Docentontwikkelteams
Op deze wiki verzamelen we alle informatie over het werken met docentontwikkelteams (DOT's) binnen Avans. Deze worden ook wel teaching design teams genoemd (TDT's).
Wil je alles weten over blauwdrukontwikkeling? Op deze wiki wordt al het materiaal verzameld: wat en waarom? mogelijke stappen, werkvormen, kwaliteitschecks etc.
Deze wiki is werk in uitvoering! Help jij mee?
Heb je feedback, tips, suggesties of vragen? Neem dan contact met ons op! Alleen door gezamenlijk onze expertise te expliciteren en bundelen, kunnen we komen tot integrale advisering van docententeams. Dat vraagt om vragen stellen, samen leren, reflecteren etc.
Binnen Avans werken we voor de blauwdrukontwikkeling met blauwdrukteams (BOT's) en moduleontwikkelteams (MOT's). Hieronder wordt allereerst uitgelegd waarom deze aanpak met BOT's en MOT's aan te raden is in het onderwijs. Vervolgens wordt beschreven wat een BOT is, wat de taken zijn en wie er in een BOT zitten. Tot slot wordt dit eveneens beschreven voor de MOT.
Een docent ontwikkel team (DOT) is een groep van twee of meer docenten die regelmatig samenwerken met het doel om onderwijsmateriaal te (her)ontwerpen (Handelzalts, 2009). Uit onderzoek blijkt dat DOTs zowel kunnen bijdragen aan de professionele ontwikkeling van docenten als aan duurzame hervorming van het curriculum (Voogt, Pieters & Handelzalts, 2016; Jonker, 2018). DOTs zijn ook bekend onder de naam Teacher Design Teams (TDTs).
Literatuur
Darling-Hammond, L., Heyler, M. E., & Gardner, M. (2017). Effective Teacher Professional Development. Klik hier voor het rapport.
Jonker (2018).
Voogt, Pieters & Handelzalts (2016).
Afbeelding: https://www.teacherdesignteams.be/overproject.html
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 17 januari door Myrte Legemaate.
Waarom werken we met docentontwikkelteams?
Hieronder vind je de volgende informatie:
A. Waarom werken we met docentontwikkelteams?
A. Waarom werken we met docentontwikkelteams?
In het onderwijs zijn DOTs een van de meest effectieve manieren van professionaliseren en ontwikkelen van onderwijs. Darling-Hammond et al. (2017) hebben een metastudie uitgevoerd (analyse van beschikbare wetenschappelijke publicaties) naar voorwaarden voor effectieve professionalisering in het onderwijs. Hieruit kwamen de volgende voorwaarden voor effectieve professionalisering in het onderwijs:
Inhoudsgericht: professionalisering op de inhoud, op het eigen werk.
Ondersteunen samenwerking: creer ruimte voor docenten om uit te wisselen.
Actief leren in de praktijk: het geleerde meteen toepassen in de praktijk.
Duurzame aanpak: de tijd krijgen om te leren, oefenen en toepassen. Niet iedere week iets anders en een andere aanpak.
Ruimte en middelen: tijd en geld om professionalisering mogelijk te maken.
Coaching en support van experts: je kunt immers niet vragen naar wat je niet weet.
Feedback en reflectie: feedback ontvangen en de ruimte en tijd om dit toe te passen.
Dit gedachtengoed hebben we vertaald naar onze context bij Avans en wordt hieronder toegelicht.
Klik hier voor de uitgebreide beschrijving in de Handleiding DOT''s en de bijbehorende hand-out.
Literatuur
Darling-Hammond, L., Heyler, M. E., & Gardner, M. (2017). Effective Teacher Professional Development. Klik hier voor het rapport.
Jonker (2018).
Voogt, Pieters & Handelzalts (2016).
Afbeelding: https://www.teacherdesignteams.be/overproject.html
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 17 januari door Myrte Legemaate.
Taken en rollen in een DOT
Hieronder vind je de volgende informatie:
1. Het blauwdrukontwikkelteam
2. De docent
3. De leercoach
4. De experts
5. Directie
6. Het werkveld
1. Het blauwdrukontwikkelteam
De docenten vormen de kern van het teaching design team dat de blauwdruk ontwerpt. Zij zorgen voor de inhoudelijke input vanuit hun kennis en ervaring in het opleidingsdomein en het betreffende werkveld.
In gezamenlijkheid met inhoudelijke experts (OWK, ICTO, multimedia, KZ-adviseur etc.) en een procesbegeleider (bijv. leercoach) wordt gewerkt aan het (her)ontwerpen van een blauwdruk. Door deze aanpak is er veel verschillende expertise beschikbaar voor het curriculumontwerp. Door de samenwerking in deze multidisciplinaire groep, leer je veel van elkaar. Het is niet voor niets dat teaching design teams een van de meest effectieve professionaliseringsactiviteiten zijn in het onderwijs (zie waarom teaching design teams).
2. Docentleden BOT
Om te komen tot een optimaal ontwerp wordt er van de deelnemende docenten het volgende verwacht:
Inbrengen van kennis en ervaringen:
Actief inbrengen van eigen kennis en kunde
Actief leren: op zoek gaan naar nieuwe kennis en deze delen in het ontwikkelteam
Open en onderzoekende houding:
Open houding naar de inbreng van anderen
Reflecteren op inhoud en proces tijdens het ontwerpproces
Onderzoeken van eigen aannames en die van anderen
Bereidheid om feedback te geven en te ontvangen
Commitment
Aanwezigheid bij alle bijeenkomsten om de continuïteit in het ontwerpproces te borgen
Beschikbaarheid om actiepunten uit de bijeenkomsten verder uit te werken/te verdiepen tussen de bijeenkomsten door
Actieve houding om zo met elkaar de gezamenlijke doelstelling te realiseren.
3. De leercoach
De leercoach is een ervaren docent die in principe deel uitmaakt van de BOT en die zich richt op de procesbegeleiding van het ontwikkelteam. De rol van deze coach wordt ingevuld afhankelijk van de context, de stijl van de coach en de behoeften van het team. Globaal kan gesteld worden dat de coach de volgende taken heeft:
Coördinator/organisator van de bijeenkomsten
Groepsproces begeleiden en ondersteunen
Actief bouwen aan effectieve leeromgeving in het BOT
4. De beschikbare experts
De onderwijskundige zorgt voor de onderwijskundige begeleiding van het BOT. Hij of zij zorgt ervoor dat het team alle fasen van het ontwerpproces doorloopt zodat een goed doordacht en compleet ontwerp ontstaat. Globaal kunnen in het ontwerpproces de volgende vijf fasen onderscheiden worden: analysefase, ontwerpfase, ontwikkelfase, implementatiefase en evaluatiefase. Per fase biedt de onderwijskundige ondersteuning die past bij de behoefte van het BOT.
De ICTO-coach brengt kennis en ervaring in op het snijvlak van ICT en onderwijs. Door dit in de blauwdruk ontwerp fase te doen kan de meest optimale blend ontstaan. Daarnaast zorgt de begeleiding van de ICTO-coach voor professionalisering van de BOT-leden op het gebied van ICT en onderwijs.
De kwaliteitsadviseurs: ...
Overige experts: Indien er behoefte is aan specifieke kennis dan kan er een (externe) expert uitgenodigd worden om aan een BOT/MOT-bijeenkomst deel te nemen. Het invliegen van een expert heeft als voordeel dat hierdoor nieuwe ideeën ingebracht worden rondom inhoud, onderwijsvormen, werkplekleren en/of het inzetten van technologie.
Concreet kan gedacht worden aan een inhoudelijk expert op een (deel)gebied van het te ontwerpen onderwijs, externe stakeholders als er behoefte is aan een extern perspectief op het ontwerp of experts op het gebied van werkplekleren. Dit maakt de discussie over het ontwerp rijker waardoor er een dieper inzicht in het ontwerp ontstaat en deze meer gedragen wordt door de deelnemers.
5. De directie
De directie maakt geen onderdeel uit van de ontwikkelteams, maar heeft wel een belangrijke rol als het gaat om het faciliteren ervan. In meerdere onderzoeken naar professionalisering wordt gewezen op het positieve effect dat leiderschap kan hebben op deelname van docenten aan professionaliseringsactiviteiten en de impact daarvan op het implementeren van onderwijsvernieuwing (Thoonen, Sleegers, Oort, Peetsma & Geijsel, 2011, Leithwood & Jantzi, 2006). Leiderschap speelt ook een rol bij het functioneren van Docent Ontwikkel Teams. Er is gebleken dat betrokkenheid van de leiding bijdraagt aan zowel de effectiviteit als de duurzaamheid ervan (Voogt et al., 2016; Jonker, 2018).
6. Het werkveld
...
Deze pagina is voor het laatste bijgewerkt op 17 januari 2022 door Myrte Legemaate.
Blauwdruk en module ontwikkelteams
Hieronder vind je de volgende informatie:
A. Het blauwdrukontwikkelteam
B. Het moduleontwikkelteam
A. Het blauwdrukontwikkelteam
We hebben twee soorten docentontwikkelteams bij Avans: De eerste is het Blauwdruk Ontwerp Team (BOT).
Leden van een BOT:
De docenten (vaak leden van de curriculumcommissie).
Een vaste onderwijskundige.
Een vaste ICTO-coach.
Deze leden werken in gelijkwaardigheid samen o.b.v. erkende expertise. Gezamenlijk zijn zij verantwoordelijk voor de inhoud van de blauwdruk en het proces om te komen tot een blauwdruk.
Zo vorm je samen een leergemeenschap (docent ontwikkelteam).
Aanvullend op afroep kunnen experts uitgenodigd worden om te ondersteunen, expertise te brengen, te inspireren of feedback te geven. Bijvoorbeeld op het gebied van: kwaliteit, informatievaardigheden, onderzoeksvaardigheden, toetsing, werkveldvertegenwoordigers etc.
Opdracht voor de BOT:
(Her)ontwerp van de blauwdruk.
Het beschrijven van de blauwdruk zodat deze transparant is voor intern (docenten) en extern (audits en visitaties).
Zorgen voor een adequate overdracht naar de moduleontwikkelteams middels ontwikkelopdrachten voor de MOTs.
Taken van een BOT:
Het ontwerpen van een curriculum volgens de stappen zoals opgenomen op deze wiki BOT.
B. Het moduleontwikkelteam
Het tweede type teaching design teams zijn de module ontwerp team (MOT). Het moduleontwerpteam krijgt van de BOT een opdracht om een module te ontwerpen (module ontwikkelopdracht). Deze opdracht maakt onderdeel uit van de blauwdruk en staat net als de rest van de blauwdruk in AEP.
Leden van een MOT:
Twee of meer docenten met inhoudelijke expertise op het gebied van de module.
Eén lid uit het blauwdrukontwikkelteam (dit kan ook een van de docenten met inhoudelijke expertise zijn. Het is dan wel belangrijk om bewust te zijn van de twee petten die men dan op heeft: 1. het bewaken van de blauwdruk en 2. het inhoudelijk uitwerken van de module).
Op afroep de vaste onderwijskundige en ICTO-coach van de opleiding.
Opdracht van de MOT:
Werkt de module-ontwikkelopdrachten uit en ontwikkelen de Leerwegonafhankelijke toets (LOT) en het Leerararrangement (LA)
Taken van een MOT:
Het ontwerpen van een module binnen de kaders van de blauwdruk. Om dit te realiseren maakt de BOT een opdracht voor de MOT. In deze opdracht worden de kaders gegeven waarbinnen de MOT kan ontwikkelen.
Literatuur
Darling-Hammond, L., Heyler, M. E., & Gardner, M. (2017). Effective Teacher Professional Development. Klik hier voor het rapport.
Jonker (2018).
Voogt, Pieters & Handelzalts (2016).
Afbeelding: https://www.teacherdesignteams.be/overproject.html
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 17 januari door Myrte Legemaate.
Randvoorwaarden DOTs
Randvoorwaarden DOT
Rollen in de DOT
Onderwijs ontwikkelen in het HBO. Het lijkt een vanzelfsprekende taak van alle docenten in het HBO. We hebben echter ervaren bij AVD en ook in de eerste experimenten dat er heel veel competenties nodig zijn om gezamenlijk een blauwdruk te ontwikkelen die duurzaam is.
Structureel benodigde expertise in het docentontwikkelteam
Hieronder vind je een overzicht van de expertises die structureel nodig zijn bij de blauwdrukontwikkeling.
Vakkennisvan het brede veld waarvoor men opleidt.
vakdidacktiek(hoe leer je vakkennis en vaardigheden bij studenten aan)
kennis van curriculumontwerp: hoe zorg je dat de gehele puzzel past en studeerbaar is?
expertise op het gebied van teamwerk. Je kunt immers niet alleen een goed, studeerbaar, toekomstproof curriculum ontwikkelen. Daarvoor is een interdisciplinaire samenwerking nodig.
Expertise op het gebied van veranderkunde.Het curriculum ontwerp je met het docentontwikkelteam. Maar hoe neem je de gehele opleiding mee?
Onderwijskundig leiderschap: vanuit de inhoudelijke visie, onderwijs ontwerpen en uitvoeren. Zorgen voor een integrale aanpak waarin alles aan de inhoudelijke visie wordt verbonden (P&C, financien, HR, kwaliteit etc.).
In te vliegen expertise die nodig is
Daarnaast heb je nog expertise die op specifieke momenten nodig is om tot een duurzame blauwdruk te komen. Denk aan:
ICTO-adviseur: om in de blauwdruk een visie op blended onderwijs te ontwikkelen die in lijn is met de onderwijsvisie. Bij de moduleontwikkelteams het concreet ontwikkelen van een module in de blend.
Kwaliteitsadviseur: hoe kom je tot eigen kwaliteitseisen, evaluatie daarvan, reflectie, doorontwikkeling en verbetering voor de blauwdruk als geheel? Hoe doe je dit op moduleniveau? Hoe verbind je dit aan de P&C-cyclus op organisatieniveau?
Adviseur kennismanagement: om de visie op onderzoek in de blauwdruk te expliciteren t.b.v. het beroep waarvoor men opleidt, om de onderzoeksvaardigheden op te nemen in de blauwdruk en later concreet in de modules.
Adviseur SDG's: om een blauwdruk en modules te ontwikkelen waarin de sustainable development goals zijn geintegreerd t.b.v. het beroep waarvoor men opleidt.
Adviseurs Engels en Nederlands: om te zorgen dat studenten het HBO-niveau behalen op het gebied van Nederlands en Engels in de context van hun beroep.
Deze informatie is afkomstig uit de handleiding Docentontwikkelteams van Irma van Slooten.
Deze pagina is voor het laatst aangepast door Myrte Legemaate op 24 januari 2022.
Docenten
Docenten vormen de kern van een BOT/MOT en zorgen voor de inhoudelijke input. Zij werken gezamenlijk aan het (her)ontwerpen van een blauwdruk of onderwijsmateriaal. Deze docenten kunnen van dezelfde opleiding zijn, maar ook van verschillende opleidingen. Dit is het geval als de ontwikkelopdracht een module omvat die door meerdere opleidingen aangeboden wordt. Om te komen tot een optimaal ontwerp wordt er van de deelnemende docenten het volgende verwacht:
A. Inbrengen van kennis en ervaringen op het thema van de ontwikkelopdracht
Actief inbrengen van eigen kennis en kunde
Actief leren: op zoek gaan naar nieuwe kennis en deze delen in het ontwikkelteam
B. Open en onderzoekende houding
Een open houding naar de werkwijze in een ontwikkelteam
Open houding naar de inbreng van anderen
Reflecteren op inhoud en proces tijdens het ontwikkelproces
Onderzoeken van eigen aannames en die van anderen
Bereidheid om feedback te geven en te ontvangen
C. Commitment
Aanwezigheid bij alle bijeenkomsten om de continuïteit in het ontwerpproces te borgen
Beschikbaarheid om actiepunten uit de bijeenkomsten verder uit te werken/te verdiepen tussen de bijeenkomsten door
Actieve houding om zo met elkaar de gezamenlijke doelstelling te realiseren
Deze informatie is afkomstig uit de handleiding Docentontwikkelteams van Irma van Slooten.
Deze pagina is voor het laatst aangepast door Myrte Legemaate op 24 januari 2022.
(Leer)coach
De (leer)coach in een docentontwikkelteam maakt onderdeel uit van het team en richt zich op de procesbegeleiding van het docentontwikkelteam. De rol van deze coach wordt ingevuld afhankelijk van de context, de stijl van de coach en de behoeften van het team. Globaal kan gesteld worden dat de coach de volgende taken heeft:
A. Coördinator/organisator
Plannen en organiseren van de bijeenkomsten: zorg voor een planning en locaties zodat dit duidelijk is voor elke deelnemer en deze hier rekening mee kan houden
Initiatieven nemen om de inspanningen en resultaten binnen Avans zichtbaar te maken: voorkom dat de BOT/MOT een eiland wordt. Zorg ervoor dat relevante actoren in de opleiding, academie of instelling op de hoogte worden gehouden van de ontwikkelingen in de BOT/MOT. Doe dit tijdens het gehele ontwikkelproces (Jonker, 2018).
B. Groepsproces begeleiden en ondersteunen
Opstellen van gezamenlijke doelstelling en gedeelde visie: het is van belang om bij de start van het proces te komen tot een gezamenlijke doelstelling. Deze moet in lijn zijn met de visie van Avans Deeltijd en de herijkte kaders. De doelstelling geeft richting aan het ontwerpproces en voorkomt dat er tijdens het proces steeds weer discussie gevoerd wordt over de te varen koers.
Vastleggen afspraken rond communicatie en besluitvorming: het is van belang om bij de start van het project ruimte te maken om met elkaar afspraken te maken over hoe er binnen de BOT/MOT gecommuniceerd wordt en hoe er met besluiten omgegaan wordt. Dit helpt om mogelijke verschillen in verwachtingen in beeld te krijgen en daar met elkaar consensus over te bereiken.
Uitnodigen tot actieve deelname en de inbreng van alle leden bewaken: de inbreng van alle leden van een BOT/MOT is van belang. Aangezien sommige deelnemers van nature meer op de voorgrond treden is het aan de coach om te zorgen dat elke deelnemer de kans krijgt om zijn of haar kennis en ervaringen in te brengen.
Creëren van een sfeer van respect en vertrouwen: voor een goede samenwerking is onderling respect en vertrouwen van belang. Wees hier alert op en geef zo veel mogelijk zelf het goede voorbeeld.
C. Actief bouwen aan effectieve leeromgeving in het ontwikkelteam
Zorg voor blijvende focus op de ontwerptaak: de waan van de dag, stagnatie in het ontwerp, frustratie over de gang van zaken, al deze zaken kunnen het team afleiden van de taak waarvoor ze staat. Zorg dat het team de focus houdt op de ontwerptaak door bij te sturen als het team te veel afdwaalt naar andere zaken.
Deze informatie is afkomstig uit de handleiding Docentontwikkelteams van Irma van Slooten. Deze pagina is voor het laatst aangepast door Myrte Legemaate op 24 januari 2022.
Onderwijskundige
De onderwijskundige zorgt voor de onderwijskundige begeleiding van de BOT/MOT. Hij of zij zorgt ervoor dat het team alle fasen van het ontwerpproces doorloopt zodat een goed doordacht en compleet ontwerp ontstaat. Een onderwijsontwerpproces valt uiteen in een aantal fasen. Hierbij kan impliciet of expliciet een model voor het ontwerpen van onderwijs voor worden gebruikt. Globaal kunnen de volgende vijf fasen onderscheiden worden: analysefase, ontwerpfase, ontwikkelfase, implementatiefase en evaluatiefase. Per fase biedt de onderwijskundige ondersteuning bij:
Onderwijsontwerpproces
A. Analysefase: ondersteuning bieden bij:
de analyse van het probleem waar het ontwerp een oplossing voor moet zijn (BOT)
het vaststellen aan welke externe eisen het ontwerp moet voldoen: denk hierbij aan de eisen uit het landelijk beroepsprofiel en mogelijke andere eisen bijvoorbeeld voor registraties (BOT)
het vaststellen aan welke interne eisen het ontwerp moet voldoen: denk hierbij aan de eisen die het onderwijsmodel stelt aan het onderwijs binnen Avans.
het inventariseren van de behoefte van het werkveld en hen actief betrekken bij het geven van input voor het ontwerp bijvoorbeeld door werksessies of round tables te organiseren.
op basis van het voorgaande het ontwikkeldoel vaststellen.
B. Ontwerpfase:
Voorzien in informatie en hulpmiddelen die nodig zijn om onderwijs te (her)ontwerpen: Docenten hebben niet altijd voldoende kennis van het ontwerpen van onderwijs (Voogt et al, 2016). Hierdoor ontstaat de neiging om de ontwerpopdracht te benaderen vanuit hun huidige kennis en ervaringen. Door de BOT/MOT te voeden met informatie over het ontwerpen van onderwijs kan je als onderwijskundige voorkomen dat docenten vooral teruggrijpen op wat ze al kennen. Denk aan het inbrengen van ontwerpmodellen en didactische modellen. Dit draagt ook bij aan de ontwerp-competenties van docenten.
Werk met persona’s: het werken met persona’s - fictieve beschrijvingen van studenten die het onderwijs uiteindelijk gaan volgen - helpt om het studentenperspectief al tijdens het ontwerpen in te brengen. Hierdoor kan het ontwerp nog beter aansluiten op de behoeften van de student.
Aannames bevragen: de kans dat een BOT/MOT komt met een ontwerp dat lijkt op de vorige blauwdruk of het voorgaande onderwijs is groot. Zeker als het gaat om een herontwerp. Bevraag leden op de aannames die ze doen omtrent de opleiding/de module, hun collega’s, studenten en zichzelf. Nodig deelnemers uit om in gesprek te gaan over deze aannames en de consequenties daarvan voor het ontwerp.
Nodig (leden van) andere BOT/MOTs uit: ontwerpen en ontwerpkeuzes van andere BOTs/MOTs bieden kansen voor het opdoen van nieuwe inzichten en inspiratie.
Betrek de ICTO-coach om blended onderwijs te ontwikkelen. Voor het maken van de juiste mix van online - en contactonderwijs is het raadzaam om de ICTO-coach gedurende deze fase een aantal keer uit te nodigen.
Bied ondersteuning bij het schetsen van het materiaal en stel op basis daarvan een prototype samen (MOT)
Bereid reviews voor: stel samen de evaluatiecriteria voor reviews vast. Denk hierbij aan peerreviews en aan reviews door studenten. Een voorbeeld van een vragenlijst voor een peerreview voor blended materiaal is te vinden op teacherdesignteams.be
Organiseer en begeleid de peer-reviews: zorg dat de ontworpen materialen een aantal keer een peer-review ondergaan. Dit is van belang tijdens het hele ontwerpproces en niet alleen als het ontwerp klaar is. BOTs/MOTs hebben de neiging om hun materiaal pas te delen als het klaar is (Jonker, 2019). Hierdoor voelen docenten buiten de BOT/MOT minder eigenaarschap bij het materiaal; ze doorgronden de ontwerpkeuzes niet en het materiaal is al zo vergevorderd dat ze niet het idee hebben dat hun feedback er nog toe doet. Tijdens het proces reviewen vergroot de kans dat docenten de ontworpen materialen daadwerkelijk gaan gebruiken (Voogt et al, 2016).
Voorbereiden en begeleiden van studenten-reviews: studenten zijn de eindgebruikers van het onderwijs. Hen tijdens het ontwerpproces het materiaal (een aantal keer) voorleggen kan nuttige (en verrassende!) inzichten opleveren.
C. Ontwikkelfase:
Ondersteun bij het komen tot een definitief ontwerp op basis van de input van de review
Tussentijdse evaluatie: ga met de BOT/MOT na of met het ontworpen materiaal de vooropgezette doelen bereikt worden. Voor het evalueren van de blauwdruk kan gebruik worden gemaakt van de handvatten die aangeboden worden op de wiki blauwdrukontwikkeling, uitvoering en evaluatie bij stap 6.
Begeleiden bij het uitproberen van het materiaal: het kan voor docenten prettig zijn om het materiaal eerst binnen de BOT/MOT uit te proberen in plaats van direct voor het oog van de studenten (Voogt et al, 2016). Deze ‘generale repetitie’ kan docenten helpen om het nieuwe materiaal met vertrouwen in de praktijk te brengen (MOT)
D. Implementatiefase:
Ondersteun bij het opstellen van een implementatie-aanpak: wie is er allemaal betrokken bij het uitvoeren van het ontwerp? Wat is er op welk moment nodig om het ontwerp in de praktijk te brengen? Hoe verloopt de communicatie naar de betrokkenen?
Ondersteun bij het implementeren van het materiaal: de leden van de BOT/MOT verdelen de taken rondom de implementatie. Bied zo nodig ondersteuning bij de implementatie. Betrek hier ook de ICTO-coach uit voor ondersteuning bij het gereed krijgen van digitale leermiddelen (MOT).
E. Evaluatiefase:
Indien nodig bijsturen en de ontwerpcyclus (deels) opnieuw doorlopen: als het ontwerp niet (helemaal) voldoet aan de verwachtingen dan kan het nodig zijn om het ontwerpproces (deels) nogmaals te doorlopen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als er onverwachte reacties van studenten komen op het ontwerp. Binnen de BOT/MOT nogmaals naar het ontwerp kijken en bijschaven waar nodig helpt bij het duurzaam implementeren van onderwijsvernieuwing (Voogt et al, 2016)
Studentenevaluatie: zorg gedurende de uitvoeringsfase voor het ophalen van feedback van studenten en een terugkoppeling daarvan in de BOT/MOT. Naar aanleiding van deze evaluatiegegevens het materiaal indien nodig aanpassen aan de bevindingen.
Versterken onderwijskundig leiderschap bij BOTs.
Naast de ondersteuning rondom het ontwerpproces is het ook van belang om bij de BOTs te werken aan het versterken van het onderwijskundig leiderschap zodat zij op termijn minder afhankelijk zijn van onderwijskundige ondersteuning. Dit is ook belangrijk in verband met de beweging naar zelforganisatie die Avans maakt. Dit vraagt meer onderwijskundig leiderschap. Onderwijskundig leiderschap is leiderschap dat wordt uitgeoefend door docenten ongeacht hun positie of een specifieke benoeming (Harris, 2003). Het is nuttig om hierin op te trekken met de HR business partner die zelforganisatie in zijn portefeuille heeft. De focus ligt hierbij op de BOTs. Samen met de HR business partner en de BOT-leden kan vastgesteld worden wat de mate van onderwijskundig leiderschap nu is en waar de BOT naar toe wil groeien. Op basis hiervan kan vastgesteld worden wat er nodig is voor deze ontwikkeling. Maak onderwijskundig leiderschap een regelmatig terugkerend onderwerp in de BOT-bijeenkomsten om het onder de aandacht te houden. Doe dit re-actief en pro-actief. Ook kan het nuttig zijn om uitwisselingsmomenten tussen BOTs (van vergelijkbare opleidingen) te organiseren rondom onderwijskundig leiderschap zodat ze hierin van elkaar kunnen leren. Maak tot slot aan het einde van het ontwerptraject de balans op: is het doel rondom onderwijskundig leiderschap bereikt? En ga na wat er nodig is om het onderwijskundig leiderschap verder te ontwikkelen. Werk ook hierbij samen met de HR business partner.
Deze informatie is afkomstig uit de handleiding Docentontwikkelteams van Irma van Slooten.
Deze pagina is voor het laatst aangepast door Myrte Legemaate op 24 januari 2022.
Experts
Naast de vaste experts, zijn er ook tig expertises die handig zijn om op een zeker moment in te vliegen in een docentontwikkelteam.
Waarom invliegen van experts?
Indien er behoefte is aan specifieke kennis dan kan er een expert uitgenodigd worden om aan een BOT/MOT-bijeenkomst deel te nemen. Het invliegen van een expert heeft als voordeel dat hierdoor nieuwe ideeën ingebracht worden rondom inhoud, pedagogiek en/of het inzetten van technologie. Dit voedt de discussie over het ontwerp waardoor er een dieper inzicht in het ontwerp ontstaat en deze meer gedragen wordt door de deelnemers. Concreet kan gedacht worden aan een ICTO-coach, een inhoudelijk expert op een (deel)gebied van het te ontwerpen onderwijs, externe stakeholders als er behoefte is aan een extern perspectief op het ontwerp of experts op het gebied van werkplekleren.
Checklist gebruik expertise Klik hier voor de checklist gebruik expertise, tevens te vinden onder hulpmiddelen op deze wiki.
Deze informatie is afkomstig uit de handleiding Docentontwikkelteams van Irma van Slooten. Deze pagina is voor het laatst aangepast door Myrte Legemaate op 24 januari 2022.
Directie
De directie maakt geen onderdeel uit van de ontwikkelteams, maar heeft wel een belangrijke rol als het gaat om het faciliteren ervan. In meerdere onderzoeken naar professionalisering wordt gewezen op het positieve effect dat leiderschap kan hebben op deelname van docenten aan professionaliseringsactiviteiten en de impact daarvan op het implementeren van onderwijsvernieuwing (Thoonen, Sleegers, Oort, Peetsma & Geijsel, 2011, Leithwood & Jantzi, 2006). Leiderschap speelt ook een rol bij het functioneren van BOTs/MOTs. Er is gebleken dat betrokkenheid van de leiding bijdraagt aan zowel de effectiviteit als de duurzaamheid van BOTs/MOTs (Voogt et al., 2016; Jonker, 2018). De leiding kan op verschillende manieren bijdragen aan de effectiviteit van de ontwikkelteams door het werk van de BOTs/MOTs op de volgende manier te erkennen (Louwet, 2017, Voogt et al., 2016, Binkhorst, 2015; Jonker, 2018):
BOTs/MOTs inbedden door ze onderdeel te maken van het professionaliserings- en ondersteuningsbeleid
BOTs/MOTs faciliteren door tijd vrij te maken voor deelname eraan. Denk aan het tijdelijk uitbreiden van de aanstelling of het tijdelijk weghalen van taken bij de deelnemers
Stimuleren dat BOTs/MOTs hun kennis delen met relevante actoren buiten het ontwikkelteam
Betrokkenheid tonen door regelmatig te vragen naar de voortgang en ervaringen
Faciliteer de begeleiding van de BOT/MOT-coaches: de effectiviteit van de coaches neemt toe als zij in een professionele leergemeenschap (PLG) hun kennis en ervaringen delen. Faciliteer deze PLG door hier tijd voor vrij te maken in hun takenpakket. Ook is het nuttig om hiervoor een begeleider aan te stellen die het leerproces ondersteunt, knelpunten kan signaleren en indien nodig deze met de directie kan oppakken. Een voorbeeld van een begeleidingsaanpak is te vinden op https://teacherdesignteams.be/documenten/Draaiboek%20coachingstraject1.pdf
Ruimte geven aan de consequenties die voort kunnen vloeien uit de opgedane inzichten in de BOTs/MOTs.
Deze informatie is afkomstig uit de handleiding Docentontwikkelteams van Irma van Slooten. Deze pagina is voor het laatst aangepast door Myrte Legemaate op 24 januari 2022.
Ondersteuning bij een DOT
Ondersteuning voor docenten?
"Wij werken als groep docenten als docentontwikkelteam
"Wij hebben geen vaste ondersteuning nodig als docentontwikkelteam. Wij nemen contact op met de onderwijskundige wel als we vragen hebben."
Dit zijn veelgehoorde uitspraken van docenten bij de AVD in de afgelopen twee jaar en binnen de eerste tranche van de experimenten Avans-breed. Bij AVD zijn we inmiddels twee jaar bezig en hebben we gezien wat de effecten zijn van docenten die in eerste instantie zonder ondersteuning aan de slag gaan.
Inzichten uit onderzoek
Onderzoek laat zien dat een effectief docentontwikkelteam ondersteund wordt door een (leer)coach die gericht is op het (groeps)proces én een onderwijskundige die gericht is op het proces van curriculumontwikkeling. Er komt namelijk veel kijken bij het ontwerpen van een curriculum in het HBO.
Deze informatie is afkomstig uit de handleiding Docentontwikkelteams van Irma van Slooten.
Deze pagina is voor het laatst aangepast door Myrte Legemaate op 24 januari 2022.
Is er ondersteuning nodig?
Ondersteuning van (leer)coaches
Coaches hebben ook coaching nodig!
Hulpmiddelen DOT's
Checklist expertise inzetten
Klik hier voor de checklist "welke ondersteuning heb je ingezet?"
Het arrangement D. Docentontwikkelteams is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0
Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
