Netiquette
Afspraken met de klas
Het is een goed idee om afspraken te maken met de klas rond chatten, gedrag op sociale media e.d. Er is een opdracht beschikbaar die gaat ove rhet maken van een muismat. Beetje verouderd misschien, maar je kunt er inspiratie uit halen.
Sociale media, gedrag op internet.
Er is veel materiaal beschikbaar met als onderwerp sociale media, gedrag op internet. Het 'handboek internet' is enorm uitgebreid en kent een docentenhandleiding, een oefenboek en een leerlingboek. Je kunt hier bijvoorbeeld één of meer hoofdstukken uit behandelen.
Je kunt ook kiezen voor de les 'cyberpesten who cares?'.
Daarnaast is er nog de mogelijkheid om een serie lessen te doen die uitgaan van de tvserie Spangas. Die lessenserie is officieel voor de bovenbouw van de basisschool maar wellicht toch bruikbaar.
Zoeken op internet
Daarnaast is het van belang om bijvoorbeeld door middel van de lessen 'webdetectives' aandacht te besteden aan het zoeken op internet.
Chatafspraken
Internetafspraken
1 lesuur De lesbrief gaat over MSN maar het gaat uiteraard op voor ieder chatprogramma of whatsapp.
Whatshappy
Afspraken over het gebruik van whatsapp
Cyberpesten: who cares?
Onderstaand enig extra materiaal:
It's up to you: interactieve film over (de gevolgen van) cyberpesten
Bron: it's up to you. Interactieve film. Als docent moet je (gratis) een account aanmaken. Daarna kan je de pdf downloaden met de docentenhandleiding en wordt de film toegankelijk. De hoofdpersonen uit de film zijn duidelijk geen brugklassers.
Leerlingen bepalen zelf de keuzes van de hoofdpersoon en creëren daarmee hun eigen persoonlijke verhaal waarin ze direct de gevolgen van hun acties ervaren. In een aansluitende discussie stelt de klas vervolgens gedragscodes op. Het gratis lespakket is te gebruiken als onderdeel van een schoolbrede aanpak tegen pesten en is erkend door de erkenningscommissie Jeugdinterventies van het NJI/RIVM.
Internetpesten
Webquest Cyberpesten
Webquest inclusief rubrics t.b.v. de beoordeling. Leent zich voor beoordeling door peers (bijv. m.b.v. Peerscholar)
Handboek internet
Onderstaand handboek is zeer uitgebreid. Normaal gesproken nemen we hier een hoofdstuk uit.
Handboek internet
Oefenboek
Lessenserie Spangas
Docentenhandleiding + leerlingmateriaal Spangas Mediawhizz
Afleveringen Spangas Mediawhizz
Lessenserie: the web we want
Dit educatieve handboek is ontwikkeld voor en met jongeren (13-16 jaar) om met elkaar, opvoeders en leerkrachten het gesprek aan te gaan over onder andere het gebruik van online media en privacy, vanuit European Schoolnet (Insafe network) en UPC.
Behalve het handboek (hieronder te downloaden) zijn er ook werkbladen beschikbaar:
En: er zijn lesplannen gemaakt door collega's uit allerlei landen:
http://www.webwewant.eu/nl/web/guest/lessons-plans
Internetidentiteit
1 lesuur Op internet kun je 'onzichtbaar' allerlei dingen doen. Maar: hoe zit het met de netiquette? Wat doe je wel en wat doe je niet? Discussier erover in de klas. (leerlingen bijv. laten stemmen m.b.v. Socrative of Mentimeter).
Wat doe jij op internet?
Digitale identiteit: Social master
Social master
De focus ligt op bewustwording en zelfreflectie ten aanzien van fake news (Raar, maar waar), digital detox (online/offline), social media en groepsdruk, digitale voetafdruk en spelen van games (Power of play).
Handleiding
Werkbladen
Digibordles
Digiveiligheid
AVG mei 2018
vanaf 25 mei 2018 nog maar één privacywet geldt in de hele Europese Unie (EU). Daar bereiden we ons als school op voor. Maar het is ook belangrijk dat wij onze leerlingen goed op de hoogte brengen en houden.
Kennisnet: in gesprek met leerlingen over IBP
Hiervoor hebben we 25 hulpvragen opgenomen om met leerlingen van 10- tot 18-jaar het gesprek aan te gaan over deze twee moeilijke onderwerpen.
25 hulpvragen informatiebeveiliging
25 hulpvragen privacy
Lessenserie autoriteit persoonsgegevens
De autoriteit persoonsgegevens heeft op 29-1-2018 een drietal digitale lessen (ongeveer 50 min. per les) ter beschikking gesteld rond de thema's privacy en beveiliging. De lessen richten zich eigenlijk op groep 7-8 van de basisschool. Echter, mogelijk ook in klas 1 bruikbaar.
Lesmateriaal autoriteit persoonsgegevens
Lessenserie: de baas op internet
In de zes lesmodules van De Baas Op Internet leren kinderen tussen 10 en 14 jaar alles over de belangrijkste spelers op het web, wat data is, hoe SnapChat werkt en wat een cookie is. Deze thema's zijn gelinkt aan mediawijsheidlessen voor in de klas, maar hebben nadrukkelijk een technische insteek. Doel is dat kinderen meer digitaal geletterd raken doordat ze beter begrijpen hoe het netwerk van het internet precies in elkaar steekt. En dat mag best een beetje leuk zijn; zo ontwerp je zelf een escape room, bouw je het internet na met sponsjes en rietjes en ontwerp je de best mogelijke zelfrijdende auto.
Iedere lesmodule duurt ongeveer 1,5 uur en bestaat uit hands-on opdrachten, die veelal geen gebruik maken van computers.
Lesmateriaal
https://debaasopinternet.nl/aan-de-slag
Digiveiligheid theoretisch
Digiveiligheid kent veel verschillende aspecten: van het beschermen van je hardware tot en met gedrag op internet. In onderstaand materiaal komt dit allemaal aan bod. Is wel redelijk theoretisch.
Digiveiligheid deel 1
Digiveiligheid 2: netwerken en malware
Deel 2 van een interactieve lessenserie omtrent digiveiligheid. Dit deel behandelt de volgende onderwerpen: computernetwerken, veiligheid in computernetwerken, accounts en beveiliging (wachtwoorden), malware en bescherming tegen malware.
Digiveiligheid 3: surfen, sociale netwerken, netiquette
Digiveiligheid: Safe master
Safe master
online veiligheid: hackers, sterke wachtwoorden, Phishing, veiligheid openbare wifi, beveiligen van devices en social media-accounts, veilig downloaden. Deze modules kunnen zowel plenair als individueel behandeld worden.
Handleiding
Werkbladen
Digibordles
Slimme instellingen sociale media
Identiteitsfraude
Doel:
Leerlingen weten wat identiteitsfraude is, dat het strafbaar is en hoe je goed kunt omgaan met je identieitspapieren om jezelf te beschermen.
Leerlingen kunnen werken met de app 'kopietje paspoort
Leerlingen weten wat ze moeten doen als er iets misgaat.
Lesmateriaal
Identiteitsfraude
Online privacy
Databaas
Databaas is het landelijke educatieve project over online privacy, dat door Nationaal MediaCoaches (zie www.nomc.nl) kan worden uitgevoerd maar dat tevens voor elke school kosteloos online beschikbaar is.
Voorbeeld powerpoint
Lesmateriaal
2 lessen + huiswerk (samen met ouders) onderbouw
Databaas
Lessen over online privacy
Webcammisbruik
Internetsoa
2 lesuren, jaar 3
Dit lespakket over flirten via internet is bedoeld om de risico’s bespreekbaar te maken en jongeren te
laten nadenken over hun eigen seksuele grenzen op internet én de grenzen van anderen. De Stichting
Mijn Kind Online, een onafhankelijk expertisecentrum voor ‘jeugd en nieuwe media’, presenteert dit
pakket in het kader van de campagne ‘Internetseks, daar kun je goed ziek van zijn’ (www.internetSOA.nl).
Je kunt zelf een keuze maken uit acht verschillende lessen en daarmee twee lesuren vullen.
Internetsoa lespakket (docent)
Internetsoa (jaar 3)
Gaat over seks via internet, dus voor jaar 3. Serie van een aantal lessen. Kun je zelf inkorten
Sexting
Filmpje Sexting
E-lespakket over de risico's die leerlingen op internet kunnen lopen. Dit lespakket is vooral gericht op seksueel misbruik via internet. Leerlingen leren wat het is, hoe ze het kunnen voorkomen en hoe ze moeten handelen wanneer het hen toch overkomt. Het e-lespakket bestaat uit drie lessen. Elke les bestaat uit: - een docentenhandleiding - digiboardoefeningen - een video - een werkblad. De lessen in dit e-lespakket gaan over grooming, sexting en webcammisbruik. Per les wordt één onderwerp behandeld. De docent kan ook uit één van de lessen kiezen. De docentenhandleiding bevat achtergrondinformatie over de thema's en daarnaast wordt de opbouw van de les beschreven. Voor de lessen is een digiboard nodig. Voor elke les is een video beschikbaar op de website van Helpwanted.nl. Aan de hand van de video kunnen leerlingen opdrachten maken met behulp van het werkblad. Via de website kunnen docenten gratis informatiemateriaal aanvragen dat gebruikt kan worden tijdens de lessen. Ook is er de mogelijkheid om een klassikale chatversie aan te vragen met een medewerker van Helpwanted.nl. Leerlingen krijgen tijdens de chatsessie de kans om al hun vragen te stellen over de thema's.
Docentenhandleiding sexting
Bron: help wanted
Sexting: voor digibord
Bron: Help wanted
Werkblad sexting (pdf)
Bron: Help wanted
Sexting: Merel van Groningen project
Gratis lespakket 'Merel van Groningen'. Een starterstraining voor docenten is verplicht.
Filmpjes met voorbeelden van vragen voor leerlingen in de klas over seks op internet
Bron: ouders online
Grooming
Filmpje grooming
E-lespakket over de risico's die leerlingen op internet kunnen lopen. Dit lespakket is vooral gericht op seksueel misbruik via internet. Leerlingen leren wat het is, hoe ze het kunnen voorkomen en hoe ze moeten handelen wanneer het hen toch overkomt. Het e-lespakket bestaat uit drie lessen. Elke les bestaat uit: - een docentenhandleiding - digiboardoefeningen - een video - een werkblad. De lessen in dit e-lespakket gaan over grooming, sexting en webcammisbruik. Per les wordt één onderwerp behandeld. De docent kan ook uit één van de lessen kiezen. De docentenhandleiding bevat achtergrondinformatie over de thema's en daarnaast wordt de opbouw van de les beschreven. Voor de lessen is een digiboard nodig. Voor elke les is een video beschikbaar op de website van Helpwanted.nl. Aan de hand van de video kunnen leerlingen opdrachten maken met behulp van het werkblad. Via de website kunnen docenten gratis informatiemateriaal aanvragen dat gebruikt kan worden tijdens de lessen. Ook is er de mogelijkheid om een klassikale chatversie aan te vragen met een medewerker van Helpwanted.nl. Leerlingen krijgen tijdens de chatsessie de kans om al hun vragen te stellen over de thema's.
Docentenhandleiding grooming
Bron: Help wanted
Grooming: voor digibord
Bron: Help wanted
Werkblad grooming (pdf)
Bron: Help wanted
Sextortion
Media en beïnvloeding
Lekker beroemd
Onderbouw. Benodigde tijd: 6 lesuren en 10 uur huiswerk.
LET OP: dit was een lessenserie vanuit Stichting Beeld en Geluid. De filmpjes die in de handleidng genoemd worden staan niet meer op de site van Beeld en Geluid. Het materiaal is zeker bruikbaar, maar er zal moeten worden geïnvesteerd in het zoeken naar vervangende filmpjes.
Project mediawijsheid om leerlingen in de onderbouw van het VO kritisch te leren kijken naar beelden in de media. Naar aanleiding van een presentatie van beelden uit de media gaan leerlingen met een eigen onderzoeksvraag aan de slag, maken hiervan een verslag, praten met hun ouders, schrijven een visie en maken een kunstzinnig object dat deze visie verbeeldt. De visie en het object worden tentoongesteld. Het project kan worden ingezet in de vakken culturele en kunstzinnige vorming, maatschappijleer en filosofie. Ook kan een verbinding gelegd worden met de vakken Nederlands en Engels. Er wordt specifiek gewerkt aan de volgende mediawijsheidcompetenties uit het competentiemodel van Mediawijzer.net: begrip: - bewust zijn van de medialisering van de samenleving - begrijpen hoe media gemaakt worden - zien hoe media de werkelijkheid weergeven communicatie: - informatie kunnen vinden en verwerken - informatie kunnen overbrengen strategie: - kunnen reflecteren op het eigen mediagebruik. De doorlooptijd van het project is zes weken. De docenteninstructie is gratis te downloaden
Photoshop: top of flop
Klas 2 -4, duur 50 minuten
Mediawijsheid / Algemeen / Maatschappijleer
Filmpje Dove Evolution commercial
Link naar het filmpje dat je nodig hebt bij deze les.
(Un)real
Onderbouw. Benodigde tijd: 6 lesuren en 10 uur huiswerk.
LET OP: dit was een lessenserie vanuit Stichting Beeld en Geluid. De filmpjes die in de handleidng genoemd worden staan niet meer op de site van Beeld en Geluid. Het materiaal is zeker bruikbaar, maar er zal moeten worden geïnvesteerd in het zoeken naar vervangende filmpjes.
Project mediawijsheid om leerlingen in de onderbouw van het VO kritisch te leren kijken naar beelden in de media. Naar aanleiding van een presentatie van beelden uit de media gaan leerlingen met een eigen onderzoeksvraag aan de slag, maken hiervan een verslag, praten met hun ouders, schrijven een visie en maken een kunstzinnig object dat deze visie verbeeldt. De visie en het object worden tentoongesteld. Het project kan worden ingezet in de vakken culturele en kunstzinnige vorming, maatschappijleer en filosofie. Ook kan een verbinding gelegd worden met de vakken Nederlands en Engels. Er wordt specifiek gewerkt aan de volgende mediawijsheidcompetenties uit het competentiemodel van Mediawijzer.net: begrip: - bewust zijn van de medialisering van de samenleving - begrijpen hoe media gemaakt worden - zien hoe media de werkelijkheid weergeven communicatie: - informatie kunnen vinden en verwerken - informatie kunnen overbrengen strategie: - kunnen reflecteren op het eigen mediagebruik. De doorlooptijd van het project is zes weken. De docenteninstructie is gratis te downloaden.
Begrip
- Bewust zijn van de medialisering van de samenleving
- Begrijpen hoe media gemaakt worden
- Zien hoe media de werkelijkheid weergeven
Communicatie
- Informatie kunnen vinden en verwerken
- Informatie kunnen overbrengen
Strategie
Kunnen reflecteren op het eigen mediagebruik.
Media en message
Onderbouw. 5 lesuren
LET OP: dit was een lessenserie vanuit Stichting Beeld en Geluid. De filmpjes die in de handleidng genoemd worden staan niet meer op de site van Beeld en Geluid. Het materiaal is zeker bruikbaar, maar er zal moeten worden geïnvesteerd in het zoeken naar vervangende filmpjes.
Begrip
- Begrijpen hoe media gemaakt worden
- Zien hoe media de werkelijkheid kleuren
Gebruik
- Apparaten, software en toepassingen kunnen gebruiken
- Kunnen oriënteren binnen media-omgevingen
Communicatie
- Informatie kunnen vinden en verwerken
- Content creëren
- Participeren in sociale netwerken
Strategie
- Kunnen reflecteren op het eigen mediagebruik
- Doelen realiseren met media
Rol van cartoons en spotprenten
Bron: Nieuws in de Klas
Voor VO-onderbouw of VO-bovenbouw, zelfstandig te doen. 50 - 100 minuten.
Sluit aan bij mediawijsheid, geschiedenis en maatschappijvakken.
Cartoons staan in iedere krant. Maar wat betekenen ze precies? Met het lespakket Cartoons in het nieuws leren de leerlingen van alles over cartoons en spotprenten.
Het lespakket is gemaakt in samenwerking met het Persmuseum en behandelt een aantal aspecten van cartoons: de spotprent als commentaar op het nieuws, de herkenbaarheid van prominente personen, het stijlgebruik van cartoonisten en het analyseren van cartoons.
Docenten kunnen het lespakket gebruiken om hun leerlingen voor te bereiden op de Junior Inktspotprijs, een wedstrijd die jaarlijks door het Persmuseum wordt georganiseerd. Zij kiezen met behulp van een voorbereidend lespakket de beste politieke cartoon van het afgelopen jaar.
Medialogica
Serie filmpjes op Schooltv inclusief handleiding en kijkvragen.
Medialogica in de klas (bovenbouw)
Bron: Argos/Schooltv Een artikel in de krant, een programma op tv: de media hebben veel invloed op de manier waarop het publiek een onderwerp beoordeelt. Maar in hoeverre zijn de media een betrouwbare gids?
Online nieuws
Zelf een online nieuwsmedium maken
NieuwsMakers is een lespakket voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Met behulp van het lespakket zullen de leerlingen – onder begeleiding van de leerkracht – zelf nieuws maken en deze publiceren in hun eigen online nieuwsmedium: de Nieuwstool. Met behulp van het lespakket maken de leerlingen niet alleen verschillende nieuwsitems, maar worden ze zich ook bewust van de verantwoordelijkheid van de journalistiek om mensen te informeren.
Daarnaast leren zij – door analyses van zelf gevonden nieuwsuitingen – kritisch te kijken naar nieuwsmedia en krijgen ze meer vat op de betrouwbaarheid van bronnen.
Mediawijsheid / Nederlands
Nieuwsmakers
Nieuwsmakers volledig
NieuwsMakers is een lespakket voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In tien lessen zullen de leerlingen het hele proces van nieuwsgaring doorlopen: te beginnen met het leren over de verantwoordelijkheid die je als journalist hebt om andere burgers te informeren tot het daadwerkelijk filmen, schrijven of fotograferen van een nieuwsitem. Daarnaast bevat het lespakket een draaiboek voor het presenteren van de nieuwsproductie aan de ouders.
Nieuwsmakers beknopt (6 uur)
NieuwsMakers is een lespakket voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In zes lessen zullen de leerlingen het proces van nieuwsgaring doorlopen: te beginnen met het leren over de verantwoordelijkheid die je als journalist hebt om andere burgers te informeren tot het daadwerkelijk filmen, schrijven of fotograferen van een nieuwsitem. Daarnaast bevat het lespakket een draaiboek voor het presenteren van de nieuwsproductie aan de ouders.
De tool waarmee je je eigen nieuwsmedium kunt maken
Met deze tool van Nieuws in de klas heb je de mogelijkheid om je eigen nieuwsproductie te maken. De Nieuwstool maakt onderdeel uit van NieuwsMakers. NieuwsMakers is een lespakket voor de bovenbouw van het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs.
Met behulp van het lespakket kunnen leerlingen zelf nieuws maken en deze publiceren. In een aantal lessen maken de leerlingen niet alleen verschillende nieuwsitems, maar worden ze zich ook bewust van de verantwoordelijkheid van de journalistiek om mensen te informeren. Daarnaast leren zij - door analyses van zelf gevonden nieuwsuitingen - kritisch te kijken naar nieuwsmedia en krijgen ze meer vat op de betrouwbaarheid van bronnen.
Lessenserie: nationaal mediapaspoort
De lessenserie behandelt 7 thema's. Ieder thema neemt tussen 40 en 140 minuten in beslag. Er is een versie voor onderbouw VO en voor VMBO. Het materiaal kan gratis gedownload worden. Je moet je dan wel even registreren. Je kunt dan ook je klas aanmelden.
- Weet wat je ziet
- Bewaak je identiteit
- Wat je geeft krijg je terug
- Houd de klok in de gaten
- Maak goede keuzes
- Bescherm je privacy
- Zorg voor je eigen veiligheid
Als 'smaakmaker' hier de link naar de docentenhandleiding voor het vo. Om alle materiaal te zien en met je klas aan de gang te gaan moet je dus even een gratis account aanmaken.
Informatie en aanmaken account: https://www.nationaalmediapaspoort.nl/vo/onderbouw
Lessenserie: Online Masters
De lessenserie van Vodafone/Ziggo is bedoeld voor de onderbouw van het VO en bestaat uit 4 modules. Alle modules samen nemen 7 tot 14 lesuren in beslag. (14 lesuren indien schoolopdracht/huiswerkopdracht ook wordt gegeven).
Online Masters behandelt de volgende vier thema’s: de digitale wereld, creatief en vaardig online, veilig online en bewust online. In het online lesprogramma nemen verschillende masters uit het vak de leerlingen aan de hand van video’s mee in hun wereld. De leerlingen gaan met de aangeboden vaardigheden aan de slag om zo hun talent te ontdekken, te ontwikkelen en te versterken. Ook leren ze meer over hoe ze zich veilig en bewust in de digitale wereld kunnen begeven. Na het doorlopen van het programma krijgen de leerlingen een certificaat waarop staat met welke vaardigheden zij hebben kennisgemaakt.
Er worden 4 thema's behandeld
- Digital master
de kickoff van het programma en geeft een terugblik en een vooruitblik op de ontwikkelingen in dit digitale tijdperk en hoe deze ontwikkelingen het leven van mensen en de samenleving beïnvloeden.
Handleiding
Werkbladen
Digibordles
.
- Creative master
Na een korte inleiding kunnen leerlingen één van de zes keuzemodules kiezen: programmeren, design, vloggen, VR, robotica en storytelling
Handleiding
Werkbladen
Digibordles
.
- Safe master
online veiligheid: hackers, sterke wachtwoorden, Phishing, veiligheid openbare wifi, beveiligen van devices en social media-accounts, veilig downloaden. Deze modules kunnen zowel plenair als individueel behandeld worden.
Handleiding
Werkbladen
Digibordles
.
- Social master
De focus ligt op bewustwording en zelfreflectie ten aanzien van fake news (Raar, maar waar), digital detox (online/offline), social media en groepsdruk, digitale voetafdruk en spelen van games (Power of play).
Handleiding
Werkbladen
Digibordles
- Ouderavond
Er is ook materiaal voor een ouderavond beschikbaar. Je vindt het hier:
extra materiaal
Lessenserie Online Masters
Chatafspraken maken met de klas (jaar 1)
De dood van Amanda Todd. Bron: Zembla
