Vandaag maak je een quest in 1 dag over de Voedselbank en alles wat daarmee te maken heeft.
Aantal XM: 5 (mits jouw bijdrage positief, zichtbaar en tastbaar is!)
Building Learning Power: uit Interactie gaat het om samenwerking en empathie
Belangrijkste opbrengsten: per thema lever je minimaal 1 digitaal product (bijv. film, keynote, vlog..) en 1 fysiek product (bijv. poster, spel, krant, ...) op EN natuurlijk de inzameling van producten in de kratten van de Voedselbank!
Inhoud en eXplore miles
Waarom doen we deze quest?
Helaas is ook in Nederland voldoende eten & drinken niet voor iedereen een vanzelfsprekendheid. Daarom bestaan er in Nederland Voedselbanken. Bij het thema Oplossen past natuurlijk heel mooi het nadenken over voldoende eten & drinken voor iedereen en daar oplossingen voor bedenken. Een van de drie pijlers van HVX is Saamhorigheid/community. Iedere eXpo week werken we 1 dag heel bewust aan een onderwerp passend bij deze pijler. Op die dag zetten jullie je zichtbaar in voor anderen in jouw omgeving. Deze periode is dat de Voedselbank.
Waar gaat deze quest over?
Deze quest gaat over de Voedselbank en alle onderwerpen die daarbij komen kijken.
Hij hoort bij het domein Mens & Maatschappij
Leerdoelen:
1. Je leert je te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen.
2. Je leert kritisch nadenken en een mening vormen over het thema voeding.
De vaardigheden die je hierbij voor nodig bent zijn:
1. Kritisch kunnen nadenken en je mening kunnen beargumenteren;
2. Je kunnen verplaatsen in de belevingswereld van iemand anders;
3. Het vermogen hebben om samen te werken in een groep.
Welke producten moet je leveren?
Voor deze quest moet je per thema de volgende producten leveren:
digitaal product (bijv. film, keynote, vlog..)
fysiek product (bijv. poster, spel, krant, ...)
EN natuurlijk de inzameling van producten in de kratten van de Voedselbank!
VERWACHTING VOORDAT JE BEGINT: HOE ZIET DE DAG ERUIT
Deze dag start met een INCHECK over de Voedselbank
In het lokaal staat een krat klaar waarin jij jouw product(en) plaatst.
In de INCHECK kies je het thema waaraan jij (met max. 2-3 anderen) wilt werken.
Alle 6 thema's moeten worden verdeeld in de totale coach groep (zie onderdeel 2 a t/m f).
BloX 1: werken aan het gekozen thema in het themalokaal. Per thema staat informatie voor je klaar in de quest. Je gaat het onderwerp verkennen en onderzoeken. Gebruik hiervoor de bronnen in de quest maar zeker ook het internet!
BloX 2: verder uitwerken en finaliseren eindproducten en klaar maken voor presentatie. Pre presents aan elkaar binnen het thema.
BloX 3: presenteren in je eigen coachgroep: iedere groep presenteert zijn opbrengsten in de eigen coachgroep en zo leer je dus alle 6 thema's kennen!
14.00 Aanbieden van de gevulde kratten aan de voorzitter van de Voedselbank, meneer Hans de Bats.
eXplore miles
Deze quest levert jou 5 eXplore miles op als je hem helemaal doorloopt, een actieve en positieve bijdrage laat zien, alle stappen zet en alle deliverables op tijd levert.
1. Jij begint
Motivatiemotor
➜ Maak een tegel "Community Dag Voedselbank" aan in Egodact. Beschrijf daarin waarom je deze quest tot een goed einde zou willen brengen.
Bezoek aan de Voedselbank Haarlemmermeer
Verderkijker
Wat weten jullie al over de voedselbank?
➜ Maak een woordweb rond het woord ‘voedselbank’. Zet de woorden die met elkaar te maken hebben bij elkaar en verbind de woorden met lijnen of pijlen
➜ Zet je resultaat in seesaw en zet een link daar naartoe in je logboek van je tegel in egodact.
2. Thema's
Onderzoek
Ieder thema start met een onderzoek. Maar wat moet je gaan onderzoeken? Daarvoor moet je eerst duidelijk hebben wat je wilt weten. De volgende stappen kunnen daarbij helpen. Begin met het opstellen van vragen, minimaal 15 maar meer kan uiteraard ook!
Na het opstellen van jouw vragen komt de volgende stap. Welke activiteiten ga jij uitvoeren om antwoord te krijgen op jouw vragen? In het plaatje worden suggesties gedaan!
Verwerking
Met de opbrengsten uit jouw onderzoek ga je beginnen aan de verwerking. Hier moeten jullie minimaal tot 2 producten komen waarin alle bevindingen van jullie onderzoek terug komen. Belangrijkste opbrengsten: per thema lever je minimaal 1 digitaal product (bijv. film, keynote, vlog..) en 1 fysiek product (bijv. poster, spel, krant, ...). Kijk in de infographic waar jouw opbrengsten minimaal aan moeten voldoen!
2a. Wat doet de voedselbank en hoe werkt het?
Onderzoek
Hoe werkt de voedselbank?
OPDRACHT
Bekijk dit filmpje en schrijf woorden op die je niet kent.
Overleg met elkaar of zoek de betekenis van deze woorden op.
Bekijk het ‘ideale boodschappenlijstje’ van de voedselbank. Hierop staan de producten die de voedselbank graag ontvangt, om in de voedselpakketten te doen. Waarom wil de voedselbank juist deze producten? Bedenk minstens 2 redenen.
Hoeveel pakketten gaan er elk jaar uit bij de voedselbank?
Waarom staan er op het ideale boodschappenlijstje geen verse groenten en fruit? In de voedselpakketten zitten deze producten er meestal wel in. Waar zouden deze producten dan vandaan komen?
Het werk van de Voedselbanken in beeld gebracht.
Door het filmpje te bekijken kun je deze vragen beantwoorden:
Wat doet de vrouw achter de computer als er voedsel binnenkomt bij de voedselbank?
Waar wordt deze informatie voor gebruikt?
Worden de mensen die het voedsel ophalen en de voedselpakketen samenstellen, betaald? Hoe noem je dit soort werkende mensen?
Waarom houdt de voedselbank bij onder welke temperatuur het voedsel is opgeslagen?
Waarom is het noodzakelijk dat de voedselbank geld krijgt?
Wat doet de voedselbank met dat geld?
Een organisaties die iets geeft of die iets doet voor een andere organisatie, noem je een sponsor. Een sponsor kan geld of goederen geven óf zorgen dat anderen geld of goederen geven. Een supermarkt die de klanten vraagt hun statiegeldbonnetje te geven voor de voedselbank, is ook een sponsor. Zoek op de website van de voedselbank op wie er allemaal sponsor is van de voedselbank. Gebruik de volgende link: https://voedselbankennederland.nl/onze-partners/ Kun je drie sponsors vinden? Noteer ze hieronder en schrijf op wat ze de voedselbank gegeven hebben.
Wat is, denk je, het verschil tussen een distributiecentrum en een uitgiftepunt? Wat gebeurt er in een distributiecentrum en een uitgiftepunt?
Verwerking
OPDRACHT:
Maak een fysiek product en een digitaal product over wat de Voedselbank doet en hoe het werkt.
2b. Armoede in Nederland
Onderzoek
Arm zijn
Eén op de 12 kinderen in Nederland groeit op bij ouders die niet genoeg geld hebben om de dingen te betalen die je nodig hebt om te leven. In grote steden, zoals in Amsterdam, is dit 1 op de 4 kinderen.
Zoek de antwoorden op deze vragen:
Weet jij wat dat betekent, armoede?
Waaraan kun je zien of merken dat iemand arm is in Nederland?
Wat zou de term ‘verborgen armoede’ betekenen denk je?
Wat merken kinderen ervan als hun ouders arm zijn, denk je?
Arme kinderen in Afrika hebben nog minder dan de arme kinderen in Nederland. Je spreekt ook wel van ‘relatieve armoede’. Wat betekent dit volgens jou?
Kinderen in armoede
Wanneer ben je arm? Het geld dat je nodig hebt om te leven in het land waar je woont, noem je leefgeld. Met dit geld betaal je je basisbehoeften: dat wat je echt nodig hebt, zoals eten, drinken en kleding. Eva’s moeder heeft niet genoeg geld om voor die basisbehoeften te kunnen betalen, daarom krijgt ze hulp van de voedselbank. Als je minder geld hebt dan het leefgeld dat je nodig hebt, leef je onder de armoedegrens. De voedselbank helpt mensen die weinig leefgeld hebben. De voedselbank heeft hiervoor een bedrag vastgesteld. Als je elke maand niet meer hebt dan dit bedrag, kom je in aanmerking voor hulp van de voedselbank.
Zoek informatie over de volgende vragen:
1. Noem voorbeelden van basisbehoeften om te kunnen leven in Nederland
2. Hoe kan het dat iedereen niet voldoende leefgeld heeft? Wat zijn daarvan de oorzaken?
3. Om van de voedselbank een voedselpakket te krijgen, moet je aan een aantal eisen voldoen. Eva en haar moeder krijgen hulp van de voedselbank. Hoeveel leefgeld hebben zij dan maximaal elke maand? Zoek dit op met de volgende link. http://voedselbankennederland.nl/kom-ik-in-aanmerking-voor-een-pakket/
Wat kost leven in Nederland?
Waarschijnlijk sta je er niet zo vaak bij stil, maar bijna alles wat je doet kost geld. Elke keer als jij de douche aan zet, of als het lekker warm is in huis terwijl het buiten koud is of als je de TV aan zet, de schone kleren die je aantrekt … Het kost allemaal geld, het leefgeld.
Leefgeld is het bedrag dat een gezin elke maand kan uitgeven aan de dingen die nodig zijn in het leven.
1. Schrijf in de tabel hieronder hoeveel jij denkt dat de verschillende dingen kosten.
2. Ga daarna op zoek op internet wat de echte prijzen zijn.
Verwerking
OPDRACHT:
Maak een een fysiek product en een digitaal product over Armoede in Nederland
2c. Voedselverspilling
Onderzoek
Onderzoek de volgende vragen:
Waarom is voedselverspilling niet goed? Bedenk zoveel mogelijk redenen.
Hoe kun je zelf voedselverspilling voorkomen?
Onderzoek hoe je voedselverspilling kunt voorkomen, thuis of in de winkel of het restaurant.
Onderzoek hoe je voedselverspilling kunt voorkomen, thuis of in de winkel of het restaurant.
Bekijk 10 tips tegen voedselverspilling
Hoeveel verdwijnt er in de afvalbak?
Zo'n 9 procent van ons eten verdwijnt jaarlijks ongebruikt in de afvalbak, dat is ruim 34 kilo voedsel per persoon per jaar. Alle huishoudens samen verspillen daarmee in Nederland 590 miljoen kilo goed voedsel. Dat zijn duizenden vuilniswagens vol!
Ongeveer een derde van al het voedsel dat op de wereld geproduceerd wordt, belandt uiteindelijk niet op het bord van consumenten. Dat schatten onderzoekers. Daaronder valt al het verlies dat plaatsvindt van productie tot en met aankoop door de consument. Een groot deel van deze verliezen wordt gelukkig nog wel nuttig gebruikt, bijvoorbeeld als veevoer.
Verspilling bij jou thuis
Zijn de voedingsmiddelen eenmaal in huis, dan gaat de verspilling door. Van alle bruikbare voeding (inclusief zuivel en olie) belandt jaarlijks ruim 34 kilo bij het afval. Dat kost elke Nederlander ruim 120 euro per jaar!
Drank door de gootsteen
Naar schatting spoelen we per jaar ongeveer 45 liter aan dranken door de gootsteen of het toilet. Je kunt veel besparen door dranken op het juiste formaat te kopen, niet meer koffie en thee te zetten dan nodig en zuiniger om te gaan met zuiveldranken. Melk is vaak nog prima drinkbaar na de THT-datum.
Verschillende oorzaken
De oorzaken van de verspilling zijn erg verschillend: te veel ingekocht, te lang bewaard, te veel gekookt of gewoon niet lekker.
Als voedingsmiddelen die nog prima te eten zijn, in de vuilnisbak belanden, dan gaan ook alle energie en grondstoffen verloren die nodig waren om die etenswaren te telen, vervoeren, koelen en eventueel te bewerken en verpakken. De energie die daarvoor nodig is, komt vooral van fossiele brandstoffen die klimaatverandering veroorzaken.
Uitstoot van broeikasgassen
Voedselverspilling in huishoudens veroorzaakt ongeveer 1,5 procent van de totale jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen van de gemiddelde consument.
Afval
Verder vergroot het weggooien van eten de afvalberg. De milieugevolgen zijn afhankelijk van de manier waarop afval verwerkt wordt. Een deel van het huishoudelijk voedselafval van Nederland gaat bij het groente- fruit- en tuinafval; het wordt compost voor landbouw en plantsoenen.
Maar niet iedereen scheidt zijn afval; daardoor komt een deel van het weggegooide eten terecht bij het huishoudelijk restafval dat wordt verbrand in afval-energiecentrales. Daar levert het nog wat energie op. Vroeger werd het huishoudelijk afval ook gestort, maar dit is inmiddels verboden.
Verwerking
OPDRACHT:
Maak een fysiek product en een digitaal product over Voedselverspilling.
Als voedselwaakhond zijn wij tegen de verspilling van ons voedsel. Helaas zorgt de fastfood-industrie niet alleen voor ‘snel voedsel’, maar ook voor 'snel weggooien'. Bij Kentucky Fried Chicken (KFC) wordt na 60-90 minuten bereide kip niet meer verkocht. Dan is die ‘te oud’. Volgens een medewerker van een Nederlands KFC-restaurant gooit hij zes vuilniszakken kip per uur weg. Elke dag een paar containers vol. Al die kippen worden dus geslacht om erna domweg in de vuilnisbak te belanden
In Nederland wordt jaarlijks 2 miljard kilo voedsel verspild (1.649 - 2.568 kiloton) (bron: Monitor Voedselverspilling Update 2009-2018). Ofwel een file van Utrecht naar Barcelona met bumper aan bumper rijdende vrachtwagens gevuld met voedsel. Dat gebeurt in de hele keten: van boer tot bord en van lopende band tot restaurant.
Verschil THT & TGT
Op het pak melk staat een datum, dat is een TGT-datum: Te Gebruiken Tot. Aan de TGT-datum zie je tot welke dag je de melk nog kunt drinken. Daarna is de kans groot dat de melk bedorven is. Je vindt TGT-data op producten als melk, vlees, groenten en fruit. Deze producten kun je na de aangegeven datum beter niet meer eten omdat je er dan ziek van kunt worden. Andere producten, zoals een blik soep of een pakje kruidenmix, hebben een houdbaarheidsdatum of THT-datum: Te Houden Tot. De fabrikant zet deze datum op de verpakking omdat ná de THT-datum de smaak of het uiterlijk van het product kan verminderen of veranderen. Het product zal echter niet bederven, waardoor je het altijd nog kunt eten. Verstandig omgaan met de TGT- en THT-datum op verpakkingen van levensmiddelen, noem je voedselveiligheid.
Houdbaarheidsdatum (THT/TGT)
Op verpakkingen kunnen 2 soorten houdbaarheidsdatums staan: een Ten minste Houdbaar Tot-datum (THT) of een Te Gebruiken Tot-datum (TGT).
Een THT-datum staat op producten die niet snel bederven. Na de THT-datum kan de kwaliteit van het product achteruit gaan, maar smaakt het meestal nog goed. Je kunt het dan nog wel veilig eten.
Een TGT-datum staat op zeer bederfelijke producten. De TGT-datum is de laatste dag waarop het nog veilig is om het product te eten.
Hoe lang een product houdbaar is, moet op de verpakking te vinden zijn. De houdbaarheidsdatum is van toepassing zolang de verpakking niet geopend is.
Er zijn 2 mogelijke aanduidingen:
Ten minste Houdbaar Tot-datum (THT): kijk, ruik en proef na de datum of het nog lekker is
Te Gebruiken Tot-datum (TGT): gebruik of vries in voor of op de datum
THT-datum
THT staat voor 'Ten minste Houdbaar Tot'. Een THT-datum staat op voedingsmiddelen die niet snel bederven. Na deze datum kan de kwaliteit, zoals de smaak, geur of kleur van het product, achteruitgaan. Je kunt het vaak nog wel zonder gevaar eten. De fabrikant garandeert tot de THT datum een smaakvol product.
De THT-datum kan staan op ongekoelde en gekoelde producten. Hiervoor geldt het volgende:
Ongekoeld met THT-datum: bij producten die je ongekoeld kunt bewaren, gaat vooral de kwaliteit achteruit na de THT-datum. Denk aan meel, koffie, snoep en frisdranken. Deze producten kun je vaak nog prima eten na de THT-datum. Dit kun je zelf beoordelen door te kijken, ruiken en proeven.
Gekoeld met THT-datum: ook bij producten die je gekoeld moet bewaren, gaat vooral de kwaliteit achteruit na de THT-datum. Denk aan melk, karnemelk en yoghurt. Door te kijken, ruiken en proeven kun je zelf beoordelen of je een product nog kunt eten na de THT-datum.
Producten waarvan de THT-datum is verstreken, mogen volgens de wet worden verkocht. Als dit gebeurt, is dit op verantwoordelijkheid van de verkoper.
TGT-datum
TGT staat voor 'Te Gebruiken Tot'. Een TGT-datum staat op voedingsmiddelen die je maar kort kunt bewaren, zoals vlees, vis, voorgesneden groenten, koelverse maaltijden en versgeperste vruchtensappen.
Deze datum is de laatste dag waarop je het product nog veilig kunt gebruiken. Na deze datum kunnen er ziekteverwekkers, zoals bacteriën, gaan groeien. Deze kun je vaak niet zien, ruiken of proeven, maar je kunt er wel ziek van worden. Na de TGT-datum is het product dus niet meer veilig. Door de producten in te vriezen, kun je de houdbaarheid wel verlengen tot na de TGT-datum.
Bewaarinstructie bij TGT-datum
Bij de TGT-datum moet er ook een bewaarinstructie op de verpakking staan. Zet deze producten altijd zo snel mogelijk in de koelkast en stel de temperatuur van de koelkast in op 4 °C. Verder staat op de verpakking ook vaak hoe lang het product na openen bewaard kan worden in de koelkast. Mocht dit niet duidelijk zijn of je twijfelt, raadpleeg dan de bewaarwijzer. Producten met een verlopen TGT-datum mogen niet meer worden verkocht.
THT/TGT op vleeswaren
Soms staat er op vleeswaren of gerookte vis een Te Gebruiken Tot-datum (TGT) en soms een Ten minste Houdbaar Tot-datum (THT). Waarom is dat en wat betekent het? Lees meer.
Producten zonder datum
Er zijn ook voedingsmiddelen waarbij volgens de wet geen houdbaarheidsdatum verplicht is. Voorbeelden zijn:
Verse groente, aardappelen en vers fruit, niet geschild of gesneden
Wijn en dranken met een alcoholgehalte van 10% of meer
Vers brood en banket wat op dezelfde dag gegeten wordt
Azijn
Keukenzout
Suiker
Suikerwerk, zoals snoep
Kauwgom
Bij deze producten kun je zelf de kwaliteit in de gaten te houden door te kijken, ruiken en proeven.
Bewaren
Voor alle producten, met THT, TGT en zonder datum, geldt dat ze goed bewaard moeten worden. Weten hoe? Zoek producten op in de bewaarwijzer.
Eten bewaren
Hoelang kun je een geopend product bewaren? Wat is de beste bewaarplek voor je eten en drinken (de koelkast, vriezer of voorraadkast)? En hoe herken je bederf? In de online Bewaarwijzer vind je het bewaaradvies van meer dan 2.000 producten. Inclusief handige bewaartips.
Verwerking
OPDRACHT:
Maak een een fysiek product en een digitaal product over Voedselveiligheid.
Het aantal mensen dat ernstig bedreigd wordt door hongersnood is binnen een jaar met drie miljoen gestegen, waarschuwt het Wereldvoedselprogramma van de VN (WFP). Eerder dit jaar waren dat nog 42 miljoen mensen wereldwijd, nu zijn het er 45 miljoen verdeeld over 43 landen. In 2019 werden 27 miljoen mensen bedreigd door hongersnood.
SDG 2 Geen honger
SDG2 Geen honger.
In 2016 zijn de 17 nieuwe duurzame ontwikkelingsdoelen van kracht gegaan, beter bekend als Sustainable Develoment Goals. Dit zijn doelen die voortvloeien uit de milleniumdoelen van de Verenigde Naties uit 2000. Een van de doelen is om de wereldwijde honger in 2030 te beindigen. Vanaf 2030 heeft iedereen toegang tot genoeg veilig en gezond voedsel.
Op dit moment zijn er bijna 800 miljoen mensen wereldwijd die door te weinig voeding niet gezond kunnen leven. Tegelijkertijd worden er enorme hoeveelheden voedsel weggegooid. Aan honger kunnen we een einde maken als we landbouwgrond zo gebruiken dat we de bodem niet uitputten. Op die manier kunnen we ook in de toekomst voldoende gezond voedsel produceren. Daarnaast kan landbouwgrond eerlijker verdeeld worden en moeten ook kleine boerenbedrijven vrij toegang krijgen tot geld via de financiële markten.
Bekende NGO's zijn: Unicef, Save the Children, War Child, Amnesty International en Greenpeace. Hierbij is het wel belangrijk dat je uitsluitend een NGO kiest die opkomt voor het welzijn van de mens en daarbij specifiek werkt in een ontwikkelingsland.
1. Welke lichamelijke klachten hebben ondervoede kinderen?
2. Wat is doodsoorzaak nummer 1?
3. Waarom is het voor het ontwikkeling van landen goed dat er zo min mogelijk ondervoede kinderen zijn?
4. Krijg je na het zien van de filmpjes van Save the Children ook het gevoel dat je geld moet doneren of vind je het een ver van je bed show? Waarom wel en waarom niet?
5. Zijn wij als Nederlanders verantwoordelijk dat iedereen in de wereld voldoende en gezonde voedsel krijgt?
Honger
In 1990 lag het percentage ondervoede kinderen (onder de vijf jaar) in ontwikkelingslanden op 30 procent. In 2009 was dit percentage gedaald naar 23 procent. In Oost-Azi daalde het percentage van 15 naar 6 procent, in Sub-Sahara Afrika van 27 naar 22 procent. In Zuid-Azi waar veruit de meeste ondervoede kinderen leven, daalde het percentage van 52 naar 43 procent. Het percentage van de bevolking in de arme landen dat ondervoed is, daalde van 20 procent in 1990 naar 16 procent in 2007. Ondanks deze winst zal bij een onveranderd tempo de doelstelling van 10 procent niet worden gehaald in 2015.
Volgens de FAO (Food and Agriculture Organization) lag het aantal mensen met honger in 2010 op ongeveer 925 miljoen. Dat is naar schatting 98 miljoen minder dan het aantal hongerigen in 2009 (dat was 1.023 miljard).
Sinds 1960 is de productie enorm omhoog gegaan door
- uitbreiding landbouwgrond
- gewas- en rasverbetering
- kunstmest
- mechanisering
- bestrijdingsmiddelen
- kennisverbreding
- subsidies
De prijzen daalden maar stijgen nu.
Er is voldoende grond en water maar de logistiek is een probleem en de organisatiegraad, de toegang tot kapitaal en technologie alsmede de politieke stabiliteit.
2,3 miljard mensen willen meer voedsel (Afrika, India, Indonesië)
1,6 miljard wil een betere kwaliteit (wij)
1,6 miljard wil een ander dieet (meer vlees) China
De beste uitbreidingen zijn te realiseren in Rusland en Zuid Amerika (later Afrika)
In 2010 stegen de voedselprijzen in India 10 % per maand. Inflatie is 87 %.
De graanprijs is (op de wereld) 25 % gestegen,
vlees 15%,
suiker 20 %
vetten 40 %
koffie 38 %
mais 38 %
soja 38 %.
peper 500 %
Beleggers zijn met voedsel begonnen. Dat drijft de prijzen op. Sojabonen worden wel 5-6 maal verhandeld,
Men sluit termijncontracten af in de hoop dat de prijzen gaan stijgen.
Honger in de wereld
Waar eet men het meeste vlees
Verwerking
OPDRACHT:
Maak een fysiek product en een digitaal product over SDG2 Geen Honger.
2f. SDG12 Verantwoorde consumptie en productie
Onderzoek
Lief voor de aarde
Wat is dat, eten dat goed is voor jou en de wereld? En waarom is een stuk vlees minder goed voor het milieu dan een bordje groente en bonen? Vertel over duurzame keuzes. En op welke keurmerken je kunt letten als je boodschappen gaat doen. Duurzaam voedsel is voedsel waarbij tijdens de productie en verwerking rekening is gehouden met milieu, dierenwelzijn, en sociale aspecten.
Duurzaam & Gezond eten
Aardig voor de dieren
Je kunt prima vegetarisch eten. Dat is ook beter voor het milieu, want voor het maken van een stukje vlees is veel energie nodig. Waar kies je dan uit?
Een goede vleesvervanger heeft eiwit, ijzer, vitamine B1 of B12 en niet te veel zout. Dat klinkt ingewikkeld maar dat is het niet. Peulvruchten (zoals kikkererwten, linzen, bruine bonen), tofu, tempé, ei en noten zijn vervangers waar dat allemaal in zit.
Een goed weekmenu als je geen vlees eet is dit: 1 dag vis, 2 dagen peulvruchten, 2 dagen een portie noten en 3 of 4 eieren. De meeste winkels verkopen ook vegetarische burgers of balletjes.
Flexi...watte?
Eet je op sommige dagen wel en op andere dagen geen vlees? Dan kun jij jezelf een flexitariër noemen. Eet op de dagen dat je geen vlees eet, bijvoorbeeld ei of peulvruchten.
IJzer
IJzer uit vlees neemt je lijf makkelijk op. Het ijzer dat in ei, noten, peulvruchten, tofu en andere vleesvervangers zit, is iets moeilijker op te nemen. Je helpt je lichaam een handje met deze ijzersterkte tips:
eet groente of fruit bij elke maaltijd. De vitamine C die daarin zit helpt je lichaam om het ijzer op te nemen.
eet naast je vleesvervangers ook andere producten met ijzer erin zoals spinazie, andijvie, sla, volkorenbrood, volkoren bulgur, zilvervliesrijst en seitan .
Vitamine B12
In vlees zit vitamine B12, een stofje dat je nodig hebt. Maar het zit ook in andere dierlijke producten zoals eieren, kaas, melkproducten en soms in sojadranken. Keuze zat dus.
Beter voor het milieu
Of het nu groente is die op het land groeit, melk die een koe maakt, of een stukje vlees of vis: eten produceren kost energie. Er is veel ruimte, elektriciteit en water voor nodig. Welke andere keuzes kun je maken om het milieu te helpen, behalve minder of geen vlees eten?
Lief voor de aarde
Wat je eet, heeft effect op jezelf. Maar ook op het milieu. Het maken van eten kost namelijk energie. Je kunt gelukkig iets doen om te helpen. Maak duurzame keuzes!
Of het nu groente is die op het land groeit, melk die een koe maakt, of een stukje vlees of vis: eten maken kost energie. Er is veel ruimte, elektriciteit en water voor nodig. Gemiddeld heeft elke Nederlander maar liefst twee voetbalvelden nodig om eten te maken. Die ruimte is er niet voor iedereen in de wereld.
Duurzaam
Hoe kun je nou duurzamer eten? Het maken van groente kost minder energie dan het maken van zuivel (zoals melk) of vlees. Als je dan ook nog kiest voor eten van het seizoen, dan ben je bewust bezig.
Hoe dat werkt? Een aardbei die op het land groeit heeft veel minder energie nodig dan eentje uit de verwarmde kas of aardbeien die met een vliegtuig uit een ander land komen. Om kassen te verwarmen, is een heleboel elektriciteit nodig. Koop je Nederlandse aardbeien in juni, dan komen ze vers van het land. Dat is beter dan dat je ze in december haalt. Dan groeien aardbeien alleen in een kas of komen ze van ver.
5 duurzame tips
Eet vooral veel groente en fruit van het seizoen, granen en peulvruchten, bijvoorbeeld bonen.
Eet niet elke dag vlees.
Laat snacks, frisdranken en vruchtensappen staan. Die zijn niet alleen niet gezond, ze kosten ook erg veel energie om te maken.
Gooi zo min mogelijk eten weg
Water uit de kraan drinken is duurzaam. Je kunt er herbruikbare flesjes mee vullen. Én het is nog gezond voor je ook.
Letten op keurmerken
Er zijn ook keurmerken die je helpen kiezen. Kijk maar of je deze vragen kunt beantwoorden over je boodschappen:
Is er bij het maken van dit product goed voor dieren gezorgd? Zaten de kippen voor je eieren bijvoorbeeld in kleine hokken? Of konden ze vrij rondlopen?
Waar is dit product gemaakt? Komen de boontjes uit Nederland of uit Kenia? Vaak geldt: Hoe verder weg, hoe slechter voor het milieu.
Staat er een plaatje op met Fair Trade? Dan betekent dat dat de boeren die dit product in verre landen hebben gemaakt dat onder goede omstandigheden hebben gedaan. En dat ze goed zijn betaald. Je vindt het fair-trade logo bijvoorbeeld op bananen en chocolade.
Hup naar de winkel
Heb je een recept uitgezocht? Dan weet je wat je nodig hebt. Volg dit stappenplan voor je naar de winkel rent.
Reken uit hoeveel je nodig hebt voor het aantal mensen waar je voor gaat koken. Soms moet je de hoeveelheden delen door twee of juist vermenigvuldigen.
Kijk in de (koel)kast wat je al in huis hebt.
Maak een lijstje van wat je wil kopen. Zo vergeet je niks. En je neemt niets mee dat je niet nodig hebt.
Ga boodschappen doen.
Berg alles op tot je gaat koken. Let op dat je gekoelde dingen thuis ook weer in de koelkast stopt!
Kookles
Vrienden Valentijn en Sam willen een recept koken van oma. Kok Pierre Wind laat in deze video zien hoe ze dat doen. Ook vertelt hij hoe je gezond en duurzaam eet met de Schijf van Vijf.
Boodschappen doen
Op naar de supermarkt! Waar kun je allemaal op letten?
Etiketten lezen
Je kunt voor je iets in je winkelmandje gooit, eerst het etiket bekijken. Het is leuk om te zien wat er allemaal in de pakjes en zakjes zit die je koopt. Er staat bijvoorbeeld op hoeveel suiker en zout er in een product zitten. Met deze informatie kun je slim kiezen voor gezondere boodschappen.
Verwerking
OPDRACHT:
Maak een fysiek product en een digitaal product over SDG12 Verantwoorde consumptie en productie.
3. Afronding
3a. Assessment
Vandaag eindigen we met het presenteren aan elkaar.
Iedere groepje presenteert zijn fysieke en digitale eindprocut bij het gekozen thema.
Daardoor leren we van elkaar en weet iedereen na afloop iets over alle thema's.
3b. Terugkijker
Bronnen
Aanvullende bronnen, links enz. horend bij het onderwerp worden hier op een volgende pagina geplaatst
De houdbaarheidsdatum op het etiket is VERLOPEN
De Keep-it® indicator bewaakt de temperatuur doorlopend over een bepaalde periode en geeft de werkelijke resterende houdbaarheid van een product aan.
Checklist minder verspillen en duurzamere keuzes in de kantine
Met onderstaande actiepunten zorg je als kantine dat je minder voedsel verspilt en duurzame keuzes makkelijker maakt. Dat wil toch iedereen? Je hoeft niet gelijk alle punten op te pakken. Elke stap is goed en telt mee! Kies wat bij jouw kantine past.
SDG 2 heeft tot doel honger te beëindigen, voedselzekerheid te garanderen en betere voeding en duurzame landbouw te stimuleren. Vergeleken met andere landen komt ondervoeding en voedselonzekerheid in Nederland niet vaak voor. In dit dashboard wordt daarom het accent gelegd op de duurzaamheid van de voedselproductie en de impact van de voedselproductie op de kwaliteit van de leefomgeving en het dierenwelzijn. Het dashboard omvat ook een aspect van SDG 12 (verantwoorde consumptie en productie), namelijk voedselverspilling.
Het Nederlandse beleid dekt alle targets van SDG 2 en is primair opgesteld door het ministerie van LNV, met raakvlakken naar gezondheidsbeleid (VWS), missiegedreven innovatiebeleid (EZK) en visserijbeleid (IenW) (CBS, 2021a). De belangrijkste inzet is vormgegeven met de vijf actielijnen van het Voedselbeleid en met de inzet op kringlooplandbouw voor 2030. Het Nationaal Programma Landbouwbodems (NPL) is erop gericht dat in 2030 alle Nederlandse landbouwbodems duurzaam worden beheerd, zodat de bodem optimaal kan functioneren en de kwaliteit zo hoog mogelijk is en blijft voor volgende generaties. Duurzaam beheerde bodems zijn behalve voor SDG 2 ook van belang voor SDG 15 (leven op het land).
Het beeld bij de trends in Nederland is overwegend positief, maar bij de positie ten opzichte van andere EU-landen is het meer gemengd. Er zijn zowel plaatsen in de voor- als in de achterhoede. De productie van de landbouw is zeer hoog in vergelijking met andere landen in de EU, maar bij meer duurzame productievormen blijft Nederland soms achter. Het areaal biologische landbouw en het areaal voor eiwitrijke gewassen zijn bijvoorbeeld relatief klein en de veestapeldichtheid is relatief hoog.
Het arrangement Quest in 1 dag Voedselbank is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Motivatiemotor
Verderkijker
Onderzoek
Verwerking
Klokhuis Voedselbank
Feiten en cijfers over de Voedselbank
