Tot in de 19e eeuw gingen de meeste kinderen niet naar school.
Ze werkten op het land, in de winkel of in de werkplaats.
Kinderarbeid was normaal.
Het was nuttig, vonden hun ouders en ze leerden er wat van.
Maar het was ook nodig, want zo verdienden kinderen extra geld voor het gezin.
Toen kwam de industriële revolutie.
Overal kwamen fabrieken die mensen nodig hadden en ook kinderen gingen in de fabriek werken. Was dat ook wel zo goed voor die kinderen?
In deze opdracht staat het verzet tegen kinderarbeid in Nederland centraal.
In de video hieronder zie je Jacob Jan Cremer. Hij was één van de Nederlanders die in verzet kwamen tegen de kinderarbeid.
Op welke manier kwam Cremer in verzet?
Wat kan ik straks?
Aan het eind van de opdracht kun je:
motiveren waarom kinderarbeid in de 19e eeuw normaal was.
concluderen dat er in de tweede helft van de 19e eeuw steeds meer kritiek komt op kinderarbeid.
in eigen woorden beschrijven wat wordt bedoeld met het 'Kinderwetje van Van Houten'.
argumenteren waarom de Leerplichtwet van 1900 nodig was om echt een einde te maken aan de kinderarbeid.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je kunt tijdens het bestuderen van het Canonvenster 'Kinderarbeid' bestuderen aantekeningen maken voor je eindopdracht.
Stap 2
Je kunt de vicieuze cirkel van kinderarbeid uitleggen
Stap 3
Je kunt informatie opzoeken over het verzet tegen kinderarbeid in of rond jouw woonplaats.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippen die horen bij deze opdracht.
Eindopdracht
Je maakt een affiche over kinderarbeid.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Afhankelijk van het eindproduct dat jullie gaan maken.
Tijd
Voor deze opdracht hebben jullie 2 uur nodig.
collectie Beeldbank Nationaal Archief
Kinderen in de grafische industrie
Via de website www.canonvannederland.nl kun je ook naar de items uit verschillende regionale canons over verzet tegen kinderarbeid.
Kies samen enkele van deze canons uit. Dat kan een canon van de stad zijn waarin jullie wonen of een stad in de buurt en één of twee canons die jullie interessant lijken.
Lees de informatie door en bekijk de foto’s en/of kaarten bij het verhaal.
Is er in jullie dorp/stad/provincie iets te vinden wat jullie nog herinnert aan het verzet tegen kinderarbeid?
Gebruik de informatie die jullie vinden voor jullie eindproduct.
Kinderarbeid
Omdat de lonen laag waren, telde elke cent mee die verdiend kon worden. Het gevolg was dat ook veel kinderen in de fabrieken werkten. In sommige fabrieken waren kinderen zelfs heel gewild omdat hun kleine handjes geschikt waren voor dat soort productie.
Arbeidsproductiviteit
De hoeveelheid productie die per tijdseenheid geproduceerd wordt door één arbeider.
Werkloosheid
De staat waarin je verkeert als je werkloos bent. Je bent werkloos als je geen betaald werk hebt, maar dat wel zou willen.
Agrarische revolutie
Vond plaats voorafgaand aan de industriële revolutie. Door technische verbeteringen steeg de arbeidsproductiviteit in de landbouw. De stijgende arbeidsproductiviteit maakte veel arbeiders overbodig. Er ontstond werkloosheid. Het overschot aan arbeidskrachten op het platteland maakte de industriële revolutie mede mogelijk. Er waren immers arbeiders genoeg die de fabrieken in de steden konden bemannen.
Gevolgen van de industrialisatie, leefomstandigheden
De arbeiders kwamen vaak in kleine, slechte woningen terecht, waar ze met grote gezinnen woonden. Er was geen riolering of stromend water en vaak ook geen daglicht of ventilatie. De omstandigheden waren dus beroerd en leidden tot veel ziektes. Langzaam zagen steeds meer mensen hoe erg deze sociale kwestie was en probeerden ze er iets aan te doen.
Eindopdracht: Affiche
Als eindproduct ga een affiche maken.
Het affiche dat je gaat maken, krijgt als titel 'Verzet tegen kinderarbeid'.
Het affiche moet duidelijk laten zien dat er in 19de eeuw anders tegen kinderarbeid werd aangekeken dan tegenwoordig, maar dat er vanaf ongeveer 1860 steeds meer verzet kwam tegen kinderarbeid en dat de Leerplichtwet van 1900 nodig was om echt een einde aan de kinderarbeid te maken.
Beoordeling:
Je docent let bij de beoordeling van het affiche op het volgende:
de boodschap van het affiche is direct duidelijk
het affiche sluit aan bij de doelgroep
de tekst op het affiche is vrij van fouten
de informatie op het affiche klopt en is gebaseerd op feiten
Met een affiche geef je op een aantrekkelijke manier informatie door. Het is een soort
reclameboodschap met afbeeldingen en tekst. Het draait om twee dingen: inhoud en vorm.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Wat vond je van de manier waarop Cremer in protest kwam tegen de kinderarbeid?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Wat maakte kinderarbeid zo normaal in de 19e eeuw?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Kon je al het werk binnen die 2 uur afronden?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Lukte het je om de verschillende punten goed te verwerken in je affiche?
Waren er zaken waardoor je vastliep en die je niet zelf op kon lossen? Zo ja, wat heb je toen gedaan?
Het arrangement Verzet tegen kinderarbeid - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo, leerjaar 2. Dit is tijdvak 8 met het onderwerp: Verzet tegen kinderarbeid. In de 19e eeuw gingen de meeste kinderen niet naar school. Ze werkten op het land, in de winkel of in de werkplaats. Kinderarbeid was normaal. Het was ook nodig, want kinderen moesten extra geld verdienen voor het gezin. Toen kwam de Industriële Revolutie. Overal kwamen fabrieken die mensen nodig hadden. Ook kinderen gingen in de fabrieken werken. In de tweede helft van de 19de eeuw kwam er kritiek op kinderarbeid. Het kinderwetje van Van Houten zorgt ervoor dat kinderen onder de twaalf niet meer mogen werken en vanaf 1901 komt de wet die zorgt dat alle kinderen van zes tot twaalf naar school moeten. Aan bod komt het 'Kinderwetje van Van Houten' en de leerplicht van 1900 dat een einde maakte aan kinderarbeid. Begrippen horende bij deze les zijn: arbeidsproductiviteit, werkloosheid, agrarische revolutie en gevolgen van industrialisatie en leefomstandigheden.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
De tijd van burgers en stoommachines (1800 - 1900);
Ontstaan van een parlementair stelsel en de toename van volksinvloed;
Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
2 uur en 0 minuten
Trefwoorden
arbeidsproductiviteit, arrangeerbaar, geschiedenis, hv123, kinderwetje van van houten, leefomstandigheden, leerplichtwet, stercollectie, verzet tegen kinderarbeid, werkeloosheid
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo en vwo, leerjaar 2. Dit is tijdvak 8 met het onderwerp: Verzet tegen kinderarbeid. In de 19e eeuw gingen de meeste kinderen niet naar school. Ze werkten op het land, in de winkel of in de werkplaats. Kinderarbeid was normaal. Het was ook nodig, want kinderen moesten extra geld verdienen voor het gezin. Toen kwam de Industriële Revolutie. Overal kwamen fabrieken die mensen nodig hadden. Ook kinderen gingen in de fabrieken werken. In de tweede helft van de 19de eeuw kwam er kritiek op kinderarbeid. Het kinderwetje van Van Houten zorgt ervoor dat kinderen onder de twaalf niet meer mogen werken en vanaf 1901 komt de wet die zorgt dat alle kinderen van zes tot twaalf naar school moeten. Aan bod komt het 'Kinderwetje van Van Houten' en de leerplicht van 1900 dat een einde maakte aan kinderarbeid. Begrippen horende bij deze les zijn: arbeidsproductiviteit, werkloosheid, agrarische revolutie en gevolgen van industrialisatie en leefomstandigheden.
arbeidsproductiviteit, arrangeerbaar, geschiedenis, hv123, kinderwetje van van houten, leefomstandigheden, leerplichtwet, stercollectie, verzet tegen kinderarbeid, werkeloosheid
Tot in de 19e eeuw gingen de meeste kinderen niet naar school.
Aan het eind van de opdracht kun je:
Benodigdheden
Als eindproduct ga een affiche maken.
Intro
