Bestudeer goed de theorie in  Nieuw Nederlands 1V of 1VH hoofdstuk 6

Vul in de volgende zinnen in het tekstvak dat of wat in.

Start de oefening door op de knop START te drukken onderaan deze pagina

Als je fouten maakt, krijg je uitleg, soms met een verwijzing naar Onze Taal, een prachtige site over de Nederlandse taal.

Het betrekkelijk voornaamwoord wat wordt in de meeste taaladviesboeken wél als juist beschouwd in de volgende gevallen:

1. Na een onbepaald woord als iets, niets, alles of het enige:
   • Ik zoek iets wat weinig ruimte inneemt.
   • Er is niets wat me nog interesseert.
   • Dat is het enige wat ik nog wilde zeggen.
   
   (Verwijzen met dat is hier ook mogelijk; zie het advies over iets wat/dat. Zie verder ook de opmerking onderaan.)


2. Na een voornaamwoord (dat, datgene):
   • Sommige mensen hebben het vooral over datgene wat fout gaat.
   • Dat wat je niet hebt, is altijd het aantrekkelijkst.


3. Na een zelfstandig gebruikt bijvoeglijk naamwoord, meestal een overtreffende trap, of na een (rang)telwoord:
   • Al is het het laatste wat ik doe.
   • Het allereerste wat ik doe als ik thuiskom, is de kat aaien.
   • Het magische wat in de Harry Potterboeken zit, maakt ze juist zo leuk.
   
   (Verwijzen met dat is hier ook mogelijk; zie het advies over iets wat/dat. Zie verder ook de opmerking onderaan.)


4. Als het terugslaat op een hele zin:
   • Het museum ging failliet, wat een grote strop was voor de gemeente.
   • Het boek dat ik op het moment lees, vind ik prachtig, wat me verbaast gezien de recensies.


5. Als het antecedent (datgene waarop wat slaat) niet genoemd is:
   • Wat die man eet, wil ik graag ook.
   • Het is mij een raadsel wat hij bedoelt.

Bij de keuze tussen het enige wat en het enige dat speelt de betekenis een rol:

• Dit boek is het enige wat de brand heeft overleefd. (Alle huisraad is verloren gegaan, behalve dat ene boek.)
• Dit boek is het enige dat de brand heeft overleefd. (Bijna alle boeken zijn verloren gegaan, behalve dat ene boek; over de rest van de huisraad wordt niets gezegd. Je kunt achter enige het onzijdige woord boek invullen.)

Iets dergelijks geldt voor bijvoeglijke naamwoorden of overtreffende trappen (categorie 3):

• Dit boek is het mooiste wat ik ooit heb gelezen. (Van alles wat ik ooit gelezen heb, dus ook inclusief kranten, tijdschriften en zo, is dit boek het mooist.)
• Dit boek is het mooiste dat ik ooit heb gelezen. (Van alle boeken die ik gelezen heb, is dit het mooiste boek. Je kunt achter mooiste het onzijdige woord boek invullen.)

Externe links: 

https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/deze-die-dit-dat

Van Kooten en De Bie: Drs. E.I. Kipping: 'Dat of wat' (YouTube)