Leesvaardigheid: het betoog
Schrijfdoelen en tekstsoorten
Overzicht zakelijke tekstsoorten en schrijfdoelen
| Tekstsoort |
Schrijfdoel |
| Uiteenzetting |
Informeren |
| Betoog |
Overtuigen |
| Beschouwing |
Opiniëren |
Tekstsoort: betoog
Een betoog is een overtuigende tekst. In een betoog leg je je standpunt uit met argumenten. Je wilt dat anderen dat standpunt overnemen. Een betoog is dus subjectief.
Met een betoog probeer je de lezer of luisteraar van jouw standpunt te overtuigen. Jouw mening staat centraal en die onderbouw je met steekhoudende argumenten. Houd ook alvast rekening met argumenten die tegen je standpunt kunnen worden ingebracht en probeer die te ontkrachten.
Bereid je betoog goed voor. Verdiep je in de standpunten en argumenten van de tegenpartij en verzamel achtergrondinformatie. Het is belangrijk je goed te documenteren.
Een betoog schrijf je in een persoonlijke stijl. Er is ruimte voor emotie en je kunt retorische middelen gebruiken zoals de hyperbool, ironie en de retorische vraag.
Artikel 1: Musk gelooft vooral in onbeperkte vrijheid van meningsuiting, maar op sociale media leidt dat tot polarisatie
COMMENTAAR PIETER KLOK
Musk gelooft vooral in onbeperkte vrijheid van meningsuiting, maar op sociale media leidt dat tot polarisatie
30 oktober 2022
Dat een van de grootste sociale mediaplatformen, Twitter, in handen valt van één man, Elon Musk, leidt tot veel ongemak. Dat is te begrijpen. Het blijft een ondraaglijke gedachte dat een steenrijk individu bepaalt hoe we wereldwijd met elkaar communiceren.
Tegelijkertijd is er weinig reden om aan te nemen dat de topman van Tesla en SpaceX een groter gevaar vormt dan Mark Zuckerberg of Sundar Pichai, die Meta en Alphabet, de moederbedrijven van respectievelijk Facebook en Google bestieren. Er is meer reden tot zorg over Tiktok, het snelst groeiende sociale medium van dit moment, dat eigendom is van een Chinees bedrijf, dat onder directe controle staat van de Chinese staat, een dictatuur met ambities om de wereld te veroveren.
Musk is een idealist, of althans, zo doet hij zich graag voor. Hij wil op tal van terreinen de wereld verbeteren, met elektrische auto's, met raketten naar Mars, met internetsatellieten. Twitter wil hij omvormen tot een gezellig dorpsplein waar mensen niet langer blijven hangen in hun eigen echokamer, maar weer met elkaar in gesprek gaan, hoe verschillend hun opvattingen ook zijn.
Een mooi ideaal, hard nodig ook, maar het is de vraag of Musk wel begrijpt wat daarvoor nodig is. Hij gelooft vooral in onbeperkte vrijheid van meningsuiting, maar onbeperkte vrijheid van meningsuiting op sociale media leidt tot polarisatie, tot het verspreiden van desinformatie en het ondermijnen van de democratie, tot een enorme toename van haat ook, en een opleving van allerlei vormen van racisme.
Dat komt door het wezen van sociale media, door hun verdienmodel dat vastgelegd is in hun algoritmen. Sociale media drijven op advertenties en willen dus aandacht, zoveel en lang mogelijk van zoveel mogelijk mensen. De meeste aandacht trekken uitingen die haat en verontwaardiging opwekken. Elk algoritme dat zoveel mogelijk aandacht wil genereren, zal dergelijk polarisatie bevorderende en haatzaaiende berichten dus voortrekken.
Een vrij debat veronderstelt dat iedereen zich vrij voelt zich uit te spreken. Op sociale media is dat allang niet meer het geval. Veel deelnemers trekken zich terug onder druk van voortdurende intimidatie. Als Musk weer een gezond debat en gesprek terug wil, zal hij veel deelnemers de toegang tot het debat moeten ontzeggen, maar het is niet waarschijnlijk dat hij dat zal doen. Musk wil waarschijnlijk liefst nog wat extra mensen toelaten. Oud-president Donald Trump bijvoorbeeld, die na de bestorming van het Capitool van Twitter werd verwijderd.
Musk vindt dat we met iedereen in gesprek moeten, getuige ook zijn inspanningen om vrede tussen Oekraïne en Rusland te sluiten. Deze poging laat precies zien hoe Musk denkt. Als twee partijen ruzie hebben, moet je een compromis sluiten dat precies in het midden uitkomt, lijkt zijn overtuiging te zijn. Het lijkt er voor hem niet toe te doen, dat een van die partijen de agressor is, elke deelnemer aan het debat heeft evenveel recht van spreken. Precies die overtuiging leidt ertoe dat de grote, intimiderende bekken op sociale media veel te veel macht en invloed hebben gekregen.
Eurocommissaris Thierry Breton stuurde in reactie op Musks overname bericht (‘de vogel is bevrijd’) een triomfantelijke reactie (‘in Europa zal de vogel zich aan onze regels moeten houden’). Hij verwees naar de Digital Services Act (DSA) waarmee de EU grip probeert te krijgen op de democratie ondermijnende werking van sociale media. Of deze wet er inderdaad voor gaat zorgen dat het online debatklimaat verbetert, is de vraag. Tot die tijd kunnen liefhebbers van een gezonde democratie niet anders dan hopen dat Musk erin slaagt Twitter om te bouwen tot het dorpsplein uit zijn dromen. Als dit niet lukt, kunnen ze altijd nog stemmen met hun voeten.
Bron: de Volkskrant
Artikel 2: Waar blijft de Europese TikTok?
Waar blijft de Europese TikTok?
Sociale media We moeten alles uit de kast halen om de macht van Big Tech te breken. Dat betekent concurreren met datgene wat we willen verbieden, schrijven Marleen Stikker en Sander van der Waal.
Marleen Stikker is directeur van Waag Future Lab technologie en samenleving, professor of practice aan de Hogeschool van Amsterdam en auteur van Het internet is stuk (2019).
Sander van der Waal is onderzoeksdirecteur bij Waag.
Het wordt ons deze dagen flink ingewreven dat we weinig te zeggen hebben over de socialemediaplatforms die we gebruiken. Eerst moeten we toekijken hoe de grillige miljardair Elon Musk de ongebreidelde macht over het digitale dorpsplein Twitter verkrijgt en het zijn wil oplegt. Een paar dagen later bevestigt het van oorsprong Chinese bedrijf TikTok dat de Chinese overheid inzage heeft in de persoonsgegevens van Europese TikTok-gebruikers en daarmee de Europese privacywetten overtreedt. En dat is slechts een van de problemen met TikTok.
Het platform pompt haatberichten, desinformatie en schadelijke informatie rond. De algoritmen van het platform zijn zo verslavend dat kinderen en jongeren er soms wel vier uur per dag op doorbrengen en het als hun voornaamste nieuwsbron gebruiken. Zonder enig overdrijven kun je zeggen dat TikTok onze democratie ondermijnt. Het is des te pijnlijker dat de Amsterdamse Museumnacht zich laat sponsoren door TikTok. Van de cultuursector zou je mogen verwachten dat het zich niet laat gebruiken voor het witwassen van big tech.
Zo staan we erbij en kijken ernaar. Want wat hebben we in te brengen tegen miljardairs of tegen inmenging van de Chinese staat? De Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens heeft een paar jaar geleden een boete van 750 duizend euro aan TikTok opgelegd wegens het schenden van de privacyrechten van kinderen. Dat is niet alleen een volslagen onbetekenend bedrag voor het miljardenbedrijf, de boete werd niet erkend door het bedrijf.
De Europese Data Protection Commission heeft vervolgens de handschoen opgepakt en is sinds 2021 met een diepgaand onderzoek bezig naar de privacyschending door het platform. Het is aannemelijk dat daar een boete uit volgt met een paar nullen extra, maar het is de vraag of dat voldoende zal zijn om verandering af te dwingen.
Naar Europa wordt iets beter geluisterd dan naar Nederland. Dat het bedrijf nu enige transparantie aan de dag legt, zou er mee te maken kunnen hebben. Naast de General Data Protection Regulation (GDPR) zijn er twee nieuwe Europese verordeningen: de Digital Services Act en Digital Markets Act om de hegemonie van grote techbedrijven te breken. De Digital Service Act dwingt grote techbedrijven tot transparantie over hoe hun producten werken en de Digital Markets Act geeft ruimte voor concurrentie zodat we niet langer afhankelijk zijn van een handjevol Amerikaanse en Chinese bedrijven. Als Musk triomfantelijk tweet: ‘the bird is free’ is het Europese antwoord: ‘in Europe, the bird will fly by our rules’.
Maar het is de vraag of het instrumentarium sterk genoeg is om die regels af te dwingen en hoe lang het duurt voordat dat het beoogde effect heeft. We kunnen hoge boetes opleggen op basis van wetgeving, maar dat duurt jaren en het kwaad op het gebied van verspreiding van complottheorieën, haat en schadelijke content voor kinderen is dan al geschied.
Er gaan daarom ook stemmen op om TikTok te verbieden of offline te halen, tot we de garantie hebben dat de maatschappij niet onevenredig wordt geschaad.
Inmenging en spionage
Maar hoe zou dat in zijn werk moeten gaan? De app stores verbieden om de app aan te bieden? Internet providers opleggen het dataverkeer van het platform te weren? In een periode van geopolitieke onrust is het goed om onze afhankelijkheid van een grootmacht te minimaliseren. Vanuit dat oogpunt is het relevant om te onderzoeken wat we in de praktijk kunnen doen om inmenging en spionage tegen te gaan. ‘Strategische autonomie’ is daarbij het toverwoord.
De kernvraag is hoe we van de afhankelijkheid van dergelijke platformen afkomen. Hoe zorgen we ervoor dat we niet telkens achter de feiten aanlopen? Niet lijdzaam afwachten maar met elkaar, in Nederland en Europa, werken aan het internet dat wél op onze gedeelde waarden is gestoeld. Naast wet- en regelgeving betekent dat bouwen aan platforms en applicaties die wel ons collectieve publieke belang centraal stellen. Met verdienmodellen die niet afhankelijk zijn van het maximaliseren van de aandacht van gebruikers en de verzekering dat vreemde of eigen overheden niet meekijken.
En dat kan goed, want het internet is in oorsprong nooit ontworpen om zo veel macht bij enkele personen of grootmachten te leggen. Het internet is een federatief netwerk van servers dat op basis van een protocol data met elkaar uitwisselt. Veel twitteraars wijken nu uit naar het alternatief Mastodon, wat op dat principe is gebaseerd. Zo is er ook niet één centrale Mastodon-server, maar zijn er verschillende die op basis van taal, geografie of interessegebied zijn opgezet. Deze opzet biedt ruimte voor verschillende ideeën over moderatie die naast elkaar kunnen plaatsvinden, in plaats van dat één libertair idee over vrijheid van meningsuiting voor iedereen bepaalt wat de regels zijn.
De beweging om de machtsconcentratie tegen te gaan door dergelijke systemen op te zetten wordt ook wel de fediverse genoemd: het federatieve universum. Door deze decentrale opzet wordt het manipuleren op basis van financieel of politiek gewin een stuk moeilijker. Het is tijd dat de uitgangspunten van het fediverse centraal komen te staan in de ontwikkeling van nieuwe diensten en applicaties. Dit kabinet heeft bij monde van de staatssecretaris van Digitalisering aangegeven dat het tegengaan van desinformatie een prioriteit is, en dat het veilige alternatieven voor social media wil stimuleren. Investeren in alternatieven is noodzakelijk om deze ambitie werkelijkheid te maken.
Gebaseerd op publieke waarden
Vanuit de coalitie van publieke organisaties PublicSpaces wordt al gewerkt aan een nieuwe community netwerk, gebaseerd op publieke waarden. Bij dit initiatief ‘PubHubs’ staan de principes van de fediverse al centraal. Nu de backlash tegen grote techbedrijven een volgende fase ingaat, kan de overheid het goede voorbeeld geven door dergelijke initiatieven verder te bevorderen. Duitsland doet dat al met de lancering van het Sovereign Tech Fund, waarmee wordt geïnvesteerd in open digitale infrastructuur die het publieke belang dient. En op Europees niveau zijn er programma’s waarbij financiering gaat naar opensource-initiatieven die onze digitale infrastructuur versterken.
We moeten zeker alles qua wetgeving en regelgeving uit de kast halen om de macht van Big Tech te breken. Maar om ons echt te ontworstelen aan deze dynamiek, zullen we aantrekkelijke, mooie en verantwoorde toepassingen moeten maken die kunnen concurreren met datgene wat we willen verbieden.
Bron: NRC Handelsblad
Artikel 3: Dankzij Instagram hebben jonge vrouwen over de hele wereld hetzelfde gezicht
Dankzij Instagram hebben jonge vrouwen over de hele wereld hetzelfde gezicht
Een strakke huid, volle lippen en nadrukkelijke jukbeenderen: dankzij Instagram en betaalbare cosmetische ingrepen zien jonge vrouwen er over de hele wereld identiek uit.
Jonas Kooyman, 4 november 2021. Leestijd 7 minuten.
Het gezicht van Kim Kardashian is te koop, gewoon in Nederland. Bij Filler House, in het Zuid-Hollandse Maasdam, betaal je 950 euro om te lijken op de internetberoemdheid. Op de site van de kliniek staat de inhoud van het Kim Kardashian-pakket, bestaande uit een serie injecties tijdelijke fillers, opgesomd als een boodschappenlijstje:
1 ml kin
2 ml jukbeenderen
2 ml kaaklijn
1 ml lippen
„Dit is wat jonge meiden willen”, zegt Claudia Jacobs, de eigenaar van de kliniek. „Een strakke huid, volle lippen en zulke grote jukbeenderen dat je gezicht een diamantvorm krijgt.” Per week verkoopt ze drie á vier van dit soort pakketten. Het is een ingreep die je bij wijze van spreken tijdens je lunchpauze kunt ondergaan. „Binnen een uur sta je weer buiten.”
Het wordt ook wel het Instagramgezicht genoemd, dit nieuwe schoonheidsideaal. Het bestaat uit hoge wenkbrauwen, katachtige ogen met lange wimpers, grote, scherpe jukbeenderen, een kleine neus, dikke lippen en een strakke, gladde huid, zonder poriën.
Het is bijna een sculpturaal gezicht, zoveel volume heeft het in de lippen en jukbeenderen. De hoge wenkbrauwen en naar boven wijzende ogen lijken de zwaartekracht te tarten. In een essay voor The New Yorker uit 2019 noemt journalist Jia Tolentino de opkomst van dit eenvormige uiterlijk onder jonge vrouwen „een van de merkwaardigste erfenissen van de jaren tien [...], een gezicht als een sexy babytijger.”
Kim Kardashian geldt als ‘patiënt nul’ van dit uiterlijk. Ook haar halfzussen Kylie en Kendall Jenner en de modellen Bella Hadid en Emily Ratajkowski zijn voorlopers. Als dalend cultuurgoed is het gezicht in vijf jaar tijd doorgesijpeld naar alle lagen van de samenleving: je ziet het bij bekende Nederlanders als Yolanthe Cabau, bij realitysterren, fitgirls, influencers en ook gewoon op straat. Omdat Britse jongeren een „volkomen onrealistisch” lichaamsbeeld zouden hebben, veroorzaakt door de gezichten en lijven die op reality-tv en sociale media voorbijkomen, werd in oktober bekendgemaakt dat Engelse klinieken minderjarigen niet meer zonder medische noodzaak botox en fillers mogen geven – een regel die in Nederland overigens al geldt. Dit voorjaar brachten wetenschappers van Harvard een onderzoek naar buiten over de opkomst van ‘Zoom dysmorphia’ – door het maandenlang staren naar hun eigen gezicht op een scherm zouden meer mensen gefixeerd raken op al dan niet ingebeelde onvolkomenheden.
HAMSTERWANGEN
Rimpels, hamsterwangen of hangende oogleden: tot het begin van de jaren tien werden cosmetische ingrepen vooral ingezet om tekenen van ouderdom tegen te gaan. Maar de jonge generatie, zegt dermatoloog Jonathan Kadouch van de Amsterdamse Resculpt Clinic, klopt bij een kliniek aan op het toppunt van hun jeugd. Dat doen ze met non-invasieve ingrepen, behandelingen waar geen mes aan te pas komt, maar waar botox en fillers worden geïnjecteerd, stoffen die na een paar maanden weer oplossen. Kadouch: „De jukbeenderen zijn een mooie plek om te vullen, daar zit een steunpilaar van bot onder. Dat geldt ook voor de kaak. Ook de lippen zijn een afgesloten compartiment, die lenen zich er goed voor om te injecteren.”
De vraag naar dit soort ingrepen bestaat omdat we in een extreem visueel tijdperk leven, waarin het gezicht belangrijker is dan ooit. De hele dag door kijken we naar gezichten, op WhatsApp-profielfoto’s, op LinkedIn-profielen of op profielen van datingapps. Maar op geen enkel platform is het knappe gezicht zo belangrijk als het in 2010 opgerichte sociale medium Instagram. Instagram leerde een nieuwe generatie jongeren hoe hun gezicht eruit zou zien als ze – pak ’m beet – geen zeven waren, maar een acht. Zo biedt de app retoucheermogelijkheden, die je huid net wat voordeliger uit laten komen, maar zijn er ook controversiële gezichtsfilters die je vollere lippen of uitgesprokener jukbeenderen geven.
Zo goed mogelijk op de foto staan: filosoof Doortje Smithuijsen merkte dat dit het streven was van de groep influencers die ze een jaar lang volgde voor haar in 2020 verschenen boek Gouden bergen. „Wat zien jullie er raar uit dacht ik, als ik een avondje met ze op stap ging, zoveel make-up droegen ze. Alsof ze een plaatje op zichzelf hadden geplakt.” Pas na afloop van zo’n avond, meestal een pr-evenement, begreep ze waarom de jonge vrouwen dit deden. „Ze knalden echt van de foto’s af, stonden er goed op vanuit elke hoek, alsof ze 3D waren.”
De stap van make-up naar botox of fillers wordt kleiner, zegt Anne-Mette Hermans, die vanuit de Erasmus Universiteit onderzoek doet naar de normalisering van cosmetische ingrepen onder jongeren. Ook is ze voorzitter van de Expertisegroep Cosmetische Ingrepen. „Ze zien het als onderdeel van hun schoonheidsregime. De afgelopen jaren is er een soort perfect storm ontstaan. Steeds meer mensen kennen iemand die iets heeft laten doen, waardoor de drempel om zelf iets te doen wordt verlaagd en er een domino-effect ontstaat. Het is niet meer iets engs uit Hollywood. Daarnaast is het veel zichtbaarder: in realityprogramma’s of op sociale media wordt er open over gepraat. De afgelopen jaren is het bovendien stukken goedkoper geworden, de prijzen voor botox en fillers zijn bijna vergelijkbaar met een bezoek aan een luxekapper.”
Want waarom zou je voor een perfect uiterlijk een zeer tijdelijke oplossing als make-up gebruiken, als het ook voor een paar maanden kan, met behulp van botox en fillers?
2015 wordt gezien als een omslagpunt voor de populariteit van cosmetische behandelingen voor jongeren. Toen maakte socialmediaberoemdheid Kylie Jenner (1997), met 277 miljoen volgers de meest gevolgde vrouw op Instagram, bekend lipfillers te hebben genomen. Als puber, vertelde ze later op tv, had ze zich ‘onkusbaar’ gevoeld, nadat een jongen een opmerking had gemaakt over haar dunne lippen.
Uit vorig jaar gepubliceerde cijfers van het Erasmus MC blijkt dat er de afgelopen tien jaar een verdubbeling heeft plaatsgevonden van het aantal cosmetische behandelingen onder Nederlandse jongvolwassenen tussen de 18 en 25 jaar. Had in 2008 3,1 procent van deze groep iets laten doen, tien jaar later – de meest recente cijfers – was dit 8 procent.
Dit is niet alleen ijdelheid, zegt Hermans van de Erasmus Universiteit. „Het Instagramgezicht past voor mij 100 procent in het neoliberale tijdperk, waarin de nadruk ligt op individueel, maakbaar succes. Daarin is je uiterlijk een visitekaartje geworden. Jongeren zien cosmetische ingrepen letterlijk als ‘investeren’ in hun gezicht.” Onder economen bestaat het begrip ‘schoonheidspremie’, zegt Hermans. Mooie mensen zouden hun leven lang voordeel ervaren van hun uiterlijk, van een hoger inkomen tot een rijker sociaal leven. Daardoor zijn we naar ons uiterlijk gaan kijken als een soort consultants: welke onderdelen verhogen onze ‘winst’?
Dat investeren in je schoonheid wordt beloond, zie je bijvoorbeeld terug in de carrière van het half-Nederlandse topmodel Bella Hadid (1996). Pas nadat zij in 2015 een metamorfose onderging – zelf ontkent ze overigens elke ingreep – en met grotere jukbeenderen, een kleinere neus en schuinere, katachtige ogen op de catwalk verscheen, nam haar carrière in de modewereld een grote vlucht. Omgekeerd geldt hetzelfde: wie niet knap is, wordt gestraft. Onlangs maakte jarennegentig-supermodel Linda Evangelista bekend dat ze zich al jarenlang thuis schuilhoudt, nadat een mislukte ingreep haar hals en lichaam ruïneerde.
Ook Doortje Smithuijsen ziet het Instagramgezicht als een logische uitwas van het neoliberale tijdperk. „Ik denk dat de Kardashians de koninginnen van sociale media zijn geworden omdat ze juist onbeschaamd laten zien dat hun uiterlijk maakbaar is. Ze zien er niet alleen heel knap uit, maar ook heel nep, en iedereen heeft mee kunnen kijken naar hoe hun uiterlijk de afgelopen jaren veranderde. Daarmee stralen ze uit dat elke vrouw dit kan bereiken, je kúnt knap zijn, je hóeft geen rimpels te hebben.”
GRENZELOOS
Het Instagramgezicht lijkt grenzeloos. Je vindt het van het Midden-Oosten tot Rusland, van Amerika tot Europa. „Het is een product van globalisering”, zegt Hermans, „een mengelmoes van uiterlijke kenmerken uit verschillende culturen.” Het is alsof in dat Instagram-gezicht uiterlijke kenmerken van over de hele wereld samenkomen – volle, Afrikaanse lippen, amandelvormige, enigszins Zuid-Aziatische ogen, een kleine Europese neus en uitgesproken Arabische jukbeenderen.
„Ik word ongemakkelijk van dit schoonheidsideaal”, zegt antropoloog Jasmijn Rana van de Universiteit Leiden. „Met zo’n uiterlijk straal je uit: ik kan overal vandaan komen. Maar eigenlijk is het alleen weggelegd voor mensen met een lichte of karamelkleurige huid. Wat ik ook problematisch vind: schoonheidsidealen uit bepaalde culturen worden pas gewaardeerd als ze worden overgenomen door rijke, witte vrouwen. Denk bijvoorbeeld aan de grote billen van Kim Kardashian. Voorheen werd daar op neergekeken, als een schoonheidsideaal uit de zwarte cultuur. Toen Kardashian ermee kwam, was het ineens wel oké.” Op sociale media werd eerder kritiek geuit op zangeres Ariana Grande die altijd gebruind is en zich presenteert als latina, maar in feite een Europese achtergrond heeft.
Rana begrijpt waarom een Instagramgezicht commercieel handig is. „Je geeft jezelf er een exotisch tintje mee. Dat creëert spanning bij je publiek, omdat je niet precies ziet waar iemand vandaan komt. Het maakt niet uit of je zwart, wit of Aziatisch bent: in dit schoonheidsideaal herkent bijna iedereen wel iets van zichzelf. Daardoor wordt je potentiële publiek groter. Tegelijk sluit het ook anderen uit, zoals modellen van kleur, omdat een campagne waarin modellen met Instagramgezicht voorkomen inclusief lijkt, zonder het echt te zijn.”
Wat Rana ook problematisch vindt: „In plaats van dat het Instagramgezicht diversiteit viert, krijgt iedereen er precies hetzelfde uiterlijk van. Dat geeft het iets onmenselijks en griezeligs.”
Die eenvormigheid wordt nog eens versterkt door het algoritme van Instagram. Foto’s die de meeste likes en interactie vergaren, verschijnen hoger in je tijdlijn. Laten dat nou net de foto’s van knappe, jonge mensen zijn. Hierdoor ontstaat een zichzelf versterkend effect: gebruikers die hier gevoelig voor zijn, passen zich aan aan de esthetiek van dit ‘knappe’ gezicht.
Hiermee is het Instagramgezicht een voorbeeld van hoe de digitale wereld de echte verandert – in een brij van hetzelfde. Eerder waren bijvoorbeeld al de horeca-interieurs aan de beurt: airspace is de naam voor de minimalistische, industriële stijl met veel licht en hangplanten, die je in horeca en Airbnb’s wereldwijd treft. En door de algoritmes van Spotify lijkt het alsof er in elke koffiebar dezelfde, vaaglijk bekende afspeellijst aanstaat.
LICHAAM ALS PROJECT
Zorgmedewerker Yanthe Visee (27) uit Den Haag is een voorbeeld van iemand die op Instagram geïnspireerd raakte door het nieuwe schoonheidsideaal. Nadat ze al eerder een neuscorrectie onderging, besloot ze ook lipfillers te nemen „Vanaf de eerste week dat ik Instagram installeerde, als begin-twintiger, begon ik anders naar mijn lichaam te kijken. Ik begon het te zien als een project, bestaande uit losse onderdelen. Ik vergeleek het constant met die van influencers.” Haar vriendinnen, „fucking mooie meiden”, gebruikten al botox en fillers, wat de drempel lager maakte om ook zelf haar uiterlijk te veranderen.
Inmiddels is ze blij met hoe ze eruitziet, en is het vergelijken met anderen minder geworden „al heb ik wel even gekeken wat de opties zijn om zulke kattenogen als Bella Hadid te krijgen.”
Met haar volle lippen, kleine neus en hoge jukbeenderen voldoet Visee aan het Instagram-schoonheidsideaal. Maar je went eraan, zegt ze. „Als ik zes jaar geleden een foto van mezelf had gezien zoals ik er nu uitzie, had ik gedacht: wow! Maar zo zie ik het niet meer. Die schoonheid op Instagram is als een oneindige ladder, er is altijd nog een hogere trede.”
Bron: NRC Handelsblad.
Artikel 4: column Elon Musk Twitter
Wanneer Musk extreem-rechts zijn gang laat gaan op Twitter, haken de toch al weifelende adverteerders onvermijdelijk af
Sander Schimmelpenninck, 30 oktober 2022
‘The bird is freed’, tweette de nieuwe koning van het riool. Afgelopen donderdag kwam de overname van Twitter door multimiljardair Elon Musk dan toch rond. Hoewel Musk er alles aan deed om onder de deal uit te komen, neemt hij het van schulden en trollen vergeven dorpsplein over voor 44 miljard dollar. Zijn eerste maatregel was het ontslaan van zo’n beetje de hele top van het bedrijf, inclusief ceo Parag Agrawal. Maar belangrijker nog: hij wil Twitter gaan dereguleren.
De extreem-rechtse hordes, de voornaamste overtreders, reageerden extatisch met een onbenullige rijkenverering die eerder Trump ten deel viel. De nihilist Musk, die alles als een spelletje ziet en met Poetin belt over een ‘deal’ in de Oekraïneoorlog, beweert Twitter weer een plek van dialoog te willen maken, zonder ‘linkse en rechtse echokamers’. Een klassiek staaltje valse balans: Twitter hangt volledig naar rechts, en minder regulering zal dat alleen maar erger maken. De eerste dagen na de overname bewijzen dat al; de trollenfabrieken draaien overuren, de bagger spuit door de putdeksels heen en kritische oud-werknemers worden verbannen.
Hoewel het een historisch falen is dat de rijkste man ter wereld zo’n invloedrijk platform in bezit krijgt, heb ik toch hoop dat het goed afloopt. Wanneer zakenlieden voor god willen spelen, vergeten ze namelijk meestal het enige te doen waar ze goed in zijn: geld verdienen. Zakelijk gezien lijkt de aankoop van Twitter een hopeloos verhaal. Wanneer Musk extreem-rechts zijn gang laat gaan, haken de toch al weifelende adverteerders onvermijdelijk af. Wie wil zijn merk immers verbinden aan een poel van haat? Bovendien slijpen politici en beleidsmakers, met een terechte hekel aan arrogante miljardairs, hun messen.
Twitter is bovendien niets zonder zijn gebruikers. De fatsoenlijke politici, journalisten en andere contentkanonnen, die voor de tractie zorgen en het grootste deel van het Twitterkapitaal vertegenwoordigen, zullen het platform verlaten wanneer de anonieme trollenlegers de boel nog verder onleefbaar maken. Hoezeer gebruikers ook verslaafd zijn, Twitter zal méér moeten gaan doen om zijn sterspelers te behouden. Twitter heeft zijn gangmakers harder nodig dan andersom.
De gewone gebruiker zoekt ondertussen vooral een prettige ervaring, reden waarom Twitter qua gebruikers helemaal niet zo groot is. Betalingen van gebruikers om reclamevrij te kunnen twitteren, waar Musk eerder op hintte, lijken onrealistisch. Want wie wil er betalen om beledigd te worden? Nee, wanneer Musk weigert te modereren, gebeurt precies wat hij beweert te willen voorkomen: de balkanisering van het dorpsplein. Waarmee Twitter irrelevant zou worden.
De luie en laakbare neiging van de reguliere media om tweets, zelfs van anonieme gebruikers, op te bakken en te herverpakken, valt of staat namelijk met het monopolie van Twitter. Wanneer Twitter niet meer hét dorsplein, maar slechts één van meerdere dorpspleinen is, het extreem-rechtse dorpsplein bovendien, zullen tweets niet meer geciteerd worden. De overwinningsroes van extreem-rechts zal verdwijnen als er een deksel op hun echoput komt; de lol van Twitter is het weerwoord, de viraliteit en de mogelijkheid bekende mensen rechtstreeks aan te spreken.
Hoewel hij roekeloos is, denk ik niet dat Musk Twitter heeft gekocht om er 44 miljard op af te schrijven. De geschiedenis is bovendien vrij eenduidig over alleenheersers; vroeg of laat zullen de hordes zich ook tegen hem keren. Zeker wanneer de alleenheerser zijn beloften, in dit geval over de vrijheid van meningsuiting, niet kan waarmaken. Het vogeltje was al lang vrij; Musk zal er vooral voor moeten zorgen dat de mooiste vogeltjes niet wegvliegen.
Bron: De Volkskrant
Argumentatieve vaardigheden
Standpunt en argumenten
In een discussie, een debat of een betoog gebruik je argumenten om je standpunt te ondersteunen en je publiek te overtuigen. Een standpunt en argumenten vormen samen een redenering.
Standpunt en argumenten
Een standpunt is een uitspraak waarmee je als schrijver of spreker je mening geeft over een onderwerp. Andere woorden voor standpunt zijn: stelling(name), bewering, mening of visie.
Een standpunt kan twijfel of tegenspraak oproepen bij de lezer of luisteraar. Daarom onderbouw je je standpunt met argumenten. Met argumenten maak je je standpunt aanvaardbaar: je overtuigt de lezer of luisteraar.
Er zijn feitelijke (objectieve) en waarderende (subjectieve) argumenten. Feitelijke argumenten zijn controleerbaar. Waarderende argumenten zijn gebaseerd op een (persoonlijke) mening en niet feitelijk of controleerbaar.
Tegenargument
Als je het niet eens bent met het standpunt van een schrijver of spreker of als je een argument zwak vindt, kun je een tegenargument geven.
Met een goed tegenargument weerleg je een standpunt of een argument. Dit maakt een standpunt of argument minder aanvaardbaar.
Oefening standpunt op Cambiumned
Oefening feitelijke en waarderende argumenten op Cambiumned
Soorten argumenten
Argument op basis van feiten
Je voert feiten op om je standpunt te onderbouwen. Let op: een feitelijke uitspraak is controleerbaar.
Voorbeeld:
Soaps zijn erg populair (standpunt).
Op de Nederlandse zenders worden per dag gemiddeld zes soaps uitgezonden (feit).
Argument op basis van voorbeeld
Je gebruikt een voorbeeld of voorbeelden om je standpunt te onderbouwen. Let op: een incidenteel (eenmalig) voorbeeld overtuigt niet.
Voorbeeld:
Mensensmokkelaars moeten hard worden aangepakt (standpunt).
Kijk maar naar die bootvluchtelingen die kapitalen moeten neertellen voor een levensgevaarlijke tocht over zee in een gammel bootje (voorbeeld).
Argument op basis van vergelijking (analogie)
Je vergelijkt zaken of situsties die goed met elkaar te vergelijken zijn. Het kan gaan om de overeenkomst, maar ook juist om het verschil.
Voorbeeld:
De maximumsnelheid op de Nederlandse snelwegen kan wel omhoog (standpunt).
In Duitsland is die veel hoger en daar stroomt het verkeer sneller door (vergelijking).
Argument op basis van ervaring
Je gebruikt ervaring(en) as argument. Let op: een incidentele ervaring overtuigt niet.
Voorbeeld:
Je kunt rond middernacht beter niet in het park komen (standpunt).
Ik ben daar al verschillende keren lastig gevallen (ervaring).
Argument op basis van gezag of autoriteit
Je ondersteunt je standpunt door je te beroepen op iemand die deskundig is op een bepaald vakgebied. Ook een bron kan gezaghebbend zijn.
Voorbeeld:
De nieuwe roman van Jaap Robben overtreft al zijn eerdere werk (standpunt).
Dat zegt de boekenrecensent van NRC (autoriteit).
Argument op basis van oorzaak-gevolg (causaliteit)
Je geeft een oorzaak of gevolg om je standpunt te onderbouwen. Het verband tussen ooraak en gevolg moet waarschijnlijk zijn.
Voorbeeld:
Het wordt steeds warmer op aarde (standpunt = gevolg).
Dat komt door het broeikaseffect (oorzaak).
Argument op basis van nut of gewenste gevolgen
Als het standpunt een uitspraak voor of tegen een bepaalde maatregel is en in het argument wordt verwezen naar het nut (of onnut) van die maatregel.
Voorbeeld:
De maximumsnelheid op de Nederlandse snelwegen moet omlaag (standpunt).
Dat levert minder verkeersslachtoffers op en het is goed voor het milieu. (nut).
Argument op basis van gevoel, intuïtie of emotie
Je baseert je op je eigen gevoel of emotie.
Voorbeeld:
Ik vind de nieuwe roman van Ilja Pfeiffer erg goed (standpunt).
Ik kan me echt inleven in de hoofdpersoon en het boek is nog spannend ook (emotie).
Argument op basis van algemene normen en waarden
Je beroept je op een algemeen aanvaarde norm of waarde.
Voorbeeld:
Het is goed om afval te scheiden (standpunt).
Je vindt het milieu toch ook belangrijk? (normen en waarden).
Argument op basis van geloof (persoonlijke overtuiging, moreel argument)
Je onderbouwt je standpunt met een argument dat gebaseerd is op je persoonlijke overtuiging.
Voorbeeld:
Stop de hobbyjacht (standpunt).
Het is ontoelaatbaar dat jaarlijks ruim 1 miljoen dieren doodgeschoten wordt voor de lol van een kleine groep hobbyjagers (persoonlijke overtuiging).
Argument op basis van vermoedens
Je voert vermoedens op om je standpunt te onderbouwen. Dit soort argumentg is persoonlijk en daardoor minder overtuigend.
Voorbeeld:
Het is een goede zaak as leerlingen op verschilende niveaus examen kunnen doen (standpunt).
Ik denk dat de scholen dan beter kunnen inspelen op de individuele behoeften van de leerlingen (vermoeden).
Oefening soorten argumenten op Cambiumned
We onderscheiden de volgende basisvormen van argumentatie:
- De enkelvoudige argumentatie.
- De onderschikkende argumentatie (ook wel ketenargumentatie genoemd).
- De nevenschikkende onafhankelijke argumentatie.
- De nevenschikkende afhankelijke argumentatie.
Argumentatie, argumentatieschema's en oefeningen op Cambiumned
Oefening drogredenen op Cambiumned
Bij het beoordelen van een betoog moet je kijken naar de inhoud van het betoog, de volledigheid van de argumentatie en de persoon van de schrijver.
Inhoud
- Zijn de argumenten waar of aannemelijk?
- Zijn de genoemde feiten controleerbaar?
- Zijn de argumenten niet met elkaar in tegenspraak?
- Zijn er geen drogredenen gebruikt?
Volledigheid
- Zijn de belangrijkste argumenten genoemd?
- Zijn de belangrijkste tegenargumenten genoemd en weerlegd?
Schrijver
- Hoe deskundig is de schrijver?
- Heeft de schrijver belangen bij zijn standpunt? Zo ja, wat zegt dat over de betrouwbaarbeid van het betoog?
Overige spelling
Leestekens
Hoofdletters
Meervoudsvorming
Tussen-s
Tussen-n
Verkleinwoorden
Aan elkaar of los
Liggend streepje
Trema
Apostrof
Accenten
Getallen
Sommige of sommigen?
Oefentoetsen overige spelling en werkwoordspelling
Correct formuleren
Dubbelop
Van dubbelop is sprake als iets op de een of andere manier twee keer wordt gezegd. Er zijn vijf verschillende dubbelopfouten:
- Onjuiste herhaling
- Tautologie
- Pleonasme
- Contaminatie
- Dubbele ontkenning
Verwijsfouten
Verwijswoorden wijzen terug naar een eerder genoemd woord of vooruit naar een woord dat verderop in de tekst staat. Het woord of de woordgroep waar een verwijswoord naar terug- of vooruitwijst, heet het antecedent.
Bij het gebruik van verwijswoorden is het belangrijk:
- dat je het juiste verwijswoord kiest.
- dat het absoluut duidelijk is waarnaar het verwijswoord verwijst.
Dat-wat oefenen op Wikiwijs: Dat-wat
Hen-hun oefenen op Cambiumned: Hen-hun
Incongruentie
Dat/als-constructie
Zinnen onjuist begrenzen
Zinnen beginnen met een hoofdletter en eindigen met een punt. In samengestelde zinnen wordt de bijzin meestal van de hoofdzin gescheiden door een komma.
Het begrenzen van zinnen kan op twee manieren verkeerd gaan:
- Soms staat een zinsdeel los dat eigenlijk deel uitmaakt van een grotere, samengestelde zin.
- Soms worden twee zelfstandige zinnen ten onrechte aan elkaar geplakt.
Losstaand zinsgedeelte
Zinnen aan elkaar plakken
Twee hoofdzinnen kun je aan elkaar plakken met en, of, want of dus. Als je niet zo'n verbindingswoord gebruikt, moet je twee hoofdzinnen van elkaar scheiden door een punt te zetten en de volgende zin met een hoofdletter te beginnen.
Voorbeeld
| Onjuist |
Juist |
| Nederlandse studenten kunnen steeds gemakkelijker geld lenen bij DUO en particuliere banken, daardoor raken ze echter steeds vaker diep in de schulden, dat kan in hun latere leven tot problemen leiden. |
Nederlandse studenten kunnen steeds gemakkelijker geld lenen bij DUO en particuliere banken. Daardoor raken ze echter steeds vaker diep in de schulden. Dat kan in hun latere leven tot problemen leiden. |
| |
Of:
Nederlandse studenten kunnen steeds gemakkelijker geld lenen bij DUO en particuliere banken. Daarvoor raken ze echter steeds vaker diep in de schulden, wat in hun latere leven tot problemen kan leiden.
|
Foutieve samentrekking
Foutieve beknopte bijzin
Geen Symmetrie
Geen symmetrie
Als je opsommingen gebruikt (minstens twee delen), moet je ervoor zorgen dat de delen van dezelfde orde zijn. Dat heet symmetrie.
Voorbeelden:
1a. Marinka gaat deze zomer naar Curacao (a) om te leren duiken en (b) om te werken op een golfresort. (twee keer een beknopte bijzin)
2a. Doordat Rolf en Marc ontzettend hun best hadden gedaan op hun PO, was het resultaat (a) een prima verslag en (b) een geweldig cijfer. (twee keer een woordgroep)
In de volgende zinnen is geen symmetrie:
1b. Marinka gaat deze zomer naar Curacao (a) omdat ze wil leren duiken en (b) om te werken op een golfresort. (een bijzin (a)+(b) een beknopte bijzin)
2b. Doordat Rolf en Marc ontzettend hun best hadden gedaan op hun PO, was het resultaat (a) een prima verslag en (b) dat ze een geweldig cijfer kregen. (een woordgroep (a) + (b) een bijzin)
Er zijn drie soorten fouten in de symmetrie: fouten in getal, fouten in voornaamwoordelijke aanduiding en fouten in grammaticale constructie:
- in getal (enkelvoud/meervoud):
Volgens de krant staat (a) de Duitser erom bekend dat hij veel grotere stukken vlees eet dan (b) de Nederlanders. (a in enkelvoud en b in meervoud)
- in voornaamwoordelijke aanduiding:
In het straatbeeld van vroeger zag (a) men meer bakfietsen dan nu, maar ook tegenwoordig kom (b) je nog bakfietsen tegen, die vooral bedoeld zijn voor kindervervoer.
- in grammaticale constructie
De aspergestekers mopperden (a) vanwege de lage lonen en (b) omdat het werk erg zwaar was. (woordgroep (a) / (b) bijzin)
Uitlegvideo 'Geen symmetrie'
Literaire vaardigheden
Laagland literatuur en lezer
Uit Laagland theorieboek bestudeer je cursus 3 en 4 en je maakt de opdrachten uit Laagland werkboek uit het overzicht hieronder. Je werkt alles netjes uit in je leesdossier.
| Laagland theorieboek |
Laagland werkboek |
| Cursus 3. Literair taalgebruik |
Blz. 32 opdr. A Theorie
Blz. 32 opdr. 1 Tikkop
Blz. 33 opdr. 2 Bezonken Rood
Blz. 36 opdr. 5 Autistisch
|
| Cursus 4. Het lezen van gedichten |
Blz. 37 opdr. A Theorie
Blz. 37 opdr. 1 "Stressbestrijding" en "Het hertenkamp"
Blz. 38 opdr. 2 "Voor het vertrek"
Blz. 38 opdr. 3 "De moeder het water"
Blz. 39 opdr. 5 "Contragewicht"
Blz. 40 opdr. 6 "Eet je tranen, dichter"
Blz. 40 opdr. 7 "Praten in bed" en "Onder het asfalt"
|
Boek 2 verwerkingsopdracht
Waar blijft de Europese TikTok?
