Artscience project Peppers Spook

Artscience project Peppers Spook

Over dit project

“Kijk, zie je die slingerende lege schommel? Als ik nu de zaklamp aanzet, zie je iets veranderen,” vertelt Annelies enthousiast.

Lees hier verder:

Artscience: Illusies op de Pabo


Dit artscience project is bedoeld voor bovenbouw po.

Dit project biedt een mooie wisselwerking tussen kunst en technologie. Leerlingen leren over verschillende beeldende aspecten, zoals compositie en ruimte. Daarnaast leren ze over de werking van licht en de beginselen van quantummechanica. Ze experimenteren met licht en maken een illusie genaamd Peppers Spook.


Dit project is ontwikkeld en uitgevoerd door vakdidactici van TU Delft (Leonie Sonneveld, Eveline Holla, Remke Klapwijk, Rutger Ockhorst). Dit project is mede mogelijk gemaakt door financiële steun van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat via het Quantum Delta Nederland programma.

Inleiding

In deze les gaan de leerlingen iets laten verschijnen en verdwijnen, zoals op de afbeelding hieronder. Rechtsboven is er nog niks te zien. Rechtsonder verschijnt Gerrit de Slak. Dit heet een Peppers Spook illusie. Hoe dit werkt en hoe de leerlingen er zelf een kunnen maken, staat uitgewerkt in dit arrangement.

Het arrangement bestaat uit drie lessen, inclusief het benodigde lesmateriaal. Eventueel kan Les 2, Proefjes met licht achterwege gelaten worden of als demo uitgevoerd worden door de leerkracht.

Compilatie illusie Gerrit de Slak, door Rutger Ockhorst.

Leerdoelen

Na de les:

  • Hebben leerlingen kennis gemaakt met de combinatie van art en science.
  • Weten de leerlingen dat een doorzichtige plaat het licht splits en dat wetenschappers dit gebruiken om heel kleine deeltjes te onderzoeken.
  • Hebben de leerlingen kennis gemaakt met het begrip quantummechanica.
  • Weten de leerlingen dat licht altijd rechtdoor gaat.
  • Weten de leerlingen dat onze hersenen beelden op andere plekken kunnen projecteren dan waar ze eigenlijk zijn.
  • Hebben de leerlingen geëxperimenteerd met gezichtsbedrog en zelf een illusie gemaakt doormiddel van ontwerpend leren.

De bijbehorende SLO kerndoelen zijn: 1, 2, 3, 12, 42, 44, 45, 54 en 55.

Het Project in het kort

Les 1, Illusie Peppers Spook

Tijd: 30 - 40 minuten, Vorm: Introductie klassikaal

Benodigdheden: Introductie Powerpoint (of Wikiwijs arrangement)

 

Les 2, Proefjes met licht

Tijd: 20 - 30 minuten, Vorm: Proeven in teams of tweetallen

Benodigdheden:

Proef 1, Kaarsen aansteken: (per tweetal/groep) Twee waxinelichtjes, een plastic plaatje, een lucifer of aansteker

Proef 2, Licht zichtbaar maken: (per tweetal/groep) Talkpoeder. laserstraal, plastic plaatje

 

Les 3, Zelf een Peppers Spook maken

Tijd: 45 - 90 minuten, sterk afhankelijk van groepering en mate van uitwerking/versiering, Vorm: Ontwikkelen individueel, in tweetallen of teams

Benodigdheden: Doos (zelf knutselen, op te halen in Delft of zelf te lasersnijden, bestand aan te vragen via wetenschapsknooppunt@tudelft.nl) per persoon/tweetal, zaklamp + batterijen, plastic plaatje, knutselmateriaal (bijvoorbeeld klei, papier, stiften, kleurpotloden, scharen, lijm)

Illusie Peppers Spook

Handleiding Les 1

Gebruik de tekst en voorbeelden op de volgende pagina's om het principe van Peppers Spook aan de leerlingen uit te leggen. Onderstaande PowerPoint kun je gebruiken bij les 1 en 3.

 

Les 1, Illusie Peppers Spook

Tijd: 30 - 40 minuten, Vorm: Introductie klassikaal

Benodigdheden: Introductie Powerpoint (of Wikiwijs arrangement)

Peppers Spook - de illusie

Tijdens deze les ga je samen met je leerlingen uitzoeken wat de Peppers Spook illusie is en hoe onderstaande scène van Home Alone is gefilmd.

 

Stap 1

Laat het videofragment aan je leerlingen zien en vraag: Hoe kan er een vlam op het hoofd van de acteur branden zonder brandwonden en zonder speciale muts?

Dit is geen 'Computer Generated Image' maar een voorbeeld van 'practical effects'. Hoe dit werkt, gaan we stap voor stap uitzoeken.

 

Stap 2

Laat onderstaande foto zien en vraag aan de leerlingen wat er achter de deur staat.

Waarschijnlijk zullen ze iets antwoorden als: kopieerapparaten, whiteboard, etc.

Bron: Rutger Ockhorst

 

Stap 3

Laat daarna onderstaande foto zien en vraag nogmaals wat er achter de deur staat.

Nu is te zien dat er eigenlijk kasten, stoelen en een tafel staat.

Vraag waar het kopieerapparaat staat ten opzichte van de fotograaf. Antwoord: achter de fotograaf.

Hoe komt het dat het kopieerapparaat beter zichtbaar is dan de kasten? Antwoord: omdat het kopieerapparaat in een meer verlichte ruimte staat.

Bron: Rutger Ockhorst

 

Stap 4

Vraag aan de leerlingen wat er gebeurt als licht een stuk glas raakt.

Antwoord: Het licht wordt doorgelaten of gereflecteerd.

Dit kun je demonstreren met het proefje 'Licht zichtbaar maken'.

 

Stap 5

Om te begrijpen hoe de illusie werkt, moeten we begrijpen hoe een spiegel werkt.

Laat onderstaande afbeelding aan de leerlingen zien. De spiegel reflecteert (weerkaatst) het licht. Omdat het licht in je oog terecht komt, kun je het zien.

Extra: de natuurkunde wet die hier geldt is: 'hoek van inval is hoek van uitval'. Dus het licht wordt in dezelfde hoek teruggekaatst als dat het op de spiegel valt. In onderstaande afbeelding geven de twee Ø symbolen dat aan.

Bron: https://pressbooks.online.ucf.edu/phy2053bc/chapter/the-law-of-reflection/

 

Als we in een spiegel kijken, lijkt het alsof het beeld zich achter de spiegel bevindt. Het beeld bevindt zich precies even ver achter de spiegel als wij er zelf vanaf staan. Laat onderstaande afbeelding zien om dit te illustreren.

Extra: Hoe groot moet de spiegel zijn om jezelf helemaal te kunnen zien? Antwoord: De helft van je lichaam en het maakt hierbij niet uit waar je staat.

https://pressbooks.online.ucf.edu/phy2053bc/chapter/the-law-of-reflection/

 

Stap 6

Met deze kennis kunnen we uitvogelen hoe de Home Alone illusie is gemaakt. Laat onderstaande afbeelding zien en vraag de leerlingen of ze ideeën hebben hoe de illusie gemaakt kan zijn.

Fragment: Home Alone, 20thCentury Fox

 

Laat vervolgens onderstaande afbeelding zien. Hierop is te zien hoe de illusie werkt. De vlam brandt op het hoofd van een pop. Door de plastic plaat wordt het beeld gereflecteerd in de richting van de camera. Daardoor filmt de camera twee beelden over elkaar heen. Als je goed kijkt, kun je aan de linkerkant van het hoofd van de acteur een zwarte rand zien. Dit is de pop, omdat ze niet perfect overlappen. Maar omdat er zoveel in deze scène gebeurt, valt dat de kijker niet op!

Je kunt dit effect demonstreren met het proefje: 'Kaars(en) aansteken'

Bron: https://www.youtube.com/watch?v=25EryJdQ3kQ

 

Hoe wordt Peppers Spook gebruikt?

Peppers Spook is een illusie voor theater, bioscoop, musea, televisie, concerten en attractieparken. Bij een illusie denken de hersenen iets te zien dat er eigenlijk niet echt is. In 1862 heeft de wetenschapper John Henry Pepper de Pepper's Spook illusie populair gemaakt in het theater. Hij zette een glasplaat schuin op het podium (zie afbeelding). Onder het podium stond een toneelspeler verkleed als een spook. Die werd beschenen met een fel licht. Door de reflectie op de glasplaat, leek het alsof het 'spook' echt op het toneel stond.

Leuk feitje: De Pepper's Spook illusie was toen zo populair dat er een tekort aan glasplaten was!

Bron: Eyes, Lies and Illusions: the Art of Deception. 2004

 

Ook nu nog wordt de illusie vaak gebruikt.

Dit is de Blauwe Fee, te zien in een van de attracties van Disneyland:

Bron: Blue Fairy afbeelding: Daveland. (2012, mei). Daveland Disneyland Pinocchio’s daring Journey photos. https://davelandweb.com/pinocchio/

 

Dit is een illusie van Kate Moss, tijdens een modeshow van Alexander McQueen:

Bron: Unknown videographer, https://en.wikipedia.org/wiki/File:Illusion_of_Kate_Moss_from_Widows_of_Culloden.gif

 

Soms worden er concerten gegeven door een illusie van een popster die al overleden is, zoals bij Elvis Presley:

Elvis Presley
Bron: Elvis set to be brought back from the dead for “extraordinary” hologram tour. (2024, 4 januari). Daily Star. https://www.dailystar.co.uk/showbiz/elvis-set-brought-back-dead-31801237

 

 

Hoe werkt Peppers Spook?

De leerlingen gaan zelf een Peppers Spook illusie maken. Om uit te leggen hoe het werkt, kun je onderstaande afbeeldingen en filmpje gebruiken.

Het spook (of ander object) staat in een donkere ruimte. Als het licht uit is, zie je alleen het toneel. In onderstaande afbeelding is dat het kasteel.

Illustratie door Erwin Suvaal

 

Zodra de lamp aangaat, wordt het spookje door de plastic plaatje gereflecteerd. Het lijkt nu alsof het spookje voor het kasteel staat.

Illustratie door Erwin Suvaal

 

Dit filmpje laat zien hoe een Peppers Spook illusie eruit ziet en hoe je er zelf eentje kunt maken.
Het is leuk als je illusie een interactie heeft met de achtergrond en materialen in de doos.

Onderdelen van Peppers Spook

Zoals je in het filmpje hebt kunnen zien, bestaat de illusie uit meerdere onderdelen:

  • Een doos in de vorm van een L met een kijkgat.
  • Het kleine gedeelte van de doos is de donkere ruimte. Hier zet je het voorwerp neer wat je wilt laten verschijnen.
  • Het lange gedeelte van de doos is het 'toneel', dit zie je als je door het kijkgat kijkt.
  • Een plastic of glazen plaat die je schuin neerzet in de doos, in een hoek van 45 graden. Deze plaat weerkaatst het voorwerp. Je zou hier bijvoorbeeld een leeg cd-hoesje voor kunnen nemen.
  • Een lichtbron, zoals een zaklamp.
  • Het object dat je wilt laten verschijnen.
  • Een toeschouwer die naar je illusie kijkt.

Bron: CC BY-SA 4.0 door Leonie Sonneveld

 

Waarom werkt Peppers Spook?

Onderstaande tekst legt uit hoe de illusie in de kijkdoos werkt. Je kunt dit klassikaal bespreken of de uitleg printen en door de leerlingen zelf laten lezen.


De illusie maakt gebruik van een glazen plaat, maar waarom? Dat zit zo:

Zoals je hebt gezien, wordt er een lichtbron aangezet in de donkere ruimte.

Het licht reist door de doos heen. Op een gegeven moment komt het licht bij het doorzichtige plaatje dat schuin in de doos staat. Zo'n plaatje wordt door wetenschappers een beamsplitter genoemd.

Omdat het plaatje schuin staat, in een hoek van 45 graden, gebeurt er iets bijzonders:

Een deel van het licht gaat recht door het plaatje heen. Dit is zoals bij pijl 2 op het plaatje. We noemen dit transmissie.

Het andere deel van het licht wordt afgekaatst door het plaatje. Dit is zoals bij pijl 3 op het plaatje. We noemen dit reflectie. Dit deel van het licht komt bij jouw ogen terecht. En daar gebeurt weer wat bijzonders!

 

Bron: CC BY-SA 4.0 door Leonie Sonneveld

 

Jouw ogen vangen het licht op dat wordt gereflecteerd door het glazen plaatje. Jouw hersenen maken daar vervolgens een beeld van en dat is wat je ziet. Onze hersenen gaan er altijd vanuit dat lichtstralen van rechtvoor komen. Daarom lijkt het alsof het spookje op het toneel staat. Jouw hersenen zetten het beeld daar neer, omdat ze denken dat het licht daarvandaan komt.

Je kijkt tegen het plastic plaatje aan dat schuin, in een hoek van 45 graden, ten opzichte van het spookje staat. Het spookje staat naast je, maar omdat je hersenen denken dat de lichtstralen van rechtvoor komen, zie je het spookje recht door het plaatje heen.

Bron: CC BY-SA 4.0 door Leonie Sonneveld

 

 

Je kan ook een Peppers Spook illusie maken met een telefoon. Dat ziet en dan zo uit:

Bron:Faizans97737. (2022, March 30). Smartphone Hologram. Instructables. https://www.instructables.com/Smartphone-Hologram/

 

Dit werkt hetzelfde als in een kijkdoos: De grijze balk is een scherm met daarop een filmpje van een kwal. De kwal 'ligt' dus op de grond. Je kijkt tegen het plastic plaatje aan dat schuin, in een hoek van 45 graden, op de telefoon staat. Je zou denken dat je de kwal schuin op het plaatje zou zien. Maar jouw hersenen gaan ervanuit dat de lichtstralen van rechtvoor komen. Daardoor lijkt het alsof de kwal rechtop staat, achter het schuine plaatje.

Bron: CC BY-SA 4.0 door Leonie Sonneveld

In deze video wordt uitgelegd hoe je zelf zo'n illusie met een telefoon kunt maken:

Quantummechanica - Beamsplitter

Wat heeft de Peppers Spook illusie met quantummechanica te maken?

Wetenschappers weten nog niet zoveel over de eigenschappen van licht. We weten niet goed wat licht precies is. De wetenschap die zich, onder andere, met deze vraag bezighoudt, heet quantummechanica. Om onderzoek te doen naar licht, gebruiken quantumwetenschappers ook glasplaten die in een hoek van 45 graden in hun onderzoeksopstellingen staan. Dit wordt een ‘beam splitter’ genoemd. Beam is het Engelse woord voor een lichtstraal. Zo'n plaatje splitst dus de lichtstraal.

Hieronder zie je zo'n onderzoeksopstelling. De 'armen' zijn wel 4 kilometer lang! In het gebouw in het midden, staat de glazen plaat.

 

Virgo detector joins LIGO in the search for gravitational waves | Science  News

Bron: Virgo Collaboration, publiek domein

Proefjes met licht

Handleiding Les 2

In deze les maken leerlingen kennis met illusies door middel van licht. Er zijn twee proefjes beschreven, inclusief een opzet voor de nabespreking. Eventueel kan Les 2, Proefjes met licht achterwege gelaten worden of als demo uitgevoerd worden door de leerkracht.

 

Les 2, Proefjes met licht

Tijd: 20 - 30 minuten, Vorm: Proeven in teams of tweetallen

Benodigdheden:

Proef 1, Kaarsen aansteken: (per tweetal/groep) Twee waxinelichtjes, een plastic plaatje, een lucifer of aansteker

Proef 2, Licht zichtbaar maken: (per tweetal/groep) Talkpoeder. laserstraal, plastic plaatje

Eventueel enkel het Wikiwijs arrangement met afbeeldingen.

Kaars(en) aansteken

Voordat we zelf een illusie gaan maken, doen we eerst een paar proefjes met licht. Hierdoor kunnen we zien hoe licht zich gedraagt. Dit helpt om de illusie beter te begrijpen en er goed mee te kunnen experimenteren.

Nodig:

  • Twee waxinelichtjes
  • Een plastic plaatje
  • Een lucifer of aansteker

 

Hier ze je de opstelling van het proefje en de benodigde materialen
CC BY-SA 4.0 door Rutger Ockhorst

 

Stappenplan:

  • Zet de waxinelichtjes ongeveer 10 centimeter uit elkaar.
  • Zet het plastic plaatje precies in het midden tussen de twee waxinelichtjes in.
  • Steek 1 van de waxinelichtjes aan.
  • Ga achter het brandde waxinelichtje staan en kijk door het plaatje naar het andere waxinelichtje.

 

Bespreken:

Wat zie je?

Uitleg:

Het lijkt nu alsof allebei de kaarsen branden.

CC BY-SA 4.0 door Rutger Ockhorst

 

Als je vanaf deze kant door het plaatje kijkt, zie je dat er eigenlijk maar één kaars brandt.

CC BY-SA 4.0 door Rutger Ockhorst

Waardoor komt dit?

Uitleg:

Je ziet twee dingen tegelijkertijd:

  • Het licht (transmissie) van de niet-brandende kaars.
  • Het spiegelbeed (reflectie) van het vlammetje.

Doordat je dit allebei ziet, lijkt het alsof de niet-brandende kaars ook brandt. Zoals je hebt geleerd, denken jouw hersenen dat licht van rechtvoor komt. Dit geeft de oranje stippellijn op het plaatje hieronder aan. Het lijkt dus alsof het vlammetje op de niet-brandende kaars zit.

CC BY-SA 4.0 door Leonie Sonneveld

Als je goed kijkt, zie je twee geprojecteerde vlammetjes boven de kaars. Het lijkt een dubbele vlam. Waardoor komt dit en hoe zou je dit effect kunnen verminderen?

Uitleg:

Dit komt door de dikte van het glas. Door dunner glas te nemen, valt dit minder op.

Licht zichtbaar maken

Nodig:

De benodigde materialen voor dit proefje.
CC BY-SA 4.0 door Rutger Ockhorst

 

LET OP: Schijn niet met laserstralen in je eigen of elkaars ogen!

 

Stappenplan:

  • Zet het plastic plaatje schuin/met een hoek van 45 graden neer.
  • Schijn er met de laserstraal tegen aan.

 

Bespreken:

Wat gebeurt er? Wat gebeurt er als je de hoek van de plastic plaat verandert?

Uitleg:

Een deel van het licht gaat rechtdoor de plaat heen. Het andere deel wordt afgebogen door de plaat. Als je de hoek van de plaat verandert, verandert de richting waarin het licht wordt afgebogen. Je ziet op de afbeelding dat een deel van het groene licht rechtdoor het plaatje heen gaat. Een andere deel van het licht wordt afgebogen naar rechts.

CC BY-SA 4.0 door Rutger Ockhorst

Strooi nu wat talkpoeder bovenop de straal. Wat zie je als je talkpoeder op de laserstraal strooit en waardoor komt dit denk je?

Uitleg:

Je kunt nu de laserstraal zien.

CC BY-SA 4.0 door Rutger Ockhorst

 

Eerst zag je de laserstraal niet. Dat komt omdat je de laserstraal alleen kunt zien als het ergens opbotst. In de lucht zitten niet genoeg deeltjes voor de laserstraal om op te botsen. Zodra je talkpoeder op de laserstraal strooit, verhoog je het aantal deeltjes in de lucht en botst de laserstraal er tegenaan. Hierdoor wordt een klein deeltje van de laserstraal van richting veranderd. Dit heet verstrooiing. Hierdoor komt een deeltje van de laser in je oog terecht en kan je het zien.

Op het plaatje hieronder zie je wat er gebeurt: de groene laserstraal botst op een geel talkdeeltje. Daardoor gaat een deel van de laserstraal naar je oog en kun je het zien.

CC BY-SA 4.0 door Leonie Sonneveld

Conclusie

Bespreek en herhaal nu met de leerlingen dat:

  • Licht altijd rechtdoor gaat, totdat het tegen iets opbotst. Dan wordt een deel van het licht afgebogen.
  • Doordat het licht tegen de schuine plaat opbotst, komt het bij je ogen terecht. Pas als het licht in je oog terecht komt, kun je het zien.
  • Jouw hersenen denken dat licht altijd van rechtvoor komt. Daardoor lijkt het alsof het spookje rechtvoor je staat.
  • Je kunt licht zichtbaar maken, door het tegen deeltjes in de  lucht te laten botsen.

Les 3, Zelf een Peppers Spook illusie maken

Handleiding Les 3

De leerlingen volgen tijdens het maken van de illusie de stappen van de ontwerpcyclus. Gebruik de volgende pagina's om de leerlingen door dit ontwerpproces te loodsen. Onderstaande PowerPoint kun je gebruiken bij les 1 en 3.

De duur van deze les(sen) is sterk afhankelijk van de groepering. De illusie zal sneller gemaakt zijn in een groep van drie leerlingen, dan door een individuele leerling. Daarnaast speelt de mate van uitwerking een rol in de duur; een zeer uitgewerkte illusie, vol versiering en detail zal langer duren dan een simpele Peppers Spook.

Tot slot is de vorm en duur van de les afhankelijk van de beschikbaarheid van de dozen. Bij het Wetenschapsknooppunt TU Delft zijn dozen beschikbaar, deze mogen gratis opgehaald worden, inclusief bijpassende plastic plaatjes. Ook is eventueel het bestand om te lasersnijden vrij beschikbaar, mail daarvoor naar wetenschapsknooppunt@tudelft.nl. Bij het zelf knutselen van een L-vormige doos, incusief plastic plaatje, zullen de leerlingen logischerwijs langer de tijd nodig hebben.

 

Les 3, Zelf een Peppers Spook maken

Tijd: 45 - 90 minuten, Vorm: Ontwikkelen individueel, in tweetallen of teams

Benodigdheden: Doos per persoon/tweetal/team, zaklamp + batterijen, plastic plaatje, knutselmateriaal (bijvoorbeeld klei, papier, stiften, kleurpotloden, scharen, lijm)

Tip: Voor het plastic plaatje kun je cd-hoesjes gebruiken. Vraag bij een kringloopwinkel naar onverkoopbare cd's, zij hebben vaak tassen vol die je gratis kunt ophalen.

Probleem verkennen

De leerlingen gaan nu zelf een Peppers Spook illusie maken. In deze wikiwijs maken leerlingen een onmogelijke wereld. In deze eerste stap kun je de leerlingen kunstbedrog laten verkennen. De term die daarvoor in de kunst gebruikt wordt, is Trompe-l'oeil. Dit betekent letterlijk 'bedriegt het oog'. In de PowerPoint die bij deze les hoort, staan voorbeelden.

 

Je kunt de leerlingen ook een andere ontwerpopdracht geven, bijvoorbeeld:

  • Hoe kunnen we de toekomst van onze school laten zien met een Peppers spook illusie?
  • Hoe kan ik de geschiedenis en toekomst van mijn huis laten zien?
  • Hoe zou ik de wijk inrichten als ik de burgemeester van de stad was?

Energizer

Voordat de leerlingen gaan beginnen met brainstormen, is het goed om hun hersenen op te warmen en ze alvast alle kanten op te laten denken. Hiervoor gebruik je een energizer.

Stappen:

  • Print bijgevoegd document en knip de kaartjes uit.
  • Geef elke leerling een kaartje
  • Laat de leerlingen rondlopen door de klas en iemand een high-five geven. De leerlingen bekijken elkaars plaatjes en bedenken een verhaaltje bij hun twee kaartjes.
  • Dit doen ze 3 keer en daarna gaan ze weer op hun plaats zitten.  

Ideeën verzinnen

De ontwerpopdracht voor de leerlingen is: Maak een onmogelijke wereld. Dus ze maken een toneel (een achtergrond) en projecteren daar iets op wat in de werkelijkheid niet in deze achtergrond thuishoort. Bijvoorbeeld: een kangoeroe op de Zuidpool, een sneeuwpop in de woestijn, een mens op een ster.

Bespreek voordat jullie beginnen onderstaande brainstormregels met de leerlingen.

Brainstormregels:

  • Alle ideeën zijn goed.
  • Probeer zoveel mogelijk ideeën te verzinnen, hoe meer hoe beter.
  • De ideeën zijn van iedereen.
  • 1+1=3 -> Een idee van jou en van iemand anders, kunnen samen weer voor een nieuw idee zorgen.
  • Teken de ideeën
  • Stel je oordeel uit
  • Geef elkaar complimenten

 

De brainstorm wordt uitgevoerd in twee rondes.

Ronde 1

Brainstormvraag: Welke landschappen en plekken zijn er?

Duur: 5 minuten

In tweetallen (of drietallen als de groepjes uit drie leerlingen bestaan)

Moedig de kinderen aan om verder te denken dan de standaard plekken. Je kunt hiertoe wat voorbeelden geven zoals: onder je bed, op de wc, op Mars, in het ziekenhuis, op het dak, etcetera. Ze kunnen ook de energizer kaartjes als inspiratie gebruiken.

Vervolgens kiezen de leerlingen een plek uit en schrijven die op het brainstorm blad van ronde 2.

 

Ronde 2

Brainstormvraag: Welke dingen horen in werkelijkheid niet in jouw gekozen wereld thuis?

Duur: 5 minuten

In tweetallen (of drietallen als de groepjes uit drie leerlingen bestaan)

Mocht je een andere ontwerpvraag hebben, dan kun je onderstaande brainstormmethodes gebruiken.

Omgekeerde brainstorm

Een omgekeerde brainstorm kan goed werken voor een Peppers Spook illusie. Eerst bedenk je hoe de omgeving er nu uitziet, daarna bedenk je het tegenovergestelde. Zo'n tegenovergesteld idee zou je als illusie kunnen laten verschijnen.

In deze video wordt uitgelegd hoe het werkt:

 

Lees hier meer over de omgekeerde brainstorm.

 

Je zou bijvoorbeeld ook een plaatjes brainstorm kunnen doen. Bekijk hier de video:

Lees hier meer over de plaatjes brainstorm.

Concepten selecteren

De leerlingen kiezen nu met welke plek en voorwerp ze verder willen.

Dit kan op verschilleden manieren:

  • De leerlingen er samen uit laten komen
  • De ene leerling kiest de plek, de andere leerling het object
  • De stippenmethode gebruiken

 


Mocht je een andere ontwerpvraag of brainstormmethode hebben, dan kun je ook het keuzekruis gebruiken.

 

Lees hier meer over het keuzekruis.

Prototype maken

Nu is het tijd om leerlingen zelf hun illusie te laten maken!

Testen en optimaliseren

Om het concept te testen en te verbeteren, kun je samen met de leerlingen eisen formuleren. Bijvoorbeeld:

  • Is de illusie goed zichtbaar?
  • Wordt de illusie op de goede plek geprojecteerd?
  • Snappen mensen wat we willen uitbeelden?

 

Vervolgens kunnen de leerlingen bij zichzelf of bij een ander groepje de eisen checken en feedback geven.

Presenteren

Je kunt de leerlingen op verschillende manieren laten presenteren:

  • Een expositie in de school, buurthuis, gemeentehuis, bibliotheek. In dit geval kunnen de leerlingen nadenken over de volgende vraag: Als iemand jullie kijkdoos tegenkomt, hoe weet diegene dan hoe hij of zij het moet bedienen? Laat de leerlingen hiervoor een instructieposter maken.
  • Een mini expositie in de klas. In dit geval kunnen de leerlingen een poster maken voor hun medeleerlingen.
  • Een presentatie/poster over de werking van de doos.
  • Het arrangement Artscience project Peppers Spook is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Laatst gewijzigd
    2025-04-11 12:11:04
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit project is bedoeld voor leerkrachten van de bovenbouw po. Dit project biedt een mooie wisselwerking tussen Arts en Sciences. Leerlingen leren over beeldaspecten, compositie en kijkrichtingen en over de werking van licht en de beginselen van quantummechanica. Ze experimenteren met licht en maken een illusie genaamd Peppers Spook. Op deze Wikiwijs kun je als docent alle benodigde uitleg en materialen vinden. We raden je aan om het arrangement te kopiëren en de ontwerpopdracht concreet te maken. Je kunt deze illusie goed gebruiken om geschiedenis, toekomst of wenselijke situaties te projecteren op een omgeving. Dit zouden mogelijke ontwerpvragen kunnen zijn: Hoe kunnen we de toekomst van onze school laten zien met een Peppers spook illusie? Hoe kan ik de geschiedenis en toekomst van mijn huis laten zien? Hoe zou ik de wijk inrichten als ik de burgemeester van de stad was?
    Leerniveau
    PO groep 8; PO groep 7; PO groep 6; HBO - Bachelor;
    Leerinhoud en doelen
    Materiaalkunde; Kunstzinnige oriëntatie; Beeldende vormgeving; Techniek; Natuurkunde; Natuur;
    Eindgebruiker
    leraar
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    Artscience: Illusies op de Pabo
    http://www.wetenschapsknooppuntzh.nl/blog/artscience-illusies-op-de-pabo/
    Link
  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.