Inleiding ethiek

De komende 3 lessen zullen in het teken staan van ethiek en moraal.

Als eerst gaan we kijken naar wat moraal is en wat morele oordelen zijn. We beginnen met het bespreken van morele oordelen. Moreel oordelen is een benadering van de werkelijkheid die te onderscheiden is van kennen en ervaren. Een moreel oordeel is iets anders dan kennis of emotie. Kennis kan je met iemand delen, het uitwisselen van een feit. Beiden ben je in het bezit van dezelfde informatie. Emotie kan je juist niet delen met iemand anders. Je kunt iemand natuurlijk wel vertellen hoe je je voelt en de ander kan zich dat wel voorstellen, maar je zal nooit hetzelfde gevoel kunnen delen. Een moreel oordeel zit hier tussenin. Het is namelijk iets wat in jezelf zit zoals een emotie maar een moreel oordeel kan ook voor meerdere mensen gelijk zijn. Een moreel oordeel gaat over menselijk gedrag, overstijgt het individuele, is normatief, gericht op het goede en kan morele verontwaardiging veroorzaken. Nu we dit weten, komen we nu tot de definitie van een moreel oordeel: een waardering van menselijk gedrag aan de hand van morele uitgangspunten. Dit wil zeggen dat een moreel oordeel iets zegt over wat iemand vindt, denkt en voelt bij het gedrag van een ander.

Nu we hebben gekeken naar wat een moreel oordeel is, gaan we kijken naar wat moraal dan is. Iedereen heeft morele oordelen, en als je echt wilt weten wat jouw oordeel ergens over is, moet je erover gaan praten met anderen. Je spreekt dan je oordeel uit en moet het onderbouwen met argumenten. Door dat in een gesprek te doen, kan het zijn dat jij je oordeel herziet, nuanceert en mogelijk zelfs aanpast. Je bent bezig met het vormen van je eigen morele oordeel, die in het gesprek een oordeel van de groep wordt. En zo'n gedeeld moreel oordeel, van een groep, noemen we moraal. Dan komen we uit op de volgende definitie: het geheel van gedeelde morele oordelen van een groep dat ontstaat in een gesprek. Het is het geheel van morele regels waaraan wij onszelf en anderen in redelijkheid gehouden achten. Makkelijker gezegd: moraal is het geheel van normen en waarden. We kunnen stellen dat moraal gaat om een gezamenlijk moreel oordeel over een bepaald onderwerp. Als die moraal uiteindelijk tot stand is gekomen, streeft men ernaar binnen de groep om elkaar aan deze moraal te houden.

Nauw verwant aan moraal is ethiek. We geven je meteen de betekenis van ethiek: de wetenschap die moraal bestudeert en die tracht de moraal verder te helpen door nieuwe argumenten te ontwikkelen en te gebruiken in afwegingen. Als je aan ethiek doet, ben je dus moraal aan het bestuderen en kom je met nieuwe argumenten voor of tegen de moraal. Ethiek houdt dus het gesprek rond de moraal in stand, zodat er continu over gedacht en gesproken kan worden en iedereen zijn of haar morele oordeel kenbaar kan maken.

Ethiek gaat over het gedrag en handelen van mensen. Er zijn vele handelingen waar meningsverschillen over ontstaan, of die zelfs omstreden zijn. Je kan hierbij denken aan dierproeven, euthanasie en abortus. Veel mensen hebben op dit soort handelingen een moreel oordeel en gaan daarover in gesprek. Vaak lukt het niet om tot een moraal te komen, en is het niet helemaal duidelijk of zo'n handeling dan wel uitgevoerd moet worden of niet. Op zo'n moment spreek je van een ethisch dilemma. Je zal dan een keuze moeten maken voor een bepaalde manier van handelen. En dat is vaak erg moeilijk om te doen.

Je hebt nu gezien dat we morele oordelen hebben en wat dat zijn, wat moraal en ethiek is en hebben we gekeken naar een ethisch dilemma.

Open bestand Oefening ethische dilemma’s

Filmpje: ethisch dilemma (medicijnen testen op mensen)

Filmpje: Inleiding in de Ethiek

Colofon

Het arrangement Lessenreeks Ethiek is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: onbekend Heijt Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd: 2013-03-18 17:59:09
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Jetzke Heijt, Emma Faas, Klas: MAVT3, Vak: Duurzaamheid

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting: Basis ethiek, ethiek in beroepen
Leerniveau: HAVO 4; HAVO 3; HAVO 2;
Leerinhoud en doelen: Maatschappijwetenschappen; Nederlands; Maatschappijleer; Godsdienst;
Eindgebruiker: leraar
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
Studiebelasting: 0 uur en 50 minuten
Trefwoorden: duurzaamheid, ethiek

Bronnen

Bron	Type
Filmpje: ethisch dilemma (medicijnen testen op mensen) http://www.youtube.com/watch?v=TU28USklfPk	Link
Filmpje: Inleiding in de Ethiek http://www.youtube.com/watch?v=h6dG_wnxO2E	Link
Filmpje: nieuwsuitzending gedragscode zwembranche http://www.youtube.com/watch?v=SEs6iRXeCz8	Link
Gedragscode http://www.verbondpk.nl/local_resources/image/Bijlage%202%20voorbeelden%20gedragscode.pdf	Link
Filmpje: Ethiek op het werk http://www.youtube.com/watch?v=BrGWSeP7XiY&list=PL6DFE64D12F6D8619	Link
Filmpje: Duurzaam beleggen http://www.youtube.com/watch?v=16u1h2fXUzs&playnext=1&list=PL17B20660E47A33EE&feature=results_video	Link
Filmpje: Duurzaam bedrijf HP http://www.youtube.com/watch?v=nTn3aX4SCeY	Link
Filmpje: zinvol en duurzaam ondernemen http://www.youtube.com/watch?v=DHAoVq5P_U0	Link

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

Metadata overzicht (Excel)

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

IMSCC package

Meer informatie voor ontwikkelaars

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.