Module Poëzie
Wat gaan we doen?
In deze module gaan we bezig met poëzie. Je krijgt antwoord op vragen als:
- Wat is poëzie?
- Wat is het verschil tussen gewone teksten en gedichten?
- Wat kan ik doen om een gedicht mooi te maken?
- etc.
Aan het eind van de module heb je een compleet werkstuk gemaakt over poëzie. Daarin staan allerlei gedichten, van jezelf en van anderen. Gedichten die je mooi vindt en misschien gedichten die je lelijk vindt. Ook staan alle aantekeningen in je werkstuk. Waar je werkstuk aan moet voldoen staat in de voorwaarden.
Het gedicht dat je maakt tijdens deze module wordt bij het vak Tekenen ook gebruikt. Daar moet je een tekening bij je gedicht maken.
Je gedicht en je tekening komen samen op een website te staan.
Les 1 Kennismaking
Maak je eigen intro-gedicht.
Vertel in 6 - 10 regels
- wie je bent
- wat je leuk vindt
- wat je lekker vindt.
De regels moeten rijmen.
Dit gedicht lees je voor in de klas en het komt in je werkstuk.
Vul in onderstaand gedicht de ontbrekende woorden in.
Vol sombere doemgedachten
geraakte ik in een straat
waar meisjes aan 't spelen waren
en we kwamen aan de _________.
Turkse en Surinaamse
en sommige autochtoon
en ze hadden er nauwelijks weet van,
ze speelden daar ___________.
Mijn sombere visioenen
van een wereld die verging,
vervaagden in 't licht van die kinderen
tot een _______________.
Want die meisjes met aardige ogen
en met hun prachtige haar
zullen de kinderen baren
voor de komende duizend ________.
Les 2 Oefeningen
Stap1
Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands de volgende twee items over gedichten:
Fictie: Gedichten
Fictie: Dichtvormen
Download nu het gedicht Fouten en vul het rijmschema in achter de dichtregels.
Maak nu de volgende 2 oefeningen.
Stap2
Gedichten en gevoelens
Gedichten zijn er niet om iets uit te leggen. Ze gaan over wat je voelt.
Geen wonder dat veel gedichten op muziek worden gezet, want ook muziek werkt op je gevoel.
Bekijk de volgende vijf videoclips en beantwoord daarna de vragen:
Hieronder zie je vijf gevoelens.
Welk gedicht past het best bij welk gevoel. Overleg met een klasgenoot.
liefdesverdriet - verlangen - ergenis - vriendschap - spot
Stap3
Lees hier een bekend kindergedichtje 'het fluitketeltje' van Annie M.G. Schmidt:
Het fluitketeltje
Meneer is niet thuis en mevrouw is niet thuis,
het keteltje staat op het kolenfornuis,
de hele familie is uit,
en het fluit en het fluit en het fluit: túúúút
De pan met andijvie zegt: Foei, o, foei!
Hou eindelijk op met dat nare geloei!
Wees eindelijk stil asjeblief,
je lijkt wel een locomotief.
De deftige braadpan met lapjes en zjuu
zegt: Goeie genade, wat krijgen we nu?
Je kunt niet meer sudderen hier,
ik sudder niet meer met plezier!
Het keteltje jammert: Ik hou niet meer op!
Het komt door m'n dop! Het komt door mijn dop!
Ik moet fluiten, zolang als ik kook
en ik kan het niet helpen ook!
Meneer en mevrouw zijn nog altijd niet thuis
en het keteltje staat op het kolenfornuis,
het fluit en het fluit en het fluit.
Wij houden het echt niet meer uit... Jullie?
Auteur: Annie M.G. Schmidt
Welk rijmschema heeft het gedicht? Hoe heet dit rijmschema?
Kopieer dit gedicht naar je werkstuk en zet daar het rijmschema erachter. Doe dit ook met het volgende gedicht.
Lees nu ook het gedicht 'De blikken fluit' van Daan Zonderland:
De blikken fluit
Er was eens een arme jongen
Die had een blikken fluit.
Daar blies hij de zonderlingste
En raarste liedjes uit.
De ouden schudden hun hoofden.
De wijzen werden kwaad.
De koning en zijn ministers
Verjoegen hem van de straat.
Maar alle jongens en meisjes
Gingen er heimlijk op uit
En luisterden 's nachts in het duister
Naar het lied van de Blikken Fluit.
Auteur: Daan Zonderland
Welk rijmschema heeft het gedicht? Hoe heet dit rijmschema?
Stap4
Jongeren dichten
Ook jongeren maken gedichten. Op www.poeziepaleis.nl lees je meer over een jaarlijkse dichtwedstrijd. Hieronder lees je een gedicht van een finaliste van 2011.
De havenverteller
In zijn hart schreeuwt een vogel
in zijn baard hangen eeuwen en
zijn handen verklaren zijn onrust.
Hij wil de behaalde jaren evenaren
onbewust wordt zijn huid zwarter
en zwarter.
Deze dokwerker blijft praten, vertelt
verhalen over een tijd die nooit meer zal zijn.
Nee bang is hij niet, nu hij elke avond
de salsa danst met zijn nieuwe vriend.
auteur: Sannemaj Betten
Dit is een mooi voorbeeld van een gedicht dat niet rijmt. Of toch wel?
Rijm is eigenlijk een soort herhaling van klank, meestal aan het eind van de regel... eindrijm dus.
In dit gedicht is geen eindrijm, maar wel binnenrijm.
Kopieer het gedicht naar je werkstuk en geef (vet) aan waar de binnenrijm zit.
Les 3 Metrum
Om een gedicht mooi te laten klinken, gebruiken dichters vaak een soort ritme in hun gedicht. Bij poëzie noem je een ritme METRUM. Bijna elk gedicht heeft wel een metrum. Jij moet 4 verschillende metrums kennen:
1. Jambe
2. Trochee
3. Dactylus
4. Anapest
Als je op onderstaande link klikt, krijg je een prima uitleg over het metrum in een gedicht.
Metrum in een gedicht
Download nu onderstaand werkblad vul de juiste woorden in en geef een metrum aan in het gedicht.
Het metrum geef je als volgt aan: - = beklemtoond en U = onbeklemtoond
Les 4 Limerick
Klik op onderstaande link en maak de webquest.
Limericks maken
Opdrachten
In de module poëzie werken de vakken Nederlands, tekenen en digitale vaardigheid samen aan één groot en mooi werkstuk.
Bij het vak Nederlands krijg je allerlei theorie en voorbeelden en moet je zelf een eindgedicht maken over het door jezelf gekozen onderwerp. Daarnaast zijn er nog een paar opdrachten die je gedurende de module moet maken.
Je verwerkt alles op je Chromebook. Zet alles in een document met behulp van Google docs. In dit document zet je de gemaakte gedichten, opdrachten, uitgewerkte aantekeningen, kortom alles wat we gaan doen tijdens deze module. Aan het eind heb je dan een prachtig werkstuk, hiermee kun je met het vak tekenen verder werken.
Bij het vak Tekenen maak je een tekening bij je eigen gedicht.
LET OP HET VOLGENDE!
Poëzie heeft alles te maken met mooi;
Je woordgebruik moet mooi (passend) zijn
Je opmaak (lay-out) moet mooi zijn.
Maak dus een mooi werkstuk!
Hieronder staan nog even een paar opdrachten op een rijtje.
- Maak een kort introgedichtje waar jij jezelf voorstelt. Minimaal 6 regels, maximaal 10 regels.
- Kies een onderwerp waar jouw werkstuk en eindgedicht over gaat.
- Zoek 5 gedichten bij het door jouw gekozen onderwerp. Dit mag op internet, maar ook in boeken.
- Maak het metrum bij één van die 5 gedichten.
- Maak een eindgedicht dat voldoet aan de volgende voorwaarden:
- je schrijft je gedicht helemaal zelf
- jouw onderwerp staat centraal
- het gedicht heeft minimaal 2 strofen
- het gedicht heeft minimaal 12 regels
- het gedicht mag niet het rijmschema AABB (gepaard rijm) hebben.
- pas het taalgebruik aan aan het onderwerp
- het moet op één A4'tje passen
Eindopdracht
Als eindopdracht maak je een werkstuk met daarin alle informatie (aantekeningen) en opdrachten die je tijdens deze module hebt gekregen en moest maken.
Je maakt een mooi werkstuk, dat is het belangrijkste.
Natuurlijk moet ook alles er in zitten --> zie de voorwaarden in te leveren werk.
Hoe je een werkstuk moet maken leer je bij het vak Digitale Vaardigheid. Dit vak krijg je in periode 2 voor het eerst. Je leert hier hoe je een mooie voorkant kunt maken met Google Presentations en je krijgt allerlei tips en trucs voor het werken met Google docs.
LET OP! Je werkstuk lever je uitgeprint in. De uiterste inleverdatum is vrijdag 10 januari 2020.
Voorwaarden werkstuk
Aan het eind van de module lever jij je eigen werkstuk in. Het werkstuk wordt op een aantal zaken beoordeeld:
- Opmaak - de opmaak van je werkstuk moet vooral mooi/origineel zijn.
- Spelling - laat je werkstuk ook eens door een ander lezen, die haalt er vaak andere fouten uit dan jezelf.
- Volledigheid - zit alles in je werkstuk?
Je werkstuk moet in ieder geval de volgende onderdelen bevatten:
- Voorkant - leuk/origineel met daarop in ieder geval: je onderwerp, je naam, de klas en inleverdatum
- Inhoudsopgave
- Introgedicht (gemaakt in de 1e les)
- Alle aantekeningen
- 5 gedichten door jou verzameld over je onderwerp
- 1 gedicht over je onderwerp met metrum
- De gedichten Het fluitketeltje en De blikken fluit (Stap 3 uit les 2)
- Het gedicht De havenverteller (Stap 4 uit les 2)
- Het gedicht Vouten (met rijmschema)
- Je eigen Limerick
- De eindopdracht: Je eigen gedicht over je onderwerp
Sites met gedichten
Powerpoint
In onderstaande Powerpoint Presentatie kun je alles nog eens nalezen.
Gedicht Fouten
