dichtbij.
Op welke manier wordt een prikkel omgezet in impulsen.
Hoe worden de impulsen vervoerd door je lichaam?
De werking van een zenuwcel leer je door te kijken naar een situatie waarbij het niet goed gaat.
Door het aanbrengen van elektrische prikkels met een soort ‘pacemaker’, kunnen hersenen gestimuleerd worden.
Patiënten met epilepsie of Parkinson kunnen baat erbij hebben.

In de derde module kijk je naar de samenwerking tussen de verschillende delen van het animale en autonome zenuwstelsel en de werking van het spierstelsel een sporter.

Kijk voor je nu verder gaat eerst de volgende video. Maak eventueel aantekeningen. De informatie uit de video kun je gebruiken bij het maken van de modules bij dit thema.

 


Succes!

Wat kan ik straks?

Aan het eind van dit thema:

  • beschrijf je de samenhang van de regeling van lichaamsprocessen onder andere met behulp van het principe van een regelkring.
  • beschrijf je het belang van (de samenwerking tussen)  spier-, zenuw- en hormoonstelsel.
  • beschrijf je delen van het zenuwstelsel, hun bouw, functies en werking.
  • benoem je soorten zenuwcellen aan de hand van hun functie.
  • beschrijf je de relatie tussen zintuigen en het zenuwstelsel.
  • leg je het algemene principe en de werking van een zintuig uit, met behulp van de begrippen adequate prikkel en drempelwaarde.
  • legt je uit wat het al dan niet hebben van bepaalde zintuigen betekent voor organismen.
  • benoem je de uitwendige en inwendige delen van het oog en leg je uit welke functies ze hebben.
  • beschrijf je de werking van de lens en legt een relatie tussen lensafwijkingen en corrigerende hulpmiddelen.
  • beschrijf je de bouw, werking en functie van de belangrijkste bij beweging betrokken organen van mens en dier en licht je daarbij de relatie tussen vorm en functie toe.

Deelconcepten
centraal zenuwstelsel, perifeer zenuwstelsel, autonoom (vegetatief) zenuwstelsel en animaal zenuwstelsel, grote en kleine hersenen, centra voor gevoel, beweging en voor zien in de hersenschors, hersenstam, ruggenmerg, optisch chiasma, gevoels-, schakel- en bewegingszenuwcellen, impulsgeleiding, reflexboog, pupil, lens, netvlies, staafjes, kegeltjes, gele vlek, blinde vlek, adequate prikkel, mechanische-, chemische-, licht-, temperatuur-, tast- en pijnreceptoren, lenswerking, bijziend, verziend, accommodatie, prikkels, drempelwaarde, zenuw-zintuigstelsel, synaps, neurotransmitter, Na+-kanaal, reactiesnelheid, cellen van Schwann, myelineschede, sprongsgewijze geleiding, dwarsgestreepte en gladde spieren, witte en rode spiervezels, spiercel, pees, antagonist, warming-up, cooling-down, uithoudingsvermogen, doping en EPO.

 

Wat kan ik al?

Wat weet je al over zintuigen, zenuwstelsel en spieren?
Lees de volgende Kennisbank uit de onderbouw als opfrisser voor dit thema.

Spieren - onderbouw

Prikkels en impulsen - onderbouw

Horen - onderbouw

Kijken - onderbouw

Zenuwstelsel - onderbouw

Hersenen - onderbouw


Maak de oefening om je kennis te testen.

Wat ga ik doen?

Het thema Zintuigen bestaat uit de volgende onderdelen.
In de tabel staat per activiteit hoeveel SLU je ongeveer nodig hebt.

Activiteit Aantal SLU
Inleiding  
Wat kan ik straks? 0,5
Wat kan ik al? 2
Wat ga ik doen? 0,5
Modules  
Module: Optometrist 7
Module: Pacemaker in het brein 6
Module: Klaar voor de start! 7
Afsluiting  
Samenvattend 1
Examenvragen 1
Terugkijken 0,5
Totaal: 25 à 26

Modules

Bij dit thema's horen de volgende modules.
Maak hieronder je keuze.

Module 1

Optometrist
Module 2

Pacemaker in het brein
Module 3

Klaar voor de start!

Afsluiting

Samenvattend

Kennisbanken
Hieronder de Kennisbanken bij dit thema.

Zintuigen

Indeling van het zenuwstelsel

Signalen in het zenuwstelsel

Signalen in het zenuwstelsel

Impulsen

Spieren

Examenopgaven

Je hebt in de modules veel theorie bestudeerd en veel vragen beantwoord en opdrachten gemaakt.
Als het goed is, ben je nu klaar voor het beantwoorden van een aantal examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.

Tips

 

HAVO 2017-TV1

HAVO 2017-TV1 Vraag 30

HAVO 2018-TV1

HAVO 2018-TV1 Vraag 14
HAVO 2018-TV1 Vraag 17

HAVO 2019-TV1

HAVO 2019-TV1 Vraag 3

HAVO 2021-TV1

HAVO 2021-TV1 Vraag 28

HAVO 2021-TV2

HAVO 2021-TV2 Vraag 1
HAVO 2021-TV2 Vraag 4
HAVO 2021-TV2 Vraag 5
HAVO 2021-TV2 Vraag 18

 

Meer oefenen?
Ga naar ExamenKracht en oefen ook met de nieuwste examens.
Van de examenvragen kan de voortgang worden bijgehouden op ExamenKracht.
Vraag verdere instructies aan je docent.

Extra opdracht

Terugkijken

Intro

  • Lees de intro van dit thema nog eens door.
    Vind je het een goede intro om het thema mee te beginnen?
    Past de video goed bij het thema? Waarom wel of waarom niet?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond een totale studiebelasting van 25 à 26 SLU.
    Ben je meer of minder tijd met het thema bezig geweest?
    Met welke module ben je het langst bezig geweest? En met welke het kortst?
  • Herhaling
    Heb je voor je aan de modules begon de toets bij 'Wat kan al?' gemaakt?
    Wist je het meeste nog? Aan welke herhaling heb je het meest gehad?
  • Inhoud
    Het thema bestaat uit drie modules. Welke module vond je het leukst om te doen?
    En welke vond je het minst leuk? Schrijf op waarom je deze opdracht niet zo leuk vond.
  • Examenvragen
    Je hebt de examenvragen gemaakt.
    Ging het goed? Had je de theorie uit de modules nodig om de vragen te kunnen maken?

  • Het arrangement Thema: Zintuigen, zenuwstelsel en spieren - h45 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2022-03-15 12:23:06
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Dit thema Zintuigen, zenuwstelsel en spieren is ontwikkeld door medewerkers van StudioVO. Bij het ontwikkelen van het materiaal is gebruik gemaakt van of wordt verwezen naar materiaal van de volgende websites:

    www.schooltv.nl www.youtube.com www.bioplek.org www.wikipedia.org


    Fair Use
    In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content .

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor biologie voor havo leerjaar 4/5. Dit thema heet zintuigen, zenuwstelsel en spieren. Aan het eind van dit thema: beschrijf je de samenhang van de regeling van lichaamsprocessen onder andere met behulp van het principe van een regelkring. beschrijf je het belang van (de samenwerking tussen) spier-, zenuw- en hormoonstelsel. beschrijf je delen van het zenuwstelsel, hun bouw, functies en werking. benoem je soorten zenuwcellen aan de hand van hun functie. beschrijf je de relatie tussen zintuigen en het zenuwstelsel. leg je het algemene principe en de werking van een zintuig uit, met behulp van de begrippen adequate prikkel en drempelwaarde. legt je uit wat het al dan niet hebben van bepaalde zintuigen betekent voor organismen. benoem je de uitwendige en inwendige delen van het oog en leg je uit welke functies ze hebben. beschrijf je de werking van de lens en legt een relatie tussen lensafwijkingen en corrigerende hulpmiddelen. beschrijf je de bouw, werking en functie van de belangrijkste bij beweging betrokken organen van mens en dier en licht je daarbij de relatie tussen vorm en functie toe.
    Leerniveau
    HAVO 4; HAVO 5; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Bouw en werking van het oog; Beweging; Interactie; Biologie; Zintuigen; Instandhouding; Bouw en werking van spieren en botten; Waarneming; Zenuwstelsel; Hormonale regulatie, verband met homeostase en met zintuig- en zenuwstelsel; Regeling;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    22 uur en 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, biologie, havo 4/5, hormoonstelsel, lichaamsprocessen, spieren, stercollectie, zenuwstelsel, zintuigen
  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van