Inleiding
|
Deze opdracht is bedoeld om de sterke en minder sterke punten van je stagebedrijf boven water te krijgen. We beperken ons hier tot de onderdelen Bodem, Bemesting en Milieu (BBM).
Later dit jaar kun je deze optimalisatiepunten gebruiken bij het optimalisatieplan dat je voor het hele bedrijf gaat maken.
Deze opdracht bestaat uit drie deelopdrachten:
- Het evalueren van de bemesting. Doel is het bepalen van de benutting van de gebruikte meststoffen. Daarnaast wordt gekeken in hoeverre de praktijk overeen is gekomen met de uitgangspunten in je bemestingsplan.
- Mineralenbalans. Je stelt voor het bedrijf een mineralenbalans op voor stikstof, fosfor en kalium en berekent de benutting van N, P en K. Je geeft een oordeel over de benutting van stikstof, fosfaat en kali. In dit oordeel betrek je ook de fosfaat en kalitoestand van de bodem.
- Milieu-inventarisatie: Na het invullen van de klimaatlat van het CLM heb je inzichtelijk bij welke bedrijfsprocessen de meeste broeikasgassen vrijkomen.
Nadat je deze opdrachten hebt gemaakt ga je kijken wat de sterke en de minder sterke punten op dit bedrijf zijn voor deze drie onderdelen. Deze sterke en zwakke punten dienen als invoer voor je hierna te maken optimalisatie-advies (OPA) voor het bedrijf.
Succes met het uitwerken van deze opdracht,
Durk Oosterhof.
|
| |
| |
Over de opdracht
|
Algemeen
Deze opdracht sluit het onderdeel bodem, bemesting en milieu af. Voor het maken van deze opdracht heb je alle informatie die je in de afgelopen drie jaar tot je genomen hebt nodig.
In het bijzonder
Je loopt in de derde en vierde klas stage bij het bedrijf waarvoor je uiteindelijk een optimalisatieadvies zult gaan opstellen. Wat je in elk geval nodig zult hebben zijn de volgende zaken:
- Inzicht in hoeveel drogestof er van de eigen grond van het stagebedrijf is gekomen;
- Inzicht in de boekhouding van het bedrijf (voor het kunnen uitvoeren van de milieu-inventarisatie en het kunnen opstellen van de mineralenbalans);
- Overzichtstabel van de grondonderzoeken van alle percelen. Je vindt deze tabel in je bemestingsplan als het goed is.
Verder gebruik je een aantal bestanden en verwijzingen voor het verzamelen van kengetallen, het maken van de milieu-inventarisatie, het evalueren van de bemesting van twee percelen en aanleveren van gegevens voor vergelijking met je klasgenoten. Je werkt de verschillende opdrachten uit in het daarvoor gemaakte Word- en Exceldocument
|
| |
| |
Eindresultaat
|
De opdracht bestaat uit drie deelopdrachten (milieu, mineralenbalans/kringloopwijzer en graslandkengetallen). Elk van de deelopdrachten mondt uit in sterke en minder sterke punten. In het Word-document dat hieronder staat beschrijf je deze sterke en minder sterke punten van het bedrijf op de verschillende onderdelen en benoem je minimaal drie mogelijke optimalisatiepunten.
Voor het bepalen van de sterke en minder sterke punten baseer je je op cijfers die je in het Excelbestand hebt verzamelt. Voor de onderlinge vergelijking van van kengetallen gebruik je het klassenoverzicht. Dit klassenoverzicht maken jullie zelf door het formulier in te vullen.
Je hebt voor deze opdracht een aantal bestanden en verwijzingen nodig die je moet vullen met kengetallen van het bedrijf of met de uitwerking van de opdracht:
|
Wordsjabloon voor deze opdracht
Excelbestand voor mineralenbalans, grasland en milieu (totaalinventarisatie)
Formulier kengetallen totaalinventarisatie
|
De opdracht is pas af wanneer alle onderdelen voldoende zijn gemaakt. Het Word en Excelbestand moeten op tijd via de ELO zijn ingeleverd.
Vergeet niet het formulier "kengetallen totaalinventarisatie' in te vullen!
|
| |
| |
Milieu
|
Broeikasgassen zijn gassen die de opwarming van de aarde veroorzaken. Deze opwarming van de aarde, zo wordt aangenomen, veroorzaakt klimaatverandering en daarmee samenhangend 'extreem' weer op meerdere plaatsen op aarde.
Ook de landbouw draagt bij aan de emissie van broeikasgassen. Om voor je stagebedrijf te bepalen in welke mate dat het geval is, vul je de klimaatlat van het CLM in. De invoer voor de klimaatlat en uitkomsten ervan neem je over in het excelbestand.
|
 |
| |
Achtergrondinformatie
|
Menselijk handelen heeft invloed op het milieu. Het winnen van delfstoffen bijvoorbeeld leidt op langere termijn tot uitputting van de voorraden ervan. Daarnaast kan er vervuiling optreden.
Ook de melkveehouderij heeft invloed op het milieu. In het onderstaande stencil wordt kort een aantal begrippen behandeld die te maken hebben met milieu in relatie tot menselijk handelen. Zorg dat je dit stencil goed doorneemt voordat je verder gaat met deze opdracht.
|
 |
| |
Milieu in vogelvlucht
De opdracht
|
Voor deze opdracht vul je de klimaatlat van het CLM in. De informatie die je in de klimaatlat invoert, haal je uit het Excelbestand. Zorg dat dit zo volledig mogelijk is ingevuld voordat je aan deze opdracht begint.
|
|
De klimaatlat geeft je een benadering van de bedrijfsprocessen die het meeste bijdragen aan de vorming van broeikasgassen.
In de uitwerking van deze opdracht komen minimaal de volgende punten aan de orde:
- Welke bedrijfsprocessen of aanvoerposten dragen het meeste bij aan de uitstoot van broeikasgassen;
- Kun je aangeven hoe je de uitstoot van broeikasgassen zou kunnen verminderen. Benoem minimaal 1 punt en geef ook aan welke consequenties die heeft voor de bedrijfsvoering op je bedrijf.
|
 |
Extra
| Een korte beschrijving hoe je de energie-inhoud van melk kunt berekenen vind je in het onderstaande bestand. Daarin is van een aantal 'grondstoffen' de energieinhoud vermeld. |
| |
 |
Energieinhoud van melk met enkele tabellen
Mineralenbalans
|
Een mineralenbalans is - de naam zegt het al - een staatje met aan de ene kant de aanvoer en aan de andere kant de afvoer van mineralen.
In dit onderdeel van de opdracht ga je voor je stagebedrijf een mineralenbalans opstellen. Daaruit kun je vervolgens bepalen hoeveel van de aangekochte stoffen er worden benut in het eindproduct van het bedrijf (meestal melk en of vlees).
LET OP: de mineralenbalans die je opstelt is over de periode 1 september vorig jaar tot en met 31 augustus die jaar. Hiermee omvat de balans ook het grootste deel van het groeiseizoen van het huidig jaar.
|
Opstellen van een mineralenbalans.pdf
Herwinbare mineralen
Achtergrondinformatie
|
De hoeveelheid mineralen die beschikbaar is voor de landbouw is beperkt. De meeste mineralen die in de landbouw voor bemesting worden gebruikt, zijn delfstoffen waarvan de voorraad eindig is. Daarom is het van belang zo efficiënt mogelijk met deze stoffen om te gaan en te streven naar een zo hoog mogelijke benutting.
Door de aan- en afvoer van mineralen op een melkveebedijf met elkaar te vergelijken, kan er een uitspraak worden gedaan over de benutting ervan.
|
 |
| |
De opdracht
|
Je gaat nu een Mineralenbalans opstellen voor je stagbedrijf. Hiervoor gebruik je het Excelbestand bij deze opdracht.
Laat in de uitwerking van deze opdracht minimaal de volgende punten aan de orde komen:
- Wat vind je van de benutting van de stikstof? Wat zou volgens jou de streefwaarde moeten zijn? Doet jouw stagebedrijf het goed of minder goed volgens jou? Hoe zou je de benutting kunnen verhogen?
- Dezelfde vragen voor de kali en de fosfaat. Betrek in jouw oordeel over de benutting van fosfaat en kali ook de fosfaat- en kalitoestand van de bodem. Wat zou je moeten doen om de benutting meer in overeenstemming met de streefwaarde te brengen?
- Vergelijk de benuttingen van N, P en K met die van je kringloopwijzer die je vorig hebt in gevuld. Zijn er verschillen? Hoe verklaar je die?
- Zou jij als boer tevreden zijn over de benuttingen die je hebt berekend? Waarom wel of waarom niet?
|
|
|
| |
Extra informatie
| Op een bedrijf worden vaak ook dieren aan- en of afgevoerd. Daarmee gaan ook mineralen naar of van het bedrijf. |
Hoeveelheid NPK in dieren
Veemarkt
Graslandkengetallen
|
Alle voer dat niet op het bedrijf wordt aangevoerd, komt van het eigen land. Grond is dus een heel belangrijke productiefactor op een melkveehouderijbedrijf.
Het is belangrijk om zorgvuldig met de grond om te gaan. Met een aantal kengetallen die je berekent, krijg je een beeld hoe de grond wordt gebruikt.
|
 |
| |
De opdracht
|
Vul het tabblad Graslandkengetallen van het Excelbestand in. Je zult zien dat een aantal velden automatisch zijn gevuld met gegevens die in voorgaande tabbladen hebt ingevuld.
Je zult ook zien dat er informatie uit het excelbestand wordt gekoppeld (bijvoorbeeld hoeveel kg ds er per gve beschikbaar is). Controleer de berekende kengetallen. Kijk of ze realistisch zijn. Bij sterke afwijkende waarden is de kans groot dat je ergens verkeerde informatie hebt ingevuld.
De uitwerking van deze opdracht bestaat uit het beoordelen van de berekende kengetallen. Kijk in elk geval naar:
- de berekende benuttingen van de grond in relatie tot die van het totale bedrijf. Probeer verschillen te verklaren;
- Vergelijk de benuttingen ook met die van de kringloopwijzer van vorig jaar. Als er verschillen zijn, probeer deze dan te verklaren;
- de beschikbare kg droge stof per gve en de verhouding tussen eigen een aangekocht voer;
- In je bemestingsplan ben je uitgegaan van een bepaalde N-jaargift. Hoe is de gerealiseerde N-jaargift. Hoe verklaar je een eventueel verschil?
|
| |
| |
Sterkte-zwakte analyse
|
Je hebt nu een groot aantal kengetallen van het bedrijf berekend op het gebied van bodem, bemesting en milieu.
Benoem nu de volgens jou belangrijkste drie sterke en belangrijkste drie zwakke punten van dit bedrijf (meer mag natuurlijk ook). Voor het bepalen van de sterke en zwakke vergelijk je de kengetallen met die van je klasgenoten.
Geef bij elk punt aan waarom jij dit een sterk of zwak punt vindt. Bij de sterke punten geef aan hoe dat sterke punt binnen dit bedrijf wordt gerealiseerd; bij de zwakke punten geef je aan hoe het zwakke punt zou kunnen wegnemen, dan wel minder zwak zou kunnen maken.
Realiseer je dat de sterke en zwakke punten die je hier benoemd mogelijke optimalisatiepunten zijn voor je Optimalisatie Advies (OPA) dat je na deze opdracht gaat maken en dat de gehele bedrijfsvoering in ogenschouw neemt.
|
| |
| |
Beoordeling
Deze opdracht kan pas worden beoordeeld als alle onderdelen op tijd zijn ingeleverd. Zijn niet alle onderdelen gemaakt of zijn er onderdelen te laat ingeleverd, dan zal de opdracht niet worden nagekeken!
