In voedingsmiddelen zitten verschillende voedingsstoffen. Daarover heb je in de onderbouw al veel geleerd.
Maar wat is ook alweer het verschil tussen de verschillende voedingsstoffen?
En welke functies hebben ze?
De volgende video frist je geheugen op. Ga daarna verder met de rest van de module.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze module kun je:
de voedingsstoffen noemen.
de verschillende functies (bouwstoffen, brandstoffen, beschermende stoffen en reservestoffen) van voedingsstoffen onderscheiden.
duidelijk maken wat het verschil is tussen een voedingsstof en een voedingsmiddel.
omschrijven wat de 'Schijf van Vijf' is en van voedingsmiddelen aangeven bij welke groep van de 'Schijf van Vijf' ze horen.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je bestudeert het Kennisbankitem dat past bij dit onderdeel en test je kennis.
Stap 2
Maak de oefening over productinformatie.
Stap 3
Doe het onderzoek 'Aantonen van ijzer'.
Stap 4
Onderzoek of er in bepaalde voedingsmiddelen glucose zit.
Stap 5
Ga aan de slag met de 'Schijf van Vijf'.
Stap 6
Schrijf voor jezelf op hoe je (nog) gezonder kunt lunchen.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort deze module.
Examenopgaven
Maak de examenopgaven die passen bij de module.
Terugkijken
Terugkijken op de module.
Tijd
Voor deze opdracht heb je drie lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Kennisbank
Alle producten die je eet zijn voedingsmiddelen.
In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen.
Voedingsstoffen zijn de bruikbare bestanddelen van voedingsmiddelen.
Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Op de verpakking van een voedingsmiddel moet staan wat er precies in het voedingsmiddel zit.
Bekijk de verpakking van minimaal drie voedingsmiddelen.
Noteer van elk voedingsmiddel:
De voedingsstoffen die in dit product zitten
De energiewaarde van het product in kCal of kJoule per 100 gram.
Ingrediënten die in dit product zijn verwerkt. Noteer de eerste drie.
De E-nummers die in het product zitten. Noteer de eerste drie.
Stap 3: IJzer in Cornflakes
IJzer is een mineraal wat het lichaam onder andere nodig heeft om rode bloedcellen te maken.
In de aflevering 'ijzer' van donderdag 15 oktober 2009 liet het programma Keuringsdienst van Waarde van de KRO zien dat er in sommige merken Cornflakes wel heel veel ijzer zit.
Je gaat nu zelf onderzoeken in welk merk cornflakes de fabrikant extra ijzer heeft toegevoegd.
Onderzoek Aantonen van ijzer
Werk samen met een klasgenoot.
Download de onderzoeksopzet Aantonen van ijzer. Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).
Lees de onderzoeksopzet een keer helemaal door.
Zoek de benodigdheden bij elkaar.
Maak gebruik van de informatie in de Gereedschapskist.
Voer het onderzoek uit zoals beschreven onder de werkwijze.
Maak het onderzoeksverslag.
Beoordeel eerst samen het onderzoeksverslag.
Laat het verslag vervolgens beoordelen door jullie docent.
Schrijf je een verslag van een onderzoek voor biologie of NaSk, dan wordt dit een natuurwetenschappelijk verslag genoemd. Het is hierbij vooral belangrijk dat het doel van je onderzoek en de manier waarop je het uitvoert zo duidelijk mogelijk wordt weergegeven. Het schrijven van zo’n verslag gebeurt in verschillende stappen.
Stap 4: Glucose aantonen
Voor de meeste voedingsmiddelen is heel nauwkeurig uitgezocht welke voedingsstoffen erin zitten.
Dit staat op de verpakking vermeld.
Je onderzoekt of er in bepaalde voedingsmiddelen glucose zit.
Onderzoek Aantonen van glucose
Download de onderzoeksopzet Aantonen van glucose. Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).
Lees de onderzoeksopzet een keer helemaal door.
Zoek de benodigdheden bij elkaar.
Maak gebruik van de informatie in de Gereedschapskist.
Voer het onderzoek uit zoals beschreven onder de werkwijze.
Maak het onderzoeksverslag.
Beoordeel eerst samen het onderzoeksverslag.
Laat het verslag vervolgens beoordelen door jullie docent.
Schrijf je een verslag van een onderzoek voor biologie of NaSk, dan wordt dit een natuurwetenschappelijk verslag genoemd. Het is hierbij vooral belangrijk dat het doel van je onderzoek en de manier waarop je het uitvoert zo duidelijk mogelijk wordt weergegeven. Het schrijven van zo’n verslag gebeurt in verschillende stappen.
Stap 5: Schijf van vijf
In groepjes.
Organiseer een lekkere en gezonde lunch met de klas.
Elk groepje maakt een gerecht voor 4 personen (of meer in overleg met je docent).
Zoek een recept op dat jullie willen gaan maken.
Spreek met de klas af wie welk gerecht gaat maken, zodat de lunch samen alle voedingsstoffen bevat.
Noteer welke ingrediënten je nodig hebt en hoeveel.
Spreek met je docent het budget af en wie voor de boodschappen zorgt.
Spreek met je docent af waar je het gerecht gaat maken.
Maak het gerecht.
Maak hierbij een kaartje met daarop de productinformatie:
Welke voedingsstoffen zitten erin?
Bevat het gerecht vezels?
Welke ingrediënten zijn erin verwerkt?
Maak een foto van het gerecht met het kaartje.
Bewaar het kaartje en het recept voor de module Wat gebruik je van een plant?
Eet smakelijk!
Stap 6: Lunchen
Eet jij eigenlijk voldoende om voldoende energie te hebben?
Of eet je teveel of te weinig?
En krijg je alle voedingsstoffen die je nodig hebt binnen?
Check wat jij nodig hebt. Zoek het uit bij het Voedingscentrum.
Afronding
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Voedingsmiddelen
Alle producten die je eet.
Voedingsstoffen
Bruikbare delen in voedingsmiddelen (voedsel); voedingsstoffen worden direct opgenomen in de darmen of verteerd tot stoffen die kunnen worden opgenomen in de darmen.
Bouwstoffen
Voedingsstoffen met als functie: opbouw, herstel en groei van organismen. Bijvoorbeeld: eiwitten, vetten en water.
Brandstoffen
Voedingsstoffen met als functie: leveren van energie door verbranding. Bijvoorbeeld: koolhydraten en vetten en in mindere mate eiwitten.
Reservestoffen
Voedingsstoffen die dienen als reservestof. Bijvoorbeeld: vetten.
Beschermende stoffen
Voedingsstoffen met als functie: weerstand tegen ziektes vergroten. Bijvoorbeeld: mineralen en vitaminen.
Eiwitten
Voedingsstoffen die vooral dienen als bouwstoffen. Pas wanneer de koolhydraten en vetten opgebruikt zijn, worden ook eiwitten gebruikt als brandstof.
Koolhydraten
Voedingsstoffen die vooral dienen als brandstof, maar ook als bouwstof en reservestof gebruikt worden. Koolhydraten zijn ontstaan uit glucose. Bijvoorbeeld: suiker, zetmeel en cellulose.
Vetten
Voedingsstoffen die vooral als brandstof en reservestof dienen, maar ook als bouwstof kunnen worden gebruikt. Wanneer de koolhydraten opgebruikt zijn, worden vetten gebruikt als brandstof.
Water
Belangrijke bouwstof voor organismen die ontstaat bij verbranding van glucose en die nodig is voor de fotosynthese van planten.
Mineralen
Stoffen die in kleine hoeveelheden voorkomen in eten en drinken en die werken als beschermende stof: ze zorgen ervoor dat je gezond blijft. Ze leveren geen energie. Bijvoorbeeld: ijzer en zout.
Vitaminen
Stoffen die in kleine hoeveelheden voorkomen in eten en drinken en die werken als beschermende stof: ze zorgen ervoor dat je gezond blijft. Ze leveren geen energie. Bijvoorbeeld: vitamine C.
Schijf van vijf
Hulpmiddel opgesteld door het Voedingscentrum dat je kunt gebruiken bij het kiezen van gezonde voeding. Eet elke dag iets uit alle vijf vakken; van de grootste vakken moet je het meeste eten.
Ballaststoffen
Onverteerbare resten van plantaardig voedsel; deze voedingsvezels zijn belangrijk voor het goed werken van de darm en verlaten je lichaam met de ontlasting.
Examenopgaven
Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je (met behulp van de Schijf van Vijf) duidelijk maken wat het verschil is tussen een voedingsstof en een voedingsmiddel?
Hoe ging het?
Tijd
Heb je alle stappen binnen de 3 uur kunnen afronden?
Inhoud
Had je al eens met de Schijf van Vijf gewerkt?
Eet je altijd al heel gezond? Schrijf één ding waar je beter op gaat letten.
Begrippenlijst
Een hele lange begrippenlijst. Kijk of alle begrippen erin staan.
Examenopgaven
Heb je alle examenopgaven gemaakt? Ging het goed?
Het arrangement Voedingsstoffen en voedingsmiddelen vmbo-b34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor basisberoepsgerichte leerweg, leerjaar 3 en 4. Dit is thema 'cornflakes'. Het onderwerp van deze les is: Voedingsstoffen en voedingsmiddelen. In deze les wordt besproken wat de verschillende voedingstoffen zijn (koolhydraten, vetten, eiwitten, mineralen, vitaminen en water) en kan je de verschillende functies van de voedingstoffen onderscheiden (bouwstoffen, brandstoffen, beschermende stoffen en reservestoffen). Ook komt aan bod wat het verschil is tussen voedingstoffen en voedingsmiddelen, wat de schijf van vijf is en welke voedingsmiddelen bij welke groep horen.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor basisberoepsgerichte leerweg, leerjaar 3 en 4. Dit is thema 'cornflakes'. Het onderwerp van deze les is: Voedingsstoffen en voedingsmiddelen. In deze les wordt besproken wat de verschillende voedingstoffen zijn (koolhydraten, vetten, eiwitten, mineralen, vitaminen en water) en kan je de verschillende functies van de voedingstoffen onderscheiden (bouwstoffen, brandstoffen, beschermende stoffen en reservestoffen). Ook komt aan bod wat het verschil is tussen voedingstoffen en voedingsmiddelen, wat de schijf van vijf is en welke voedingsmiddelen bij welke groep horen.
In voedingsmiddelen zitten verschillende voedingsstoffen. Daarover heb je in de onderbouw al veel geleerd.
Aan het eind van deze module kun je:
Alle producten die je eet zijn voedingsmiddelen.
Op de verpakking van een voedingsmiddel moet staan wat er precies in het voedingsmiddel zit.
IJzer is een mineraal wat het lichaam onder andere nodig heeft om rode bloedcellen te maken.
Download de onderzoeksopzet 
In groepjes.
Eet jij eigenlijk voldoende om voldoende energie te hebben?
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
Kan ik wat ik moet kunnen?
