Thema: Evolutie - v456

Thema: Evolutie - v456

Thema Evolutie

Intro

Evolutie en Darwin
Dit thema gaat over evolutie en over Darwin. De ideeën die Darwin in 1859 presenteerde over de manier waarop het leven op aarde zich ontwikkeld zou kunnen hebben, reiken veel verder dan de biologie: ze zijn inmiddels een belangrijk onderdeel van ons wereldbeeld.

In de volgende video zie je verschillende evolutietheorieën. Bespreek na het kijken met een klasgenoot of je snapt waarom de theorie van Darwin zo baanbrekend was voor zijn tijd.

Video: Evolutietheorieën


Darwin maakte duidelijk dat er tussen mens en dier geen kloof bestaat, maar dat wij onderdeel zijn van het grote geheel van de biosfeer. Hij maakte aannemelijk dat alle organismen die nu leven, afstammen van eerder levende voorouders. Hij ontwikkelde een theorie over de manier waarop het evolutionaire proces zou hebben plaatsgevonden.

Darwins theorie is inmiddels door vele wetenschappers getoetst en verder aangevuld. Niet alleen de moderne biologie, maar ook bijvoorbeeld de geneeskunde, de sociale wetenschappen, de psychologie of de taalwetenschappen maken gebruik van de denkwijze die hij heeft ontwikkeld.

Taalwetenschappen:

In dit thema kijken we naar een paar voorbeelden van evolutiebiologie.
De eerste module gaat over het verwantschap tussen mensen.
In de tweede module houd je je bezig met de afstamming van soorten en het construeren van stambomen en in de derde module bekijk je verschillende toepassingen van de evolutietheorie in de gezondheidszorg.

Wat ga ik leren?

Aan het eind van dit thema:

  • beschrijf je wat een populatie is en welke emergente eigenschappen een populatie kan hebben.
  • leg je uit waardoor genfrequenties in een populatie kunnen veranderen.
  • leg je uit hoe door natuurlijke selectie en genetic drift populaties van elkaar gaan verschillen en nieuwe soorten kunnen ontstaan.
  • beschrijf je de overeenkomsten en verschillen tussen natuurlijke en kunstmatige selectie.
  • leg je uit hoe de genetische variatie (zowel in fenotype als genotype) in populaties in tijd en ruimte kan veranderen.
  • geef je verwantschap en afstamming van soorten weer in de vorm van een cladogram.

Deelconcepten
Populatie, genotype, fenotype, emergente eigenschap, fitness, selectiedruk, soort, natuurlijke selectie, seksuele selectie, eilandtheorie, founder effect, flessenhalseffect, geslacht, cladogram, clade, taxon, homologie, analogie, genetic drift, co-evolutie, sympatrische en allopatrische soortvorming, mutatie, recombinatie, adaptatie.

Wat kan ik al?

Wat weet je al over Evolutie? Lees het volgende onderwerp uit de Kennisbank onderbouw:

Evolutie - onderbouw


Maak nu de oefening om je kennis te testen.

Wat ga ik doen?

Het thema Evolutie bestaat uit de volgende onderdelen.
In de tabel staat per activiteit hoeveel SLU je ongeveer nodig hebt.

Activiteit

Aantal SLU

Inleiding

 

Wat kan ik straks?

0,5

Wat kan ik al?

2

Wat ga ik doen?

0,5

Modules

 

Module: Verwant of niet verwant

10

Module: Een nieuwe soort

8

Module: Dokter Darwin

8

Afsluiting

 

Samenvattend

1

Examenvragen

1

Terugkijken

0,5

Totaal:

31 à 32

Modules

Bij dit thema's horen de volgende modules.
Maak hieronder je keuze.

Module 1

Verwant of niet verwant
Module 2

Een nieuwe soort
Module 3

Dokter Darwin

Afsluiting

Samenvattend

Hier vind je de Kennisbanken die in de verschillende modules aan bod zijn gekomen:

Lamarck

Darwin en darwinisme

Mutaties

De frequentie van allelen in een populatie

Evolutietheorieën

Ordening volgens Linnaeus

Verwantschap

Soortvorming

Ontwikkeling van het leven

Examenopgaven

Je hebt in de modules veel theorie bestudeerd en veel vragen beantwoord en opdrachten gemaakt.
Als het goed is, ben je nu klaar voor het beantwoorden van een aantal examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.

Tips

 

VWO 2016-TV1

VWO 2016-TV1 Vraag 27

VWO 2018-TV1

VWO 2018-TV1 Vraag 18
VWO 2018-TV1 Vraag 32
VWO 2018-TV1 Vraag 35

VWO 2019-TV1

VWO 2019-TV1 Vraag 18

VWO 2021-TV1

VWO 2021-TV1 Vraag 21
VWO 2021-TV1 Vraag 28

VWO 2021-TV2

VWO 2021-TV2 Vraag 22

VWO 2021-TV3

VWO 2021-TV3 Vraag 9
VWO 2021-TV3 Vraag 16

 

Meer oefenen?
Ga naar ExamenKracht en oefen ook met de nieuwste examens.
Van de examenvragen kan de voortgang worden bijgehouden op ExamenKracht.
Vraag verdere instructies aan je docent.

Extra opdracht

Noteer een aantal onderwerpen die tot nu toe bij biologie zijn behandeld.
Maak voor elk onderwerp een toetsvraag waarin zowel dat onderwerp als evolutie worden getoetst.

Terugkijken

Reflectie
Kijk nog eens naar de voorkennis toets.
Op welke vragen geef je nu een ander antwoord?
Welk(e) misconcept (en) bracht je de eerste keer tot een onjuist antwoord?

Intro

  • Lees de intro van dit thema nog eens door.
    Vind je het een goede intro om het thema mee te beginnen?
    Past de video goed bij het thema? Waarom wel of waarom niet?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond een totale studiebelasting van 31 à 32 uur
    Ben je meer of minder tijd met het thema bezig geweest?
    Met welke module ben je het langst bezig geweest? En met welke het kortst?
  • Herhaling
    Kijk nog eens naar de voorkennis toets.
    Op welke vragen geef je nu een ander antwoord?
    Welk(e) misconcept (en) bracht je de eerste keer tot een onjuist antwoord?
  • Inhoud
    Het thema bestaat uit drie modules. Welke module vond je het leukst om te doen?
    En welke vond je het minst leuk? Schrijf op waarom je deze opdracht niet zo leuk vond.
  • Examenvragen
    Veel examenvragen bij dit thema. Heb je ze allemaal gemaakt?
    Ging het goed? Had je de theorie uit de modules nodig om de vragen te kunnen maken?

  • Het arrangement Thema: Evolutie - v456 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2022-03-16 16:44:15
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Dit thema Evolutie is ontwikkeld door medewerkers van StudioVO. Bij het ontwikkelen van het materiaal is gebruik gemaakt van of wordt verwezen naar materiaal van de volgende websites:

    www.schooltv.nl www.youtube.com www.bioplek.org www.wikipedia.org


    Fair Use
    In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content .

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor biologie voor vwo leerjaar 4/5/6. Dit thema heet evolutie. Aan het eind van dit thema: beschrijf je wat een populatie is en welke emergente eigenschappen een populatie kan hebben. leg je uit waardoor genfrequenties in een populatie kunnen veranderen. leg je uit hoe door natuurlijke selectie en genetic drift populaties van elkaar gaan verschillen en nieuwe soorten kunnen ontstaan. beschrijf je de overeenkomsten en verschillen tussen natuurlijke en kunstmatige selectie. leg je uit hoe de genetische variatie (zowel in fenotype als genotype) in populaties in tijd en ruimte kan veranderen. geef je verwantschap en afstamming van soorten weer in de vorm van een cladogram.
    Leerniveau
    VWO 6; VWO 4; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Biodiversiteit; Biologie; Evolutie; Soortvorming; Geschiedenis van het leven;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    32 uur en 40 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, biologie, cladogram, fenotype, genetische variatie, genotype, kunstmatige selectie, natuurlijke selectie, stercollectie, vwo4/5/6
  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van