Algemeen
Welzijn
Bij welzijn gaat het om het welbevinden van een individu. Beetje moeilijke zin maar eigenlijk staat er dat er gekeken wordt naar de gezondheid van iets of iemand. Dat kan een mens, dier of plant zijn. Als het maar leeft.
Gezondheid is een heel breed begrip. Gezondheid is:
Gezondheid is een toestand van geestelijk, lichamelijk en sociaal welbevinden en niet uitsluitend de afwezigheid van ziekten of handicaps.
Deze definitie maakt in ieder geval duidelijk dat, wil je iemand gezond noemen, hij zich goed moet voelen op zowel geestelijk, lichamelijk als sociaal gebied. De mens wordt als een eenheid gezien, die zowel lichamelijk, geestelijk als sociaal functioneert en niet alleen als een lichaam.
Opdr. Griep
Lichamelijke gezondheid gaat over zieten en handicaps. Hieronder vindt je een arrangement over griep.
Je leert over de kenmerken van griep, het verschil tussen griep en een gewone verkoudheid en verschillende soorten griep.
http://maken.wikiwijs.nl/26217/Griep
Nederlands
Bij welzijn gaat het dus om de geestelijke, lichamelijke en sociale gezondheid van mensen, dieren en planten.
Als je zelf gezond bent op alle drie de bovenstaande onderwerpen, zit je lekker in je vel.
Als je het naar je zin hebt op school, bijvoorbeeld door leuke contacten met andere leerlingen en vakken hebt, die jij interessant vindt dan is dit erg plezierig!
Welzijn op school
Opdracht 1
De volgende opdrachten gaan over school en over de richting die wilt gaan kiezen. Maak de volgende opdrachten uit je VIA 1F werkboek:
Beroepsthema 1: opdracht 8, 9, 10, 11 en 12.
Opdracht 2
Vorige week heb je de opdrachten 8 t/m 12 in je VIA werkboek 1F gemaakt, deze week ga je verder met de opdrachten 13 t/m17.
Je gaat het volgende doen:
- Luisteren naar de studie-ervaringen van anderen
- Uitzoeken wat jouw kwaliteiten zijn
- Interview anderen over jouw kwaliteiten
Ethiek
Welzijn heeft dus niet alleen te maken met gezond zijn, je moet ook lekker in je vel zitten.
Je moet geestelijk gezond zijn. Soms kom je in je werk of op stage iets tegen wat er voor kan zorgen dat je uit balans raakt. Dat kan gebeuren als er iets van je gevraagd wordt wat je eigenliijk niet zou willen doen. Iets waar je om morele reden niet achter staat. Het gaat hier dus niet om een klus waar je geen zin in hebt zoals de afwas doen, schoonmaken of vegen.
Een ethische vraag is een vraag naar hoe je menswaardig gezien hoort te handelen.
Bij het bespreken van ethische vragen in een team of in de mentorgroep is het niet altijd mogelijk tot een gezamenlijk standpunt te komen. Dat is ook niet altijd nodig. De discussie en het uitwisselen van gedachten over een ethisch probleem zijn ook waardevol. Niet iedereen hoeft uiteindelijk dezelfde mening te hebben. Juist bij dit soort discussies zullen er altijd verschillen van mening zijn omdat iedereen een andere levensbeschouwing heeft. Het is belangrijk dat je, door naar het standpunt van anderen te luisteren, je eigen standpunt kunt verdiepen, aanscherpen of bijstellen. Maar in sommige situaties moet je als team wel tot een beslissing komen over een ethisch probleem.
Opdr. Ethiek
Hieronder staat een voorbeeld van een ethisch dillemma.
Het castreren van biggen heeft nog lang niet bij alle boeren een diervriendelijke manier. Bij vele boeren gebeurt het zonder verdoving, worden jonge biggen binnen zeven dagen na de geboorte in een klem gehangen,, geoormerkt, met een scalpel van hun ballen ontdaan, ontsmet en zonder hechtingen weer bij hun moeder gezet.
Robert wordt gevraagd door zijn baas om te helpen bij het castreren van de biggen. Omdat hij dit nog nooit gedaan heeft zoekt Robert wat informatie op. Hij komt er achter dat biggen castratie na onderzoek van de Universiteit in Wageningen eigenlijk onnodig blijkt. De rede dat het gedaan wordt is omdat vlees van het mannelijke varken, de beer, schijnt te stinken door zijn hormonen als hij zijn testikels behoud. De consument wil geen stinkend vlees, dus castreert de boer zijn varkens. Volgens de Universiteit is de stinkende geur van varkensvlees slechts een zeldzaamheid en is het castreren van biggen eerder traditie als noodzaak.
Na het zien van de filmpjes van de biggencastratie heeft Robert erg veel moeite om zijn baas te gaan helpen met het werk. Hij vraagt om een gesprek en wil hier graag de motieven van zijn baas horen om toch voor onverdoofde castratie te kiezen. Zijn baas verteld dat supermarkten en slagers geen vlees willen hebben van ongecastreerde biggen, dus als hij zijn waar verkopen wil, zal hij door moeten gaan met de castratie. De keuze voor onverdoofde castratie is dat het snel werkt, ze het al jaren doen en ieder dier verdoven en hechten alleen maar meer kosten met zich mee brengt. Robert heeft het moeilijk, hij wil zijn baas niet teleurstellen maar hij wil niet meewerken aan onnodig dierenleed.
Opdracht: Schrijf een verslagje waarin je de volgende dingen aangeeft:
- Wat is het ethische dillemma in het verhaal?
- Wat is jouw mening? (geef argumenten!)
- Hoe zou jij het probleem aanpakken?
Veehouderij
Gezondheid koe
Met dit arrangement leer je vanalles over de gezondheid van de koe. Niet alleen hoe je weet of een koe gezond is, maar ook hoe je het kunt controleren. Bekijk ook de onderstaande video's
Beoordelingspunten
Welke onderdelen van de koe bekijk je eigenlijk als je de gezondheid beoordeeld?
- Hartslag
- Temperatuur
- Slijmvliezen
- Pensbeweging
- Ademhaling
Video over penswerking van de koe
Pensscore bij de koe
Opdr. Vee
Ook de dieren hebben te maken met welzijn.
We houden steeds meer rekening met het welzijn van het dier als het gaat om huisvesting, stalinrichting, gezondheid e.d.
Voorbeelden zijn de waterbedden in de ligboxen voor koeien, de verbetering van het interne klimaat van de stal zodat ziekten voorkomen kunnen worden, diervriendelijke technieken voor ingrepen als casteratie e.d.
In de opdrachten ga je bewust kijken naar de gezondheidskenmerken van het dier.
Deze opdrachten zijn voor de leerlingen wie veehouderij gekozen hebben als examen vak. Je gaat deze opdrachten op woensdag uitvoeren. Overleg eerst met dhr H. Thalen.
Dierenhouderij
Bij gezondheidszorg is het van belang om goede waarnemingen bij het dier of de dieren te doen. Op die manier is sneller te controleren of een dier afwijkt van het normale. Ook zijn waarnemingen die je hebt gedaan belangrijk als de dieren arts langs komt. Een dierenarts kan tijdens zijn visite niet alle waarnemingen doen.
Als verzorger ben jij degene die de belangrijkste waarnemingen doorgeeft,om hem van de belangrijke gegevens voorziet.
Deze gegevens kunnen bijvoorbeeld zijn ,of het dier wel of niet eet, wel of niet herkauwt, en hoe de mest eruit ziet. Daarom is het van belang dat je een juiste volgorde van controleren aanhoudt. We bespreken de volgorde van observeren en beoordelen waarna je een blad krijgt uitgereikt en je zelf een tweetal dieren gaat observeren en de waarnemingen noteert op het blad;
Opdr. Geit
Maak de volgende opdrachten die gaan over de gezondheid van geiten en schapen.
De eerste twee zijn vooral om kennis op te doen. De laatste opdracht moet ook worden ingeleverd.
Deze opdrachten ga je op woensdag uitvoeren
Opdr. Konijn
Gezondheid
Om te weten waar we het over hebben is het handig om te weten waar alles nou precies zit bij een konijn. Het exterieur is hetgeen wat je direct ziet bij een konijn en de anatomie is alles wat in een konijn zit. In dit geval kijken we naar het skelet en het organenstelsel van een konijn.
Een konijn moet net als een hond en kat gevaccineerd worden. We enten 2x per jaar tegen: myxomatose en 1x per jaar tegen VHD (ook wel RHD genoemd). Myxomatose en VHD zijn vrijwel altijd dodelijk. Er is geen medicatie voor deze ziektes. Beide ziektes kunnen worden overgedragen door stekende insecten (bv muggen). Konijnen die in een buitenhok leven zijn dus erg vatbaar voor deze ziektes, maar ook bij u in huis komen de muggen! Myxomatose en VHD zijn ook overdraagbaar via direct (konijn op konijn) en indirect (via gras/mensen/het hok) contact.
Opdr. Praktijk
Opdracht Konijn
De onderstaande opdracht ga je op woensdag i.o.m Dhr H. Thalen uitvoeren in het dierenverblijf.
Bereid je eerst goed voor!
De tanden van een konijn controleren
Groen
Niet alleen mensen en dieren hebben te maken met gezondheid en welzijn.
Ook in de plantenwereld heb je hier mee te maken.
Mensen willen graag dat hun tuin er mooi bij ligt, en dat houd in: gezonde palnten.
Ook een boer wil dat de opbrengst van zijn gewas optimaal is, werderom: gezonde planten.
Boswachters houden de natuurgebieden nauwlettend in het oog om te kijken of er geen ziekten en plagen voorkomen.
Opdr. Ziekten & Plagen
Coloradokever (plaag, aardappels)
Er zijn vele soorten ziekten en plagen in de plantenwereld.
Allereerst het verschil tussen een ziekte en een plaag.
Een plantenziekte wordt veroorzaakt door bacterien, schimmels, gisten of virussen die het gewas aantasten.
Voorbeelden hiervan zijn meeldauw, roest, bladrot e.d.
Een plaag wordt veroorzaakt door een dier. Deze dieren vreten het gewas aan en vernielen de opbrengst. Voorbeelden hiervan zijn de Coloradokever die hele perselen aardappelplanten kaal vreet, aaltjes die zich in de wortels van het gewas nestellen en zo de voedingsstoffen voor de plant op eten, leliehaantjes die alle Hortensia's binnen 2 dagen kaal hebben gevreten in de tuin.
Dan heb je nog problemen met het gewas die veroorzaakt worden door gebrek aan voedingsstoffen in de grond. Dit zijn geen ziekten of plagen maar het welzijn van het gewas is hier dus niet goed. De plant verliest kleur, krijgt bruine plekken, gaat slap hangen e.d.
In huis kun je dit voorkomen of oplossen door een plant over te potten en nieuwe potgrond te geven. Ook een scheutje plantenvoeding door het water kan het probleem verhelpen. De boeren proberen dit te voorkomen door (kunst)mest over hun land uit te spreiden. Deze mest bevat voedingsstoffen voor het gewas.
In onderstaande opdracht leer je meer over de verschillende ziekten en plagen in de plantenwereld.
Opdracht 17 schrijf een kort verslag over de uitkomsten van het interview
