06.1 Gouden Eeuw v456

06.1 Gouden Eeuw v456

Intro en probleemstelling

Gouden Eeuw

Met de Gouden Eeuw bedoelen we de periode in de Nederlandse geschiedenis waarin de handel, de wetenschap, de kunst en de militaire macht (vooral ter zee) tot bloei kwamen.

Nederland had in die tijd ‘een toppositie’ in de wereld. De kleine Republiek met 1,5 miljoen inwoners werd een grote wereldmacht.

Unieke bestuursvorm
De Republiek was geen land zoals we dat tegenwoordig kennen, maar een samenwerking van provincies. Het hoogste bestuur lag bij de Staten-Generaal waarin de provincies waren vertegenwoordigd. Die vorm van bestuur was uniek in Europa.

De Gouden Eeuw valt bijna gelijk met de 17de eeuw. Meestal neemt men als beginpunt voor de Gouden Eeuw het jaar 1602. In dat jaar werd de VOC opgericht. Na het rampjaar 1672 begon een periode van economische neergang.

Probleemstelling

De Gouden Eeuw is een bijzondere periode uit onze geschiedenis. De Republiek trotseerde de wereldmacht Spanje en groeide uit tot een belangrijke militaire en economische zeemacht.

Oorzaken bloeiperiode
De oorzaken van de bloeiperiode in de 17de eeuw waren de investeringen door de rijke kooplieden en de tolerantie van de bevolking. Een andere oorzaak was het zelfbewustzijn van De Republiek die zich onafhankelijk had verklaard van Spanje. Nog een belangrijke oorzaak: een bekwaam bestuur van de nieuwe Republiek.

Voor de opkomst van de Republiek tijdens de Gouden Eeuw zijn dus verschillende verklaringen. Sommige verklaringen liggen in de Nederlanden. Anderen hebben juist te maken met de landen om ons heen.

De opdracht sluiten jullie af met het maken van presentaties in expertgroepen. Jullie houden ook een afsluitende nabespreking over de vraag hoe de bijzondere positie van de Republiek in de 17e eeuw te verklaren is.

Hoofdvraag en deelvragen

Hoofdvraag:
Hoe kun je de bijzondere positie verklaren die de Republiek in de 17de eeuw had op het gebied van de internationale verhoudingen, het bestuur, de economie en in sociaal en religieus opzicht?

Deelvragen:

  • Hoe werd de Republiek bestuurd?
  • Welke voor- en nadelen had die vorm van bestuur?
  • Welke groepen in de Republiek hadden de meeste macht?
  • Welke personen speelden een belangrijke rol?
  • Was de macht gelijk verdeeld over de provincies?
  • Welke factoren maakten het mogelijk dat de Republiek een economische grootmacht werd?
  • Profiteerden alle bevolkingsgroepen van de rijkdom in de Republiek?
  • Waarom was de VOC een voor die tijd zeer moderne onderneming?
  • Waarom kon de Republiek haar dominante economische positie uiteindelijk niet volhouden?
  • In welke sociale lagen was de bevolking van de Republiek te onderscheiden?
  • Welke rol speelde de reformatie in het succes van de Republiek?
  • Hoe is de opkomst en ondergang van de Republiek te verklaren als we kijken naar de geschiedenis van andere grootmachten in het 17e-eeuwse Europa?
  • Hoe reageerden landen als Frankrijk en Engeland op de opkomst van de Republiek?
  • Wat bleef er uiteindelijk over van de macht van de Republiek?

Colofon

Het arrangement 06.1 Gouden Eeuw v456 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
2022-05-18 15:04:37
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

De opdracht 'De Gouden Eeuw' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.

Fair Use
In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use

Vragen
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de
helpdesk van VO-content.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor vwo, leerjaar 4, 5 en 6. Dit is tijdvak 6 met het onderwerp: Gouden eeuw. De Republiek der Nederlanden was een uitzondering in Europa in de 17e eeuw vanwege haar staatsvorm gebaseerd op medezeggenschap en zonder erfelijk vorst. Terwijl de rest van Europa geregeerd werd door grote vorstenhuizen, ontwikkelde de Republiek een systeem waarbij de provincies de hoogste macht hadden. De Staten Generaal, bestaande uit afgevaardigden van de provincies, behartigde de buitenlandse politiek en militaire zaken. De Staten van Holland hadden de meeste invloed en hun raadpensionaris speelde een belangrijke rol in de Republiek. De stadhouder, die oorspronkelijk de plaatsvervanger van de vorst was, had militaire macht maar kwam vaak in conflict met de regenten vanwege hun verschillende belangen. In de 16e eeuw had Portugal het monopolie op de handel in specerijen in Azië, maar vanaf 1600 veranderde dat snel. De oprichting van de VOC doorbrak het Portugese handelsmonopolie. De VOC en de WIC waren belangrijke handelsmaatschappijen die de wereldhandel stimuleerden en financiële pijlers werden onder de Republiek der Nederlanden. De VOC richtte zich op handel met West-Indië en kaapvaart op Spaanse schepen. De WIC, opgericht na het Twaalfjarig Bestand met Spanje, had als doel handel, kolonisatie en kaapvaart ten koste van de Spaanse en Portugese bezittingen. De VOC was een succesvolle multinational, terwijl de WIC minder succesvol was. De VOC maakte ongeveer 8000 reizen naar en binnen Azië en haar rijkdom was een belangrijke financiële steunpilaar voor de Republiek. De VOC en de WIC hadden invloed op de handel in Azië, waarbij concurrenten werden buitengesloten en de productie streng werd gereguleerd. Het materiaal bespreekt verder nog de schilder Jan Steen en Rembrandt van Rijn.
Leerniveau
VWO 6; VWO 4; VWO 5;
Leerinhoud en doelen
De tijd van regenten en vorsten (1600 - 1700); Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
4 uur en 30 minuten
Trefwoorden
(handels)kapitalisme, arrangeerbaar, driehoekshandel, geschiedenis, gouden eeuw, republiek der zeven verenigde nederlanden, staten-generaal, stercollectie, v456, voc en wic

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

VO-content - Gereedschapskist. (2019).

Gereedschapskist activerende werkvormen

https://maken.wikiwijs.nl/105906/Gereedschapskist_activerende_werkvormen

VO-content Geschiedenis. (2021).

06.1 Gouden Eeuw h45

https://maken.wikiwijs.nl/100766/06_1_Gouden_Eeuw_h45

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

Oefeningen en toetsen

Gouden Eeuw

De Gouden Eeuw

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

QTI

Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

Versie 2.1 (NL)

Versie 3.0 bèta

Meer informatie voor ontwikkelaars

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

close
gemaakt met Wikiwijs van kennisnet-logo
open