Wat kan ik hier doen?
Welkom op deze pagina over Burgerschap!
Hier kun je lesmateriaal vinden (gratis en zonder inlog) voor lessen Burgerschap in het mbo.
Bij elk thema staan 'links' naar kant en klare lessen. Daarnaast worden degelijke bouwstenen aangeboden waarmee je zelf lessen kunt maken.
 |
 |
 |
 |
|
Politiek-juridisch
|
Economisch
|
Sociaal-maatschappelijk
|
Vitaal
|
|
|
|
|
|
Actueel
Informatie rondom het Israëlisch - Palestijns conflict
INFORMATIE RONDOM HET ISRAELISCH-PALESTIJNS CONFLICT
Op deze pagina vind je leermiddelen en achtergrondinformatie die kunnen helpen bij het bespreken van de oorlog in Israël en Gaza. Je vindt hier links naar lesmateriaal, achtergronden, mediafragmenten en informatie over het voeren van schurende gesprekken in de klas. (Bron: Expertisepunt Burgerschap MBO-raad)
WEER OORLOG IN HET MIDDEN-OOSTEN
De oorlog in het Midden-Oosten blijft voortduren. Waarom blijft dit conflict voortduren? Wat is de achtergrond van dit conflict? En is er een oplossing?
IN GESPREK OVER ISRAEL EN PALESTINA
Hoe kun je met elkaar in gesprek gaan over een gevoelig onderwerp gaat zoals de oorlog tussen Israel en Palestina? Wat weet je over de geschiedenis, de achtergrond van dit conflict? En hoe kun je elkaar beter begrijpen als je anders denkt over dit conflict dan een klasgenoot?
MIJN MENING KLOPT!
Maar liefst 1,4 miljoen Nederlanders heeft het contact met vrienden, familie en collega’s verminderd of zelfs beëindigd vanwege grote meningsverschillen over maatschappelijke onderwerpen. Misschien heb je hierover al het filmpje van SIRE gezien. Centraal in de campagne van SIRE staat de vraag: ben je nou een discussie aan het winnen of elkaar aan het verliezen.
DIT MOET JE WETEN OVER DE OORLOG IN OEKRAINE
Om een mening te kunnen hebben over de oorlog in Oekraine, heb je informatie nodig. Bij deze opdracht krijg je die informatie door een aantal hele duidelijke korte filmpjes die uitleg geven over het wie, wat, hoe, waar en waarom van de oorlog in Oekraïne.
Arbeid en vakorganisaties
ODE AAN HET MBO
“Er is geen hoog er is geen laag, we zijn gelijk dus doe normaal” en “Zonder ons kan jij niet leven, je weet niet waar je over praat.” Dit zijn fragmenten uit het nummer Ode aan het mbo van muzikant Nigel Sean. Sean wil de vooroordelen over het MBO wegnemen. “Ik hoop dat ik hiermee kan laten zien dat mbo-studenten net zo belangrijk zijn”
STAGEVERGOEDING VOOR MBO STUDENTEN
Goed nieuws voor mbo’ers: ze krijgen allemaal recht op een vergoeding als ze stage lopen. Die verplichte ‘passende vergoeding’ moet tenminste de onkosten dekken die een stagiair maakt. Kijk voor meer informatie ook bij
rijksoverheid.nl stagepact-mbo
CAO
Wat is een CAO en wat staat daar allemaal in? Denk na over wat jij belangrijk vindt in een CAO.
DUURZAAMHEID IN JE BEROEP
Wat doen bedrijven en organisaties al aan duurzaamheid? Wat doen ze niet? In opdracht 1 probeer je antwoord te krijgen op deze vraag door medewerkers en/of de eigenaar van een bedrijf te interviewen en een enquête af te nemen. In opdracht 2 doe je dat door zoveel mogelijk informatie van een bedrijf te vinden op Internet, Social media, de krant, tijdschriften, etc.
Deze opdracht is onderdeel van een lessenserie Duurzaamheid van ROC Amsterdam/Flevoland. De uitleg over het Double Diamond model is te vinden onder 'Didactische aanpak' (zie thema's).
Langer wachten op je biertje, vertraging op het spoor, bussen uit de dienstregeling: het personeelstekort zie je overal. Vooral in de techniek, bouw, productie, ICT en transport en logistiek zijn nauwelijks vakmensen te vinden. Hoe komt dat en wat is de oplossing?
VAKBONDEN
In Nederland zijn er vakbonden die de belangen van werknemers behartigen. Samen sta je namelijk veel sterker dan alleen. Welke zijn er en wat kunnen ze voor jou doen?
Goed geregeld
Bewegen
BEWEGEN MOET!
Waarom moet je voldoende bewegen? En beweeg jij wel voldoende?
Consumeren
VRIJHEID VAN RECLAME VOEREN
Wat zijn de grenzen aan de vrijheid van reclamevoeren? Reclame is niet gericht op het vertellen van de waarheid, maar om aan te zetten tot kopen en consumeren. Is dan alles toegestaan of waar ligt de grens?
SLUIKRECLAME
Wat is sluikreclame? Hoe herken je het? Wat vind jij er van? En denk je dat je er door beinvloedt wordt?
REAL EN FAKE
De reclamespotjes op tv, de posters langs de kant van de weg, de advertenties op websites. Moeten we al deze reclames voor lief aannemen? Geven deze reclames een goed beeld van de werkelijkheid? Kun jij herkennen of het echt of nep is?
WAT DOE JIJ OM VOEDSELVERSPILLING TEGEN TE GAAN?
Nederlanders gooiden gemiddeld vorig jaar per persoon ruim 33 kilo aan voedsel weg. Waarom is het belangrijk om minder voedsel te verspillen? En wat doe jij om voedselverspilling tegen te gaan?
Democratie
LOKALE POLITIEK
Veilig en snel met het OV naar school, hangjongeren, lege winkelstraten, de openingstijden van jouw lokale kroeg, gevaarlijke fietspaden, etc. Onderwerpen waar lokale politici over gaan en die laten zien dat politiek geen ver-van-mijn-bed-show hoeft te zijn.
Lokale politiek
DEMOCRATIE MET LEGO
Politieke partijen hebben verschillende belangen, maar ze moeten er samen uit zien te komen. Best ingewikkeld en vooral hoe je op de goede manier met elkaar communiceert. Maar wat hebben democratie en Lego met elkaar te maken?
Digitaal burgerschap
LESSENSERIE DIGITAAL BURGERSCHAP
Online identiteit, digitale privacy, deepfake, algoritmes, cybercrime, kunstmatige intelligentie, etc. Wat weet je over deze onderwerpen en hoe ga je er mee om?
CHAT GPT, EEN ZEGEN OF EEN VLOEK VOOR HET ONDERWIJS
CHAT GPT. Het wordt door veel studenten gezien als het hulpmiddel bij het maken van opdrachten als werkstukken, teksten, enz. Maar wat betekent het voor jouw kennis en vaardigheden als je dit programma gebruikt?
MIJN DIGITALE IK
Informatie die op internet en Social media wordt geplaatst is niet privé. Er wordt wel gezegd “ik heb het toch afgeschermd”, maar alles is terug te vinden op een server ergens op de wereld.
COOKIES
Je komt ze op Internet overal tegen "Cookies". Wat zijn het? Wat doen ze? En wat kunnen anderen met jouw cookies?
ONLINE GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG
Wat is sexting, wat kunnen de gevolgen zijn en kun je hierover met je ouders praten? Waar ligt jouw grens?
VLOGGERS
Een vlogger kiest ervoor om zijn leven te delen met zijn volgers, maar geeft een vlog wel een goed beeld van iemands leven. En hoe verdienen vloggers geld? En wat doen ze daar allemaal voor?
INTERNETCRIMINALITEIT
Wat is internetcriminaliteit? Welke soorten zijn er en denk jij dat je ze herkent? En hoe kun je voorkomen dat je er slachtoffer van wordt?
DEEP FAKE
Een deepfake is een video waarin mensen dingen zeggen of doen die ze in werkelijkheid nooit gezegd of gedaan hebben. Het herkennen of het echt of nep is, wordt hierdoor steeds lastiger! Maak kennis met Deep Fake
DIGITALE WERELD EN DUURZAAMHEID
We proberen steeds duurzamer te leven. Maar hoe duurzaam zijn we in de digitale wereld? Zijn we ons wel bewust van wat onze digitale activiteiten betekenen voor duurzaam leven.
BEN JIJ GEVOELIG VOOR F-GAMING?
“Hoi mam, m’n telefoon is kapot en heb een nieuw nummer. Kun je duizend euro overmaken?” Met dit soort appjes proberen online fraudeurs geld los te peuteren van potentiële slachtoffers. Steeds vaker gaat het om jonge verdachten. Online wordt dit ook wel ‘F-game’ genoemd.
HOE KWETSBAAR BEN JIJ ALS ZE JE DIGITALE DAT STELEN?
Hackers kunnen veel geld verdienen met jouw data. Ze kunnen het online verkopen of gebruiken om nog meer data mee te krijgen. Ook kunnen ze je proberen op te lichten en identiteitsfraude plegen, waarmee ze ook weer geld verdienen.
Hoe kwetsbaar ben jij als ze je digitale data stelen?
OVERZIEN WE NOG DE GEVOLGEN VAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE?
Veel experts roepen op om de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie (AI) te pauzeren. Ze zijn van mening dat AI-systemen vergaande risico’s met zich meebrengen. De intelligentie van chatbots en computers wordt zó krachtig dat het de vraag is of de mens haar onder controle kan houden.
Overzien we nog de gevolgen van Kunstmatige Intelligentie (AI)?
Discriminatie
KAARTSPEL VOOROORDELEN
Aan de hand van ‘situatie kaarten’ ga je, met behulp van dit lesmateriaal van de Anne Frank stichting, in gesprek over vooroordelen en discriminatie. Je krijgt op die manier inzicht in het ontstaan van vooroordelen.
STAGEDISCRIMINATIE
Stagediscriminatie! Je achternaam doet er toe. Wat vinden we er van en wat is er aan te doen?
RACISME EN DESINFORMATIE OP DE PUBLIEKE OMROEP
Hoe maak je onderscheid tussen meningen, informatie en desinformatie en hoe kun je desinformatie herkennen? Je krijgt ook inzicht in hoe desinformatie racisme kan aanwakkeren.
VOOROORDELEN EN DISCRIMINATIE
In deze webquest leer je meer over vooroordelen, discriminatie en over respect. Hoe gaan we met elkaar om?
CHECKT DUO FRAUDE OP EEN EERLIJKE MANIER
DUO checkt of studenten echt op het opgegeven adres wonen als zij een uitwonende beurs krijgen. Ze gebruiken een algoritme en doen controles. Nu blijken veel beschuldigingen van fraude niet te kloppen. En één specifieke groep lijkt wel erg vaak de dupe.
Diversiteit
NEDERLANDERS ZIJN MIGRANTEN
Veel mensen denken dat er twee soorten inwoners van Nederland zijn: ‘Nederlanders’ en ‘buitenlanders’. Maar wie is dan eigenlijk die Nederlander en waar liggen hun 'roots'. Ben jij je bewust van de enorme variatie aan mensen die er is in Nederland.
DIVERSITEIT IN DE MEDIA
Is de media een reflectie van de samenleving? Heb je op redacties een afspiegeling van de samenleving nodig om ervoor te zorgen dat elke Nederlander zich vertegenwoordigd voelt?
KRITIEK OP MINISTER OVER AFWIJZEN LHBTI-JONGEREN
Onderwijsminister Slob kreeg veel kritiek na een debat in de 2e kamer over lessen burgerschap. Daarin zei hij dat religieuze scholen het recht hebben om ouders in een verklaring afstand te laten nemen van homoseksualiteit. Vind jij dat zoiets kan?
COMING OUT DAY
Op Coming Out Day is er extra aandacht voor mensen die uit de kast willen komen. Waarom is het voor veel jongeren nog zo moeilijk om uit de kast te komen?
Duurzaamheid
DUURZAAMHEID B
Jij wil toch ook een goede toekomst voor jezelf en voor de generaties die nog komen. Duurzaamheid is daarbij belangrijk. Welke keuzes maak jij op als het om duurzaamheid gaat?
DUURZAME KLEDING
Is de kledingindustrie wel zo duurzaam als ze beweert? En hoe duurzaam is jouw kleding eigenlijk?
SUMMA FAIRTRADE MBO
Wat is Fairtrade? Wat houdt het in? En wat is verschil tussen Fairtrade en Duurzaamheid?
Ben jij al Fairtrade en hoe is het in jouw woonplaats? Maak kennis met de lessenserie hierover van Summa.
SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS
Maak op een activerende wijze kennis met het begrip SDG. Wat is het, wat kun je doen en hoe zorg je voor meer SDG impact op jouw school?
Sustainable development goals
DUURZAAM DINEREN
Voedsel en Duurzaamheid. Wat is duurzaam eten? Hoe kun je een duurzame maaltijd samenstellen? Wat betekent vlees eten voor duurzaamheid? Wat is een voedselafdruk en wat is jouw voedselafdruk? Met deze drie opdrachten krijg je antwoord op deze vragen.
DUURZAAMHEID EN DE SDG'S
Wat is Duurzaamheid en wat is de inhoud van de 3 P's (people, planet, profit)? Ken jij de 17 duurzame wereldoelen en wat doe je zelf al op dit gebied?
GEDRAGSANALYSE EN DUURZAAMHEID
Door het maken van vragen krijg je inzicht in je eigen gedrag en wat je kan doen om je eigen gedrag duurzamer te maken.
Maak een SWOT-analyse van je gedrag in relatie met Duurzaamheid. Je ontdekt dan wat al goed gaat, wat nog beter kan, welke kansen er zijn maar ook welke bedreigingen er zijn voor duurzaam gedrag.
DIGITALE WERELD EN DUURZAAMHEID
We proberen steeds duurzamer te leven. Maar hoe duurzaam zijn we in de digitale wereld? Zijn we ons wel bewust van wat onze digitale activiteiten betekenen voor duurzaam leven.
FAST FASHION, GOEDKOOP MAAR,
Nederland worden modemerken verantwoordelijk voor de eigen kledingafval. Dit gaat vooral over de kleding die behoort tot de zgn. Fast Fashion. Wat is fast fashion en wat is fair fashion? Welke merken doen aan fast fashion? En waarom is fast fashion slecht voor arbeiders en het milieu?
Ethiek
WAT KAN WEL EN WAT NIET?
Wat betekent de term nieuws eigenlijk? Waar ligt de grens? Moet nieuws altijd nieuwswaardig zijn of is entertainmentnieuws ook nieuws?
AUSCHWITZ
Auschwitz is hét symbool geworden voor de massamoord door nazi’s op onschuldige burgers. In dit concentratiekamp zijn naar schatting 1,1 miljoen mensen om het leven gebracht. Joden, maar ook Sinti, Roma, homoseksuelen en politieke gevangenen.
De gruwelijkheden van Auschwitz
WAAROM WORDEN STANDBEELDEN VERNIELD?
In de Verenigde Staten en Engeland en nu ook in Nederland, is er veel discussie over standbeelden van mensen uit de geschiedenis. Sommige van die beelden worden nu vernield of zelfs weggehaald door actievoerders. Ze vinden dat deze mensen niet geëerd moeten worden. Tegenstanders van de beelden ervaren ze als kwetsend.
Europese Unie
BESLUITVORMING IN DE EU
Hoe werkt de besluitvorming in de EU? Zelf ondervinden hoe dat gaat, de belangen van een land verdedigen, maar toch oog hebben voor Europese samenwerking?
WEBQUEST EUROPA
In deze webquest gaan we op reis door Europa. Welke landen kun je dan allemaal bezoeken? Hoe is de Europese Unie ontstaan en wat is het voordeel van tot Europa te behoren?
Financien
GELD TERUGKRIJGEN VAN DE BELASTING?
Stel je hebt een bijbaantje! Weet jij dat je geld terug kan krijgen als je belastingaangifte doet?
Uit onderzoek van het Nibud in 2021 bleek dat maar dat één van de drie mbo-studenten dat doet. Een nieuw onderzoek (2024) liet zien dat er meer studenten (10%) nu aangifte doen, maar dat is natuurlijk nog steeds te weinig. Sterker nog, een deel van de studenten geeft aan dat ze niet weten wat belastingaangifte is. Veel studenten laten zo geld liggen waar ze recht op hebben.
FINANCIELE SITUATIE
Uit Nibud-onderzoek blijkt dat mensen die in hun jeugd hebben leren omgaan met geld, dat later ook beter kunnen. Het is daarom belangrijk dat kinderen en jongeren al vroeg leren omgaan met geld, zodat zij later niet te maken krijgen met financiële problemen. Op deze website staan filmpjes, opdrachten en ander materiaal die in het onderwijs kunnen worden gebruikt voor lessen over geld.
ACHTERAF BETALEN.
Er wordt steeds vaker gebruik gemaakt van achteraf betalen. Het is natuurlijk makkelijk om toch online te shoppen en het betalen uit te stellen. Maar betalen moet je. En voor je het weet heb je honderden euro’s aan openstaande betalingen of heb je zelfs een incassobureau achter je aan.
ONLINE GOKKEN
Uiteindelijk verlies je altijd. In de paar jaar dat online gokken in Nederland mogelijk is, verdienden de online gokbedrijven miljarden euro's. De gokkers verloren gemiddeld honderden euro's per maand. Veel van de gokkers zijn gokverslaafd. Gok jij wel eens online? En weet je wat de gevaren zijn?
DE GEVOLGEN VAN SCHULDEN BIJ JONGEREN
Vanaf je 18e jaar kan je, onafhankelijk van je ouders of verzorgers, abonnementen en contracten afsluiten, geld lenen, studiefinanciering regelen en toeslagen aanvragen. Je bepaalt dan zelf je financiele zaken. Maar wat als je meer uitgeeft dan je daadwerkelijk hebt? Wat is het gevolg van schulden, ook op lange termijn?
Gezond en veilig werken
WERKHOUDING AAN JE BUREAU
Wat is een goede houding om aan je bureau en/of achter je computer te zitten? Welke regels horen daarbij? Welke klachten kun je krijgen van een slechte houding? En wat hoe wordt daar op school en op je stage aandacht aan besteed?
Een goede werkhouding aan je bureau
KUN JIJ AL REANIMEREN?
Wat is een reanimeren? Waarom is het belangrijk? En hoe doe je dat, reanimenren. Een introductie wanneer je een cursus reanimeren wilt gaan volgen.
SMARTPHONE IN HET VERKEER
Wat weet je van het Smartphone-gebruik in het verkeer (auto, scooter, fiets). Wat vind je daarvan, wat kan het gevolg zijn, welke boetes zijn er en wat is jouw mening?
Gezond leven
WAAROM IS JE SMARTPHONE ZO VERSLAVEND?
De boodschap van deskundigen is glashelder: het gebruik van smartphones is voor jongeren zwaar verslavend. De hersenen van jongeren zijn nog te weinig ontwikkeld om weerstand te bieden aan de prikkels, trillingen en geluidjes. Het heeft invloed op de score bij toetsen en veel van deze jongeren worden ook nog eens somber van die sociale media. Een smartphoneverbod ook voor MBO-studenten?
ZIN IN EEN MELANOOM
Zonnen en de gevaren. Huidkanker is in Nederland de meest voorkomende vorm van kanker. In 2022 werd het bij 83.300 mensen geconstateerd. Veel mensen vinden het niet nodig om zonnebrandcrème te gebruiken. Maar huidartsen waarschuwen dat het echt belangrijk is om te smeren. Wat is er nu precies waar en wat niet over het smeren van zonnebrand?
MENTALE GEZONDHEID
Eén op de zeven jongeren heeft last van depressieve gedachten en één op de drie ervaart prestatiedruk. 75% van de psychische klachten ontstaat voor het 25e levensjaar. Wat is mentale gezondheid? En waarom wordt er niet over gepraat?
VITALITEIT
Vitaal blijven is belangrijk! Niet alleen zo gezond mogelijk eten en voldoende te bewegen, maar ook zorgen dat er ruimte is om regelmatig leuke dingen te doen en te ontspannen.
JONG EN GEZOND OUD WORDEN
Aan het einde van deze les zijn de deelnemers zich bewust van hun eigen leefstijl en de invloed daarvan.
TELEFOONVERSLAAFD?
Hoe vaak gebruik jij je telefoon per dag? Hoe dikwijls kijk je of je nog berichten hebt? Ben jij telefoonverslaafd of niet?
AANTAL GEHOORBESCHADIGINGEN NEEMT AL JAREN TOE
Alleen als bezoekers oordoppen dragen, is het maximale geluidsniveau van 103 decibel bij concerten in Nederland veilig. Meer dan de helft van de bezoekers van festivals, concerten of clubevenementen draagt nooit oordoppen. En dat terwijl één keer een avondje te hard geluid je al een permanente piep of oorsuizen opleveren. Hoe zuinig ben jij op je oren?
MOORDTIETEN: DE GEVAREN VAN EEN BORSTVERGROTING
Je lippen laten opvullen, botox, bilimplantaten voor de perfecte achterkant of je borsten laten vergroten. Het is anno 2021 helemaal niet zo gek om iets aan jezelf te laten doen. Het blijkt alleen niet zonder risico.
Grondrechten en plichten
ONTHOOFDING LERAAR NA VERTONEN CARTOONS OVER MOHAMMED
In Parijs, Lyon, Bordeaux en andere Franse steden werd in 2020 gedemonstreerd voor de vrijheid van meningsuiting. De bijeenkomsten waren een eerbetoon aan de leraar Samuel Paty. Die werd door een extremistische moslim onthoofd, omdat hij tijdens een les Mohammed-cartoons had laten zien.
Internationalisering
ONTWIKKELINGSSAMENWERKING
Nederlandse burgers en de overheid werken op verschillende manieren samen om burgers op andere plekken op de wereld te helpen. Hoe gaat dat in zijn werk?
Kritische denkvaardigheden
BETROUWBAARHEID VAN BRONNEN
Een blog, een serieuze krant, een boek, een video, een artikel of een website. Wat is een betrouwbare bron en wat niet? En hoe kom je dat te weten?
ECHT OF NEP?
Is wat je ziet bij bv. reclame wel echt, of is de werkelijkheid verdraaid? Hoe herken je ‘gemanipuleerde’ beelden?
GROEPSGEDRAG, DE KRACHT VAN DE CONTEXT
Hoe werkt groepsgedrag? Iemand overkomt iets op een drukke plek. Soms gaan mensen helpen, maar soms ook niet. Hoe werkt dat? Wie zou jij helpen? Zou jij zelf geholpen worden?
SMARTPHONE EN VERKEER
Onderzoek het gebruik van de smartphone in het verkeer en de gevolgen ervan. Reflecteer op je eigen gedrag en geef je mening.
DESINFORMATIE EN DE OORLOG TUSSEN RUSLAND EN OEKRAINE
Behalve een militaire aanval van het Russische leger op Oekraïne wordt er van alle kanten ook een informatie-oorlog gevoerd. Met ‘fake news’ proberen beide kanten op televisie, in de krant en op sociale media de bevolking te beïnvloeden. Hoe herken je dit, wat is er tegen te doen en hoe haal je informatie uit desinformatie?
Kunst en cultuur
MIJN MUZIKALE LEVENSLIJN
Muziek is soms net een tijdmachine. Je hoort een bepaald liedje en ineens zit je weer als kind op de achterbank, sta je op dat ene schoolfeest, of dans je op een tropisch strand. Koppel muziek eens aan jouw levensloop en de levensfasen die je hebt doorlopen.
WASTE LAND EN KUNST
VERANTWOORD PRODUCEREN EN CONSUMEREN
Afval is een wereldwijd probleem. De recycling van (gebruikt) materiaal kan veel invloed hebben op mensen en de wereld en er zijn meerdere mogelijkheden. Afval kan ook kunst worden.
KUNST MET EEN VERHAAL
Kunst en recycling. Door deze opdracht krijg je meer inzicht in recycling. Ook maak je een kunstwerk met een boodschap van gerecycled materiaal.
Levensbeschouwing
MULTICULTURELE SAMENLEVING
Nederland is een ‘multiculturele samenleving’. Maar wat houdt dat eigenlijk in? Welke culturen kom je zoal tegen in Nederland. En wat heeft cultuur te maken met het geloof?
CULTUUR
Wat is cultuur, wanneer mag je het een cultuur noemen, wat zijn subculturen zijn en wat is jouw cultuur, identiteit en die van je medestudenten.
Media
NOS STORIES, 1 MILJOEN VOLGERS
NOS Stories is een Instagramkanaal met nieuwsvideo’s en explainers voor jongeren van 13-18 jaar. Het is in 2018 begonnen en groeide uit tot een belangrijk nieuwsplatform voor jongeren. Jongeren stonden bekend als moeilijk te bereiken groep, met weinig aandacht voor de actualiteit. NOS Stories wist deze doelgroep wel te bereiken
MIJN EIGEN MEDIAGEBRUIK
Wat is mediawijsheid? Wat weet je hier over al? En welke andere thema’s hebben iets met mediawijsheid te maken?
KWALITEIT VAN HET NIEUWS
Dagelijks krijg je heel veel nieuwe informatie tot je. Bij sommige berichten kun je verbaasd zijn over het nieuws. Hoe kan dat? Waarom zit dat zo?
DESINFORMATIE, MISINFORMATIE EN MALINFORMATIE
Wat desinformatie, misinformatie en malinformatie? En hoe wordt er door sommige media gebruik gemaakt wordt van onjuiste informatie?
ECHT OF NEP
Kun je gemanipuleerde beelden van echte beelden onderscheiden? Wat is de rol daarin van het medium of de journalist? En hoe kun je zien of de boodschap in reclames gemanipuleerd is?
PRATEN OVER HEFTIG NIEUWS IN DE KLAS
Nieuwsberichten over een oorlog of terroristische aanslag kunnen veel losmaken in de klas. Emoties lopen soms hoog op en onderlinge meningsverschillen zorgen wellicht voor flinke discussies. Hoe praat je over heftige gebeurtenissen uit het nieuws in de klas en hoe begeleid je leerlingen op een goede manier?
HOE KOMT HET NIEUWS TOT STAND
Wanneer is iets nieuws? En wie bepaalt dat? Ontdek door deze opdracht hoe nieuws wordt verzameld en hoe wordt bepaald wat nieuws is en wat niet.
DE (ON)BETROUWBAARHEID VAN INTERNET
Als je het internet op gaat, is het belangrijk dat je je bewust bent van het feit dat niet alles wat je leest of ziet, altijd betrouwbaar is. Hoe weet je of het betrouwbaar is?
GRIP OP INFORMATIE: FACTCHECKING
Er wordt op Internet en Social media nogal wat gepresenteerd als vaststaand feit. Maar klopt dit altijd wel? Hoe moet je nagaan of dat wat wordt beweerd ook echt is? Met deze opdracht leer je factcheking.
BROODJE AAP VERHAAL
Je weet waarschijnlijk wel dat de uitdrukking 'Broodje aap verhaal' betekent dat een verhaal niet echt is. Maar hoe herken je of een verhaal, iets wat wordt beweerd echt is of een broodje aap verhaal?
TIK TOK EN PRIVACY
Tik tok is enorm populair. Maar welke gegevens verzamelt Tik Tok van jou via de App? En hoe gevaarlijk is dat?
Mensenrechten
HET VERHAAL VAN MIJN VLUCHT
Leerlingen die op het puntje van hun stoel zitten. Die inzien dat niet alles is wat het lijkt. En die begrijpen dat vluchtelingen vaak hele moeilijke keuzes moeten maken.
DE TWEEDE WERELDOORLOG IN HET KORT
Wat gebeurde er ook alweer tussen 1940 en 1945? Wat zijn de voorwaarden om er voor te zorgen dat we in vrijheid kunnen leven en dar er vrede blijft bestaan? Meer informatie:
4free
Netwerken
HET NUT VAN NETWERKEN
Wat is netwerken en wat is het nut daarvan? Heb jij een netwerk en hoe breng je dat netwerk in kaart?
Omgangsvormen en respect
BODYSHAMING
Het is volgens velen een speech die iedereen zou moeten horen. Of: een zeldzame en moedige waarschuwing van een wereldster, op het hoogtepunt van haar roem. De manier waarop de Amerikaanse zangeres Billie Eilish bij de opening van haar wereldtournee afrekende met mensen die zich negatief uiten over haar lichaam en kledingstijl krijgt veel lof.
BEN JIJ OOK ZO'N MACHO-MANNETJE?
Met de term “machogedrag” bedoelen we meestal gedrag waarbij mannen proberen zichzelf te laten zien als dominant, stoer, onafhankelijk, vrouwonvriendelijk en soms zelfs agressief. Natuurlijk vertonen niet alle mannen machogedrag. Wat vindt jij daarvan?
Ben jij ook zo’n vervelend macho-mannetje?
VRIJHEID VAN MENINGSUITING
Mag je alles maar zeggen of is er een grens aan? Hoe ver gaat de vrijheid van meningsuiting? Wat kan wel en wat kan niet, volgens jou.
ONLINE GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG
Wat zijn jouw online grenzen? Wat is online aanvaardbaar en hoe ver ga jij?
SOCIALE VEILIGHEID BEGINT BIJ JEZELF
Hoe ga je een gesprek aan met iemand over bepaalde onderwerpen maar ook hoe kom jij zelf over op anderen. Wat is je doel tijdens een gesprek ? Wat wil je bereiken en hoe doe je dat?
Overheid
DE ROL VAN DE OVERHEID
Er zijn landen waar de regering bepaalt waarover een journalist wel of niet over mag schrijven?
Wat is persvrijheid, hoe belangrijk is het en hoe staat het daarmee in Nederland?
PRINSJESDAG
Op Prinsjesdag presenteert de minister van Financiën de rijksbegroting en de Miljoenennota. Daarmee legt hij de belangrijkste plannen van het kabinet voor het komende jaar uit.
Politiek
INTIMIDATIES, BEDREIGINGEN EN BURN-OUTS. HOE IS DE POLITIEK ZO VIJANDIG GEWORDEN?
Onze democratie piept en kraakt. Een minister die instort in de Kamer, een Kamerlid dat zijn taken als maandenlang niet kan vervullen vanwege een burn-out, en een ander die vanwege bedreigingen steeds minder vaak op de voorgrond durft te treden. Het komt de laatste tien jaar steeds vaker voor. Wat is er aan de hand?
POLITIEK EN BELEID
Wat zijn 3 belangrijke regeringsvormen? Hoe belangrijk is de democratie voor ons? Door wie en hoe wordt Nederland bestuurd? Waarom is de Europese unie ontstaan, welke landen waren er al vroeg lid en wat doet de Europese unie?
DESINFORMATIE EN POLITIEK
Wat is desinformatie en wat heeft de Nederlandse overheid gedaan om de verspreiding daarvan tegen te gaan en wat zijn de verschillen tussen politieke partijen wanneer het aankomt op het thema desinformatie.
POLITIEK
Wat is een regeerakkoord, coalitie, oppositie, Tweede Kamer, Eerste Kamer en regering? Hoe wordt een coalitie, een regering en een kabinet gevormd? Wat zijn de taken van de regering, het kabinet, de Eerste Kamer en de Tweede Kamer? En hoe komt een wet tot stand?
DOET DE POLITIEK GENOEG VOOR JONGEREN?
Kansenongelijkheid, stageplekken, huisvesting, geestelijke gezondheid, klimaatverandering, criminaliteit, studieschulden, enz. zijn belangrijke zaken voor wie nu jong is. Vind je dat de politiek genoeg rekening houdt met jongeren.
Doet de politiek genoeg voor jongeren?
Rechtstaat en veiligheid
Uit onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam blijkt dat maar liefst 94% van de ondervraagden last heeft van straatintimidatie. Wat valt er precies onder, is het strafbaar en wat kan een oplossing bieden?
OORLOG RUSLAND - OEKRAINE
De oorlog in Oekraïne zorgt ervoor dat Kamerleden stelling moeten nemen in deze kwestie. Ook studenten gaan met deze opdracht in debat aan de hand van actuele stellingen.
BIJNA 1600 KLIMAATACTIVISTEN OPGEPAKT EN WEER VRIJGELATEN
Bij een van de klimaatdemonstraties op de A12 in Den Haag zijn 1579 activisten aangehouden. Ze weigerden volgens de politie hun blokkade te beëindigen, hoewel die actie door de gemeente was verboden. Verreweg de meeste arrestanten zijn direct weer vrijgelaten. Wat vind jij daarvan?
BEDREIGDE SCHRIJFSTER LALE GUL
Sinds het verschijnen van haar debuutroman Ik ga leven en de media-aandacht voor het boek wordt de 23-jarige Gül bedreigd en krijgt ze haatberichten op sociale media. De roman gaat over haar streng islamitische opvoeding en zij zich daarvan afkeerde. Wat vind jij ervan dat ze na het schrijven van een boek wordt bedreigd, geïntimideerd en uitgesloten.
HET BELANG VAN KANSENGELIJKHEID
Kansengelijkheid is belangrijk als we een eerlijke en rechtvaardige samenleving willen hebben. Als je te weinig kansen krijgt om je te kunnen ontplooien dan heb je daar op latere leeftijd nog steeds last van. Iedereen moet zich volledig kunnen ontwikkelen. Wat jouw achtergrond, het opleidingsniveau van jouw ouders of hun financiële situatie ook is, het mag geen invloed hebben op je school- en opleidingsprestaties. Je moet een eerlijke kans krijgen!
Roken, alcohol en drugs
HOT GIRL SUMMER LIJST
Eén punt voor een shotje, drie voor een tongzoen, en twintig als je je laat ontmaagden: dit zijn een paar opdrachten op zogenoemde Hot Girl Summer-lijsten. Duizenden jongeren doen daaraan mee, blijkt uit onderzoek van NOS Stories. Het kan leuk zijn, maar tot hoever ga jij? Waar ligt jouw grens?
ARTSEN SLAAN ALARM OVER VAPEN
Vapen moet verboden worden. De populariteit van het vapen onder jongeren is gevaarlijk, vinden artsen. Het is verslavend en zeer ongezond. Vooral de jongere doelgroep is makkelijk te beinvloeden bv. door influencers die er (stiekem) reclame voor maken. Jij ook?
WAT DOE LACHGAS MET JE HERSENEN?
Vooral onder jongeren is lachgas populair. Het is gemakkelijk te krijgen. In sommige wordt het zelfs aan de bar verkocht. Maar wat doet lachgas met je lichaam en in het bijzonder met je hersenen?
KETAMINE
In tegenstelling tot XTC en cocaïne is de drug ketamine relatief onbekend. het aantal incidenten met deze drug neemt echter hard toe. Wat is ketamine en hoe gevaarlijk is het?
Seksualiteit
HPV. WAAROM HERKEN JE DEZE SOA NIET?
HPV is een SOA en heel besmettelijk. Het virus kan worden overgedragen via de handen, huid, of mond als je vrijt met iemand die besmet is. Er bestaan veel verschillende soorten HPV. De meesten zijn niet gevaarlijk, maar van sommige soorten HPV kun je kanker krijgen. De meest voorkomende HPV-kanker is baarmoederhalskanker. Andere vormen zijn kanker bij de vagina, schaamlippen, anus, aan de penis en in de mond- en keelholte. Bijna iedereen (80 tot 90%) wordt wel een keer minstens één keer in zijn leven besmet met HPV. Je merkt daar vaak niets van en meestal ruimt het lichaam de infectie binnen 1 tot 2 jaar zelf op. Soms gebeurt dat niet en dan kan na 10 tot 15 jaar kanker ontstaan. Met een tweedelige vaccinatie kun je dit allemaal voorkomen.
LOVERBOYS
Het gangbare idee van een ‘loverboy’ die de tijd neemt en misbruik maakt van de verliefdheid van zijn slachtoffer, is achterhaald. in een onderzoek in opdracht van de politie bleek dat de ‘ronselperiode’ bij de helft van de onderzochte slachtoffers minder dan een week is. Daders richten zich vooral op jonge en kwetsbare slachtoffers, zoals minderjarigen in een jeugdinstelling.
COMING OUT VAN EEN 17 JARIGE VOETBALLER
De 17-jarige Engelse voetballer Jake Daniels heeft naar buiten gebracht dat hij op mannen valt. Jake hoopt met zijn coming-out het taboe te doorbreken en daarmee een rolmodel te zijn voor andere voetballers.
MOET ANTICONCEPTIE GRATIS ZIJN?
Maak anticonceptie helemaal gratis. Sommige vrouwen kunnen soms geen anticonceptiemiddelen te kopen uit geldgebrek. En omdat het vaak vrouwen zijn die anticonceptiemiddelen gebruiken en ervoor betalen, is er sprake van ongelijke behandeling van mannen en vrouwen. Hoe denk jij hierover?
Voeding
VOEDING EN LIFESTYLE
Wat weet je over voeding en hoe belangrijk dat is?
SUIKERTAKS
De overheid moet meer doen om ongezond eetgedrag tegen te gaan en om gezonde keuzes te bevorderen. Er zou een verbod moeten komen op reclame voor ongezond voedsel. De belasting (btw) op gezond eten zoals groente en fruit zou omlaag moeten en de belasting zou juist omhoog moeten voor producten met veel suiker, de suikertaks. Ook zouden fastfoodrestaurants en snackbars niet in de buurt van scholen mogen staan.
Welbevinden
HUISELIJK GEWELD
Eén op de vijf jongeren is slachtoffer van huiselijk geweld. Vooral meisjes en vrouwen hebben ermee te maken. Bij een flink aantal gaat het om structureel geweld. Dat betekent dat het maandelijks, wekelijks of soms bijna dagelijks voorkwam. En verontrustend is dat jongeren die op zichzelf wonen bijna drie keer zo vaak te maken krijgen met seksueel geweld.
INSTA IS SLECHT VOOR JE ZELFBEELD
Instagram heeft een negatieve invloed op het zelfbeeld van tieners en vooral tienermeisjes. Dat blijkt uit een onderzoek van Instagram zelf. Steeds weer blijkt dat miljoenen gebruikers negatief beïnvloed worden door foto’s die ze op Instagram van anderen zien. Heeft het ook op jou invloed?
MIJN BUURT
Wat vind je van je eigen buurt? Ben je tevreden over waar jij woont? In deze opdracht denk je na over wat jij in jouw buurt anders of beter wilt.
GOED VOOR ELKAAR (week tegen pesten)
Aan de hand van een filmpje kunnen allerlei onderwerpen besproken worden die direct of indirect met pesten te maken hebben.
STEENGOED VOOR ELKAAR
De maatschappij waarin we nu leven is vaak erg gericht op het individu. 'Wat doe jij, wie ben jij en welke mening heb jij'? Soms voelt het misschien alsof je er alleen voor staat, maar je bent altijd onderdeel van een groep. Je bent onderdeel van je klas, je school, je familie, je vrienden, je dorp of stad, enz. Hoe kun je dat eigenlijk het beste doen? Hoe kan jij hierin een positief verschil maken?
MIJN MENING KLOPT!
Maar liefst 1,4 miljoen Nederlanders heeft het contact met vrienden, familie en collega’s verminderd of zelfs beëindigd vanwege grote meningsverschillen over maatschappelijke onderwerpen. Misschien heb je hierover al het filmpje van SIRE gezien. Centraal in de campagne van SIRE staat de vraag: ben je nou een discussie aan het winnen of elkaar aan het verliezen.
Didactische aanpak, methodieken, etc.
Hier zijn me een aantal opdrachten / informatie te vinden over bv. de didactische aanpak, denkhouding, sjablonen, etc.
7 TIPS VOOR SUCCESVOL BURGERSCHAPSONDERWIJS IN HET MBO
Burgerschap was al een van de vier basisvaardigheden, maar vanaf studiejaar 2026-2027 is het ook een examenvak. Hoe veranker je burgerschap in je onderwijs? En hoe motiveer je studenten voor het vak?
DE ICE-METHODE
Hoe kan je op gestructureerde wijze kritische, creatieve en reflectieve denkvaardigheden inzetten bij het zoeken naar oplossingen of verwezenlijken van ideeën.
KIES JE EIGEN LEERDOELEN
Kies zelf welke leerdoelen je op het gebied van Burgerschap wilt behalen.
BURGERSCHAPSCARROUSEL
Een organisatiemodel. Door verschillende workshops te volgen, worden studenten zich meer bewust van hun eigen opvattingen en die van anderen, maar verzamelen ook meer informatie over een bepaald thema waar ze nog weinig van wisten.
DE 6 HOEDEN VAN BONO
Situaties, problemen, keuzes…ze kunnen van verschillende kanten bekeken en onderzocht worden. Vaak is het zo dat mensen hun eigen voorkeuren hebben voor bepaalde zienswijzen. Het inzetten van ‘De zes hoeden’ stimuleert studenten (en medewerkers) situaties, vragen, keuzes etc. te benaderen vanuit zes verschillende perspectieven.
DOUBLE DIAMOND MODEL
Het Double Diamond Model is een aanpak die je kan volgen bij het bedenken en ontwerpen van nieuwe producten en diensten.
Meer informatie en contact
Voor meer informatie over deze themapagina en de opdrachten, kunt u mailen naar:
vaonderwijsadvies@gmail.com
Opdrachten die u wilt delen, kunt u zelf plaatsen in wikiwijs.
Of u kunt uw opdrachten mailen naar bovenstaand emailadres.
De opdrachten worden dan voor u geplaatst.
