Antoine Lavoisier (1743 – 1749)
Ik werd geboren in een rijke familie geboren en erfde op mijn vijfde het enorme familiefortuin. Ik was een Frans scheikundige, en niet zomaar één want ik wordt ook wel de ‘vader van de scheikunde’ genoemd.
Zo’n titel krijg je natuurlijk niet zomaar. Ik verdien deze eervolle benaming omdat ik als een van de eersten mijn experimenten uiterst nauwkeurig uitvoerde. Ik woog bijvoorbeeld heel precies alle stoffen die voor en na een reactie aanwezig waren. Zo deed ik een aantal belangrijke ontdekkingen.
De belangrijkste ontdekking is de wet van behoud van massa. Bij een chemische reactie weegt de massa van alle stoffen voorafgaand aan de reactie, hetzelfde als de massa van alle stoffen na afloop van de reactie. Massa ontstaat of verdwijnt dus niet zomaar.
Mijn collega Dalton vermoedde dit al, toen hij zijn atoomtheorie beschreef. Dalton beweerde dat atomen niet kunnen ontstaan en niet kunnen verdwijnen, maar in een reactie alleen hergroeperen. Ik leverde echter experimenteel bewijs.
Ik was belastingambtenaar. Wetenschap was in mijn tijd iets dat je zoveel mogelijk in je eigen tijd deed. Met het innen van belastingen maakte ik me niet populair. In de chaos van de Franse Revolutie werd ik gezien als een vijand van de revolutie en onthoofd.
Mijn werk in de scheikunde leeft echter voor.
Wat ga je leren?
Leerdoelen
Aan het eind van de opdracht kun je:
onderscheid maken tussen een chemische reactie en een niet-chemische reactie.
een chemische reactie beschrijven als een proces waarbij moleculen worden omgezet tot andere moleculen.
van een reactie het reactieschema opstellen.
een aantal chemische reacties in en rond het huis benoemen.
Wat ga je doen?
Activiteiten
Aan de slag
Activiteit
Waarnemen
Je kijkt naar een 'huis-tuin-en-keuken'-reactie.
Verklaren
Je verklaart het begrip chemische reactie.
Theorie
Je bestudeert de theorie over chemische reacties en leert wat een reactieschema is.
Verwerken
Je beantwoordt de verwerkingsvragen.
Terugkijken
Je kijkt terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht staat ongeveer 2,5 uur.
Aan de slag
Stap 1: Waarnemen
Poster
In en om het huis vinden chemische reacties plaats. Denk bijvoorbeeld aan de verbranding van aardgas bij het koken, het roesten van je fiets of het ontkalken van kalkaanslag in de waterkoker.
Je gaat in tweetallen een huis-tuin-en-keukenreactie nader bekijken.
Kies een chemische reactie die in of om het huis optreedt en licht deze reactie visueel toe op een poster van A3 formaat.
Ga in ieder geval in op:
Om welke reactie gaat het. Beschrijf de reactie kort.
Beschrijf de situatie voor de reactie.
Beschrijf wat er nodig is om de reactie op te laten treden. Zijn er bepaalde condities van belang?
Beschrijf de situatie na de reactie.
Geef de reactie zo kort en duidelijk mogelijk weer. Probeer de reactie als het ware samen te vatten waarbij je de kern eruit haalt.
Geef de reactie weer in een tekening. Teken de atomen / moleculen die een rol spelen bij de reactie.
Hang de poster op in het lokaal. Bekijk de posters van je klasgenoten.
Wat is een chemische reactie?
Bekijk het volgende filmpje:
Bekijk hier hoe je wordt beoordeeld
Je wordt als volgt beoordeeld:
Goed
Voldoende
Beginner
Inhoud
Alle zes punten komen duidelijk aan bod
Er komen vijf punten aan bod
Er komen vier of minder punten aan bod
Presentatie
De poster is visueel mooi vormgegeven. Er is duidelijk aandacht aan besteed.
De poster is visueel redelijk vormgegeven.
De poster is niet zo mooi vormgegeven.
Op tijd ingeleverd
De opdracht is te vroeg ingeleverd.
De opdracht is precies op tijd ingeleverd.
De opdracht is te laat ingeleverd.
In totaal kun je zes punten krijgen voor de inhoud, één punt voor de presentatie en één punt voor het op tijd inleveren.
Lever een foto van je poster bij je docent in.
Stap 2: Verklaren
Stap 3: Theorie
Een chemische reactie is een proces waarbij moleculen worden omgezet tot andere moleculen. Hierbij worden er dus verbindingen binnen het molecuul gevormd en/of verbroken. Bij een chemische reactie verdwijnen er dus altijd stoffen en worden er altijd nieuwe stoffen gevormd.
Er zijn vele chemische reacties waarneembaar in het dagelijks leven.
Enkele veel voorkomende reacties uit onze omgeving zijn:
Het bereiden van voedsel zoals het bakken van een eitje
Het roesten van ijzer zoals bijvoorbeeld je fiets
Het verbranden van bijvoorbeeld hout of olie
Het uitharden van beton
Het hard worden van lijm
Het koken van water is een voorbeeld van een proces dat géén chemische reactie is. Water gaat dan van de fase vloeibaar naar de fase gas. De waterdamp kan echter weer condenseren tot het vloeibare water. Er vinden bij dit proces geen veranderingen binnen moleculen plaats. Ook het oplossen van suiker in thee is een voorbeeld van een proces dat géén chemische reactie is. Ook hier vinden er geen veranderingen binnen moleculen plaats.
Een chemische reactie geef je kort weer in een reactieschema.
Beginstoffen (fase) -> reactieproducten (fase)
De beginstoffen zijn de stoffen voor de reactie en de reactieproducten de stoffen na de reactie.
De fase is of de stof vast, vloeibaar of gasvormig is.
Voorbeeld: het reactieschema van het verbranden van aardgas is:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor NaSk voor vmbo leerjaar2/ 3/4. Dit is thema ’Verbranding en energie'. Het onderwerp van deze les is: reactie.
Je leert onderscheid maken tussen een chemische reactie en een niet-chemische reactie, een chemische reactie beschrijven als een proces waarbij moleculen worden omgezet tot andere moleculen, van een reactie het reactieschema opstellen, een aantal chemische reacties in en rond het huis benoemen.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor NaSk voor vmbo leerjaar2/ 3/4. Dit is thema ’Verbranding en energie'. Het onderwerp van deze les is: reactie.
Je leert onderscheid maken tussen een chemische reactie en een niet-chemische reactie, een chemische reactie beschrijven als een proces waarbij moleculen worden omgezet tot andere moleculen, van een reactie het reactieschema opstellen, een aantal chemische reacties in en rond het huis benoemen.
Antoine Lavoisier (1743 – 1749)
Leerdoelen
Poster
Een chemische reactie is een proces waarbij moleculen worden omgezet tot andere moleculen. Hierbij worden er dus verbindingen binnen het molecuul gevormd en/of verbroken. Bij een chemische reactie verdwijnen er dus altijd stoffen en worden er altijd nieuwe stoffen gevormd.
