het onderwerp en de hoofdgedachte van een tekst benoemen.
vijf verschillende schrijfdoelen opnoemen.
bij ieder schrijfdoel een voorbeeld geven van een tekstsoort.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Activiteit
Schrijfdoel-tekstsoort
Lees in de Kennisbanken over onderwerp en hoofdgedachte van een tekst en over verschillende schrijfdoelen en tekstsoorten. Bekijk een video.
★ Aan de slag 1
Formuleer bij drie onderwerpen een hoofdgedachte voor een informerende en voor een overtuigende tekst.
★ Aan de slag 2 + 3
Lees een tekst en geef antwoord op de vraag hoe de aandacht van de lezer getrokken wordt.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de Kennisbanken die horen bij deze opdracht.
Eindopdracht
Herschrijf een nieuwsartikel. Van een informerende tekst maak je een amuserende tekst.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht staat ongeveer 3 SLU.
Aan de slag
Schrijfdoel-tekstsoort
Onderwerp en hoofdgedachte
Iedere tekst heeft een onderwerp en een hoofdgedachte. In de hoofdgedachte formuleer je wat je over je onderwerp kwijt wilt, datgene wat jij wilt dat je lezer van je tekst onthoudt. Dit laatste wordt mede door je schrijfdoel bepaald.
Voorbeeld Onderwerp: Het geheugen Hoofdgedachte: Je geheugen vervormt je herinneringen Schrijfdoel: informeren
Wat jij wilt dat je lezer van je tekst onthoudt, wordt bepaald door je schrijfdoel.
Afhankelijk van het schrijfdoel kies je een tekstsoort.
We onderscheiden verschillende tekstdoelen en tekstsoorten.
Een schrijver heeft met zijn tekst een bepaald doel voor ogen.
Het doel bepaalt met de tekstsoort gedeeltelijk de inhoud van de tekst.
We onderscheiden de volgende schrijfdoelen met bijbehorende tekstsoorten:
Je wilt de lezer vermaken
(met een grappig, spannend verhaal, een column, strip of mop).
Je geeft informatie over een bepaald onderwerp.
Legt uit hoe iets werkt
(bijvoorbeeld een uiteenzetting, een nieuwsbericht of gebruiksaanwijzing).
Je wilt dat de lezer een mening vormt over een bepaald onderwerp.
Je belicht de zaak van verschillende kanten en laat de lezer zelf een conclusie trekken
(beschouwing of het bespreken van een bepaald werk in een recensie).
Je wilt de lezer overtuigen van je standpunt:
in een ingezonden brief geef je argumenten voor of tegen een bepaalde mening
met een betoog wil je anderen overtuigen van jouw mening.
In een commentaar geeft een krant zijn mening over een onderwerp en ook columns en recensies hebben de bedoeling de lezer te overtuigen.
Je wilt de lezer overhalen om iets te doen:
een advertentie schrijven omdat je iets wil verkopen
een folder schrijven voor www.goededoelen.nl zodat mensen hun geld nalaten aan een goed doel
in een pamflet roep je op tot actie.
★ Aan de slag 1
Hoofdgedachte
Formuleer bij de onderstaande onderwerpen een hoofdgedachte voor een informerende tekst en voor een overtuigende tekst.
Pesten onder bejaarden
Het huwelijk
Prestatiebeloning in het onderwijs.
★ Aan de slag 2
Lees de volgende tekst en maak de oefening.
Google en Facebook weten meer van je dan je denkt. Online diensten houden je zoekgedrag namelijk goed in de gaten. Gelukkig zijn er genoeg manieren om je privacy te beschermen. De Minigids Online privacy geeft je handige tips en adviezen.
Minigids Online privacy
Veel mensen zijn dagelijks online. Een beetje chatten op facebook, twitteren of surfen naar dat leuke hotel, die wasmachine, het laatste nieuws ...
Zonder het te weten laat je zo overal sporen achter. Die je later niet meer kunt wissen en waar online-diensten handig gebruik van weten te maken. In deze gratis minigids lees je hoe je baas blijft over je eigen gegevens.
Achterwerk, de legendarische rubriek met jeugdbrieven op de achterkant van de VPRO Gids, haalt de Kerst niet. De puber van tegenwoordig stort zijn hart uit op internet en niet meer op papier.
Al bijna veertig jaar schrijven kinderen en pubers op de achterpagina van de VPRO Gids over hun leven, liefdes en lasten.
Binnenkort, zo maakt de VPRO vandaag bekend, komt er een einde aan de legendarische kinderbrievenrubriek.
De reden voor het stopzetten is dat jongeren zich tegenwoordig met prangende kwesties wenden tot Google, onlinefora en sociale media, en niet meer tot het papier.
'De stroom brieven werd elk jaar minder', schrijft samenstelster Elja Looijestijn in de gids van komende week.
'Gelukkig waren het er nog wel genoeg om wekelijks een leuke pagina mee te vullen. Maar zelfs dat lukt de laatste maanden steeds minder. Laat ik maar heel eerlijk zijn: als het zo doorgaat, haalt Achterwerk de Kerst niet.'
In deze eindopdracht ga je het schrijfdoel van een tekst veranderen.
Om dit te doen, moet je een tekst herschrijven en/of een andere tekstsoort gebruiken.
Herschrijf het nieuwsartikel zo, dat het schrijfdoel niet meer informeren is, maar amuseren.
Gebruik je creativiteit! Volg voor de werkwijze het stappenplan.
Stappenplan
Lees het artikel op een intensieve manier.
Bedenk wat voor soort tekst je wilt maken, zodat het schrijfdoel 'amuseren' wordt. Tip: Kijk in de Kennisbank wat voor tekstsoorten een amuserend doel hebben. Misschien krijg je dan een idee voor jouw stuk.
Je kunt er bijvoorbeeld een sprookje van maken ('Er was eens ...') of een sciencefiction verhaal ('We leven in het jaar 2345 ...').
Markeer in het artikel de punten die je wilt laten terugkomen in jouw stuk.
Schrijf een kladversie van jouw verhaal.
Controleer je geschreven stuk op grammatica en taal.
Schrijf een netversie van je tekst.
Lever je herschreven tekst in bij je docent.
Beoordeling
Je docent zal bij de beoordeling letten op:
Heb je het bestaande artikel herschreven of heb je een andere tekstsoort gebruikt?
Heb je het schrijfdoel veranderd in een amuserend tekstdoel?
Heb je ter voorbereiding een kladversie gemaakt?
Ziet je eindproduct er verzorgd uit en ben je creatief geweest?
Zitten er geen taalfouten in het eindproduct?
Terugkijken
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je verschillende tekstdoelen noemen en bij ieder tekstdoel een geschikte tekstsoort noemen?
Hoe ging het?
Inhoud
Je hebt twee teksten gelezen en daarna aangegeven hoe de schrijver de aandacht van de lezer probeert te trekken. Vond je dat moeilijk om te bepalen of juist niet?
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht?
Vond je het een uitdaging om de tekst te herschrijven naar een amuserende tekst?
Ben je tevreden met het resultaat?
Het arrangement Opdracht: Schrijfdoel en tekstsoort - v456 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema Schrijven en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands op vwo456-niveau. In deze opdracht ontwikkel je begrip van tekststructuren. Je leert hoe je het onderwerp en de hoofdgedachte van een tekst kunt identificeren. Bovendien maak je kennis met vijf verschillende schrijfdoelen en begrijp je welke tekstsoorten bij elk schrijfdoel passen.
Om de opdracht af te sluiten ga je een tekst herschrijven zodat het schrijfdoel van de tekst veranderd. Veel succes!
Leerniveau
VWO 6;
HAVO 3;
VWO 4;
VWO 5;
Leerinhoud en doelen
Schrijven;
Nederlands;
Schrijfvaardigheid;
Begrijpen;
Samenhang;
Interpreteren;
Woordgebruik en woordenschat (Nederlands);
Afstemming op doel;
Tekstkenmerken;
Deze opdracht hoort bij het thema Schrijven en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands op vwo456-niveau. In deze opdracht ontwikkel je begrip van tekststructuren. Je leert hoe je het onderwerp en de hoofdgedachte van een tekst kunt identificeren. Bovendien maak je kennis met vijf verschillende schrijfdoelen en begrijp je welke tekstsoorten bij elk schrijfdoel passen.
Om de opdracht af te sluiten ga je een tekst herschrijven zodat het schrijfdoel van de tekst veranderd. Veel succes!
Aan het eind van deze opdracht kun je
Google en Facebook weten meer van je dan je denkt. Online diensten houden je zoekgedrag namelijk goed in de gaten. Gelukkig zijn er genoeg manieren om je privacy te beschermen. De Minigids Online privacy geeft je handige tips en adviezen.
Achterwerk, de legendarische rubriek met jeugdbrieven op de achterkant van de VPRO Gids, haalt de Kerst niet.
In deze eindopdracht ga je het schrijfdoel van een tekst veranderen.
