Mediawijsheid Maatschappelijke Zorg
Als je stage loopt met een doelgroep in de Maatschapplijke Zorg, krijg je te maken met multi media, de voor- en nadelen van Social Media en allerlei nieuwe snufjes in de zorg, de zogenaamde domotica.
In dit arrangement maak je kennis met deze (nieuwe) mogelijkheden maar leer je ook na te denken over bijvoorbeeld de gevaren voor de verschillende doelgroepen.
Opbouw van de lessenserie
De beroepsgerichte leerlijn Mediawijsheid Maatschappelijke Zorg is opgebouwd uit 9 lessen van elk 90 minuten.
Deze leerlijn is geschreven in opdracht van Mediawijzernet en Kennisnet.
De lessen zijn gemaakt op basis van de 10 mediawijsheid competenties opgesteld door Mediawijzet.net. Bij de extra informatie kunt u deze Mediawijsheid competenties vinden.
In elke les vind je allerlei materiaal om zelf je les mee samen te stellen. Er zitten artikelen, filmpjes en oefeningen in, en ik heb PowerPoints toegevoegd die je zelf natuurlijk kunt aanpassen.
In de eerste drie lessen worden de studenten zelf "mediawijzer" gemaakt, er vindt een bewustwording plaats over de veranderingen in de maatschappij door de digitalisering. Ook de gevolgen er van voor de doelgroepen van de opleiding Maatschappelijke Zorg komen aan de orde. Vervolgens gaan er drie lessen deze doelgroepen zelf, per doelgroep wordt er gekeken naar de mogelijkheden en gevaren van digitalisering. Het werken met ICT en digitalisering in de zorg, bijvoorbeeld het maken van digitale zorgplannen komt in de zevende les aan de orde.
Les acht gaat over de toepassing van domotica in de zorg en in week negen staat er een bezoek aan een "huis van de toekomst" op het programma.
Als eindopdracht kan de docent er voor kiezen om de studenten een (digitaal) portfolio te laten maken die na afloop door de docent wordt beoordeeld op volledigheid en inhoud. Kies van te voren welke opdrachten daar in moeten zitten en bespreek de eindopdracht meteen aan het begin zodat de studenten weten waar ze naartoe werken.
U bent vrij de lessen in te korten, opdrachten weg te laten of juist toe te voegen. Gebruik de lessen zo dat ze goed aansluiten bij de student en het werkveld.
Voor het maken van deze lessen serie heb ik gebruik gemaakt van materiaal dat ontwikkeld is door partijen met een zeer betrouwbare achtergrond en gebaseerd is op degelijk onderzoek. U kunt de bronnen terug vinden bij de teksten of de linken verwijzen naar de site van de ontwikkelaars.
De lessen zijn ook gekoppeld aan de database van mbomediawijs.nl
Maker van de Wiki
Ik ben Ilse van der Meij, ik ben 8 jaar werkzaam als docent bij het Nova College, unit Zorg en Welzijn, en daarvoor heb ik 20 jaar gewerkt in diverse functies binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.
In de acht jaar dat ik werkzaam ben als docent heb ik de snelle ontwikkeling van ict mogelijkheden en sociale media op de voet gevolgd. Ik heb een leerlijn ICT vaardigheden voor docenten gevolgd bij het Centrum voor Nascholing en probeer mij zelf en mijn collega's op de hoogte te houden van alle nieuwe mogelijkheden.
Ook in de praktijk waar onze studenten van de opleiding Maatschappelijk Zorg werken, zijn er steeds meer mogelijkheden voor het gebruik van ICT en sociale media, maar wordt men zich ook steeds meer bewust van de nadelen ervan.
Deze mogelijkheden en eventuele nadelen heb ik aan de orde gesteld in het arrangement voor Wikiwijs en MBOmediawijs.
Mocht je feedback willen geven hierop of heb je mooie aanvullingen dan kun je me hier altijd over mailen: imeij@novacollege.nl
Ik hoop dat je veel plezier en inspiratie haalt uit deze leerlijn!
Ilse van der Meij
De tien competenties van Mediawijsheid
Lesformulieren per les
Lesformulier les 1
Lesformulier les 2
Lesformulier les 3
Lesformulier les 4
Lesformulier les 5
Lesformulier les 6
Lesformulier les 7
Lesformulier les 8 en 9
les 1: hoe "mediawijs" ben jij?
Les 1: Media wijsheid
Overal om ons heen zien we “digitalisering”, veranderingen in de maatschappij door de invloed van informatie- en communicatietechnologie (ICT). Als je als honderdjarige terug zou kijken op je leven kun je je bijna niet voorstellen wat er op dit gebied allemaal is gebeurd. Alleen al op het gebied van communicatie gaat alles razendsnel, kijk maar eens naar de ontwikkeling van de telefoon!
Het biedt ons ontzettend veel kansen, we kunnen alles veel sneller en beter dan vijftig jaar geleden bijvoorbeeld. In de maatschappij zien we dat deze veranderingen grote gevolgen hebben op bijvoorbeeld ons werk, vrije tijd en onze contacten. We staan niet altijd stil bij de nadelen ervan, en soms zelfs de gevaren.
In deze les gaan we eens kijken naar wat digitalisering voor ons leven betekent, en de volgende lessen gaan we dit koppelen aan de gevolgen voor de doelgroepen in de Maatschappelijke zorg.
PowerPoint les 1
PowerPoint bij les 1: hoe mediawijs ben jij??
Links naar pagina's
Website over privacy en beveiliging op internet
Op deze site zie je wat je kunt doen om je eigen privacy op het internet te beveiligen.
fimpjes
Filmpje: Veranderingen zorgen voor vooruitgang
Filmpje: de geschiedenis van de telefoon
Hoe dacht men in 1999 over het gebruik van de mobiele telefoon?
les 2: Gamen
Les 2: games
Eén van de ontwikkelingen van digitalisering is het ontstaan van games, al dan niet online. Oudere generaties groeiden op met bord- en kaartspelletjes, maar opeens waren daar de ‘games’ op bijvoorbeeld de game boy of PSP. Inmiddels speelt bijna iedereen wel eens een spelletje op zijn smartphone of op de tablet en PlayStation. Soms mondt dit uit in een verslaving en spelen mensen dagen en nachten lang hun favoriete spel, samen met anderen op het internet.
Hoeveel speel je zelf, en wat zijn de gevaren voor kwetsbare doelgroepen zoals mensen met een lichte verstandelijke beperking?
Welke spelletjes zijn er zoal en kun je dit ook inzetten om iets te leren?
In deze les gaan we hier dieper op in!
Opdracht bij les 2: beoordeel een game
PowerPoint les 2
Powerpoint bij les 2: gamen
Links naar pagina's
Artikel over jongeren en gameverslaving
Zelftest over gameverslaving
Artikel: Jongens vooral vatbaar voor gameverslaving
Artikel: Kinderen en gameverslaving
fimpjes
Korte film over de game "pony-place"
Film: Het gamegedrag van Alex, 13 jaar
les 3: digitalisering van de maatschappij, de gevolgen voor de doelgroepen
Les 3:
Dat de maatschappij snel verandert en wat de betekenis daarvan is voor onszelf, hebben we in de eerste les al een beetje ervaren.
Ook voor de doelgroepen in de MZ heeft dit betekenis, in positieve en soms negatieve zin. In de les gaan we zelf in groepjes uitzoeken wat de gevolgen per doelgroep zijn. We maken hierover een kleine presentatie.
Opdracht bij les 3: De klas wordt in groepen opgedeeld en gaat per doelgroep een digitale muurkrant maken. In deze muurkrant geven ze de activiteiten weer waarbij ze het internet moeten of kunnen gebruiken. Het gaat om de volgende doelgroepen:
1)ouderen,
2) LVG,
3)cliënten met lichamelijke beperking,
4)cliënten met een verstandelijke beperking
- Ze geven zowel de voordelen als de nadelen van de digitalisering weer voor hun doelgroep.
- Ze zoeken er afbeeldingen, interessante sites en een filmpje met voordelen en een filmpje met nadelen voor de doelgroep.
- Tools: Glogster, Prezi, Padlet etc.
PowerPoint les 3
PowerPoint voor de les 3: digitalisering van de maatschappij
Links naar pagina's
Artikel over de nadelen van digitalisering voor mensen met een verstandelijke beperking
fimpjes
Reclame over digitalisering en hoeveel gemak dat geeft
Filmpje: Voorbeeld van een voordeel van digitalisering voor ouderen
documentaire over "altijd online zijn" en de nadelen er van
les 4: digitalisering, wat betekent dat voor de doelgroep "ouderen"?
Les 4: digitalisering en de gevolgen voor ouderen
Stel, je oma of opa wordt honderd jaar deze week. Het is bijna niet voor te stellen wat hij of zij dan aan veranderingen heeft meegemaakt, nog los van alle heftige gebeurtenissen al oorlogen en crisissen. En zeker de laatste jaren gaat het enorm snel allemaal.
Sommige ouderen proberen bij te blijven op het gebied van digitalisering en werken op de computer en gebruiken sociale media. Maar voor velen is het erg ingewikkeld en zij willen of kunnen hier niet aan meedoen. Wat betekent dit voor hen? Wat mis je als je hier niet in bij blijft, kun je dan nog wel goed meedoen in deze maatschappij? En wat levert het op voor ouderen, dat je nu voor heel veel zaken bijvoorbeeld niet meer de deur uit moet?
In deze les gaan we kijken naar de voor- en nadelen voor deze doelgroep.
Opdracht: Zoek een geweldige app voor ouderen
Opdracht: ICT bij ouderen.
Opdracht: Twee casussen
PowerPoint les 4
PowerPoint bij les 4: digitalisering en ouderen
Links naar pagina's
Seniorenweb, een pagina over ict gebruik voor ouderen
Pagina over jongeren die ouderen helpen bij ICT
Pagina over het ICT gebruik van ouderen
Een digitaal levensboek maken
Een magisch, interactief schilderij maken met dementerende ouderen
Een zorgrobot voor ouderen, wat is dat?
fimpjes
Filmpje: Meneer Strubbe, deel 1
Filmpje: Meneer Strubbe, deel 2
Filmpje: Ouderen op sociale media
les 5: digitalisering en mensen met een (lichte) verstandelijke beperking
Les 5: Mensen met een (lichte) verstandelijke beperking zijn een kwetsbare doelgroep. Sociale media en games hebben soms op hen een grote aantrekkingskracht maar doordat ze zich niet altijd kunnen realiseren wat de gevaren zijn, gaat het gebruik nog weleens mis.
Natuurlijk zijn er ook grote voordelen voor deze doelgroep zoals digitale communicatiemiddelen, e-learning mogelijkheden en speciaal ontwikkelde internetsites voor bijvoorbeeld “dating”.
In deze les komen de voor- en nadelen aan de orde en zien we vele toepassingen van digitalisering voor deze doelgroep.
Opdracht:
Zoek zelf een site op internet die geschikt is voor mensen met een verstandelijke beperking
Opdracht:
Zoek op internet naar artikelen, sites of filmpjes op internet. De helft van de klas zoekt naar voordelen, andere helft naar de nadelen van de ontwikkeling van media en ict mogelijkheden voor mensen met een verstandelijke beperking .. Maak er een presentatie van.
We bekijken met elkaar wat jullie hebben gevonden.
PowerPoint les 5
Powerpoint bij les 5: digitalisering en mensen met een (lichte) verstandelijke beperking.
Links naar pagina's
Dating site voor mensen met een verstandelijke beperking
my-mate.nl, een oefenpagina voor dagelijkse activiteiten
Mpower, een website over zelfstandig wonen
Oefenen.nl, een pagina waar je allerlei dagelijkse vaardigheden kunt oefenen
Williwwebwijs, een internetpagina waar alles over het internet eenvoudig wordt uitgelegd
Een site voor e-learning voor mensen met een verstandelijke beperking
Steffie, een internetsite om mensen met een beperking te helpen bij digitalisering
Artikel over het digitale "heen-en-weer schriftje"
Site voor mensen met een verstandelijke beperking
fimpjes
Filmpje over webcam misbruik
Filmpje dat waarschuwt tegen het delen op internet van gevoelige (sexuele) informatie
Hacken van naaktfoto's, een reactie
Engels gesproken filmpje over het verkeerd gebruik van Snapchat
filmpje over digitaal pesten
Peter R. de Vries heeft een programma over internetpesten.
les 6: digitalisering en mensen met een lichamelijke beperking
Les 6: digitalisering en mensen met een lichamelijke beperking.
Mensen met een lichamelijke beperking zijn de waarschijnlijk de eerste groep mensen waarbij allerlei digitale hulpmiddelen zijn toegepast. Doordat zij verstandelijk begrijpen hoe je deze kunt gebruiken zijn er heel veel materialen ontwikkeld om hen te helpen zo zelfstandig mogelijk te leven.
Computers en I-pads worden vaak ingezet om hen te ondersteunen, denk bijvoorbeeld aan spraakcomputers en andere communicatiemiddelen.
Bij bijvoorbeeld mensen met niet aangeboren hersenletsel (NAH) zie je dat er veel met digitale middelen gewerkt. Zelfs apparatuur die mensen helpt om hun motoriek te ondersteunen zijn digitaal ontwikkeld, tot en met een robotpak die verlamde mensen helpt lopen.
ict en lichamelijke beperking
Opdracht bij les 6: Er zijn verschillende soorten lichamelijke beperkingen, die allemaal weer om andere soorten ondersteuning vragen.
In vier groepen ga je aan de gang met de volgende opdracht:
Je gaat werken met één van de volgende doelgroepen in een woonvoorziening. Je hebt een grote som subsidie gekregen om de ruimte en de kamers in te richten en dan vooral met elektronische - en ict middelen. Ga op zoek naar wat er te koop is voor deze doelgroepen om hen te ondersteunen en richt de woonruimte en hun eigen kamers hier mee in, of koop persoonlijke hulpmiddelen.
De doelgroepen zijn:
- Mensen met een visuele beperking.
- Mensen met een auditieve beperking die ook niet kunnen praten.
- Mensen met een dwarslaesie, die vanaf hun middel verlamd zijn.
- Mensen die zwaar spastisch zijn, in een rolstoel zitten en hun armen en benen niet goed kunnen gebruiken.
Je presenteert jouw ideeen middels een mooie presentatie, gebruik een ict tool naar keuze.
PowerPoint les 6
PowerPoint bij les 6: digitalisering en mensen met een lichamelijke beperking
Links naar pagina's
ICT toepassingen voor mensen met een beperking
Project Icarus, dagbesteding en werk voor jongeren met een licamelijke beperking
Ikkies.nl is een programma die mensen met een beperking helpt bij het gebruik van een computer
IKKies Z11 is een software programma dat mensen met een verstandelijke en of motorische beperking in staat stelt zelfstandig een computer te gebruiken en is het resultaat van een samenwerking tussen NoXqs en Driestroom
fimpjes
"Ongehinderd Den haag"
Filmpje: Supermario in een rolstoel
Les 7: toepassing van digitalisering in de zorg
Les 7, digitalisering in de zorg:
Ook organisaties in zorg moeten hard werken om alle ontwikkelingen op het gebied van digitalisering bij te houden. Zonder goede website en facebookpagina tel je niet mee, en deze moet aan allerlei eisen voldoen. Daarnaast biedt het ook hier heel veel kansen, bijvoorbeeld om je aan een breder publiek te laten zien.
Ook de toepassingen van digitale middelen zorgen ervoor dat bijvoorbeeld behandelings- of zorgplannen veel sneller en beter opgezet en bijgehouden kunnen worden. Een gastspreker die met deze plannen werkt kan hier het e.e.a. over laten zien.
ict en zorg
Opdracht bij les 7
Opdracht Onderzoek stage bedrijven en Sociale Media
Onderzoek het sociale mediagebruik van een stage instelling waar je als MZ-er stage kunt lopen of van de instelling waar jij stage loopt/gaat lopen. .
Presenteer je onderzoek met PowerPoint of Prezi en verwerk hierin onderstaande vragen.
Bij sociale media kun je denken aan: de website van de organisatie, Weblog, YouTube, Facebook, Twitter, LinkedIn, Google+, Vimeo, Instagram, etc.
- Geef eerst in het kort een inleiding over het bedrijf/ de instelling
Naam, doelstelling bedrijf, doelgroep, werkzaamheden, medewerkers, grootte etc.
- Van welke sociale media maken zij gebruik ? Maak screenshots van de voorpagina’s/ profielpagina
- Noem de doelen waarvoor het bedrijf de verschillende sociale media inzet, maak dit duidelijk aan de hand van screenshots. (Denk aan communicatie met doelgroep, forum, e-mail, chatten of videocontact met klanten, fondsenwerving, vacatures, nieuws verspreiden, voorlichting etc.)
- Plaats (embed) in je PowerPoint zo mogelijk een video die over de organisatie gaat. Kun je geen video over de organisatie vinden, embed dan een andere video die wel met het onderwerp te maken heeft.
- Wat vind je goed aan hoe het bedrijf de sociale media inzet? Maak duidelijk aan de hand van voorbeelden.
- Wat vind je minder goed , noem punten ter verbetering
- Noem minimaal 3 punten hoe dit bedrijf sociale media zou kunnen inzetten in de toekomst.
- Heeft het bedrijf gedragsrichtlijnen sociale media voor zijn medewerkers, zo ja, geef een korte samenvatting?
- Vermeld de bronnen.
- Afhankelijk van de tijd in dezelfde les of volgende les presenteren.
Opdracht 2:
- Zoek op sociale media naar verkeerd gebruik van sociale media door medewerkers.
PowerPoint les 7
PowerPoint bij les 7: digitalisering in de zorg
Links naar pagina's
Richtlijn voor het gebruik van sociale media in de gehandicaptenzorg
Gebruik van Sociale Media door een medewerker in de zorg
les 8 en 9: Domotica
domotica
Les 8 en 9, domotica:
Domotica wordt steeds meer toegepast in de zorg, en gebruikt om mensen langer thuis te laten wonen . Er komen steeds meer slimme ideeën en toepassingen voor bijvoorbeeld ouderen, die de handelingen van zorgverleners kunnen vervangen. Voor de persoonlijke benadering van onze doelgroepen is dit niet altijd fijn, maar veel mensen kunnen op deze manier wel zelfstandiger leven. Je kunt denken aan kleine hulpmiddelen zoals een …. tot het gebruik van een zorgrobot.
Ook zie je dat er steeds meer gebruik gemaakt wordt van E-health, waarbij je bijvoorbeeld via Skype je huisarts kunt consulteren.
Op een paar plaatsen in Nederland kun je ook “het huis van de toekomst” bekijken waar je veel van deze toepassingen in werking kunt zien. Het zou mooi zijn als je met de klas één van deze huizen kan gaan bekijken!
Kofferdrager, een handig hulpmiddel
Opdracht bij les 8:
In groepjes van 3 a 4 studenten ga je op zoek naar de toepassingen van domotica, wat bestaat er allemaal al om mensen bijvoorbeeld langer thuis te laten wonen, welke hulpmiddelen zijn er voor hen?
Je bepaalt samen welk hulpmiddel jullie favoriet is, wat vinden jullie nou een heel slim en handig hulpmiddel?
Daarnaast ga je een hulpmiddel verzinnen wat nog niet bestaat. Stel je even voor dat er nog veel meer dingen mogelijk zouden zijn en laat je niet beperken door de "onmogelijkheden". Wat voor hulpmiddel zou er dan door jullie worden uitgevonden? Geef dit op een mooie manier vorm door middel van een samengestelde foto, collage of tekening en motiveer je keuze hiervoor.
PowerPoint les 8 en 9
PowerPoint bij les 8 en 9: domotica
Links naar pagina's
Site over E-heath
Prezi over E-health en sociale media in de zorg
Site van United Care in Winschoten, huis van de toekomst
Site over de toepassingsmogelijkheden van domotica
fimpjes
Filmpje: Ouderen en domotica
Filmpje van Koefnoen over zorgrobots
Filmpje over het slimste huis in Alkmaar
Filmpje over zorgrobot Zora
Algemene informatie over Mediawijsheid
site van Kennisnet over mediawijsheid
