Home konijnen
Inleiding
Een konijn is geen knaagdier, het is een haasachtige. Konijnen en hazen onderscheiden zich van de knaagdieren doordat ze stifttanden hebben. Deze tandjes zitten achter de bovensnijtanden waarop de ondersnijtanden kunnen afslijten. Tanden bij konijnen en knaagdieren groeien altijd door. Wilde konijnen leven in groepen, de jongen worden kaal en blind in holen geboren (nestblijvers); hazen leven solitair en werpen nesten in een ondiepe kuil, een zogenaamd leger. De jongen hebben bij de geboorte haar en kunnen direct zien (nestvlieders). Het is niet geheel zeker waar konijnen precies vandaan komen; wel is bekend dat ze afstammen van hun wilde voorouders (Oryctolagus cuniculus). Vroeger werden konijnen veel gehouden voor het vlees. Ze werden in meerdere landen gegeten. Omdat er hier en daar ook konijnen ontsnapten, kwamen er steeds meer konijnen in het wild en werd er ook op hun gejaagd. Steeds meer mensen houden een konijn als huisdier. Konijnen kunnen 8-15 jaar oud worden.
Domesticatie
Zowel de hazen als de konijnen leefden voor de grote ijstijden overal in Europa. Gedurende de laatste ijstijd is het leefgebied verkleind en kwamen de konijnen uiteindelijk alleen nog voor op het Iberisch Schiereiland, het huidige Spanje en Portugal. Enkele eeuwen geleden werden daar de konijnen door de Feniciers, een oud zeevarend volk uit gebieden in het huidige Israël, ontdekt. Pas veel later (rond 250 voor C.) ondernamen de Romeinen de eerste pogingen om het konijn tot huisdier te maken. Zij waardeerden het vlees van het konijn enorm. Maar ook de vacht van het konijn had hun aandacht. De konijnen werden gehouden in zogenaamde ‘leporaria’, grote ommuurde tuinen die de konijnen tegen vijanden beschermden. Maar van een echte domesticatie was nog geen sprake. Pas in de middeleeuwen verspreidde het konijn zich door Europa en werd vooral door Franse monniken als huisdier gehouden. Zij begonnen ook met het creëren van rassen door konijnen met een afwijkende vachtkleur met elkaar te kruisen. Pas in de 19e eeuw waren fokkers in staat om allerlei rassen te creëren, waardoor zij de basis legden voor de konijnenliefhebberij die we nu kennen.
Alle huidige konijnenrassen stammen af van het Europese wilde konijn. In de dertiende eeuw werden er al wilde konijnen gesignaleerd in Nederland. Toch is men pas in de zestiende eeuw serieus begonnen met de domesticatie van konijnen. Tegenwoordig zijn er 47 erkende konijnenrassen. Deze verschillen onder andere in kleur, vachtstructuur, grootte, gewicht, oorstand en oorlengte.
Konijnen hebben stevige snijtanden. Toch horen ze niet bij de knaagdieren (Rodentia). De haas en het konijn behoren tot een aparte orde, de haasachtigen (Lagomorpha). Het verschil tussen de knaagdieren en de haasachtigen zit hem in de tanden. Haasachtigen hebben meer kiezen en ze hebben stifttandjes achter de bovensnijtanden. In de bovenkaakhelft zitten één snijtand, één stifttand en zes kiezen. In de onderkaakhelft één snijtand en vijf kiezen. Knaagdieren hebben in de boven- en onderkaakhelft één snijtand en drie kiezen (cavia’s vier).
Hanteren
Konijnen moet je zo oppakken en vasthouden, dat het dier zich op zijn gemak voelt en zichzelf niet kan verwonden. Door tegenspartelen kan een konijn gemakkelijk zijn rug verwonden. Bovendien kun je de pels beschadigen.
Dit kun je voorkomen door het konijn aan het nekvel op te pakken en hem vervolgens op je arm te zetten. (ondersteunen)
Optillen aan het nekvel
vasthouden konijn
een konijn fixeren werkblad
Een konijn fixeren instructievideo
Opdracht
Een groot konijn NOOIT aan het nekvel optillen
Opdracht hanteren
Rassen
In de Benelux zijn er veel verschillende konijnenrassen erkend. De rassen kunnen worden ingedeeld in dwergrassen, kleine rassen, middelgrote rassen, grote rassen en rassen met een bijzondere haarstructuur. De rassen verschillen dus vooral in grootte, maar er zijn per ras ook verschillen in de stand van de oren en de kleur en de lengte van de vacht.
Dwergkonijnen en kleine rassen
Dwergrassen en kleine rassen zijn erg geschikt om als huisdier te houden. Omdat de konijnen binnen alle andere rassen wat groter en wilder zijn, zijn de konijnen binnen deze rassen iets minder geschikt als huisdier. Dwergrassen en kleine rassen blijven vrij klein, waardoor het net jonge konijntjes lijken, ook als ze al wat ouder zijn. Dwergrassen en kleine rassen hebben wat kortere oren en een wat bredere kop dan gewone konijnen. Voorbeelden van dwergrassen zijn de Hermelijn, de Nederlandse hangoor dwerg en de Angora dwerg.
Middelgrote rassen
Middelgrote konijnen zijn, zoals de naam al zegt, gemiddeld van grootte. Dit houdt in dat ze groter zijn dan dwergkonijnen, maar kleiner dan de grote konijnen. Middelgrote konijnen wegen tussen de 2,5 en 5,5 kilo. Voorbeelden van de middelgrote konijnen zijn de Duitse hangoor, de Nieuw Zeelander en de Rijnlander.
Grote rassen
Grote konijnen zijn relatief groot en zwaar, ze kunnen tussen de vijf en acht kilo wegen. Voorbeelden van grote konijnen zijn de Vlaamse reus, de grote Lotharinger en de Franse hangoor.
Rassen met bijzondere haarstructuur
Tot slot is er de categorie van rassen met een bijzondere haarstructuur. Deze konijnen hebben andere vachtstructuur dan de andere konijnen. Voorbeelden van konijnen die tot dit ras behoren, zijn het Voskonijn, het Rex konijn en het Angora konijn. Her Rex konijn heeft bijvoorbeeld een erg zachte, fluweelachtige vachtstructuur. Ook het Angora konijn heeft een aparte vacht, namelijk een wollen vacht die erg snel groeit.
indeling konijnenrassen Power Point
Opdracht
hollander konijnen
Opdracht rassen
Aftekeningen rassen
konijnenrassen op school.doc
Verzorging
Een konijn heeft iedere dag schoon water en vers voer nodig. Een konijn
moet altijd iets te eten hebben. De reden daarvoor is zijn spijsverteringskanaal. Het voer in het spijsverteringskanaal gaat namelijk alleen maar vooruit als het ‘aangeduwd’ wordt door ander voer. Hij moet dus altijd kunnen eten. Maar van te veel brokken wordt hij te dik. Hooi is beter: daar wordt hij niet te dik van. De dagelijkse verzorging van het konijn bestaat daarom ook uit water, voer en hooi geven.
Je moet het hok wekelijks helemaal schoonmaken. Konijnen poepen en plassen meestal in één hoek van het hok. Daarom is het mogelijk om konijnen die loslopen in de kamer zindelijk te maken! Bij een (erg) groot hok is het soms ook voldoende om regelmatig die ene hoek schoon te maken. Dan hoef je niet elke week het hele hok te doen. Maar bij een (te) klein hok werkt dit niet. Voordat je het hok gaat schoonmaken moet je natuurlijk wel weten hoe je een konijn hanteert.
nagel knippen bij een konijn
De nagels moet je regelmatig controleren. Als ze te lang worden, moet je ze knippen. Bij witte nagels is dit niet zo moeilijk. Door de nagel heen zie je het bloedvat lopen, net zoals bij je eigen nagels. Je kunt de nagels tot net voor dit bloedvat afknippen. Bij gekleurde nagels is het moeilijker. Meestal kun je de haarlijn aanhouden, dus de nagels afknippen bij de lengte van de haren. Helaas werkt dit niet altijd. Daarom kun je beter kleine stukjes afknippen. Vergelijk eventueel met een konijn met witte nagels.
Je kunt het konijn borstelen. Zeker als het konijn in de rui is, is dit goed voor de vacht. Langharige konijnen, zoals de Angora en het voskonijn moet je wekelijks borstelen. Tijdens de rui zelfs dagelijks. Ten slotte moeten de konijnen ieder half jaar geënt worden tegen myxomatose en VHD.
Opdracht
vrije tijds besteding van een konijn?
Bij deze opdracht heb je de konijnen op school nodig.
Ga naar het dierenverblijf en zorg ervoor dat de konijnen op de juiste manier verzorgt worden. Je moet de volgende taken verrichten:
- Zorg dat de huisvesting van de konijnen schoon is.
- Geef de dieren schoon water (waterflessen van binnen en van buiten schoon maken)
- Vul de hooiruif met fris hooi
- Geef alle konijnen een appel of wortel
- Controleer de konijnen, indien nodig kam de haren
- controleer de nagels en als het nodig is knip ze bij.
Voeding en Water
Het basisvoedsel van konijnen is hooi, hooi moet er altijd zijn. Hooi is om verschillende redenen het belangrijkste voedsel voor een konijn:
1. Het bevat vrijwel alle voedingsstoffen die een konijn nodig heeft en zorgt voor een gezonde darmflora.
2. Hooi wordt snel door de darmen gevoerd, dat is belangrijk voor een konijn want hierdoor krijgt hij een goede darmwerking, met weinig kans op verstoppingen.
3. Doordat een konijn de hele dag op hooi kauwt, slijten de kiezen goed af en is er minder kans op haken aan de kiezen. Doordat de kiezen goed afslijten, slijten ook de voortanden goed af.
4. Het kauwen op hooi geeft een konijn wat te doen. Ook stress reageert een konijn af door op hooi te kauwen.
Een handje hooi per dag is dus niet genoeg, hooi moet dagelijks in ruime mate gegeven worden. Een konijn moet 24 uur per etmaal hooi kunnen kauwen. Is het hooi allemaal opgegeten, dan moet het direct weer aangevuld worden met een nieuwe pluk hooi, ook al is de dag nog niet om. Water mag nooit ontbreken. Zorg er dus altijd voor dat de waterbak of waterfles dagelijks gevuld wordt met fris, schoon water.
DROOGVOER
Biks (groene korrels) geniet de voorkeur boven gemengd voer. Reden hiervoor is dat konijnen bij gemengd voer snel geneigd zijn om de lekkere gekleurde dingen uit het voer te eten, en de groene korrels uit dat voer te laten liggen. Maar hier zitten juist de waardevolle voedingsstoffen in, die een konijn nodig heeft. Nog een reden is dat gemengd voer veel koolhydraten bevat, en het geven van te veel van dit voer kan leiden tot blindedarmproblemen, met als gevolg de bekende kwaal van aangekoekte ontlasting. Eet een konijn zijn gemengde voer binnen een kwartier allemaal op en eet hij daarnaast veel hooi, dan is het geen bezwaar om gemengd voer te geven. In alle andere gevallen is het beter om over te schakelen op biks.
HOEVEELHEID DROOGVOER
De maximale hoeveelheid droogvoer voor een konijn zou niet meer dan 25 gram per kg. lichaamsgewicht per dag mogen bedragen. In sommige gevallen is het voor een konijn zelfs beter om nog minder droogvoer te krijgen.
GOEDE GROENTEN
Voorbeelden van goede groenten om te geven zijn:
andijvie, broccoli, venkel(heel weinig), bleekselderij(3 cm), selderieknol, koolrabi, witlof, veldsla, waterkers, boerenkool, paksoy, mosterdblaadjes, frambozenblaadjes, paardenbloemblad, wortel en het loof van wortelen. Voor erbij een takje peterselie, takje selderie.
REGELMAAT
Groenvoer kun je beter niet de ene keer wel en de andere keer niet geven. Beter òf helemaal niet, òf elke dag groenvoer geven. Als een bepaalde groentesoort een keer niet voorradig is, en het konijn heeft bijvoorbeeld een week zonder moeten doen, begin dan weer met matig geven, om het maagdarm stelsel opnieuw te wennen.
WORTEL
Het is voor veel konijnen niet goed om te veel wortel te eten. Er zit veel suiker in, en sommige konijnen krijgen hierdoor diarree. Een kleine wortel, of een paar plakken van een grote wortel per dag is voldoende. Geef liever winterwortel dan bospeen of waspeen.
voedingsbehoeften konijn
spijsvertering deel 1
Opdracht
Voeding en voedermiddelen opdracht
Huisvesting
In het wild leven konijnen in groepen. De meeste ‘huiskonijnen’ worden echter alleen gehouden. Zolang het konijn voldoende aandacht en beweging krijgt, is dit geen probleem. Je kunt konijnen niet zomaar bij elkaar in één hok plaatsen. Een mannetje en een vrouwtje samen gaat meestal wel goed. Zorg er wel voor dat er minstens één onvruchtbaar gemaakt is door de dierenarts. Ook twee vrouwtjes uit hetzelfde nest in één hok gaat meestal wel goed. Maar als je twee mannetjes samen in een hok zet, dan wordt het meestal vechten als ze geslachtsrijp zijn.
Konijnen kun je zowel buiten als binnen houden. Konijnen kunnen goed tegen de kou, mits ze dit gewend zijn. Tegen de warmte kunnen ze minder goed. De temperatuursovergangen mogen niet te groot zijn. Door te grote verschillen kan het konijn overlijden. Wen een konijn dus geleidelijk aan de andere temperatuur.
Het belangrijkste is dat je ervoor zorgt dat het konijn tochtvrij zit. Er moet echter wel voldoende frisse lucht zijn. Uiteraard moet het buitenhok zo staan dat het niet in kan regenen. Denk eraan dat een hok dat in de zon staat als een broeikas werkt. De zon warmt de lucht in het hok op en het konijn krijgt het veel te warm. Zorg er dus voor dat het hok in de schaduw staat. ’s Winters moet je opletten dat het water niet bevriest. Konijnen hebben regelmatig beweging nodig. Dit kan door het konijn los te laten lopen. Denk dan wel aan de knaag- en graafactiviteiten van het konijn. De meeste konijnen worden alleen gehuisvest. Bij de minimale maten van konijnenhokken gaan we dan ook uit van een konijn alleen.
konijnenhok
Opdracht
Huisvesting konijn
huisvesting opdracht
Gezondheid
Om te weten waar we het over hebben is het handig om te weten waar alles nou precies zit bij een konijn. Het exterieur is hetgeen wat je direct ziet bij een konijn en de anatomie is alles wat in een konijn zit. In dit geval kijken we naar het skelet en het organenstelsel van een konijn.
exterieur konijn
schedel konijn
organen konijn
Een konijn moet net als een hond en kat gevaccineerd worden. We enten 2x per jaar tegen: myxomatose en 1x per jaar tegen VHD (ook wel RHD genoemd). Myxomatose en VHD zijn vrijwel altijd dodelijk. Er is geen medicatie voor deze ziektes. Beide ziektes kunnen worden overgedragen door stekende insecten (bv muggen). Konijnen die in een buitenhok leven zijn dus erg vatbaar voor deze ziektes, maar ook bij u in huis komen de muggen! Myxomatose en VHD zijn ook overdraagbaar via direct (konijn op konijn) en indirect (via gras/mensen/het hok) contact.
De tanden van een konijn controleren
De oren van een konijn controleren op mijt
Opdracht
olifantstanden
Praktijkopdracht gezondheid
Voortplanting
Een mannetjeskonijn heet ram of rammelaar. Het vrouwtjeskonijn noemen we een voedster. Jonge konijnen worden lampreien genoemd. Konijnen zijn op een leeftijd van vier maanden geslachtsrijp. Dit betekent dat het dier zich kan voortplanten. De draagtijd van het konijn is ongeveer 30 dagen. Jonge konijnen worden kaal en blind geboren. Na tien dagen gaan de oogjes open en zijn ze behaard. Op een leeftijd van zes weken mogen ze gespeend worden (bij de moeder weg) en eventueel verkocht worden.
De eisprong bij voedsters vindt pas plaats ná de dekking. Hierdoor kan het konijn het gehele jaar gedekt worden. Voedsters verdedigen hun hok, hun territorium, heel goed. Ook de ram valt zij aan. Als je de voedster wilt laten dekken, moet je haar daarom altijd naar de ram brengen en niet omgekeerd. Je kunt ze ook samen in een vreemd hok zetten.
Na gemiddeld 31 dagen komen de jongen ter wereld. Omdat het nestblijvers zijn, zijn ze kaal, blind en doof bij de geboorte. Afhankelijk van de grootte van de voedster worden er zo’n 5 tot 8 jongen geboren. Na 8 tot 10 dagen gaan de ogen open. Als de jongen ongeveer 6 weken oud zijn kunnen ze gespeend worden. Dit betekent dat je de jongen bij de voedster weghaalt. Na ongeveer 4 maanden zijn de konijnen geslachtsrijp. Wacht echter met fokken tot de konijnen volledig uitgegroeid zijn, want pas dan zijn ze fokrijp. Nestvlieder: een jong wat sprekend op zijn ouders lijkt, het heeft al haar, de ogen open en loopt al door het hok/verblijf heen, bijvoorbeeld de cavia. Nestblijver: een jong wat kaal en blind wordt geboren en volledig afhankelijk is van zijn ouders, bijvoorbeeld een konijn of een muis.
Geslacht bepalen konijn
In de afbeelding hierboven kun je zien hoe je bij een konijn kunt bepalen of het om een mannelijk of vrouwelijk dier gaat. Dus of je een ram(melaar) of een voedster hebt.
Opdracht
voooortplanting
Opdracht konijnen voortplanting
Handige linkjes
opzoekboek dier KONIJN
