In een woonhuis bevindt zich de zogenaamde meterkast, en dit is vaak ook fysiek een kast waarin de energie het huis binnenkomt.
Uiteraard ziet je dit niet, maar wel allerlei kabels en meetapparaten van het verbruik van energie.
Alles wat de elektricien of je zelf kunt doen op het gebied van elektriciteit, begint in feite ook in de meterkast, al bevinden zich daar ook heel wat zaken waar je niet aan mag komen en niet aan mag werken.
Deze zaken zijn normaliter verzegeld en je mag nooit de zegels verbreken; dit is namelijk voorbehouden aan de medewerkers van het elektriciteitsbedrijf cq erkend installateur.
De meterkast heet tegenwoordig meterruimte.
Meterruimte is de ruimte waarin zich meestal de kWh meter en de groepenkast bevindt.
In bestaande situaties gelden de voorschriften van de meterruimte volgens het bouwbesluit van het jaar waarin de woning of het bedrijfspand werd gebouwd.
Indeling en maatvoering meterkast
Afmetingen meterkast
Meterkast vloerplaat
Eisen aan meterkast
Afmetingen en inrichting van een nieuwe meterkast moeten aan bepaalde eisen voldoen.(nieuwbouw)
De afmeting en de inrichting eisen van een meterruimte in een woning zijn vastgelegd in de NEN 2768.
Voor de huidige richtlijnen en afmetingen van een nieuwe meterruimte kun je kijken op www.aansluitingen.nl
Zone indeling meterkast
Zone indeling
In de meterkast zijn speciale plaatsen afgesproken over de plekken waar iets komt.
De zone indeling.
Bijvoorbeeld voor de aansluitingen van Elektra, Gas Water, CAI Telefoon etc.
De groepenkast is de de kast die in de meterkast zorgt voor de verdeling van de elektrische energie vanuit het energie bedrijf naar de diverse groepen van de woning.
Vandaaruit gaat het naar allerlei apparaten.
Ook wel in de "stoppenkast" genoemd.
De hoofdonderdelen
Groepenkast schematisch
1 Eindgroep beveiliging
2 Hoofdschakelaar
3 kWh meter
4 Hoofdzekering(en) Energiebedrijf
Groepenkast behuizing
Samengebouwde groepenkast
Het samenbouwen van groepenkasten is sterkafhankelijk van
Hier vind je info over de opbouw en inhoud in groepenkasten.
Hoofdschakelaar
Een hoofdschakelaar van de groepenkast schakelt, zoals de naam al doet vermoeden, de gehele achterliggende installatie uit.
Een hoofdschakelaar is sinds 1 september 2005 verplicht in elke groepenkast voor woningen waarvan de bouwvergunning na deze datum is afgegeven.
Indien er ingrijpende aanpassingen worden gedaan aan de elektrische installatie of de groepenkast is het ook verplicht om een hoofdschakelaar in de groepenkast te plaatsen.
Installatieautomaat
De installatie automaat is de beveiling ( vroeger de zekering) van de eindgroep. Dit is de groep waar de verbruikende toestellen in jouw huis op aangesloten zijn.
Verlichting
Wasmachine
Vaatwasser
Oven
CV enz
Een installatieautomaat, ook wel maximumschakelaar, zekeringautomaat of kortweg automaat genoemd,
De automaat onderbreekt het elektrische circuit als door kortsluiting of overbelasting een te hoge stroom in de installatie ontstaat. Bij een plotselinge hoge stroomstoot (kortsluiting) geschiedt het uitschakelen nagenoeg zonder tijdsverloop door een elektromagneet. Bij overbelasting vindt uitschakeling plaats door middel van een bimetaal.
Installatieautomaten vervangen meer en meer de klassieke porseleinen smeltpatronen. Ze hebben de eigenschap - nadat ze in werking zijn getreden - direct weer voor gebruik gereed zijn. Bij moderne huisinstallaties zijn installatieautomaten, naast aardlekschakelaars, het hoofdbestanddeel van de verdeelkast (groepenkast). De eerst beschikbare automaten waren schroefautomaten, ze werden vervaardigd met dezelfde nominale waarde als smeltpatronen en konden hiervoor in de plaats worden gezet. Tegenwoordig worden overwegend installatieautomaten toegepast voor vaste montage (sockelautomaten). Montage op de achterwand van de installatiekast gebeurt in de regel door middel van een DIN rail.
Installatieautomaten zijn er in verschillende uitvoeringen: de meest gebruikte uitvoering in huisinstallaties is de 1P+N-automaat; eenpolig met afschakelbare nulleider die alleen in de fasepool een set overstroombeveiligingen heeft. Verder zijn er 2P-automaten, dus tweepolig met in elke pool een set overstroombeveiligingen, en 3P-automaten met drie polen met drie sets overstroombeveiligingen. 3P+N-automaten hebben eveneens drie set overstroombeveiligingen en een afschakelbare nulleider.
Kijk hier voor meer info over de werking en het doel van de installatieautomaat
Voordeel van een aardlekautomaat is dat bij een te hoge lekstroom alleen de groep waarin de storing zit spanningsloos wordt (een afzonderlijke aardlekschakelaar bedient vaak meerdere groepen). Bovendien is direct zichtbaar is in welke groep de storing zit.
Nadelen zijn onder meer, dat het minder gemakkelijk is vast te stellen wat de oorzaak van de storing is, lekstroom of overstroom, ook kan een storing in sommige gevallen langer onopgemerkt blijven.
Je vind hier meer informatie over de aardlekautomaat
Aardlekschakelaar
De aardlekschakelaar beveiligd een installatie tegen aardlekstromen.
Als deze stroom boven de foutstoom van b.v. 30 mA komt dat schakelt de aardlekschakelaar de voeding uit.
Een aardlekschakelaar (afgekort ;ALS), ook wel verliesstroomschakelaar, differentiaalschakelaar of aardwachter genoemd, is een automatisch werkende schakelaar die een elektrische installatie spanningsloos maakt zodra een lekstroom vanaf een bepaalde grootte optreedt. In veel huis- en kantoorinstallaties bevinden zich in de groepenkasteen of meer aardlekschakelaars.
Je kunt hier meer informatie vinden over de aardlekschakelaar.
kWh meter
Een kilowattuurmeter, stroommeter of elektriciteitsmeter meet het elektriciteitsverbruik van een huishouden of bedrijf. De meter is te vinden in de meterkast en is een onderdeel van de elektrische installatie. Er bestaan ook zogenaamde bidirectionele elektriciteitsmeters waarbij de teller terugdraait indien stroom teruggeleverd wordt aan het net.
De hoofdzekering is de beveiliging van het energiebedrijf. Dit kunnen een of meerdere speciale installatieautomaten zijn. In oudere installaties zijn het vaak smeltpatronen. Deze bevind zich boven de kabel van het energiebedrijf die de woning binnenkomt.
De zogenaamde huisaansluiting van het energiebedrijf, een verzegelde aansluitkast met daarin de hoofdzekering. Bij een zware storing (overbelasting of grote kortsluiting) in de woning komt de hele woning zonder spanning te zitten waardoor ongelukken voorkomen kunnenworden. Tevens heeft de storing hierdoor geen effect voor de rest van de buurt.
Een leek mag onder geen beding zelf in de aansluitkast komen, dit is zeer gevaarlijk maar zal u ook een boete opleveren wanneer het elektriciteitsbedrijf dit ontdekt.
De zekering (smeltpatroon) moet worden vervangen door een erkend installateur met zegelrecht. Omdat het zegel verbroken moet worden om de zekering te kunnen vervangen. Daarna wordt door de installateur het zegel met kenmerk van de installateur weer aangebracht.
Vanuit de hoofdzekering loopt overigens de elektriciteitsleiding via de eveneens verzegelde elektriciteitsmeter naar de hoofdschakelaar en van naar de groepen in de groepenkast.
Voorschriften Groepenkast
NEN 1010
NEN 1010
De NEN 1010
NEN 1010 is een reeks Nederlandse veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties gebruikt door de elektrotechnische installatiebranche.
NEN-normen zijn geen wetten maar afspraken, praktische richtlijnen die voor en door de markt zijn gemaakt. Deze afspraken bevatten de minimumveiligheidseisen waaraan laagspanningsinstallaties in de woning-, de utiliteitsbouw en in de industrie moeten voldoen.
Toepassingsgebied
De norm is van toepassing op elektrische installaties van onder andere:
woningen en kantoren;
gebouwen en terreinen bedoeld voor openbare en industriële doeleinden;
ruimten en terreinen bestemd voor landbouw, veeteelt of tuinbouw, geprefabriceerde gebouwen;
caravans, logiesverblijven en daarvoor bestemde terreinen;
bouwterreinen, tentoonstellings- en kermis- en andere tijdelijke installaties;
jachthavens;
buitenverlichting;
oplaadpunten voor elektrische voertuigen.
Deze norm zegt iets over de voorschriften van Elektrische installaties zie hier voor meer informatie
NEN 3140
De NEN 3140
Deze norm zegt iets over het veilig werken en meten aan elektrotechnische installaties en apparaten
Je mag alleen in uitzonderlijke gevallen onder spanning werken.
De vertrouwde wisselspanning installatie is, mits correct ontworpen en aangelegd, geschikt om spanningsloos gemaakt te kunnen worden. Onder spanning werken is dan ook niet toegestaan volgens het Arbeidsomstandighedenbesluit (NEN 3140). Enige uitzondering is als aan alle drie de voorwaarden van NEN 3140 bepaling 6.3.0.101 is voldaan.
De NEN 3140, "Bedrijfsvoering van elektrische installaties - Laagspanning", is de Nederlandse norm (NEN) voor veilige bedrijfsvoering van werkzaamheden nabij, aan of met elektrische objecten in het laagspanningsgebied.
Gereedschappen t.b.v. het aansluiten van de groepenkast
Schroevendraaiers
Kombitang 1000 V VDE keur
Striptang 1000V VDE keur
Zijkniptang 1000V VDE keur
Adereindhulstang
Kabelschoentang
Soorten kWh meters
Ferraris meter
Ferrarismeter
Dubbel tariefmeter
Meter met terugloopbeveiliging
Digitale meters
Digitale meter zonder teruglevermogelijkheid
Slimme meter
Slimme meter
Bruto produktie meters
Schema brutoproduktie meter
Brutoproduktiemeters
Terugleveren en salderen van kWh
Terugvoeden op het net.
In de elektriciteitskabel die naar je meterkast loopt was het altijd éénrichtingsverkeer: stroom ging altijd je huis in en nooit eruit.
Met zonnepanelen op je dak verandert dat: de door je panelen geproduceerde stroom kan ook de andere kant op, het energienet op.
Het overschot - de stroom die je op een bepaald moment meer produceert dan consumeert - lever je automatisch terug. Je bent op dat moment zelf energieleverancier.
Die situatie noemen we 'terugleveren'.
De aansluiting in je meterkast is te vergelijken met een smal weggetje waarop verkeer nooit in beide richtingen tegelijk mogelijk is. Dat betekent dat als je panelen volop in de zon staan en je tegelijk je televisie aanzet, de stroom die daarvoor nodig is van je eigen panelen komt.
De stroom die je produceert en tegelijkertijd direct gebruikt valt dus niet onder terugleveren.
De meterkast en PV installatie
Salderen
Lever je op jaarbasis minder elektriciteit terug dan je afneemt van het net? Dan is je energieleverancier wettelijk verplicht de stroom die je teruglevert te verrekenen met de stroom die je afneemt. Dat verrekenen heet salderen.
Alleen over je netto (gesaldeerde) verbruik (afgenomen stroom minus teruggeleverde stroom) betaal je verbruikskosten, energiebelasting en btw. Het vastrecht voor energietransport betaal je altijd, ook als je nettoverbruik nul is.
Voorheen was er een maximumgrens voor salderen: boven 5000 kWh hoefde de leverancier niet te salderen. Deze grens is begin 2014 afgeschaft.
Salderen
Geschikte kWh meters voor teruglevering
Niet alle kWh meters zijn geschikt voor teruglevering van energie.
Sommige hebben een terugloopblokkering of geen telwerk voor terug leveren.
De draaischijfmeter (ferraris meter)kan vaak regelrecht terugleveren op hetzelfde telwerk , maar is dat soms in het terug tellen niet geijkt terwijl de meter dat voor het leveren van energie wel is.
Voor terugleververgoeding zijn verschillende tarieven bij verschillende energieleveranciers
Kijk op onderstaande sites of je meter geschikt is voor teruglevering
Het arrangement Thema 5 De meterkast is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Energy College
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2015-11-03 19:08:52
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
