Inleiding
Er is ooit een tijd geweest dat de groenten vers uit eigen tuin kwamen, de jam altijd eigengemaakt was en het vlees van de dichtsbijzijnde boerderij kwam. Moeders begonnen in de middag al te koken en snoep en chocola waren een hele grote uitzondering. Tussendoor werd er alleen water en thee gedronken. Nu komt eigenlijk bijna alles wat wij eten uit een pakje (denk aan de jus over de aardappelen, de saus over de bloemkool en de boter op je brood) en drinken we over het algemeen de hele dag door frisdrank. Wat krijgen we nu eigenlijk allemaal binnen? Je kijkt achter op een pakje en ziet staan: E621, E951, E640... Wat is dit? Kan je dat eten? Waar groeit dat? Is het wel goed voor ons? Waarom zit het erin? Deze wiki gaat over deze zogenaamde E-nummers. Jullie gaan onderzoeken wat ze doen, waarom ze erin zitten en of het wel goed is voor onze gezondheid. We willen hiermee bereiken dat jullie je bewust worden van wat je eet en drinkt zodat je ook in een gezonde schoolkantine de beste keuzes kunt maken. Veel succes!
Opbouw van deze les
Tijdens deze les ga je leren wat E nummers zijn en waarom ze aan ons eten worden toegevoegd. Wat hebben ze voor functie en zijn ze wel gezond? Je gaat dit leren door te beginnen met brainstormen, informatie te lezen en op te zoeken en ga je thuis op zoek in je eigen koelkast en maak je een paar opdrachten. Als laatste sluiten we af met een toets om te kijken wat je er nog van weet.
Eindproduct
Na het maken van deze wiki heb je een aantal opdrachten gemaakt. Deze willen wij graag beoordelen. Je maakt dus een eindverslag en hierin verwerk je het volgende:
1. Een uitgeprinte mindmap
2. De koelkast opdracht
3. En uiteindelijk de gemaakte toets (klik na de toets op afdrukken)
Brainstormen
Hoe maak ik een mindmap
Om iets over een onderwerp te weten te komen ga je eerst kijken wat je er al van weet, je gaat dus brainstormen. Dit kan je doen met behulp van een mindmap. Je gaat zelf een mindmap maken over wat je weet over gezonde voeding, e-nummers, zoetstoffen, lightproducten en ga zo maar door. In dit hoofdstuk kan je eerst een filmpje bekijken over hoe je nou precies een mindmap maakt. Klik op de afbeelding hieronder om het filmpje te bekijken.
https://youtu.be/UWOfx-LVywk
Maak je eigen mindmap
En nu zelf aan de slag!
Door op de link hieronder te klikken kun je digitaal een eigen mindmap maken. Veel plezier en vergeet niet: bij een mindmap zijn alle antwoorden goed!
Brainstorm
Verzamel informatie over E-nummers
Wat zijn E-nummers
E-nummers noemen we ook wel additieven. Een additief is een stof die aan een product wordt toegevoegd, met of zonder voedingswaarde. Dit kan verschillende redenen hebben. Je moet weten dat de E die voor de cijfers van een additief staat, niets te maken heeft met vitamine E, maar staat voor Europa. Je hebt verschillende categoriën van additieven. Zo hebben bijvoorbeeld de kleurstoffen het doel om het voedingsmiddel aantrekkelijker te maken. En conserveermiddelen zijn hulpstoffen die de houdbaarheid van producten verlengen. Zo wordt er aan light producten zoetstoffen toegevoegd, dit valt ook onder additief. Additieven worden bewust aan een voedingsmiddel toegevoegd met vaak een technische reden. Het is verplicht te vermelden welke stoffen aan een voedingsmiddel zijn toegevoegd, zeker voor mensen met een allergie. Als vitamines, mineralen of echte voedingsstoffen aan producten worden toegevoegd spreek je niet van additieven.
Producten die E-nummers bevatten
Ga op zoek naar producten in je eigen koelkast en zoek uit welke additieven hier aan toe zijn gevoegd. Zoek uit waarom deze hierin zijn verwerkt en wat ze doen en waar ze vandaan komen. Voeg hier ook foto's bij van de gekozen producten.
Relatie tussen E-nummers en onze gezondheid
Hieronder lees je een aantal voorbeelden van E-nummers in relatie met onze gezondheid:
E 951 aspartaam
Valt onder de categorie kunstmatige zoetstoffen. Aspartaam is veel zoeter dan suiker en bevat weinig calorieën. Het zit vooral in producten zonder toegevoegde suikers zoals light frisdrank, zoetjes en suikervrij snoep. Het is een E-nummer dus een goedgekeurd additief en daardoor kun je stellen dat het veiig is. Toch zijn er veel gevallen bekend van klachten door aspartaam. Het is dan ook één van de meest onderzochte zoetstoffen ter wereld.
E 120 cochenille
Valt onder de categorie kleurstoffen. Het is een rode kleurstof afkomstig van de schildjes van cochenille schildluizen.
Ook binnen de categorie kleurstoffen is veel onderzoek gedaan naar de mogelijke bijwerkingen. Over kleurstoffen in het algemeen wordt vooral gezegd dat ze een risico vormen voor kinderen. Zo zouden ze bijdragen aan gedragsproblemen bij kinderen. In slechts enkele gevallen zou er bij sommige kinderen hyperactiviteit opgemerkt zijn. Bij deze kinderen zou het ook te maken hebben met een allergie.
E 621 natriumglutamaat valt onder de categorie smaakversterkers. Ze versterken de smaak in veel producten, waardoor veel minder zout nodig is.
Van natriumglutamaat wordt gezegd dat je last kunt krijgen van migraine, hartkloppingen, hoge bloeddruk, eczeem, buikpijn, slapeloosheid, hyperactiviteit en opgezwollen ledematen en lippen. Daarnaast zou het neurotoxisch zijn. Dat houdt in dat het giftig is voor het zenuwstelsel en dus schadelijk is voor de hersenen. Ook persoonlijkheidsveranderingen, woedeaanvallen, schizofrenie, apathie en gedragsstoornissen worden in verband gebracht met natriumglutamaat. Het is ook een kankerverwekkende stof en wordt samen met E951 (aspartaam) gezien als de meest gevaarlijke E-nummers. Wetenschappelijk bewijs is voor al deze schadelijke effecten niet gevonden.
Zie voor aanvullende informatie en eventuele websites het kopje: extra informatie
Opdrachtje
Domino
Over de lesstof "E-nummers” gaan wij een spel maken, namelijk domino. Dit doen wij in tweetallen.
Hoe gaan we te werk?
Het spel domino gaan wij digitaal maken en vervolgens uitprinten.
Maken van domino:
Door op onderstaande link te drukken krijg je een domino opzet die je kunt gebruiken om het spel te maken.
http://www.juf-hannah.nl/map_domino%27s/domino.doc
Op het eerste kaartje staat links het woord 'start'. In het rechtervakje wordt een vraag gezet die je uit de lesstof haalt. Je mag hiervoor alle informatie gebruiken die je tot nu hebt geleerd. Op een volgend kaartje staat links het antwoord en rechts een nieuwe vraag. Zo wordt de inhoud van de les verwerkt. Je bedenkt in totaal 11 vragen.
Spelen van domino:
Je begint met het kaartje “”start”. Je gaat op zoek naar het kaartje waar het juiste antwoord op te vinden is. Op dit kaartje staat weer een nieuwe opgave. Dit gaat door tot je bij het laatste kaartje bent aangekomen. Hierop staat het woord "einde". Als het goed is, heb je nu alle kaartjes gebruikt. Als een rij niet uitkomt, weet je dat er een fout is gemaakt. Je kunt het werk zelf corrigeren.
Succes en veel plezier!
Extra informatie
Uitgebreid filmpje over e-nummers
Producten met en zonder e-nummers
Voedingscentrum
Lijst van schadelijke e-nummers
Test je kennis.
Toets: Maak je keuze!
Start
Bronnen
Hartman, E. (2013). Mens & voeding. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff
Corinne Gouget, W.J.(n.d.). WAT ZIT ER IN UW ETEN? Bouillon Culinaire journalistieke produkties.
Docentenpagina
Deze wiki is bedoeld als informatief maar ook een groot deel zelfstudie. We besteden er in principe twee lesuren aan. Hierin kunnen de leerlingen de wiki ontdekken en aan de slag met de mindmap en de domino opdracht. De overige opdrachten is bedoeld als thuisstudie en kunnen ze dan ook individueel maken.
Doelgroep: leerlingen tussen 12 en 18 jaar (adolecenten)
Doel: leerling maakt kennis met de betekenis en functie van de door europa goedgekeurde additieven
leerling werkt samen met iemand van de klas
leerling zoekt zelf dingen op en maakt het bruikbaar
leerling zelf na laten denken over voedingspatroon gezond /ongezond
