Eten en bewegen
Leerlingmateriaal
Waarover gaat deze les?
Deze les hoort bij de serie Over Gewicht van Schooltv en de aflevering Spijsvertering van de serie Bio-Bits Mens en Lichaam.
Je gaat nadenken over allerlei dingen die met voeding en beweging te maken hebben zoals:
- het ontbijt
- ongemerkt dik worden
- je eetgewoonten
- kiezen voor vegetarisch eten
- invloed van reclame
- eetstoornissen
- suikerziekte (diabetes type 2)
Bij ieder onderwerp krijg je informatie, maak je een paar vragen en ga je vooral nadenken over je eigen eet- en beweeggedrag:
- Hoe belangrijk vind jij het dat je gezond bent?
- Houd je iedere dag rekening met gezond eten en bewegen?
- Kan je je beheersen als je wéér die gevulde koek in de kantine ziet liggen?
- Heb je zin om uit school een uur aan de fitnessapparaten te hangen of in plaats van de scooter de fiets te pakken?
Samen met je klasgenoten ga je hierover discussiëren.
Want wat de één gezond vindt, vindt de ander misschien wel heel erg óngezond!
Oriënteren
In de VS is het een snelgroeiende ‘sport’: zo snel mogelijk zo veel mogelijk eten in wedstrijdverband. Het heet dan ook: wedstrijdeten!
The Black Widow: Sonya Thomas
http://www.youtube.com/watch?v=FI90pMLiG3c
Wat vind jij?
In de clip zie je Sonya Thomas. Ze demonstreert hoe je snel hotdogs eet.
Sonya heeft 29 wereldtitels op haar naam. Ze houdt haar gewicht op peil door één keer per dag te eten. Ze eet dan voornamelijk groenten. Verder houdt ze een strikt trainingsschema aan. De dag voor een wedstrijd eet ze dikwijls niet.
Er is veel kritiek op deze wedstrijden: is dit volproppen met vooral junkfood wel een sport? Of is het entertainment, net als de wedstrijden in The Voice of Holland?
Wat vind jij hiervan?
- Dit vind ik cool omdat ...
- Dit vind ik grappig omdat ...
- Dit vind ik gevaarlijk omdat ...
- Dit vind ik ... ... omdat ... (zelf invullen)
Opdracht
Bespreek je mening met een klasgenoot.
Noteer kort hoe jullie erover denken.
Gebruik nu het menu om verder te gaan met de les.
Aan de slag!
Taak 1: eetgewoonten
Waarom is een gezonde eetgewoonte belangrijk? Wat heeft je lichaam eigenlijk nodig aan voedingsstoffen? Maar ook aan beweging en op zijn tijd rust? En snacks: wat zit erin en wat doet het met je nu en ook over een paar jaar?? Daarover gaat dit hoofdstuk.
Heb je in de klas gekeken naar de uitzending Eetgewoonten? Dan kun je deze video overslaan. Maar als je niet gekeken hebt, kun je de uitzending hier bekijken. Vraag aan je docent of je dit nu moet doen.
Te veel, te zoet, te vaak
In zijn radiostudio praten radio DJ Barry Paf en zijn assistent Robin Lefeber over de invloed van eetgewoontes op je gewicht.
Bekijk de uitzending.
DJ Barry Paf vertelt over zijn snackgedrag!
http://www.schooltv.nl/video/popup/te-veel-te-zoet-te-vaak-hoe-doorbreek-je-slechte-eetgewoonten/#autoplay
Opdracht
Kun jij je karakter gezond en gelukkig houden? Speel de game Vet Fit en je weet het!
Je hebt nu veel gezien en gehoord over hoe belangrijk goede eetgewoonten zijn.
Maak nu de volgende opdrachten:
Opdrachten
- Voeding kiezen
- Eet en kook met verstand
- Gezond eten
Opdracht
Maak samen met een klasgenoot de volgende vragen.
Noteer de antwoorden.
4. Wat heeft bij jou het meeste invloed op je eetgewoonten?
Denk bijvoorbeeld aan je omgeving (vrienden, ouders), geld, religie, respect voor dieren enzovoort.
Maak een top 3 en geef een uitleg bij ieder punt.
5. Wat zou jij wel willen veranderen aan je eetgewoonten?
Taak 2: Snacken en grazen
Heb je in de klas gekeken naar de uitzending Snacken en grazen? Dan kun je deze pagina overslaan. Maar als je niet gekeken hebt, kun je de uitzending hier bekijken. Vraag aan je docent of je dit nu moet doen.
Uitzending 2: Snacken en grazen
kn.nu/ww.05c4ebc (teleblik.nl)
Lekker, zo'n hamburger bij de McDonalds, of niet?
Misschien een hamburger met Nanonaise? Op de volgende pagina leer je over Nanonaise!
Nanonaise
Is dat wat?
Als alternatief voor vette mayonaise is er Nanonaise! Bekijk de clip.
Maak daarna de opdracht onder het bericht.
kn.nu/ww.1462a29
(teleblik.nl)
Opdracht
Een pilletje met nano-bacteriën die na het eten van een zak chips ervoor zorgt dat het vet in de chips in je lichaam vernietigd wordt. Wat vind jij daarvan?
Bespreek dit samen met een klasgenoot en noteer het antwoord op de vraag:
Nanotechnologie in je eten, wil je dat?
Schijf van vijf
Om overgewicht te voorkomen kun je de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum gebruiken. De Schijf van Vijf is een hulpmiddel bij het kiezen van de juiste voeding.
Bekijk het filmpje met uitleg over de schijf.
kn.nu/ww.9e2a1f1 (youtu.be)
Regels
Belangrijk zijn deze vijf regels:
- Eet gevarieerd
- Eet niet te veel en beweeg
- Gebruik weinig verzadigd vet
- Eet volop groente, fruit en brood
- Ga veilig met voedsel om
Vakken
Als je kiest uit alle vakken, eet je gevarieerd. In de vakken vind je:
- Groente en fruit
- Brood, (ontbijt)granen, aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten
- Zuivel, vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers
- Vetten en olie
- Dranken
Extra's
Voedingsmiddelen zoals sauzen, snacks, koek, snoep en gebak, staan niet in de Schijf van Vijf. Het zijn extra’s die niet noodzakelijk zijn voor een gezond eetpatroon. Ze leveren al snel veel calorieën. Wat en hoeveel je hiervan kan eten, hangt af van de hoeveelheid calorieën die je verbruikt.
Meer weten?
Kijk bij het Voedingscentrum voor meer informatie over de Schijf van Vijf. Bekijk de video hieronder.
Of ga verder via het menu van deze les.
Aanbevolen hoeveelheden
Om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen, is het belangrijk dat je elke dag voedingsmiddelen uit de vijf vakken van de Schijf van Vijf kiest. In de vakken staan de groepen voedingsmiddelen die samen de basis vormen voor een gezonde voeding. In de voedingsmiddelen zitten voldoende voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft. De aanbevolen hoeveelheden voor de verschillende groepen zijn afhankelijk van je geslacht en leeftijd.
Kijk nu wat jij moet eten door bij het Voedingscentrum bij de Schijf van Vijf voor jou in te vullen. Je krijgt daarna een advies.
Keuze binnen de vakken
Hoeveel heb je nodig?
Binnen de vakken van de Schijf van Vijf zijn er producten die gezonder zijn dan andere. Om mensen te helpen een gezonde keuze te maken, heeft het Voedingscentrum de producten binnen elk vak verdeeld in drie categoriën: bij voorkeur, middenweg en uitzondering. Deze komen terug in de keuzetabel.
Lees hoe belangrijk het is dat je gevarieerd eet. Bekijk de keuzetabel en lees daarna de uitleg over
gezond kiezen.
Speel nu het spel op de volgende pagina!
Speel een spel
Wat weet je nu over de Schijf van Vijf? Test het met het Schijf van Vijf Spel!
Probeer zoveel mogelijk complete schijven (vakken) vol te maken. Lees eerst de uitleg bij het spel.
Caloriechecker
In vrijwel alles wat je eet en drinkt, zitten calorieën. Het is goed te weten dat bepaalde produkten veel of juist weinig calorieën bevatten. In een glas cola light bijvoorbeeld zitten minder calorieën dan in gewone cola. En in een gevulde koek zitten wel vijf keer zoveel calorieën als in een plak ontbijtkoek.
Hoeveelheden per dag
Het is goed te weten hoeveel calorieën je per dag nodig hebt. Als je hard werkt, veel sport en hard leert, heb je meer energie (calorieën) nodig dan wanneer je achter de computer zit. Daar kun je rekening mee houden bij wat je eet en drinkt. Hoeveel calorieën je nodig hebt, hangt dus vooral af van hoeveel je beweegt. Maar ook het geslacht, je leeftijd en je gewicht hebben invloed.
Caloriechecker
Hoe weet je nu hoeveel calorieën er in bepaalde produkten zit? Je kunt daarvoor de Caloriecheker gebruiken. Deze geeft aan hoeveel calorieën producten en gerechten bevatten.
Ga nu naar de Caloriechecker en kijk wat jij op een dag nodig hebt.
Hoeveel calorieën heb je nodig?
Taak 3: Fit, fitter, fitst
Heb je in de klas gekeken naar de uitzending Fit, fitter fitst? Dan kun je deze video overslaan. Maar als je niet gekeken hebt, kun je de uitzending hier bekijken. Vraag aan je docent of je dit nu moet doen.
kn.nu/ww.4c68cc1 (teleblik.nl)
Energie in balans
Eten en drinken leveren energie. Die energie wordt uitgedrukt in kilocalorieën. Zo levert een gram koolhydraten of eiwit vier kilocalorieën en een gram vet negen. Een gram alcohol levert zeven kilocalorieën.
Energiebalans
Je hebt energie nodig om te kunnen functioneren en te bewegen. Maar het is wel belangrijk dat je niet meer energie binnenkrijgt dan je nodig hebt. Je zegt wel eens: de energiebalans moet in evenwicht zijn. Als je meer calorieën binnenkrijgt dan je nodig hebt, worden de calorieën omgezet in lichaamsvet. Daardoor neemt je gewicht toe, en dat heeft nadelen voor je gezondheid. Om je te helpen je lichaam in balans te houden, kun je een Balansdag doen. Kijk voor meer uitleg hierover bij de balansdag van het Voedingscentrum.
Batterij
Je lijf is eigenlijk gewoon een batterij: je moet je lijf opladen met energie, om het daarna weer te gebruiken. Kijk bij het Voedingscentrum hoe je lijf als batterij werkt.
Eten is topsport!
Energiebalans
Sport jij veel? Dan heb je vast gezonde trek na het sporten. Je verbruikt immers energie en die moet je weer aanvullen. Anders wordt je slap en 'flauw'. Belangrijk is dat je de juiste balans tussen eten en bewegen vindt. Je moet op een dag eigenlijk precies zoveel eten als je die dag verbruikt. Eet je te weinig dan verlies je gewicht en daarmee kracht. Voor een sporter als Thijs is dat zeker niet goed, maar ook niet voor jou. Je voelt je slap en kunt je slecht concentreren.
Eten en bewegen hebben alles met elkaar te maken. Met eten neem je calorieën op die je met bewegen weer verbrandt.
Beweeg je veel of ben je in de groei, dan heb je meer voedsel nodig. Beweeg je weinig, dan eet je al gauw teveel calorieën waardoor je dik wordt.
Eten en bewegen in evenwicht
In de volgende clip zie je Thijs, een topsporter. Hij legt uit dat je lichaam is gemaakt om te bewegen. Door te bewegen wordt je hart sterker en blijven je bloedvaten soepel. Je organen worden beter doorbloed en je hersenen presteren beter als je regelmatig beweegt. Een uur bewegen per dag is al
genoeg.?
Bekijk de clip waarin Thijs vertelt hoe belangrijk het voor hem is dat hij op tijd eet.
Maak daarna de opdracht op de volgende pagina.
Eten en bewegen is gezond.
kn.nu/ww.04895e7 (schooltv.nl)
Beweegtest
Opdracht
Doe de Beweegtest.
- Maak een print van de eindresultaten en bespreek die met je docent.
- Sla de gegevens van de testresultaten op zodat je later een vergelijking kunt maken als je de test nog eens doet.?
Maaltijden
Doe de beweegtest!
Regelmatig eten en gezonde keuzes maken is belangrijk om je goed te voelen. Dit is ook belangrijk voor cliënten en gasten tijdens je werk of stage. Het Voedingscentrum adviseert per dag drie maaltijden en maximaal vier keer iets tussendoor te gebruiken. Het aantal calorieën per dag wordt verdeeld over deze eetmomenten. Zo kun je voor een warme maaltijd bijvoorbeeld,de volgende richtlijnen aanhouden:
Warme maaltijd inclusief voor- en nagerecht: 550-900 kcal
Hoofdgerecht bij de warme maaltijd (inclusief bijgerechten): 400-700 kcal Toetje max. 200 kcal
Gezond eetpatroon
In een gezond eetpatroon zorgen de aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen per dag voor het grootste deel van de calorieën: ca. 2100 bij mannen en ca. 1700 bij vrouwen. Daarnaast kan een gemiddelde volwassen man maximaal 400 kilocalorieën per dag aan extraatjes (tussendoortjes) nemen, afhankelijk van de leefstijl (hard werken, veel bewegen of juist niet). Voor een volwassen vrouw is dat maximaal 300 kilocalorieën per dag.
Kijk nu bij het Voedingscentrum hoe je op een dag je calorieën goed over de verschillende maaltijden verdeelt. Dat regelmatig eten helemaal niet zo moeilijk is.
Opdracht
Kun je je voorstellen hoe je er over 10 jaar uitziet? Doe de Eettest en je weet het!
Zoek alvast een foto op waar je gezicht goed opstaat. Die heb je nodig!
Hoe zie jij er uit over 10 jaar?
Taak 4: Slank, slanker, slankst
Heb je in de klas gekeken naar de uitzending Slank, slanker slankst? Dan kun je deze video overslaan.
Maar als je niet gekeken hebt, kun je de uitzending hier bekijken. Vraag aan je docent of je dit nu moet doen.
kn.nu/ww.3c4c902 (teleblik.nl)
Opdracht
Lees op 99gram.nl het verhaal van Eline die aan het afvallen is. Zij zegt:
"Mijn vriendin vindt het allemaal zwaar overdreven. Ze zegt dat ik mezelf moet accepteren zoals ik ben. Ja ja, denk ik dan. Lekker makkelijk praten; zij komt geen gram aan terwijl ze de hele dag loopt te snaaien.”
Stel je voor: je ziet aan je vriend of vriendin dat hj of zij afvalt.
Maar je vindt dat het veel te ver gaat: hij of zij wordt graatmager! Wat doe je? Speel samen met een klasgenoot het gesprek dat je met je vriend of vriendin hebt. Je hebt 20 minuten om het gesprek voor te bereiden.
Speel het gesprek voor de klas in 3 - 5 minuten.
BMI
In Westerse landen hebben steeds meer mensen last van overgewicht. Dikke mensen hebben een groter risico op hart- en vaatziekten, diabetes en kanker.
Wat is BMI?
Het is belangrijk op te letten dat je gezond én niet te veel eet, en genoeg beweegt. Dan blijf je in balans! Je kunt zelf bijhouden of jouw gewicht gezond of juist ongezond is. Dit doe je door je BMI te berekenen. ?
Uitrekenen met de rekenmachine
Je BMI reken je uit door je gewicht in kilo's te delen door het kwadraat van je lengte in meters. Bijvoorbeeld: ben je 1 meter 75 en weeg je zeventig kilo?
Je BMI is dan 70 : 1,752 = 1,75 : 3,06 = 22,8.
Dat is de veilige zone, want het zit tussen 18,5 en 25.
Wat is een goede BMI?
18,5 of lager: je bent te licht 20-25: jouw gewicht is ideaal!
25-30: je bent iets te zwaar en kunt daardoor misschien last krijgen van problemen met je gezondheid.
30 of hoger: je bent echt te zwaar. Dit kan gevaarlijk zijn voor gezondheid.
BMI op internet (voedingscentrum)
Op internet kun je snel je BMI uitrekenen. Kijk maar bij het Voedingscentrum
Opdracht Bereken je BMI. Hoe is jouw BMI?
Topsport met anorexia
Ken je Leontien van Moorsel? Ze is wereldkampioen wielrennen!
Maar weet je ook dat ze dat werd nádat ze jarenlang anorexia had? Ook toen ze meedeed aan de Tour de France en heel vaak grote wedstrijden en kampioenschappen won?
Hoe en waarom ze dat deed zie je in een fragment uit de uitzending van Holland Sport.
Leontien vertelt ook dat ze nu anderen waarschuwt dat het absoluut ongezond was wat ze deed. Ze coacht nu bijvoorbeeld Eefke Schimmel, een top-hockeyster die probeert van haar anorexia af te komen.
Bekijk het fragment van ongeveer 10 minuten en reageer op de stellingen onder het fragment.
kn.nu/ww.5ee5dcc (teleblik.nl)
Wat vind jij hiervan? Reageer op de volgende stellingen:
- Ik vind het wel/niet cool dat Leontien met anorexia de Tour de France reed omdat ...
- Ik vind het wel/niet gevaarlijk wat Leontien deed omdat ...
- Ik vind het wel/niet keigoed dat ze Eefke helpt omdat ...
- Ik vind het ... omdat ... (zelf invullen)
Bespreek de stellingen met een klasgenoot.
Taak 5: Diabetes
Heb je in de klas gekeken naar Aflevering 3 Spijsvertering van Bio-Bits Mens en Lichaam? Dan kun je deze video overslaan. Maar als je niet gekeken hebt, kun je de uitzending hier bekijken. Vraag aan je docent of je dit nu moet doen.
kn.nu/ww.d9b06a7
(player.omroep.nl)
Lees verder op de volgende pagina.
Wat is het?
Zijn er bij jou op school leerlingen met diabetes? Vast wel, want steeds meer jongeren krijgen diabetes.
Wat weet je al over diabetes?
Check eerst wat je al weet over diabetes met deze oefening.
Als je voldoende weet om een online poster te maken, kun je verder naar de volgende pagina. Lees anders hieronder verder.
Wat is diabetes?
De twee bekendeste vormen van diabetes zijn diabetes type 1 en type 2.
Jongeren hebben meestal diabetes type 1. Bij diabetes type 1 wordt er in het lichaam geen insuline meer gemaakt. Zonder insuline blijft de glucose in het bloed, waardoor cellen zonder brandstof komen. Er ontstaat hierdoor een te hoge concentratie glucose in het bloed.
Omgaan met diabetes
Diabetes type 1 kan op dit moment alleen worden behandeld door insuline toe te dienen. Bijvoorbeeld door spuiten of met een speciale pomp.
Een leerling met diabetes moet daarom dagelijk zijn bloedglucosemeter, insuline, druivensuiker en extra koolhydraten bij zich hebben!
Hypo en hyper
Meestal weet hij zelf wel wanneer er insuline gespoten moet worden. Toch kan het gebeuren dat hij een hypo of een hyper krijgt. Bij een hypo zit er te weinig glucose in het bloed. Hij wordt duizelig, trillerig, gaat zweten en ziet bleek en moe. Hij moet dan snel iets eten om het glucosepeil in zijn bloed te verhogen.
Bij een hyper zit er juist te veel glucose in het bloed door een tekort aan insuline. Hij wordt slaperig, suf en moe en krijgt dorst. Hij moet dan insuline spuiten of pompen om het teveel aan glucose weg te werken.
Maak nu de opdracht
Maak een online muurkrant
Opdracht
Maak samen met een klasgenoot een korte maar krachtige online muurkrant over Diabetes bij jongeren.
Je kunt dit doen op bijvoorbeeld glogster.com, popplet.com of webdoc.com. De volgende onderwerpen moet je duidelijk maken:
- Wat is diabetes?
- Wat is de oorzaak van de toename van diabetes bij jongeren?
- Wat betekent diabetes voor het dagelijks leven van een jongere?
- Wat kun je doen om de kans op diabetes zo klein mogelijk te maken?
- Hoe ga je als vriend of vriendin om met zijn of haar diabetes?
Voedingscentrum Sugar hyves Sugarkids
YouTube: Diabetes Rap!
Sugarkids
Taak 6: logo's en keurmerken
Op veel produkten in de winkel zie je keurmerken en logo's. Een aantal ervan zeggen iets over hoe gezond dat produkt is.
Het is niet zo dat dat produkt op zichzelf heel gezond is. Het zegt iets over hoe gezond het is in vergelijking met produkten uit dezelfde groep. Gezond eten doe je immers door variatie aan te brengen in je voeding.
Een voorbeeld: als een gezondheidskeurmerk op een zak chips staat, betekent het dat díe chips gezonder is dan andere chips. Het betekent dus niet per se dat alle chips gezond is.
Bekijk nu de keurmerken hieronder
Ik Kies Bewust
Ik kies bewust
Op voedingsmiddelen in de supermarkt vind je regelmatig het Ik Kies Bewust-logo. Dit kan je helpen bij het kiezen voor een gezond produkt. Produkten met het logo bevatten minder suiker, zout, en verzadigd vet dan dezelfde soorten produkten zónder dit logo.
Criteria
Fabrikanten van voedingsmiddelen kunnen voor hun produkten zo'n logo aanvragen als hun produkten voldoen aan de eisen (criteria) voor minder suiker, zout en vet. Een fabrikant kan hiervoor een aanvraag indienen bij de Stichting Ik kies bewust. Om het logo te mogen gebruiken moet een product aan heldere, wetenschappelijk bewezen criteria voldoen.
Wil je meer weten over het logo, kijk dan eens rond op de site van Stichting Ik kies bewust.
Keuze Klavertjes
Op verschillende produkten in de winkel zoals Albert Hein vind je de zogenaamde vInkjes. Deze Vvnkjes hebben de volgende betekenis:
Het Gezonde Keuze Vinkje (groene ring) op bijvoorbeeld verse groenten, kant-en-klaarmaaltijden, kaas en vlees, vruchtensappen en melkproducten. Het vinkje geeft aan welke producten een ‘gezonde keuze’ zijn. Het staat op produkten memt inder suiker, minder zout, minder verzadigd vet, maar ook met méér vezels.
Het Bewuste Keuze vinkje (blauwe ring) vind je op produkten die wel in een gezond voedingspatroon passen, maar een minder goede keuze zijn dan produkten met het 'groene' vinkje. Maar het gaat erom dat de produkten beter zijn in vergelijking met andere produkten uit dezelfde productgroep.
Kijk op de site van Albert Hein voor meer informatie over de vinkjes.
Logo's
Sinds november 2011 zijn de logo's van Ik Kies Bewust en de Gezonde Keuze Klavertjes van Albert Heijn samengevoegd in twee nieuwe logo's! Het Ik Kies Bewust-logo heet voortaan 'het Vinkje'.
De oude logo's zijn bijna allemaal verdwenen en op alle verpakkingen moet nu het Vinkje staan en géén klavertjes of oude Ik Kies Bewust logo's.
Groen en blauw
Er zijn twee kleuren. Het groene Vinkje staat voor een gezondere keuze binnen een groep van basisproducten als brood en melk. Het blauwe Vinkje staat voor een bewuste keuze binnen andere groepen zoals soepen en sauzen.
Verschil groen (gezond) en blauw (bewust) logo
Het groene logo met de tekst ‘gezondere keuze’ staat op basisvoedingsmiddelen (Schijf van Vijf- producten) die veel nuttige voedingsstoffen bevatten. Ze bevatten minder verzadigd vet, suiker en zout en soms meer vezel dan andere producten uit dezelfde productgroep.
Het blauwe logo ‘bewuste keuze’ staat op producten die geen basisvoedingsmiddel zijn. Ze bevatten wel minder verzadigd vet, suiker, zout en soms meer vezel bevatten dan andere producten uit dezelfde productgroep. Omdat deze producten minder belangrijk voor de gezondheid zijn, is hier een ander woord gekozen.
Alles met een logo is gezond?
Je denkt misschien dat produkten met een groen of blauw logo gezond zijn. Maar dat is niet zo. Het zijn de gezondere producten binnen een groep. Dus als je bijvoorbeeld een snack wilt eten, helpt het logo je een snack te kiezen, waar minder of weinig verzadigde vetten, suiker en zout in zitten. Aan het blauwe logo kun je zien dat zo’n product geen basisvoedingsmiddel is. Je kunt het dus missen in een gezond voedingspatroon.
Meer weten?
Kijk bij de veelgestelde vragen.
Energielogo
Op steeds meer verpakkingen van levensmiddelen kom je de Dagelijkse Voedingsrichtlijn tegen in de vorm van een Energielogo. Dit logo is gemaakt door de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI). Het laat zien hoeveel calorieën een produkt bevat. Het makkelijke eraan is, dat je de hoeveelheid calorieën per portie kunt aflezen. En niet alleen per 100 gr, zoals je op de meeste verpakkingen ziet.
Wil je meer weten over dit logo, kijk dan bij de Dagelijkse Voedingsrichtlijn.
Taak 7: plusopdracht voor gemengd-theoretisch
Plus-opdracht: Junkfood
Zit je op VMBO GL- TL dan is deze Plus-opdracht geschikt voor jou. Ga anders door naar de menukeuze Recepten.
Inleiding
Wie komt er nooit eens in een fastfoodrestaurant of bij de snackbar om de hoek? Je treft er je vrienden, het is gezellig en het eten ... erg verleidelijk! Of thuis even snel een kant-en-klare maaltijd of pizza in de oven: hoe vaak gebeurt dat bij jou thuis? Daarover gaat deze opdracht.
(On)gezond?
Je denkt waarschijnlijk dat je nu gaat lezen dat het ongezond is om bij Burger King of McDonalds te eten. Nee hoor, want dat is maar voor een deel waar. Als je vaak naar een fastfoodrestaurant gaat en daar alleen patat en andere vette dingen neemt, dan is dat inderdaad ongezond. Maar als je er zo nu en dan binnenstapt en een beetje met verstand kiest, dan is dat niet zo ongezond.
Evenwicht
Het gaat erom dat je gevarieerd eet. Dat er balans is in wat je eet en hoeveel je eet. De ene keer een patatje, de volgende dag weer een gezonde warme maaltijd. De ene keer kies je een gevulde koek, de andere keer een Sultana. Maar dat evenwicht vinden, dat is soms lastig. Wat is vet, wat is niet vet, waarin zitten vetten verborgen?
Test jezelf
Voordat je de opdracht maakt, kun je testen wat je weet over vet in voeding. Nadat je de opdracht gemaakt hebt, kun je dit opnieuw doen. Aan de resultaten zie je of je wat geleerd hebt van de opdracht. Vermeld de uitslagen in je verslag.
Je vindt de oefentoets Junkfood en vet in het verzorgingslokaal.
Wat ga je doen?
Je gaat in een groepje van 2-4 personen informatie verzamelen om de hoofdvragen te kunnen beantwoorden. Dat gaat het gemakkelijkst als jullie eerst de deelvragen beantwoorden. De benodigde informatie vind je onder andere op de bij 'Bronnen' genoemde websites.
Hoofdvragen
- Wat is gezond snacken?
- Snacken jullie gezond?
- Waaruit bestaat een gezonde maaltijd bij McDonalds?
Deelvragen
- Hoe vaak per week eten jullie iets in een snackbar of fastfoodrestaurant?
- Hoe vaak per week eten jullie thuis 'junkfood'?
- Schrijf op waarom jullie gaan snacken. Bedenk wat originelers dan 'ik vind het leuk/lekker'.
- Waarom eet iemand die vaak hetzelfde fastfood eet niet gevarieerd genoeg?
- Met een patatje oorlog krijg je genoeg vetten binnen voor de hele dag. Er zijn ook minder vette snacks in snackbars of fastfoodrestaurants te krijgen. Zoek drie minder vette snacks die je kunt kiezen.
- Stel op de site bij McDonalds een menu samen.
- Waaruit bestaat het menu?
- Wat is de voedingswaarde?
- Welk voedingsmiddelen/voedingsstoffen zitten erin?
(Kies met elkaar een menu, of vermeld in het verslag van jullie persoonlijk gekozen menu's met bijbehorende voedingswaarden.)
- De ene soort vet is minder schadelijk dan de andere. Om welk soort vetten gaat het dan? Leg uit waarom de ene soort minder schadelijk is dan de andere.
- Bedenk vier redenen waarom snacks niet zo gezond kunnen zijn.
Bronnen
encyclopedie van het Voedingscentrum Caloriechecker
Energie
Voorlichtingsbureau Margarine, vetten en oliën Bewust Kiezen bij McDonalds
Resultaat
De gevonden informatie ga je verwerken. Je mag zelf bedenken in welke vorm je dit doet. Denk aan
een verslag
een website met bijvoorbeeld Weebly of Pen.lo
een presentatie online met Prezi
een glog met Glogster
of een film waarin je de resultaten helder en duidelijk presenteert.
Tijdens het samenwerken kun je online werken met bijvoorbeeld Google Docs en daar ook je resultaten presenteren.
Of je werk delen op Slideshare. Verder kun je documenten delen met Dropbox, Skydrive en
Scribd.com. Veel succes!
Taak 8: Recepten
Evalueren & reflecteren
Taak 1: test jezelf
Begrippen
Geef de betekenis van de onderstaande begrippen:
- Overgewicht
- vegetarisch eten
- eetstoornis
- boulimia
- anorexia
- wedstrijdeten
- junkfood
- entertainment
- eetgewoonte
- voedingsstoffen
- snacks
- snackgedrag
- diabetes type 1
- diabetes type 2
- hypo
- hyper
- nanonaise
- nanotechnologie
- fastfood
- energielogo
- keurmerk
- logo
- schijf van vijf
- overgewicht
- gevarieerd eten
- verzadigde vetten
- onverzadigde vetten
- calorie
- eiwit
- vet
- koolhydraten
- energiebalans
- balansdag
- BMI
Docenten materiaal
Deze digitale les kunt u gebruiken bij de tv uitzendingen Over Gewicht. Dit is een vierdelige serie voorlichtingsdocumentaires van NTR over allerlei aspecten die met voeding en beweging te maken hebben. De serie is geschikt voor leerlingen uit klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs.
Bij de serie hoort een website voor uw leerlingen. Op docentenpagina vindt u achtergrondinformatie, ondersteunende extra bronnen en te bestellen producten.
Bio-Bits Mens en lichaam
Aflevering 3 van de Bio-Bits serie Mens en lichaam gaat over spijsvertering. In de aflevering wordt een meisje gevolgd dat diabetes type 2 heeft. Door haar leefstijl te veranderen probeert ze haar ziekte onder controle te krijgen. Haar verhaal brengt het probleem van diabetes bij jongeren dichtbij de leefwereld van leerlingen. Uw leerlingen vinden deze uitzending in deze les bij 5 Diabetes.
Bio Bits Mens en Lichaam
Orientatie / verantwoording
Algemeen Doel:
|
Code eindterm
|
Omschrijving eindtermen:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gerelateerde competenties:
|
|
Beslissen en activiteiten initiëren
|
|
Onderzoeken
|
|
|
Samenwerken en overleggen
|
|
Leren
|
|
|
Ethisch en integer handelen
|
|
Plannen en organiseren
|
|
|
Relatie bouwen en netwerken
|
|
Klantgerichtheid
|
|
|
Presenteren
|
|
Kwaliteit leveren
|
|
|
Formuleren en rapporteren
|
|
Instructies en procedures opvolgen
|
|
|
Vakdeskundigheid toepassen
|
|
Omgaan met veranderingen
|
|
|
Materialen en middelen inzetten
|
|
Met druk en tegenslag omgaan
|
|
|
Analyseren
|
|
Bedrijfsmatig handelen
|
Voorbereiding:
Start:
Opdrachten:
Afronding:
Evaluatiesuggesties:
Antwoorden leerlingenblad 1.
Taak 1
Taak 2
Taak 3 etc
Bronnen
Bron Wedstrijdeten!
Competenties
|
Kern
|
|
Een kandidaat kan gebruik maken van de in de ‘kern’ genoemde kennis en vaardigheden in een
(gesimuleerde) uitvoerende beroepssituatie of een daarop voorbereidende scholing. De kennis en vaardigheden zijn gerangschikt in algemene kennis en vaardigheden en professionele vaardigheden. Kennis en vaardigheden worden samen met de persoonlijke eigenschappen ook wel aangeduid als ‘beroepscompetenties’. De kern omvat ook kennis en vaardigheden rond loopbaanoriëntatie en – ontwikkeling.
Kern
- Algemene kennis en vaardigheden
- de Nederlandse taal in opleidings- en beroepssituaties gebruiken;
- informatie op allerlei manieren overzichtelijk en efficiënt verzamelen, ordenen en weergeven;
- voor opleiding en beroep relevante berekeningen uitvoeren;
- offerte, calculatie en rekening opstellen en lezen;
- plannen en organiseren in een beroeps(opleiding)gerelateerde situatie;
- mondeling en schriftelijk rapporteren over de uitgevoerde werkzaamheden; onder meer over de planning, voorbereiding, proces en product;
- reflecteren op de eigen werkwijze en op de kwaliteit van het eigen werk;
- samenwerken en overleggen bij het uitvoeren van werkzaamheden;
- werkzaamheden volgens de voorschriften en op een veilige wijze uitvoeren;
- economisch bewust omgaan met materialen en middelen;
- professionele hulpmiddelen gebruiken en hun werking uitleggen;
- hygiënisch werken;
- milieubewust handelen;
- zich aan- en inpassen in een bedrijfscultuur;
- voldoen aan de algemene gedrags- en houdingseisen die gesteld worden aan werknemers in de branche;
- in een (gesimuleerde) beroepssituatie en stage in een bedrijf omgaan met verschillen op basis van culturele gebondenheid en geslacht.
|
- Professionele kennis en vaardigheden
- probleemoplossingsvaardigheden hanteren en op grond daarvan conclusies trekken en keuzes maken;
- eenvoudige onderzoeksactiviteiten verrichten en op grond daarvan beargumenteerde keuzes maken;
- mediawijs handelen: kritisch en bewust omgaan met (digitale) media;
- het begrip duurzaamheid (her)kennen, benoemen en toepassen. Op basis daarvan komen tot bewuste afwegingen en relaties leggen tussen milieu, mensen en werkprocessen in arbeid en beroep (people, planet en profit);
- ondernemende vaardigheden tonen: initiatief tonen, innoveren;
- de begrippen maatschappelijk verantwoord en maatschappelijk betrokken ondernemen (her)kennen, benoemen en toepassen bij producten en diensten;
- verschillen en overeenkomsten benoemen tussen profit en non/profit;
|
LOB
Loopbaanoriëntatie en –ontwikkeling
De kandidaat is in staat zijn eigen loopbaanontwikkeling vorm te geven. Hij doet dat door middel van reflectie op het eigen handelen en reflectie op ervaringen met een oriëntatie op een toekomstige opleiding en (loop)baan.
De kandidaat heeft de vaardigheid de eigen loopbaan vorm te geven door op systematische wijze om te gaan met ‘loopbaancompetenties’:
Wat kan ik het best en hoe weet ik dat? [kwaliteitenreflectie]
Waar ga en sta ik voor en waarom dan? [motievenreflectie]
Waar ben ik het meest op mijn plek en waarom daar? [werkexploratie]
Hoe bereik ik mijn doel en waarom zo? [loopbaansturing]
Wie kan mij helpen mijn doel te bereiken en waarom die mensen? [netwerken]
De kandidaat maakt zijn eigen loopbaanontwikkeling inzichtelijk voor zichzelf en voor anderen doormiddel van een ‘loopbaandossier’.
In een loopbaandossier is opgenomen welke activiteiten zijn uitgevoerd die hebben bijgedragen tot het
ontwikkelen van de ‘loopbaancompetenties’. In het loopbaandossier wordt beschreven bij een aantal uitgevoerde activiteiten:
de beoogde doelen;
de resultaten;
de evaluatie en een conclusie;
welke vervolgactiviteiten gepland zijn op basis van de opgedane ervaringen en de daarbij horende conclusies.
Leerjaar 1 en 2
Leerjaar 3 en 4
Eindtermen
Algemene inleiding
Biologisch broodje hamburger
Profiel deel
