Deutsch havo 5

Der Vorleser

Die Datei Der Vorleser findest du bei Course Materials, in Teams.

Schreiben: Persönliche Freiheit

Schreibaufgabe: "Soll man immer eingreifen, wenn jemand sich selbst schadet?"

Ziel: Über Situationen schreiben, in denen jemand sich selbst schadet, und Argumente für und gegen das Eingreifen entwickeln.

Aufgabe:

  1. Einleitung (2-3 Sätze):

    • Stelle die Situation vor. Beschreibe kurz, was passiert, wenn jemand sich selbst schadet. Zum Beispiel:
      • „Es gibt Menschen, die schlechte Entscheidungen treffen, wie zum Beispiel zu viel rauchen oder trinken. Die Frage ist: Soll man eingreifen, wenn man sieht, dass jemand sich selbst schadet?“

  2. Hauptteil (ca. 10 Sätze):

    • Schreibe zwei Absätze:
      1. Argumente für das Eingreifen: Erkläre, warum es wichtig sein kann, jemandem zu helfen. Benutze diese Hilfsätze:
        • „Man sollte eingreifen, weil…“
        • „Wenn man nichts tut, könnte…“
      2. Argumente gegen das Eingreifen: Erkläre, warum es auch wichtig sein kann, jemand selbst entscheiden zu lassen. Benutze diese Hilfsätze:
        • „Es ist besser, nichts zu tun, weil…“
        • „Manchmal muss man Menschen ihre eigenen Fehler machen lassen, weil…“

  3. Schluss (2-3 Sätze):

    • Schreibe deine eigene Meinung: Was denkst du? Wann sollte man eingreifen? Wann sollte man nichts tun? Nutze Hilfsätze wie:
      • „Meiner Meinung nach sollte man…“
      • „Ich denke, dass…“

Beispiel für den Aufbau:

Einleitung: „Es gibt Menschen, die ungesunde Gewohnheiten haben, wie zum Beispiel zu viel Alkohol trinken. Die Frage ist: Soll man eingreifen, wenn jemand sich selbst schadet, oder sollte man ihn selbst entscheiden lassen?“

Hauptteil:

  1. „Man sollte eingreifen, weil es wichtig ist, anderen zu helfen. Wenn man sieht, dass jemand seine Gesundheit gefährdet, könnte das schlimme Folgen haben. Zum Beispiel, wenn jemand zu viel Alkohol trinkt, kann das zu Krankheiten führen. Außerdem zeigt man damit, dass man sich um die Person kümmert.“

  2. „Manchmal ist es aber besser, nichts zu tun, weil jeder für sein eigenes Leben verantwortlich ist. Jeder Mensch sollte die Freiheit haben, seine eigenen Entscheidungen zu treffen, auch wenn sie schlecht sind. Wenn man zu oft eingreift, könnte die Person sich bedrängt fühlen.“

Schluss: „Ich denke, dass man in extremen Fällen helfen sollte, aber nur, wenn die Person bereit ist, Hilfe anzunehmen. Jeder sollte die Möglichkeit haben, aus seinen Fehlern zu lernen.“

Aufgaben bei "Der Vorleser"

Kapitel 3:

  • Aufgabe: Personbeschreibung
    1. Wähle eine Figur aus den ersten drei Kapiteln von „Der Vorleser“.
    2. Schreibe in eigenen Worten, wie diese Person ist. Beschreibe ihr Aussehen, ihre Eigenschaften und ihr Verhalten.
    3. Benutze einfache Sätze, damit es leicht verständlich ist.
  • Welche Erzählperspektive gibt es in der Vorleser? Welchen Effekt hat das?

 

Kapitel 5:

  • Wie wird das krank-sein beschrieben? Welche Wörter werden benutzt?

  • Welchen Grund hat Michael, wieder zu Frau Schmitz zu gehen?

  • Welche Beispiele nennt Michael davon, dass Denken und Handeln nicht immer gleich sind?

 

Kapitel 6:

  • Welche Erwartung hat Michael vor dem Treffen?

  • Was bedeutet die Säge, die er oft hört?

  • Wie findest du die Reaktion von Frau Schmidt, wenn sie Michael sieht?

  • Denkst du, dass Frau Schmidt am Anfang schon wusste, warum Michael gekommen war? Stimmt es eigentlich, was sie denkt?

Schreiben nach Kapitel 5

Wähle eine von den beiden Schreibaufgaben:

 

Option 1:

Aufgabe: Kurzer Brief an Michael Berg

Ziel der Aufgabe:
Schreibe einen kurzen, persönlichen Brief an Michael Berg aus „Der Vorleser“. (Das ist der Hauptperson) Beziehe dich dabei auf die Ereignisse nach Kapitel 5 des ersten Teils. In deinem Brief kannst du Michael deine Gedanken, Gefühle oder Ratschläge mitteilen.

Vorgehen:

  1. Anrede:

    • Beginne mit einer Anrede, z. B. „Lieber Michael,“.

  2. Einleitung:

    • Stelle dich kurz vor und erkläre, warum du ihm schreibst.
    • Hilfssatz: „Ich schreibe dir, weil...“

  3. Hauptteil:

    • Reagiere auf das Dilemma in Kapitel 5

    • Gib Michael einen Rat oder stelle ihm eine Frage.

    • Hilfssatz:

      • „Hast du jemals darüber nachgedacht...“

  4. Schluss:

    • Fasse deine Gedanken zusammen und verabschiede dich.
    • Hilfssätze:
      • „Ich hoffe, dass du...“
      • „Mit freundlichen Grüßen,“

Länge:
Dein Brief sollte etwa eine halbe Seite lang sein.

Abgabe:
Bitte reiche deinen Brief bis nächste Woche ein, als Dokument im Teams-Ordner

 

 

Option 2:

Aufgabe: Vermutungen über den weiteren Verlauf der Geschichte

Ziel der Aufgabe:
Stelle dir vor, wie sich die Geschichte von „Der Vorleser“ nach Kapitel 5 des ersten Teils weiterentwickeln könnte. Schreibe einen kurzen Text, in dem du deine Vermutungen und Erwartungen beschreibst.

Vorgehen:

  1. Einleitung:

    • Fasse kurz die wichtigsten Ereignisse bis Kapitel 5 zusammen.
    • Hilfssatz: „Bis jetzt ist folgendes passiert:...“

  2. Vermutungen äußern:

    • Beschreibe, wie du dir vorstellst, dass sich die Beziehung zwischen Michael und Hanna (Die Frau) weiterentwickelt.
    • Hilfssätze:
      • „Ich denke, dass Michael...“
      • „Vielleicht wird Hanna...“
      • „Es könnte sein, dass...“

  3. Begründung:

    • Erkläre, warum du diese Vermutungen hast. Beziehe dich auf das Verhalten der Charaktere und Hinweise im Text.
    • Hilfssätze:
      • „Meine Vermutung basiert auf...“
      • „Da Michael bisher... glaube ich, dass...“
      • „Hanna hat bisher gezeigt, dass... deshalb vermute ich, dass...“

  4. Schluss:

    • Fasse deine Erwartungen zusammen und beschreibe, was du dir als Leser wünschst.
    • Hilfssätze:
      • „Insgesamt erwarte ich, dass...“
      • „Ich hoffe, dass...“

Länge:
Dein Text sollte etwa eine halbe Seite lang sein.

Abgabe:
Bitte reiche deinen Brief bis nächste Woche ein, als Dokument im Teams-Ordner

Aus der Perspektive von Hanna

Aufgabe: Sich in Hanna Schmitz einfühlen

Vorbereitung (schriftlich):

  1. Lese das Kapitel 6 aus dem ersten Teil von Der Vorleser kurz durch und denke an die Szene aus dem Film.
  2. Stelle dir vor, du bist Hanna Schmitz in der Situation, die im Kapitel beschrieben wird. Denke nach, wie du dich fühlen würdest und welche Gedanken dir durch den Kopf gehen könnten.
  3. Schreibe einen kurzen Text (etwa 150 Wörter), in dem du aus Hannas Perspektive erzählst, was in diesem Kapitel passiert und wie du dich dabei fühlst.

Gespräch (mündlich):

  1. Diskutiere deinen Text mit einem Partner oder in der Gruppe. Versuche, deine Gedanken und Gefühle klar und detailliert zu erklären.
  2. Höre dir auch die Perspektiven deiner Mitschüler an und stelle Fragen, um ihre Sichtweisen besser zu verstehen.

Hilfssätze:

  • „In diesem Kapitel fühle ich mich…“
  • „Meine Gedanken sind…“
  • „Ich denke, dass…“
  • „Die Situation ist für mich…“
  • „Ich frage mich, warum…“

Sprechen: Eine Zukunft für Hanna und Michael

Sprechaufgabe: Die Zukunft von Hanna und Michael

Ziel der Aufgabe:
Ihr werdet in Partnerarbeit ein Gespräch führen, in dem ihr gemeinsam überlegt, wie sich die Zukunft von Hanna und Michael entwickeln könnte, basierend auf der Situation auf Seite 41. Ihr diskutiert eure Vermutungen über ihre Beziehung und ihre Entscheidungen in den kommenden Kapiteln.

Vorgehen:

  1. Partnerarbeit:

    • Arbeitet zu zweit. Einer von euch übernimmt die Rolle von Michael, der andere die von Hanna. Ihr werdet abwechselnd eure Gedanken zur möglichen Zukunft äußern.

  2. Hilfe beim Gespräch: Nutzt die folgenden Hilfssätze, um euer Gespräch in Gang zu bringen und aufrechtzuerhalten:

    • Vermuten:

      • „Ich denke, dass Michael in Zukunft...“
      • „Vielleicht wird Hanna...“
      • „Es könnte sein, dass ihre Beziehung...“

    • Begründen:

      • „Meine Vermutung basiert darauf, dass...“
      • „Weil Michael bisher so reagiert hat, glaube ich...“
      • „Hannas Verhalten zeigt, dass...“

    • Nachfragen:

      • „Was denkst du darüber?“
      • „Glaubst du, dass Michael diese Entscheidung treffen wird?“
      • „Wie könnte sich Hannas Vergangenheit auf ihre Zukunft auswirken?“

    • Zustimmen oder Widersprechen:

      • „Ich stimme dir zu, weil...“
      • „Ich bin anderer Meinung, da...“
      • „Das sehe ich anders, weil...“

    • Abschließen:

      • „Zusammenfassend denke ich, dass...“
      • „Am Ende wird es vielleicht so sein, dass...“

  3. Präsentation:

    • Nach der Diskussion in Partnerarbeit wird jede Gruppe kurz ihre Ideen im Plenum präsentieren. Ein Partner fasst die möglichen Zukunftsszenarien zusammen, die ihr gemeinsam entwickelt habt.

Ziel des Gesprächs: Das Ziel ist es, eure Sprechfertigkeit zu üben und tiefer in die Charaktere und die Handlung des Buches einzutauchen. Ihr sollt auf kreative Weise überlegen, welche möglichen Wendungen die Geschichte nehmen könnte.

Vorbereitung:
Lest die relevanten Stellen auf Seite 41 gründlich durch und macht euch Gedanken über die bisherigen Ereignisse im Buch.

Sprechen: Eigene Verantwortung oder nicht?

Übung: "Wie weit lässt man zu, dass jemand schlecht für sich selbst ist?"

Ziel: Über Verantwortung und Hilfe sprechen. Deine Meinung erklären.

Aufgabe:

  1. Schritt 1: Einführung (2 Minuten)

    • Denke über diese Frage nach: „Soll man eingreifen, wenn jemand schlecht für sich selbst ist, oder nicht?“
    • Was denkst du?

  2. Schritt 2: Gruppendiskussion (10 Minuten)

    • Arbeite in kleinen Gruppen (2-3 Personen).
    • Diskutiert die Frage in eurer Gruppe.
    • Benutzt diese Sätze, um euch zu helfen:
      • „Ich finde, man sollte helfen, weil…“
      • „Ich glaube, man sollte nicht eingreifen, weil…“
      • „Es kommt darauf an, ob…“

  3. Schritt 3: Präsentation (5 Minuten)

    • Jede Gruppe sagt der Klasse, was sie denkt.
    • Beispiel: „Wir denken, dass man nur helfen sollte, wenn…“

  4. Schritt 4: Abschluss (3 Minuten)

    • Sprecht zusammen als Klasse:
      • „Wann sollte man immer helfen?“
      • „Wann sollte man nichts tun?“

Sprechen: Hanna helfen (A2)

Sprechaufgabe: "Soll man Hanna helfen, obwohl sie Fehler gemacht hat?"

Ziel: Über Hannas Situation sprechen und einfache Argumente finden, ob man ihr helfen sollte oder nicht.

Aufgabe:

  1. Schritt 1: Nachdenken über Hannas Situation (3 Minuten)

    • Denke an Hannas Leben. Sie hat in der Vergangenheit Fehler gemacht, aber braucht vielleicht jetzt Hilfe.
    • Schreibe kurz auf, was du über sie denkst:
      • „Hanna war Wärterin im Lager und hat viele Menschen kontrolliert. Jetzt hat sie Probleme.“

  2. Schritt 2: Sätze üben (5 Minuten)

    • Überlege, ob man Hanna helfen sollte oder nicht.
    • Nutze diese Sätze:
      • „Man sollte Hanna helfen, weil sie jetzt allein ist.“
      • „Man sollte ihr nicht helfen, weil sie schlimme Fehler gemacht hat.“
      • „Es ist wichtig, dass sie Verantwortung übernimmt.“

  3. Schritt 3: Gespräch üben (5 Minuten)

    • Arbeite mit einem Partner. Einer spielt Hanna, der andere gibt einen Rat.
    • Nutze diese Hilfsätze:
      • „Hanna, du solltest…“ (Hilfe annehmen, Verantwortung übernehmen)
      • „Ich denke, es ist besser, wenn…“ (du mit jemandem sprichst, du Hilfe suchst)
      • „Es ist deine Entscheidung, aber…“ (es ist besser, wenn du dich veränderst)

  4. Schritt 4: Vorstellen (5 Minuten)

    • Jede Gruppe stellt kurz ihre Diskussion vor.
    • Beispiel: „Hanna sollte Verantwortung übernehmen, aber wir denken, dass sie auch Hilfe braucht, um sich zu ändern.“

Hilfszätze:

  • „Du solltest Verantwortung übernehmen, weil…“
  • „Es ist besser, wenn du…“ (Hilfe suchst, mit Michael sprichst)
  • „Du kannst dich ändern, wenn…“
  • „Es ist schwierig, aber…“

Wörterliste:

Deutsch Nederlands
helfen helpen
Verantwortung verantwoordelijkheid
der Fehler de fout
sich ändern veranderen
allein alleen
sich kümmern um zorgen voor
die Vergangenheit het verleden
das Problem het probleem
schuldig schuldig
die Hilfe de hulp
die Entscheidung de beslissing
die Freiheit de vrijheid
akzeptieren accepteren
verstehen begrijpen

Sprechen: Hanna helfen (B1)

Sprechaufgabe: "Sollte man Hanna vergeben und ihr helfen, trotz ihrer Vergangenheit?"

Ziel: Über Hannas moralische Verantwortung, ihre Vergangenheit und die Frage, ob sie Hilfe verdient, tiefgründiger sprechen. Argumente mit mehr Detail und Komplexität ausdrücken.

Aufgabe:

  1. Schritt 1: Nachdenken über Hannas Situation (5 Minuten)

    • Denke an Hannas Vergangenheit als Aufseherin und die Entscheidungen, die sie getroffen hat. Sie hat schwere Fehler gemacht, aber sie ist auch eine verletzliche Person.
    • Schreibe auf, welche Verantwortung Hanna für ihre Taten trägt und warum es schwer ist, ihr zu vergeben.

  2. Schritt 2: Diskussion vorbereiten (5 Minuten)

    • Überlege, welche Argumente für und gegen Hilfe und Vergebung für Hanna sprechen. Denke darüber nach, ob jemand, der so viel Schaden angerichtet hat, überhaupt Hilfe verdient.
    • Nutze diese Leitfragen:
      • „Sollte jemand für immer verurteilt werden, wenn er schwere Fehler gemacht hat?“
      • „Kann man Hannas Taten mit ihrer persönlichen Geschichte rechtfertigen?“
      • „Ist es möglich, Verantwortung zu übernehmen und sich zu ändern?“

  3. Schritt 3: Gespräch in kleinen Gruppen (10 Minuten)

    • Diskutiere in Gruppen von 3-4 Personen über Hannas Situation.
    • Jede Person sollte sowohl Argumente für als auch gegen Vergebung und Hilfe nennen.
    • Nutze diese komplexeren Hilfsätze:
      • „Ich finde, dass Hanna eine Chance verdient, weil…“
      • „Andererseits kann man nicht ignorieren, dass…“
      • „Es ist schwierig zu sagen, ob Vergebung möglich ist, weil…“
      • „Hanna ist auch ein Opfer ihrer Umstände, aber…“

  4. Schritt 4: Klassendiskussion (5 Minuten)

    • Jede Gruppe präsentiert kurz die wichtigsten Punkte ihrer Diskussion.
    • Als Klasse könnt ihr darüber diskutieren, ob Vergebung in Hannas Fall gerechtfertigt ist.

Hilfszätze:

  • „Es ist möglich, sich zu ändern, wenn…“
  • „Ich verstehe, dass Hanna schwerwiegende Fehler gemacht hat, aber…“
  • „Meiner Meinung nach ist Vergebung wichtig, weil…“
  • „Verantwortung bedeutet, dass man…“
  • „Man kann die Vergangenheit nicht ändern, aber…“

Wörterliste:

Deutsch Nederlands
die Vergebung de vergeving
die Verantwortung de verantwoordelijkheid
die Vergangenheit het verleden
das Gewissen het geweten
der Fehler de fout
die Schuld de schuld
die Moral de moraal
rechtfertigen rechtvaardigen
vergeben vergeven
die Strafe de straf
schuldig schuldig
die Veränderung de verandering
das Opfer het slachtoffer
die Umstände de omstandigheden

Gespräch mit Hanna

Gespräch zwischen Hanna und Michael

Aufgabe:
Du bist Michael Berg. Hanna Schmitz sitzt im Untersuchungsgefängnis (voorarrest). Du möchtest sie überzeugen, dem Richter zu sagen, dass sie Analphabetin ist.
ChatGPT spielt die Rolle von Hanna Schmitz.

  • Schreibe deine Fragen und Argumente in einfachem, aber richtigem Deutsch.

  • Versuche, Hanna freundlich, aber auch bestimmt zu überzeugen.

  • Achte darauf, kurze und klare Sätze zu benutzen.

  • Schreibe mindestens 8 Nachrichten in diesem Gespräch.

Am Ende: notiere auf Deutsch (3–4 Sätze), ob du findest, dass Michael Hanna überzeugen konnte oder nicht – und warum.

 

Prompt für das Gespräch mit ChatGPT:

Du bist Hanna Schmitz aus dem Roman „Der Vorleser“.
Es ist die Zeit, in der du im Untersuchungsgefängnis sitzt.
Ich bin Michael Berg und will dich überzeugen, dem Richter zu sagen, dass du Analphabetin bist.
Bitte antworte als Hanna, so wie sie im Buch spricht: manchmal kurz, manchmal unsicher, manchmal auch wütend.
Vergiss nicht: Hanna will ihr Geheimnis nicht verraten.
Sprich mit mir nur auf Deutsch.
Lass uns ein Gespräch führen.

Mondeling voorbereiden

Sprechen: Dein Artikel

Opdracht: Mondeling presenteren en gesprek voeren over een artikel

Doel: Leerlingen oefenen het geven van een presentatie en voeren een gesprek in het Duits over een gekozen artikel.

  1. Voorbereiding van de presentatie:

    • Geef een korte samenvatting van het artikel (ongeveer 3-5 minuten). Gebruik de volgende structuur:
      • Einleitung: Waarom heb je dit artikel gekozen? Wat vond je interessant?
      • Hauptteil: Wat is het hoofdonderwerp? Welke belangrijkste informatie wordt er gegeven?
      • Schluss: Wat is jouw mening over het artikel? Wat vond je verrassend of leerzaam?

  2. Gesprek voeren:

    • Na je presentatie stelt een klasgenoot je minimaal 3 vragen over het artikel. Bereid je voor op vragen zoals:
      • Warum ist dieses Thema relevant?
      • Was denkst du, könnte die Gesellschaft aus diesem Artikel lernen?
      • Gab es etwas, womit du nicht einverstanden warst?
    • Beantwoord de vragen uitgebreid en geef waar mogelijk voorbeelden om je antwoorden te verduidelijken.

  3. Reflectie:

    • Noteer na afloop van het gesprek twee punten waarop je trots bent (bijv. goede woordenschat, vloeiend spreken) en één punt dat je in de toekomst zou willen verbeteren.

 

Maak gebruik van deze hulpzinnen

 

Situatie Hulpzinnen (Duits) Vertaling (Nederlands)
Inleiding (Presentatie) - Ich habe diesen Artikel gewählt, weil ... - Ik heb dit artikel gekozen, omdat ...
  - Das Thema des Artikels ist ... - Het onderwerp van het artikel is ...
  - Ich finde dieses Thema wichtig/interessant, weil ... - Ik vind dit onderwerp belangrijk/interessant, omdat ...
Hoofdonderwerp - Der Artikel handelt von ... - Het artikel gaat over ...
  - Ein wichtiger Punkt, der im Artikel erwähnt wird, ist ... - Een belangrijk punt dat in het artikel wordt genoemd, is ...
  - Im Artikel wird auch beschrieben, dass ... - In het artikel wordt ook beschreven dat ...
Conclusie - Zusammenfassend lässt sich sagen, dass ... - Samenvattend kan gezegd worden dat ...
  - Ich stimme der Meinung des Autors zu, weil ... - Ik ben het eens met de mening van de auteur, omdat ...
  - Eine interessante Tatsache, die ich gelernt habe, ist ... - Een interessant feit dat ik geleerd heb, is ...
Vragen stellen (Gesprek) - Was hat dich an dem Artikel besonders überrascht? - Wat heeft je aan het artikel bijzonder verrast?
  - Wie stehst du zu den Argumenten des Autors? - Hoe sta jij tegenover de argumenten van de auteur?
  - Gibt es etwas, womit du nicht einverstanden bist? - Is er iets waar je het niet mee eens bent?
  - Was könnte man deiner Meinung nach tun, um ... zu verbessern? - Wat zou men volgens jou kunnen doen om ... te verbeteren?
  - Welchen Einfluss hat dieses Thema auf unsere Gesellschaft? - Welke invloed heeft dit onderwerp op onze samenleving?
Antwoorden geven - Ich denke, dass ... wichtig ist, weil ... - Ik denk dat ... belangrijk is, omdat ...
  - Meiner Meinung nach ist der Artikel ... - Naar mijn mening is het artikel ...
  - Ich bin der Meinung, dass ... - Ik ben van mening dat ...
  - Ein Punkt, den ich besonders interessant fand, war ... - Een punt dat ik bijzonder interessant vond, was ...
  - Ich stimme dir zu, aber ich denke auch, dass ... - Ik ben het met je eens, maar ik denk ook dat ...

Sprechen: Interview über das Artikel

Opdracht: Interviewsessie over je Artikel

Doel: Je gaat in tweetallen werken. De één speelt de rol van journalist, de ander de rol van expert over zijn of haar artikel. Je leert vragen stellen, antwoorden formuleren en een gesprek voeren in het Duits.

Stap 1: Voorbereiding

  1. De journalist: Bereid ten minste vijf vragen voor die je aan de "expert" over zijn/haar artikel wilt stellen. Zorg ervoor dat de vragen open zijn en leiden tot uitgebreide antwoorden. Denk bijvoorbeeld aan vragen over:

    • De belangrijkste punten van het artikel.
    • Waarom het onderwerp interessant is.
    • Wat de impact van het onderwerp is op de samenleving.

  2. De expert: Zorg ervoor dat je het artikel goed kent en dat je voorbereid bent om diepgaande antwoorden te geven. Gebruik voorbeelden uit het artikel om je antwoorden te onderbouwen en je standpunten te verduidelijken.

Stap 2: Het interview voeren

  • Je hebt ongeveer 5-10 minuten om je interview af te nemen. Daarna wissel je van rol.
  • De journalist stelt zijn of haar vragen, en de expert antwoordt zo uitgebreid mogelijk.

Stap 3: Reflectie en feedback

  • Na het interview schrijft elk van jullie een korte reflectie (in het Duits) over de volgende vragen:

    • Welche Fragen fandest du besonders interessant und warum?
    • Wie hast du die Antworten des Experten gefunden? Waren sie überzeugend?
    • Wie könntest du dein eigenes Interview in Zukunft verbessern?

  • Geef elkaar ook feedback over taalgebruik, duidelijkheid en inhoud van de vragen en antwoorden.

Tabel met Hulpzinnen

Situatie Hulpzinnen (Duits) Vertaling (Nederlands)
Vragen stellen (Journalist) - Was hat dich dazu bewegt, diesen Artikel zu wählen? - Wat heeft je ertoe bewogen om dit artikel te kiezen?
  - Was sind die Hauptargumente des Artikels? - Wat zijn de belangrijkste argumenten van het artikel?
  - Welche Auswirkungen hat dieses Thema deiner Meinung nach? - Welke gevolgen heeft dit onderwerp volgens jou?
  - Gibt es etwas, womit du im Artikel nicht einverstanden bist? - Is er iets in het artikel waar je het niet mee eens bent?
  - Was glaubst du, könnte die Lösung für das im Artikel beschriebene Problem sein? - Wat denk je dat de oplossing zou kunnen zijn voor het probleem dat in het artikel wordt beschreven?
Antwoorden geven (Expert) - Ich habe den Artikel gewählt, weil ... - Ik heb het artikel gekozen omdat ...
  - Der Artikel argumentiert, dass ... - Het artikel stelt dat ...
  - Meiner Meinung nach sind die Auswirkungen ... - Volgens mij zijn de gevolgen ...
  - Ich stimme mit dem Artikel überein, weil ... - Ik ben het eens met het artikel, omdat ...
  - Ein Punkt, der im Artikel erwähnt wird, ist besonders wichtig, weil ... - Een punt dat in het artikel wordt genoemd, is bijzonder belangrijk omdat ...

Tip: Gebruik de zinnen uit de tabel om je gesprek te structureren. Als je vastloopt, kun je deze zinnen als hulpmiddel gebruiken om je antwoorden duidelijk en overtuigend te formuleren.

Vorbereitung mit ChatGPT

Opdracht: Voorbereiding voor je Mondelinge Presentatie met ChatGPT

Doel: Je gaat ChatGPT gebruiken om je voor te bereiden op je mondelinge presentatie over het artikel dat je hebt gekozen. Dit helpt je om je spreekvaardigheid in het Duits te verbeteren en zelfverzekerd je presentatie te geven.

Stap 1: Onderzoek je Artikel

  1. Gebruik ChatGPT: Vraag ChatGPT om een samenvatting van het onderwerp van je artikel. Typ bijvoorbeeld:
    "Kannst du mir eine Zusammenfassung von [onderwerp van je artikel] geben?"

  2. Informatie Vergaren: Noteer belangrijke feiten en ideeën die ChatGPT deelt over het onderwerp. Dit helpt je om je kennis te verdiepen en een goed begrip van het onderwerp te krijgen.

Stap 2: Formuleer Vragen voor je Presentatie

  1. Vraag om hulp: Vraag ChatGPT om suggesties voor open vragen die je kunt stellen aan jezelf of aan het publiek tijdens je presentatie. Bijvoorbeeld:
    "Welche offenen Fragen könnte ich in meiner Präsentation über [onderwerp] stellen?"

  2. Maak een Vragenlijst: Stel een lijst op van ten minste vijf open vragen die je in je presentatie kunt gebruiken om het gesprek aan te gaan. Dit helpt je om interactie te stimuleren en dieper in het onderwerp te duiken.

Stap 3: Oefen je Antwoorden

  1. Antwoorden Voorbereiden: Formuleer je eigen antwoorden op de vragen die je hebt opgesteld. Schrijf deze antwoorden kort op in het Duits.

  2. Feedback van ChatGPT: Typ je antwoorden in ChatGPT en vraag om feedback. Je kunt zeggen:
    "Ist meine Antwort klar und überzeugend? Was könnte ich verbessern?"

  3. Aanpassen: Gebruik de feedback om je antwoorden te verbeteren en maak ze zo duidelijk en overtuigend mogelijk.

Stap 4: Simuleer je Presentatie

  1. Rolspel met ChatGPT: Vraag ChatGPT om de rol van je publiek te spelen. Typ:
    "Stell mir Fragen über mein Thema, als wäre ich bei einer Präsentation."

  2. Interactieve Oefening: Beantwoord de vragen die ChatGPT stelt. Dit helpt je om te oefenen met spontane antwoorden en om je presentatievaardigheden te verbeteren.

Stap 5: Reflectie en Verbetering

  1. Schrijf een Reflectie: Na je oefensessies met ChatGPT, schrijf je een korte reflectie (in het Duits) over wat je hebt geleerd en hoe je je presentatie hebt verbeterd. Gebruik hierbij vragen zoals:
    • "Was habe ich über mein Thema gelernt?"
    • "Wie kann ich meine Präsentation noch weiter verbessern?"

Tips voor Gebruik van ChatGPT:

  • Wees Specifiek: Formuleer je vragen zo specifiek mogelijk voor gerichte antwoorden.
  • Experimenteer: Probeer verschillende manieren van vragen stellen om variatie in de antwoorden te zien.
  • Gebruik als Hulpmiddel: Zie ChatGPT als een waardevol hulpmiddel, maar zorg ervoor dat je je eigen stem en ideeën gebruikt in je presentatie.

Prüfungen und Aufträge

PTA

Hier vind je een overzicht van alle toetsen die dit jaar worden afgenomen en meetellen voor je SE-cijfer, met weging en toetsmoment.

 

Code Toets Moment Weging
Dutl1801 Spreekvaardigheid TW1 34
Dutl1802 Kijk- en luistervaardigheid TW2 33
Dutl1803 Schrijfvaardigheid TW2 33

 

Mündliche Prüfung (Toetsweek 1)

Het mondeling in de toetsweek draait om Literatuur, vooral "Der Vorleser". In de lessen hebben we een aardig deel van het boek gelezen en de verfilming gekeken.

 

Het mondeling is opgebouwd uit twee presentaties en een gesprek, op niveau B1 van het ERK.

In het PTA kan je lezen dat het mondeling maximaal 20 minuten duurt en dit als inhoud heeft:

 

Het mondeling bevat drie onderdelen:

Deel 1: Je visie op Der Vorleser presenteren

Deel 2: Ruim tevoren gekozen artikel presenteren

Deel 3: Gesprek, waarin ook de leeservaringen ter sprake zullen komen

 

N.B. Je mag dit mondeling ook in een tweetal voeren, waarbij alle aangegeven tijden per persoon gelden.

 

De presentaties

De presentaties duren samen ongeveer 8 minuten

 

Ten eerste heb  je een paar weken van tevoren een krantenartikel uitgekozen om te bespreken.

Je bespreekt:

- waarom je dit artikel gekozen hebt

- wat verrassende elementen waren

- wat de grote lijnen van het artikel waren

- wat je mening is over wat er in het artikel beschreven wordt

 

Vervolgens bespreek je de  "der Vorleser" van Bernhard Schlink

Bespreek in ieder geval het probleem van Michael Berg dat in "Der Vorleser" in Hoofdstuk 11 van deel 2 wordt besproken (bladzijde 130 - 133). De mening van zijn vader komt naar voren op bladzijde 136, neem dat dus mee in je overwegingen.

Onderdelen daarin zijn:

  • Wat jouw mening is over de schuld van Hanna
  • Wat jij vindt dat Michael zou moeten doen (dilemma bladzijde 130-133)
  • Wat je vindt van de visie van de vader
  • Of je kan begrijpen wat Michael uiteindelijk doet, en waarom
  • Wat je vindt van de rol die Michael op zich neemt als Hanna in de gevangenis zit

 

Je mag deze punten aanvullen met je verdere mening over het verhaal en bijzonderheden die je zijn opgevallen.

Het gesprek

In het gesprek (ook ongeveer 8 minuten) gaan we verder in op je presentatie en jouw visie op Der Vorleser en de andere besproken literatuur. Dit kunnen ook andere werken zijn dan in je presentatie zaten.

 

Beoordeling

De beoordeling van het mondeling gebeurt met het beoordelingsmodel in Teams (bij class materials).

 

 

Schreibprüfung Toetsweek 2

In de toetsweek wordt je schrijfvaardigheid getoetst. Het streefniveau is A2+ van het ERK.

De schrijfopdracht zal de vorm krijgen van een sollicitatiebrief voor een opleiding in Duitsland

 

Daarin zal je de opdracht krijgen volgende punten te verwerken:

Schijf in ongeveer 250 woorden (geen maximum) een motivatiebrief voor een opleiding in Duitsland.

 

  • Het hoeft niet realistisch te zijn. Het moet wel een logisch geheel vormen 

  • Je laat met deze brief zien de basis van het Duits schriftelijk te beheersen 

  • Stel jezelf voor 

  • Geef aan waarom je deze opleiding wil doen 

  • Geef aan waarom jij geschikt bent voor deze opleiding 

  • Je kan vertellen wat je verwachtingen zijn 

  • Je kan vertellen waarom je juist in deze stad de opleiding wil doen 

  • Je kan vertellen waarom je juist in Duitsland deze opleiding wil doen

 

Verder zal in de opdracht een bepaald probleem beschreven staan om te behandelen in je brief. Je weet van tevoren nog niet welk probleem dit zal zijn. Van tevoren weet je ook nog niet welke opleiding het betreft of in welke stad. Deze worden op de toets genoemd.

 

 

 

Het beoordelingsmodel vind je hier: Beoordelingsmodel Schrijven A2+

 

Omgaan met Grammatica-overzicht en Werkwoordenkaart

Hier vind je de werkwoordenkaart en het grammatica-overzicht.

 

Instructies:
Beantwoord de volgende vragen door gebruik te maken van het grammatica-overzicht. Noteer bij elk antwoord ook waar je de informatie hebt gevonden (pagina of sectie). Werk zo snel en nauwkeurig mogelijk. Succes!

Naamvallen en Voorzetsels

  1. Welke naamvallen horen bij het voorzetsel "bei"?

  2. Noem drie voorzetsels die de vierde naamval gebruiken.

  3. Wanneer gebruik je de tweede naamval in het Duits? Geef een voorbeeldzin.

  4. Wat is de functie van de derde naamval? Geef een voorbeeldzin.

  5. Welk voorzetsel kan zowel de derde als de vierde naamval gebruiken? Leg uit wanneer welke naamval wordt toegepast.

Werkwoordvervoegingen

  1. Vervoeg het werkwoord "sehen" in de tegenwoordige tijd.

  2. Wat is de verleden tijd van "sprechen" in de eerste persoon enkelvoud?

  3. Hoe vervoeg je een regelmatig werkwoord in de verleden tijd? Geef een voorbeeld met "lernen".

  4. Vervoeg het werkwoord "fahren" in de voltooide tijd (Perfekt).

  5. Hoe vervoeg je modale werkwoorden in de tegenwoordige tijd? Gebruik "mögen" als voorbeeld.

  6. Vervoeg het werkwoord "haben" in de tegenwoordige, verleden en voltooide tijd.

  7. Geef de gebiedende wijs (Imperativ) van "gehen" voor du, ihr en Sie.

  8. Maak een zin waarin "wollen" correct vervoegd is.

  9. Wat is de derde persoon enkelvoud van het werkwoord "geben" in de tegenwoordige tijd?

  10. Hoe vervoeg je het werkwoord "sein" in de verleden tijd? Geef alle vormen.

  11. Vervoeg het werkwoord "arbeiten" in de tegenwoordige tijd.

  12. Hoe vervoeg je een onregelmatig werkwoord als "essen"? Schrijf de vervoegingen in de tegenwoordige tijd op.

  13. Vervoeg het werkwoord "denken" in de verleden tijd (Präteritum).

  14. Maak een correcte Duitse zin met een modaal werkwoord en een infinitief.

  15. Vervoeg het werkwoord "schlafen" in de tegenwoordige tijd.

  16. Hoe maak je de toekomende tijd (Futur I) met het werkwoord "werden"? Geef een voorbeeldzin.

Bijzinnen en Voegwoorden

  1. Wat gebeurt er met de werkwoordvolgorde in een bijzin? Geef een voorbeeld met "weil".

  2. Wat is het verschil in werkwoordvolgorde tussen zinnen met "denn" en "weil"?

  3. Noem drie voegwoorden die een bijzin inleiden.

  4. Hoe verbind je twee hoofdzinnen correct met een voegwoord? Geef een voorbeeld met "und".

  5. Schrijf een zin met "obwohl" en leg uit wat er met de werkwoordpositie gebeurt.

Bijvoeglijke Naamwoorden

  1. Hoe vervoeg je een bijvoeglijk naamwoord in de eerste naamval mannelijk? Geef een voorbeeld.

  2. Wat is de juiste vervoeging van een bijvoeglijk naamwoord in de derde naamval vrouwelijk? Geef een voorbeeld.

  3. Hoe herken je de trappen van vergelijking in het Duits? Geef een voorbeeld met "schnell".

  4. Wat gebeurt er met bijvoeglijke naamwoorden na een bepaald lidwoord? Geef een voorbeeld met "der kleine Hund".

  5. Hoe vervoeg je een bijvoeglijk naamwoord zonder lidwoord? Geef een voorbeeld.

Examenvorbereitung

Algemeen

Op eindexamensite.nl kan je oefenen met examenteksten. Daar kan ik ook je voortgang volgen als je bent toegevoegd aan de klas. Daarvoor ga je naar "Mijn Profiel" en vul je deze code in: IGUNN

Stappenplan examenvragen

Planning periode examenvoorbereiding

Presse und Sprache April 2022

Analyse en plan

Analyseer het gemaakte oefenexamen (2018-1) nadat je alle antwoorden hebt ingevoerd op eindexamensite.nl en eventuele open vragen zelf hebt beoordeeld.

Kijk of je vast kan stellen wat voor soort vragen goed en welke vragen minder goed gaan. Ga na of je kan bepalen (eventueel aan de hand van het correctiemodel) waarom je soms de fout in gaat en hoe je dat had kunnen voorkomen. 

Maak op basis daarvan een plan voor de komende weken:

  • Waar ga je aan werken?
  • Alleen in de les, of ook daarbuiten?
  • Wat heb je daarbij van mij nodig?

Schrijf het op in een Google Doc en deel de link hier met mij: https://forms.gle/s2fM1JbfkNMGRVwV7

Aufgabe - Tekst samenvatten

Tekst: Nachhaltiger Konsum in der modernen Gesellschaft

Bron: fictief, gebaseerd op niveau B1/B2

Nachhaltiger Konsum wird in unserer Gesellschaft immer wichtiger. Viele Menschen überlegen heute genauer, welche Produkte sie kaufen, und versuchen, umweltfreundlichere Alternativen zu wählen. Ein wachsender Trend ist der Kauf von Bio-Lebensmitteln, die ohne chemische Pestizide oder Kunstdünger produziert werden. Diese Produkte sind zwar oft teurer, aber viele Verbraucher sind bereit, mehr zu zahlen, um die Umwelt zu schützen.

Auch in der Modebranche ist ein Wandel zu beobachten. Immer mehr Unternehmen setzen auf nachhaltige Materialien wie recycelte Stoffe oder biologisch angebaute Baumwolle. Gleichzeitig steigt die Nachfrage nach Secondhand-Kleidung, da dies eine Möglichkeit ist, Ressourcen zu schonen und Abfall zu reduzieren.

Doch nachhaltiger Konsum ist nicht nur eine Frage der Produkte, sondern auch des Verhaltens. Viele Experten fordern, dass Verbraucher weniger kaufen und stattdessen länger nutzen, was sie bereits besitzen. Außerdem gibt es Initiativen, die Reparaturen fördern, anstatt Dinge sofort wegzuwerfen.

Die Herausforderung besteht jedoch darin, nachhaltigen Konsum für alle Menschen zugänglich zu machen. Während einige sich teure Bio-Produkte oder nachhaltige Mode leisten können, bleibt dies für andere eine finanzielle Hürde. Hier sind Regierungen und Unternehmen gefragt, nachhaltige Alternativen erschwinglicher zu machen.

Letztlich ist nachhaltiger Konsum ein Zusammenspiel von individuellem Verhalten, gesellschaftlichen Strukturen und politischen Maßnahmen. Jeder kann einen Beitrag leisten, aber die Verantwortung muss gerecht verteilt werden.

 

Opdracht: Samenvatten

  1. Lees de tekst zorgvuldig.

  2. Vat de tekst samen in maximaal 6 zinnen. Zorg ervoor dat je:

    • Het hoofdonderwerp benoemt.
    • Minstens één voorbeeld van duurzaam consumptiegedrag bespreekt.
    • Een van de uitdagingen of problemen noemt.
    • Een oplossing of aanbeveling uit de tekst opneemt.

  3. Controleer je samenvatting:

    • Zijn alle zinnen relevant?
    • Heb je alle punten benoemd?

Aufgabe - Signaalwoorden herkennen

Tekst: Nachhaltiger Konsum in der modernen Gesellschaft

Bron: fictief, gebaseerd op niveau B1/B2

Nachhaltiger Konsum wird in unserer Gesellschaft immer wichtiger. Viele Menschen überlegen heute genauer, welche Produkte sie kaufen, und versuchen, umweltfreundlichere Alternativen zu wählen. Ein wachsender Trend ist der Kauf von Bio-Lebensmitteln, die ohne chemische Pestizide oder Kunstdünger produziert werden. Diese Produkte sind zwar oft teurer, aber viele Verbraucher sind bereit, mehr zu zahlen, um die Umwelt zu schützen.

Auch in der Modebranche ist ein Wandel zu beobachten. Immer mehr Unternehmen setzen auf nachhaltige Materialien wie recycelte Stoffe oder biologisch angebaute Baumwolle. Gleichzeitig steigt die Nachfrage nach Secondhand-Kleidung, da dies eine Möglichkeit ist, Ressourcen zu schonen und Abfall zu reduzieren.

Doch nachhaltiger Konsum ist nicht nur eine Frage der Produkte, sondern auch des Verhaltens. Viele Experten fordern, dass Verbraucher weniger kaufen und stattdessen länger nutzen, was sie bereits besitzen. Außerdem gibt es Initiativen, die Reparaturen fördern, anstatt Dinge sofort wegzuwerfen.

Die Herausforderung besteht jedoch darin, nachhaltigen Konsum für alle Menschen zugänglich zu machen. Während einige sich teure Bio-Produkte oder nachhaltige Mode leisten können, bleibt dies für andere eine finanzielle Hürde. Hier sind Regierungen und Unternehmen gefragt, nachhaltige Alternativen erschwinglicher zu machen.

Letztlich ist nachhaltiger Konsum ein Zusammenspiel von individuellem Verhalten, gesellschaftlichen Strukturen und politischen Maßnahmen. Jeder kann einen Beitrag leisten, aber die Verantwortung muss gerecht verteilt werden.

 

Opdracht: Signaalwoorden analyseren

  1. Markeer de signaalwoorden in de tekst

    • Lees de tekst Nachhaltiger Konsum in der modernen Gesellschaft nogmaals door en markeer de signaalwoorden die wijzen op:
      • Tegenstellingen (aber, jedoch, einerseits ... andererseits).
      • Oorzaken en gevolgen (weil, daher, sodass).
      • Voorbeelden en toelichtingen (zum Beispiel, insbesondere).
      • Conclusies (daher, schließlich, zusammenfassend).

  2. Maak een overzicht

    • Vul een tabel in met de gevonden signaalwoorden, hun categorie, en een voorbeeldzin uit de tekst.

    Voorbeeldtabel:

    Signaalwoord Categorie Voorbeeldzin uit de tekst
    aber Tegenstelling „Diese Produkte sind zwar oft teurer, aber viele Verbraucher sind bereit, mehr zu zahlen.“
    zum Beispiel Voorbeeld „Ein wachsender Trend ist der Kauf von Bio-Lebensmitteln, die ohne chemische Pestizide produziert werden.“

  3. Reflectievragen

    • Hoe maken de signaalwoorden de structuur van de tekst duidelijker?
    • Welke categorie signaalwoorden is het meest aanwezig in deze tekst? Wat zegt dat over de schrijfstijl of het doel van de tekst?

  4. Creatieve toepassing

    • Schrijf drie zinnen over je eigen koopgedrag en gebruik ten minste één signaalwoord uit elke categorie. Deel je zinnen met een klasgenoot en controleer of de signaalwoorden correct zijn gebruikt.

 

Aufgabe - Tekst samenvatten 2

Tekst: Die Zukunft des Reisens – Nachhaltigkeit im Fokus

Bron: fictief, gebaseerd op niveau B1/B2

Das Reisen gehört zu den beliebtesten Freizeitaktivitäten weltweit, doch die Auswirkungen auf die Umwelt sind erheblich. Besonders der Flugverkehr trägt stark zur globalen Erderwärmung bei. Laut einer Studie verursachen Flugzeuge mehr CO₂-Emissionen pro Person als die meisten anderen Verkehrsmittel. Deshalb rufen Umweltschutzorganisationen dazu auf, weniger zu fliegen und Alternativen wie Bahnreisen oder Fernbusse zu nutzen.

Einige Länder haben bereits Maßnahmen ergriffen, um den Flugverkehr umweltfreundlicher zu gestalten. Zum Beispiel wird in Schweden eine Steuer auf Flugreisen erhoben, um Menschen dazu zu motivieren, andere Verkehrsmittel zu wählen. Aber es gibt auch technische Innovationen: Forschungen zu emissionsfreien Flugzeugen mit Wasserstoffantrieb zeigen, dass nachhaltiges Fliegen in der Zukunft möglich sein könnte.

Einerseits bietet die Bahn eine umweltfreundliche Alternative, andererseits ist sie in vielen Ländern noch nicht konkurrenzfähig genug. In Deutschland beispielsweise gibt es zwar ein gut ausgebautes Schienennetz, doch hohe Preise und Verspätungen schrecken viele Reisende ab. Außerdem sind Nachtzüge in den letzten Jahren immer weniger geworden, obwohl sie als nachhaltige Reisemöglichkeit gelten.

Neben der Wahl des Verkehrsmittels spielt auch das Verhalten der Reisenden eine wichtige Rolle. Experten empfehlen, häufiger Reisen in der eigenen Region zu planen, anstatt weite Strecken zurückzulegen. Zudem gibt es einen Trend zu „Slow Travel“: bewussteres und langsameres Reisen, das nicht nur die Umwelt schont, sondern auch zu intensiveren Erlebnissen führt.

Letztlich ist die Zukunft des Reisens ein Zusammenspiel aus Innovation, staatlichen Maßnahmen und individuellem Verhalten. Um nachhaltiger zu reisen, müssen jedoch alle diese Faktoren harmonieren.

 

Opdracht: Samenvatten

  1. Lees de tekst: Die Zukunft des Reisens – Nachhaltigkeit im Fokus.

  2. Vat de tekst samen in maximaal 8 zinnen. Zorg ervoor dat je:

    • Het centrale thema benoemt.
    • Minstens twee voorbeelden van duurzame reisopties beschrijft.
    • Een uitdaging of probleem in het streven naar duurzamer reizen noemt.
    • Een mogelijke oplossing of trend die in de tekst wordt besproken, opneemt.

  3. Schrijf een heldere en gestructureerde samenvatting:

    • Gebruik signaalwoorden om de zinnen logisch aan elkaar te koppelen, zoals einerseits ... andererseits, deshalb, zum Beispiel, letztlich.
    • Let erop dat je geen volledige zinnen uit de tekst overneemt, maar de informatie in je eigen woorden weergeeft.

  4. Controleer je samenvatting:

    • Is de informatie volledig en beknopt?
    • Heb je alle belangrijke punten uit de tekst opgenomen?
    • Heb je een logische structuur met een duidelijke inleiding, kern en conclusie?

  5. Optionele verdieping:

    • Schrijf één extra zin waarin je jouw mening over duurzaam reizen geeft. Gebruik minstens één signaalwoord om je mening te verduidelijken.

Aufgabe - Signaalwoorden herkennen 2

Tekst: Die Zukunft des Reisens – Nachhaltigkeit im Fokus

Bron: fictief, gebaseerd op niveau B1/B2

Das Reisen gehört zu den beliebtesten Freizeitaktivitäten weltweit, doch die Auswirkungen auf die Umwelt sind erheblich. Besonders der Flugverkehr trägt stark zur globalen Erderwärmung bei. Laut einer Studie verursachen Flugzeuge mehr CO₂-Emissionen pro Person als die meisten anderen Verkehrsmittel. Deshalb rufen Umweltschutzorganisationen dazu auf, weniger zu fliegen und Alternativen wie Bahnreisen oder Fernbusse zu nutzen.

Einige Länder haben bereits Maßnahmen ergriffen, um den Flugverkehr umweltfreundlicher zu gestalten. Zum Beispiel wird in Schweden eine Steuer auf Flugreisen erhoben, um Menschen dazu zu motivieren, andere Verkehrsmittel zu wählen. Aber es gibt auch technische Innovationen: Forschungen zu emissionsfreien Flugzeugen mit Wasserstoffantrieb zeigen, dass nachhaltiges Fliegen in der Zukunft möglich sein könnte.

Einerseits bietet die Bahn eine umweltfreundliche Alternative, andererseits ist sie in vielen Ländern noch nicht konkurrenzfähig genug. In Deutschland beispielsweise gibt es zwar ein gut ausgebautes Schienennetz, doch hohe Preise und Verspätungen schrecken viele Reisende ab. Außerdem sind Nachtzüge in den letzten Jahren immer weniger geworden, obwohl sie als nachhaltige Reisemöglichkeit gelten.

Neben der Wahl des Verkehrsmittels spielt auch das Verhalten der Reisenden eine wichtige Rolle. Experten empfehlen, häufiger Reisen in der eigenen Region zu planen, anstatt weite Strecken zurückzulegen. Zudem gibt es einen Trend zu „Slow Travel“: bewussteres und langsameres Reisen, das nicht nur die Umwelt schont, sondern auch zu intensiveren Erlebnissen führt.

Letztlich ist die Zukunft des Reisens ein Zusammenspiel aus Innovation, staatlichen Maßnahmen und individuellem Verhalten. Um nachhaltiger zu reisen, müssen jedoch alle diese Faktoren harmonieren.

Opdracht: Signaalwoorden herkennen

  1. Markeer de signaalwoorden in de tekst

    • Lees de tekst nogmaals door en markeer de signaalwoorden die wijzen op:
      • Tegenstellingen (aber, jedoch, einerseits ... andererseits).
      • Oorzaken en gevolgen (weil, deshalb, sodass).
      • Voorbeelden en toelichtingen (zum Beispiel, insbesondere).
      • Conclusies (daher, zusammenfassend, letztlich).

  2. Maak een overzicht

    • Vul een tabel in met de gevonden signaalwoorden, hun categorie en een voorbeeldzin uit de tekst.

    Voorbeeldtabel:

    Signaalwoord Categorie Voorbeeldzin uit de tekst
    deshalb Oorzaak en gevolg „Deshalb rufen Umweltschutzorganisationen dazu auf, weniger zu fliegen.“
    zum Beispiel Voorbeeld „Zum Beispiel wird in Schweden eine Steuer auf Flugreisen erhoben.“

  3. Reflectievragen

    • Hoe maken de signaalwoorden de structuur van de tekst duidelijker?
    • Zijn er signaalwoorden die je moeilijk vindt om te herkennen? Waarom?

  4. Toepassing

    • Kies een van de alternatieven voor duurzaam reizen die in de tekst wordt besproken. Schrijf een korte paragraaf (5-6 zinnen) waarin je jouw mening over dit alternatief geeft en gebruik daarbij minstens vier signaalwoorden uit de tekst.

Wortschatz

Top 100

Veel voorkomend examenidioom

Signaalwoorden

Basiswoordenlijst Examenbundel

Woordenlijst schrijfvaardigheid H5

Lesen

Grammatik

Personalpronomen

Fase 1

Lernziel: Ik kan de vertalingen van de Personalpronomen opschrijven.

We gaan kijken en luisteren naar het filmpje van Malte, waarin hij de Duitse vormen van de persoonlijke voornaamwoorden aan jullie probeert duidelijk te maken. 

Noteer voor jezelf ergens de verschillende vormen van de Personalpronomen en maak onderstaande opdracht.

 

Toets:Die Personalpronomen

Fase 2

Lernziel: Ik kan zelfstandige naamwoorden door de juiste persoonlijke voornaamwoorden vervangen in het Duits.

haben/sein/werden

Fase 1

Lernziel: Ik kan de verschillende vormen van haben en sein herkennen.

Letzte Woche habe ich im Garten gespielt. Da bin ich zusammen mit meinem Bruder in einem Baum geklettert. Mein Bruder hat dabei sein Bein gebrochen. Jetzt ist er im Krankenhaus. Meine Eltern sind sehr böse auf mich und sie haben uns bestraft. "Hast du Schmerzen (pijn) oder bist du in Ordnung?" fragte ich an meinem Bruder. Habt ihr schon einmal etwas falsch gemacht oder seid ihr allen sehr brav. 

Toets:Fase 1 Haben / Sein

Fase 2

Lernziel: Ik kan de verschillende vormen van haben en sein opschrijven.

Blooket Fase 2 haben/sein (om thuis te oefenen)

Toets:Fase 2 Haben / Sein

Fase 3

Lernziel: ik kan de verschillende vormen van haben en sein in een gemakkelijke zin invullen.

Blooket Fase 3 Haben/Sein (om thuis te oefenen)

Toets:Fase 3 Haben/Sein

Fase 4

Lernziel: ik kan de juiste vorm van haben of sein in een zin invullen.

Fase 5

Lernziel: Ik kan de verschillende begrippen en vormen van werden herkennen.

 

Fase 6

Lernziel: Ik kan de verschillende vormen van werden in een zin invullen.

ik word/zal ich werde
jij wordt/zal du wirst
hij/zij/het wordt/zal er/sie/es wird
wij worden/zullen wir werden
jullie worden/zullen ihr werdet
zij/u worden/zullen sie/Sie werden

Blooket Fase 6 haben/sein/werden

Fase 7

Lernziel: Ik kan in een Duitse zin de juiste vorm van haben/sein/werden invullen.

Let op! Soms zijn meerdere opties mogelijk: Ich bin froh/ ich werde froh.

Toets:Fase 7 haben/sein/werden

Präsens

Fase 1

Lernziel: Ik kan de stam van een werkwoord maken in het Duits!

Als je in het Duits een werkwoord wil gaan vervoegen, dan is het de bedoeling dat je eerst de stam gaat maken van een werkwoord.

In het Duits doe je dit standaard door -en van het hele werkwoord af te halen. Niet meer.

  • spielen --> spiel
  • machen --> mach
  • rennen --> renn

Uitzondering: eindigt het hele werkwoord op alleen een -n, dan haal je alleen de n weg. 

Toets:Fase 1 Präsens

Fase 2

Lernziel: Ik kan de vervoegingen van de werkwoorden in de tegenwoordige tijd toepassen.

Je hebt bij Fase 1 geleerd hoe je de stam van een werkwoord maakt. We gaan bij deze fase kijken hoe je het werkwoord gaat vervoegen.

In het Duits vervoeg je de werkwoorden als volgt.

  • ich = stam + e
  • du = stam + st
  • er/sie/es = stam + t
  • wir = stam + en
  • ihr = stam + t
  • sie/Sie = stam + en

In het Nederlands is hiervoor een ezelsbruggetje, namelijk (Fe)estenten. Haal Fe weg en dan heb je de volgorde van wat er achter de Stam moet komen te staan.

Toets:Fase 2 Präsens

Fase 3

Lernziel: Ik kan de uitzonderingsregel met stam op d/t correct toepassen.

Bij het vervoegen van een werkwoord in het Duits, kan je tegen problemen aanlopen als de stam van het werkwoord eindigt op een d of t.

Er ontstaan dan uitzonderingen bij de du + er/sie/es + ihr vorm. 

  • du + stam + est
  • er/sie/es + stam + et
  • ihr + stam + et

Toets:Fase 3 Präsens

Fase 4

Lernziel: Ik kan de uitzonderingsregel met stam op S-klank correct toepassen.

Bij het vervoegen van een werkwoord in het Duits, kan je tegen problemen aanlopen als de stam van het werkwoord eindigt op een s-klank. (S, Z, ß, X)

Er ontstaat dan een uitzondering bij de Du vorm.

  • du + stam + t

Blooket Präsens Fase 4 (Om thuis te oefenen)

Toets:Fase 4 Präsens

Fase 5

Lernziel: Ik kan de uitzonderingsregel werkwoord met voorzetsel correct toepassen.

Soms komt het voor dat een werkwoord gekoppeld is aan een voorzetsel. Denk bijvoorbeeld aan het woord naspelen. Als je zo'n werkwoord vervoegd, wordt het voorzetsel van het werkwoord losgekoppeld. Zie vb. ik speel na. Dit gebeurt ook in het Duits. De voorzetsels zijn als volgt:

voor vor
met mit
na nach
tegen gegen
op auf
achter hinter
over über

 

Het werkwoord nachspielen vervoeg je dus door te schrijven: ich spiele nach.

Fase 6

Lernziel: Ik kan de uitzonderingsregel met stam op m/n correct toepassen.

Sommige werkwoorden in het Duits eindigen op een m of n met een andere klinker ervoor. Dit woord is op dat moment niet makkelijk uit te spreken als je het wil vervoegen. Daarom worden deze werkwoorden hetzelfde vervoegd alsof de stam op een d of t zou eindigen. 

De bekendste werkwoorden waarbij dit gebeurt zijn: atmen - regnen - leuchnen - zeichnen

du +est
er/sie/es +et
ihr +et

Fase 7

Lernziel: Ik kan de a/i wissel in het Duits toepassen.

Achtergrond

Net zoals in het Nederlands is er in het Duits een verschil tussen zwakke en sterke werkwoorden. 

Sterke werkwoorden zijn werkwoorden die in de verledentijd en bij het voltooid deelwoord anders zijn. Bijv. 

  • rijden - reed - gereden                                  fahren - fuhr - gefahren
  • spreken - sprak - gesproken                         sprechen - sprach - gesprochen

Zwakke werkwoorden zijn werkwoorden die in de verledentijd en bij het voltooid deelwoord niet anders zijn. 

  • spelen - speelde - gespeeld                          spielen - spielte - gespielt
  • rennen - rende - gerend                                rennen - rennte - gerennt

Uitleg

In het Duits zien we bij enkele sterke werkwoorden echter in de tegenwoordige tijd ook al een verandering plaats vinden. Het betreft sterke werkwoorden met een a of e in het werkwoord.

  • fahren
  • sprechen
  • nehmen
  • laufen

Bij deze werkwoorden vindt een verandering plaats bij de DU en de ER/SIE/ES vorm plaats.
De werkwoorden met een a wordt een ä umlaut. 
De werkwoorden met een e wordt een i/ie

  • du fährst / er fährt
  • du sprichst / er spricht
  • du nimmst / er nimmt
  • du läufst / er läuft

Zoals je ziet verandert er in enkele gevallen nog iets meer in de zin. Dit is alleen bij sterke werkwoord waarin een h zit. De h wordt dan vervangen voor een dubbele medeklinker. 

Modalverben

Fase 1

Lernziel: Ik kan de modale werkwoorden van NL naar Du en van Du naar NL vertalen.

Toets:Fase 1 Modalverben

Fase 2

Lernziel: Ik kan de verschillende vormen van de Modalverben opschrijven.

  dürfen mögen können wollen müssen sollen wissen
ich darf mag kann will muss soll weiß
du darfst magst kannst willst musst sollst weißt
er/sie/es darf mag kann will muss soll weiß
wir dürfen mögen können wollen müssen sollen wissen
ihr dürft mögt könnt wollt müsst sollt wisst
sie/Sie dürfen mögen können wollen müssen sollen wissen

 

Toets:Fase 2 Modalverben

Fase 3:

Lernziel: Ik kan de Modalverben in één zin invullen.

Probeer de juiste vorm in een zin in te vullen bij de volgende opdracht. 

Toets:Fase 3 Modalverben

Fase 4:

Lernziel: Ik kan aan de hand van een Duitse zin zien welke Modalverben ik moet toepassen.

Toets:Fase 4 Modalverben

das Perfekt

Fase 1:

Lernziel: Ik kan een voltooid deelwoord in het Duits maken.

Informatie vooraf

Om een voltooid deelwoord te maken in het Duits moet je ten eerste controleren of het gaat om een sterk- of zwak werkwoord.

  • Sterke werkwoorden (Fase 6) zijn werkwoorden die in de verleden tijd en het voltooid deelwoord veranderen.
    • lopen - liep - gelopen
    • spreken - sprak - gesproken
  • Zwakke werkwoorden zijn werkwoorden die in de verleden tijd en het voltooid deelwoord niet veranderen.
    • spelen - speelde - gespeeld
    • rennen - rende - gerend

Als een werkwoord in het Nederlands sterk is, is die dat in het Duits ook.

Uitleg

Bij zwakke werkwoorden maak je een voltooid deelwoord als volgt:

  • ge + stam + t
    • spielen - gespielt
    • rennen - gerennt

Toets:Das Perfekt Fase 1

Fase 2:

Lernziel: Ik kan de uitzonderingsregel met stam op d/t toepassen.

Als bij een zwak werkwoord de stam eindigt op een d of t. Dien je op de volgende wijze het voltooid deelwoord te maken:

  • ge + stam + et
    • warten = gewartet
    • melden = gemeldet

Toets:Das Perfekt Fase 2

Fase 3:

Lernziel: Ik kan de uitzonderingsregel met stam op -ier toepassen.

Als de stam van een werkwoord eindigt op -ier in het Duits, dan maak je het voltooid deelwoord als volgt:

  • stam + t
    • reagieren = reagiert
    • trainieren = trainiert

Toets:Fase 3 Das Perfekt

Fase 4:

Lernziel: Ik kan de uitzonderingsregel met stam begint met ver/be/er/über/ent toepassen.

Als de stam van een zwak werkwoord begint met ver / be / er / über of ent, dan maak je het voltooid deelwoord als volgt:

  • stam + t
    • verbringen - verbringt
    • bezahlen - bezahlt
    • erzählen = erzählt
    • überreichen = überreicht
    • entdecken = entdeckt

Blooket Fase 4 Das Perfekt

Toets:Fase 4 Das Perfekt

Fase 5:

Lernziel: Ik kan de uitzonderingsregel bij een werkwoord met een voorzetsel toepassen.

Als bij een zwakwerkwoord een combinatie wordt gebruikt met een voorzetsel, dan maak je het voltooid deelwoord als volgt.

  • voorzetsel + ge + stam + t (houdt rekening met voorgaande regels)
    • anmelden - angemeldet
    • aufsetzen - aufgesetzt
    • mitteilen - mitgeteilt

Toets:Fase 5 Das Perfekt

Fase 6:

Lernziel: Ik kan een voltooid deelwoord maken van de meest voorkomende sterke werkwoorden in het Duits.

Bij de Präteritum Fase 3 heb je gezien, dat er in het Duits een aantal werkwoorden zijn, die in de verleden tijd veranderen. Deze werkwoorden veranderen ook bij het voltooid deelwoord. Deze vormen moet je uit je hoofd leren, dus leer ze goed. De vorm van het voltooid deelwoord blijft altijd hetzelfde en verandert niet. 

Nederlands Duits Voltooid deelwoord/das Perfekt
beginnen beginnen begonnen
blijven bleiben geblieben
brengen bringen gebracht
denken denken gedacht
mogen (toestemming) dürfen gedurft
eten essen gegessen
rijden fahren gefahren
vangen fangen gefangen
vinden finden gefunden
vliegen fliegen geflogen
geven geben gegeben
gaan gehen gegangen
hebben haben gehabt
helpen helfen geholfen
kennen kennen gekannt
komen kommen gekommen
kunnen können gekonnt
lezen lesen gelesen
leuk/aardig/lekker vinden mögen gemocht
moeten (verplicht) müssen gemusst
nemen nehmen genommen
roepen rufen gerufen
slapen schlafen geschlafen
schrijven schreiben geschrieben
zien sehen gesehen
zijn sein gewesen
zingen singen gesungen
moeten (advies) sollen gesollt
spreken sprechen gesprochen
staan stehen gestanden
ontmoeten treffen getroffen
drinken trinken getrunken
doen tun getan
weten wissen gewusst
willen wollen gewollt

 

Toets:Das Perfekt Fase 6

Präteritum

Fase 1:

Lernziel: Ik kan de verleden tijd van een zwak werkwoord in het Duits vormen.

Het vormen van de verleden tijd bij een zwak werkwoord gaat voornamelijk hetzelfde als bij de tegenwoordige tijd. Het is daarbij belangrijk de vormen te kennen.

  Normal Stam op d/t
Ich Stam + te Stam + ete
du Stam + test Stam + etest
er/sie/es Stam + te Stam + ete
wir Stam + ten Stam + eten
ihr Stam + tet Stam + etet
sie/Sie Stam + ten Stam + eten

Toets:Fase 1 Präteritum

Fase 2: 

Lernziel: Ik kan de verleden tijd van onregelmatige werkwoord in het Duits vormen.

Bij Fase 1 heb je gezien hoe de verleden tijd van een zwak werkwoord wordt gevormd. 

De verleden tijd van de onregelmatige werkwoorden verloop grotendeels hetzelfde, maar soms ook niet. 
Hieronder zie je de verledentijd van de onregelmatige werkwoorden.

  sein haben werden dürfen können mögen wollen wissen müssen sollen
ich war hatte wurde durfte konnte mochte wollte wusste musste sollte
du warst hattest wurdest durftest konntest mochtest wolltest wusstest musstest solltest
er/sie/es war hatte wurde durfte konnte mochte wollte wusste musste sollte
wir waren hatten wurden durften konnten mochten wollten wussten mussten sollten
ihr wart hattet wurdet durftet konntet mochtet wolltet wusstet musstet solltet
sie/Sie waren hatten wurden durften konnten mochten wollten wussten mussten sollten

 

Toets:Fase 2 Präteritum

Fase 3:

Lernziel: Ik kan de verleden tijd van enkele onregelmatige/sterke werkwoorden vormen.

Net zoals in het Nederlands zijn er werkwoorden, die in de verleden tijd veranderen. Dit zijn sterke werkwoorden. Dit zijn er in het Duits, net zoals in het Nederlands, ontzettend veel. Het is dus de bedoeling, dat je de verleden tijd van deze werkwoorden uit je hoofd weten. De vervoeging van de werkwoorden als je de stam weet, gaat wel telkens standaard.

ich -
du + st
er/sie/es -
wir + en
ihr + t (zelfs als stam op d/t eindigt)
sie/Sie + en

De sterke werkwoorden die je in ieder geval moet kennen bij deze Fase zijn de volgende:

Nederlands Duits Verleden tijd/Präteritum
beginnen beginnen begann
blijven bleiben blieb
brengen bringen brachte
denken denken dachte
mogen (toestemming) dürfen durfte
eten essen aß
rijden fahren fuhr
vangen fangen fing
vinden finden fand
vliegen fliegen flog
geven geben gab
gaan gehen ging
hebben haben hatte
helpen helfen half
kennen kennen kannte
komen kommen kam
kunnen können konnte
lezen lesen las
leuk/aardig/lekker vinden mögen mochte
moeten (verplicht) müssen musste
nemen nehmen nahm
roepen rufen rief
slapen schlafen schlief
schrijven schreiben schrieb
zien sehen sah
zijn sein war
zingen singen sang
moeten (advies) sollen sollte
spreken sprechen sprach
staan stehen stand
ontmoeten treffen traf
drinken trinken trank
doen tun tat
weten wissen wusste
willen wollen wollte


Blooket Präteritum Fase 3

Toets:Fase 3 Präteritum

Artikel

Fase 1:

Lernziel: Ik ken de lidwoorden van de/het in het Duits.

In het Duits bestaan er in plaats van de/het drie verschillende vormen. Dit zijn:

  • Der (deze wordt gebruikt voor mannelijke woorden.)
  • Die (deze wordt gebruikt voor vrouwelijke woorden.)
  • Das (deze wordt gebruikt voor onzijdige woorden.)
  • Die (deze wordt tevens gebruikt voor het meervoud.)

 

Fase 2:

Lernziel: Ik kan stap 1 van het stappenplan bij der/die/das toepassen.

Stap 1: Als een woord in het Duits eindigt op -chen of -lein = het woord altijd onzijdig.

  • das Mädchen
  • das Röslein
  • das Büchlein
  • das Kindchen

(Dit komt omdat al deze woorden verkleinwoorden zijn in het Duits. In het Nederlands zeggen wij altijd het voor verkleinwoorden. In het Nederlands zijn ze dus ook onzijdig.)

Toets:Fase 2 der/die/das

Fase 3:

Lernziel: Ik kan stap 2 van het stappenplan bij der/die/das toepassen.

Sommige woorden zijn bij voorbaat al mannelijk of vrouwelijk in het Duits.

  • der Mann
  • die Frau
  • der Bruder
  • die Schwester
    Let op: das Mädchen = vanwege Stap 1

Alle personen en dieren zijn bij voorbaat mannelijk:

  • der Lehrer = leraar
  • der Kollege = collega
  • der Löwe = leeuw

Tenzij de persoon of dier eindigt op -in. Dan is het woord vrouwelijk:

  • die Lehrerin = lerares
  • die Kollegin = vrouwelijke collega
  • die Löwin = leeuwin

Toets:Fase 3 der/die/das

Fase 4:

Lernziel: Ik kan stap 4 van het stappenplan bij der/die/das toepassen.

In het Duits zijn er een hele hoop woorden die eindigen op een specifiek aantal woorden. Mocht dit het geval zijn, dan zijn deze woorden altijd vrouwelijk:

  • -ung = in het NL -ing
    • die Zeitung
    • die Begeleitung
  • -heit = in het NL -heid
    • die Freiheit
    • die Besorgtheit
  • -keit = in het NL -heid
    • die Persönlichkeit
    • die Möglichkeit
  • -ei = in het NL -ij
    • die Polizei
    • die Bäckerei
  • -schaft = in het NL -schap
    • die Mannschaft
    • die Wissenschaft

Toets:Fase 4 der/die/das

Fase 5:

Lernziel: Ik kan stap 4 van het stappenplan bij der/die/das toepassen.

In het Duits zijn er een hele hoop woorden die eindigen op één -e. Deze woorden zijn meestal vrouwelijk. Er zijn enkele uitzonderingen.

  • die Blume
  • die Straße
  • die Adresse

Uitzonderingen zijn:

  • das Gebäude
  • das Ende (elk woord dat eindigt met Ende = onzijdig)
  • der Schnee (eindigt met -ee en is een natuurverschijnsel zie stap 5)
  • der Kunde = de klant (Bijna alle personen en dieren die eindigen op -e zijn mannelijk. Zie stap 2, dit is niet het geval als er geen mannelijk of vrouwelijk variant van bestaat.)

Toets:Fase 5 der/die/das

Fase 6:

Lernziel: Ik kan Stap 5 van het stappenplan bij der/die/das toepassen.

In het Duits zijn een aantal woordengroepen die bij elkaar horen en altijd mannelijk zijn. (tenzij zie voorgaande stappen.)

  • seizoenen: (der Herbst - der Frühling - der Sommer - der Winter)
  • Windrichtingen: (der Norden - der Süden - der Osten - der Westen)
  • dagen/maanden: (der Montag - der Januar)
  • natuurverschijnselen: (der Hagel - der Wind - der Schnee)

Toets:Fase 6 der/die/das

Fase 7:

Lernziel: Ik kan stap 6 van het stappenplan bij der/die/das toepassen.

In het Duits zijn een hele hoopwoorden waar wij in het Nederlands het voor zetten onzijdig.
Denk bijv. aan het boek, het hotel. Dit geldt niet voor alle woorden, zie namelijk voorgaande stappen.

  • das Buch = het boek
  • das Hotel = het hotel
  • das Geschenk = het cadeau
  • das Spiel = het spel

Fase 7 Lidwoorden

Toets:Fase 7 der/die/das

Fase 8

Lernziel: Ik kan een naar het Duits vertalen.

We hebben bij de voorgaande fases gezien hoe je kunt achterhalen of een woord mannelijk / vrouwelijk / onzijdig is. Dit bepaalde of je der / die / das moest gebruiken. Bij Fase 8 gaan we het hebben over de vertaling van een en hoe je die in het Duits toepast. 

mannelijk vrouwelijk onzijdig meervoud
ein eine ein (k)eine


Hierboven staan de verschillende vormen van ein per vorm van het woord.

Houdt rekening met de meervoudsvorm. Je kan namelijk een daarvoor niet gebruiken. Wel keine, wat geen betekent. Of bijvoorbeeld een van de vormen van de Possessivpronomen. (Zie Possessivpronomen Fase 2)

Toets:Fase 8 Artikel

Possessivpronomen

Fase 1

Lernziel: Ik kan aangeven wanneer ik mein of meine moet gebruiken in het Duits.

 

Fase 2

Lernziel: Ik kan de Possessivpronomen in het Duits opschrijven.

De Possessivpronomen staan in het Nederlands voor de bezittelijke voornaamwoorden en worden gebruikt om een bezit aan te geven. Bijv. mijn boek - mein Buch. Leer de vormen in het Duits.

Let op! de verschillen tussen de M/O en V/MV.

  M/O V/MV
mijn mein meine
jouw dein deine
zijn sein seine
haar ihr ihre
zijn (o) sein seine
onze unser unsere
jullie euer eure
hun ihr ihre
Uw Ihr Ihre


Let op bij de volgende vormen:

  • Jullie: Er verdwijnt een E bij de V/MV vorm van jullie.
  • Uw: De Possessivpronom vorm wordt met een hoofdletter geschreven.

Blooket Fase 2 Possessivpronomen

Toets:Fase 2 Possessivpronomen

Fase 3

Lernziel: Ik kan de Possessivpronomen in een zin invullen.

Toets:Fase 3 Possessivpronomen

Plural

Fase 1

Lernziel: Ik kan de meervoudsvorm van mannelijke Duitse zelfstandige naamwoorden vormen.

De Plural van mannelijke woorden vorm je als volgt: 

der baum --> die Bäume
der Mönch --> die Mönche
der Wert --> die Werte

Bij de meervoudsvorm komt er een E achter het woord te staan en komt er een umlaut als er een a/o/u/au in het woord staat. 

Toets:Fase 1 Plural

Fase 2

Lernziel: Ik kan de meervoudsvorm van vrouwelijke Duitse zelfstandige naamworden vormen.

De Plural van vrouwelijke woorden vorm je als volgt:

die Frau --> die Frauen
die Zeitung --> die Zeitungen
die Adresse --> die Adressen

Bij de meervoudsvorm zet je EN of N achter het zelfstandig naamwoord.

Let op: Als een vrouwelijk woord eindigt op -in voeg je NEN toe.

Toets:Fase 2 Plural

Fase 3

Lernziel: Ik kan de meervoudsvorm van onzijdige Duitse zelfstandige naamwoorden vormen.

De Plural van onzijdige woorden vorm je als volgt:

das Problem --> die Probleme
das Geschenk --> die Geschenke
das Brot --> die Brote

Bij de meervoudsvorm komt er een E achter het zelfstandignaamwoord te staan.

Blooket Plural t/m Fase 3

Toets:Fase 3 Plural

Fase 4

Lernziel: Ik kan de uitzonderingen bij de mannelijke meervoudsvorm in het Duits toepassen.

Bij mannelijke woorden zijn er een aantal uitzonderingen.

Woorden die eindigen op -el / -er of -en krijgen geen +E, maar waarmogelijk alleen een umlaut.

der Apfel --> die Äpfel
der Schlüssel --> die Schlüssel
der Arbeitnehmer --> die Arbeitnehmer

Mannelijke woorden die eindigen op -e / -ent / -ist of -on krijgen +EN of +N

der Junge --> die Jungen
der Student --> die Studenten
der Polizist --> die Polizisten
der Person --> die Personen

Toets:Fase 4 Plural

Fase 5

Lernziel: Ik kan de uitzonderingen bij de vrouwelijke meervoudsvorm toepassen.

De meeste vrouwelijke zelfstandige naamwoorden die één lettergreep hebben, krijgen alleen +E en een umlaut waar mogelijk.

die Stadt --> die Städte
die Kuh --> die Kühe
die Hand --> die Hände

Let op! die Frau --> die Frauen

Toets:Fase 5 Plural

Fase 6

Lernziel: Ik kan de uitzonderingen bij onzijdige meervoudsvormen toepassen.

De meeste onzijdigen woorden die uit één lettergreep bestaan krijgen +ER en een umlaut waar mogelijk.

das Buch --> die Bücher
das Kind --> die Kinder
das Wort --> die Wörter

Toets:Fase 6 Plural

Fase 7

Lernziel: Ik kan de meervoudsvorm maken bij Duitse zelfstandige naamwoorden die eindigen op -a, -o, -u, -y, -au, -i

In het Duits zijn er een aantal woorden die eindigen op een klinker, naast de -E.
Deze woorden krijgen net als in het Nederlands +S, maar dan zonder ' (apastrof)

das Radio --> die Radios
das Baby --> die Babys
das Hobby --> die Hobbys
das Auto --> die Autos

Blooket Plural Fase 7

Toets:Fase 7 Plural

Adjektive

Fase 1

Lernziel: Ik kan de meest voorkomende Adjektive naar het Duits vertalen.

 

Toets:Adjektive Fase 1

Fase 2

Lernziel: Ik kan een adjektive correct in een Duitse zin plaatsen.

In het Duits worden regelmatig, net als in het Nederlands bijvoeglijke naamwoorden gebruikt. Oftewel Adjektiven. Deze worden op een bijzondere wijze vervoegd. Let dus goed op.

  M V O MV
der Gruppe + e + e + e + en
ein Gruppe + er + e + es + en
Nichts Gruppe + er + e + es + en


Onder de Der Gruppe verstaan we natuurlijk de: Der/Die/Das, maar ook vormen van: dies/welch/jed/all

Onder de Ein Gruppe verstaan we natuurlijk de: ein/eine/kein, maar ook de: Possessivpronomen.

De Nichts Gruppe wordt gebruikt, als geen van bovenstaande voor het bijvoeglijk naamwoord/ Adjektiv staat.

Blooket Adjektive Fase 2

Toets:Adjektive Fase 2

Großbuchstabe

Fase 1:

Lernziel: Ik kan in het Duits het hoofdlettergebruik correct toepassen.

 

Präpositionen

Fase 1:

Lernziel: Ik kan de verschillende vertalingen van naar in het Duits toepassen.

Naar heeft in het Duits drie verschillende vormen. Je moet daarbij goed kijken welke vorm je gebruikt.

naar bij personen = zu
naar bij Plaatsnamen zonder lidwoord = nach
naar bij plaatsnamen met lidwoord = in
naar bij richtingen (links/rechts) = nach
Gaan naar bij vaste uitdrukkingen = in/zu/nach/an (hieronder de belangrijkste)

  • Haus = nach (ich gehe nach Hause)
  • Schule = zu (ich gehe zur Schule)
  • Ausland = in (Ich fahre ins Ausland)
  • Stadt = in (ich fahre in die Stadt)
  • Kino = in (Ich gehe ins Kino)
  • Theater = in (Ich gehe ins Theater)
  • Konzert = in (Ich gehe ins Konzert)
  • Büro = in (ich gehe ins Büro)
  • Plaatsen die met water te maken hebben (See,Meer) = an (Ich gehe ans Meer)

Fase 2:

Lernziel: Ik kan de voorzetsels die een lijdendvoorwerp vragen in het Duits toepassen.

Naast het ontleden van zinnen om een Akkusativ vorm te herkennen, zijn er in het Duits een aantal voorzetsels, die ervoor zorgen, dat alles wat daar achter staat een lijdend voorwerp wordt.

VB. Ik heb voor hem een boek gekocht. = Ich habe für ihn ein Buch gekauft. 

In het voorbeeld zie je dat door het voorzetsel voor een lijdende vorm ontstaat in het Nederlands en ook in het Duits. 

Hetzelfde gebeurt bij de volgende voorzetsels.

NL DE
voor (figuurlijk) für
tegen gegen
zonder ohne
door durch
om um
tot bis

Fase 3

Lernziel: Ik kan de voorzetsels die een meewerkend voorwerp vragen in het Duits toepassen.

Net zoals bij Fase 2 hebben we gezien, dat er een aantal voorzetsels zijn, die een lijdend voorwerp / Akkusativ vragen. Bij deze fase zien we een aantal voorzetsels, die een meewerkend voorwerp / Dativ vragen.

uit aus
bij bei
naar/ na nach
met mit
sinds seit
van von
naar / bij (eten/drinken) zu

Voorbeeld zin: Uit mijn land gaan sinds de oorlog steeds meer mensen weg.
Beispiel: Aus meinem Land ziehen seit dem Krieg immer mehr Menschen um.

Fase 4

Lernziel: Ik kan de Keuzevoorzetsels in het Duits toepassen.

Naast de voorzetsels die in het Duits om een duidelijke vorm vragen, zijn er ook voorzetsels, waarbij het afhankelijk is van de opbouw van de zin welke vorm wordt gebruikt - De Akkusativ of de Dativ.

Regel 1: Geeft de zin één zich bevinden aan. Dan staat het stuk in de Dativ.
VB. Ik woon in mijn huis --> Ich wohne in meinem Haus.
De controle vraag die je stelt is: Waar + werkwoord + Nominativ?

Regel 2: Geeft de zin één beweging aan. Dan staat het stuk in de Akkusativ.
VB. Ik ga achter hem staan. --> Ich gehe hinter ihn stehen.
De controle vraag die je stelt is: Waarheen + werkwoord + Nominativ?

Regel 3: Kunnen bovenstaande vragen niet gesteld worden en gaat het om een figuurlijke zin, dan gebruik je de 7/2 regel.
De voorzetsels gebruiken dan een vaste vorm. Bij twijfel gebruik je altijd deze vorm.
VB. Ik wacht op de bus. --> Ich warte auf den Bus.
Akkusativ voorzetsels zijn: auf + über
Dativ voorzetsels zijn: in + vor + zwischen + hinter + an + neben + unter

in / naar (culturele plaatsen + landen met lidwoord) in
aan / op (bij tijd) an
voor (letterlijk) / over (bij tijd) vor
tussen zwischen
achter hinter
naast neben
onder unter
op auf
over über

 

Fase 5

Lernziel: Ik kan de voorzetsels van de tijd op de juiste manier toepassen in een zin. 

In het Duits zijn er drie voorzetsels die met de tijd te maken hebben. Deze worden in het Duits altijd met de Dativ verwerkt. Dus met de rode vorm. 

op an
over in
geleden vor

VB: zinnen

  • An diesem Tag kommen wir nicht. = op deze dag komen wij niet.
  • In einer Woche haben wir Ferien. = Over een week hebben wij vakantie.
  • Vor einem Jahr saßen wir noch in Schuljahr 2. = Een jaar geleden zaten wij nog in leerjaar 2. 

Akkusativ

Fase 1:

Lernziel: Ik kan de persoonlijke voornaamwoorden als een lijdend voorwerp vertalen in het Duits.

Een van de allereerste lessen Duits hebben jullie de persoonlijke voornaamwoorden van het Nederlands naar het Duits geleerd. Namelijk ich, du, er, sie, es, wir, ihr, sie, Sie. Deze vormen worden echter alleen gebruikt als ze het onderwerp zijn in een zin. Als ze een lijdend voorwerp zijn in de zin, dan verandert de vorm.

Dit gebeurt ook in het Nederlands. Ik wordt dan bijvoorbeeld mij. Jij hebt mij geplaagd.

In het Duits ziet het er dan als volgt uit. Du hast mich geplagt.

Je moet dus in de zin goed gaan kijken of het persoonlijk voornaamwoord dat je in moet vullen het onderwerp is of een lijdend voorwerp.

NL

Du Nominativ

= onderwerp

Du Akkusativ

= lijdend voorwerp
ik ich mich
jij du dich
hij er ihn
zij ev sie sie
het es es
wij wir uns
jullie ihr euch
zij mv sie sie
U Sie Sie

Akkusativ Fase 1 Blooket

Toets:Akkusativ Fase 1

Fase 2:

Lernziel: Ik kan de lidwoorden in de lijdende vorm zetten in het Duits.

Bij Fase 1 heb je gezien, dat er een verandering plaats vindt bij de persoonlijke voornaamwoorden. Deze verandering vindt niet alleen plaats bij de persoonlijke voornaamwoorden, maar ook bij de lidwoorden en de bezittelijke voornaamwoorden.

Vb. 'Ik heb hem geplaagd' of 'Ik heb de jongen geplaagd. In beide zinnen zijn hem en de jongen een lijdend voorwerp.
Vb. 'Ich habe ihn geplagt.' oder 'Ich habe den Junge geplagt.'

Bij ons in het Nederlands verandert er niets aan het lidwoord. In het Duits verandert het lidwoord wel. Een Duitser geeft op deze manier aan dat de jongen in deze zin een lijdend voorwerp is.

Hetzelfde gebeurt voor woorden uit de Ein- Gruppe.
Ik heb een jongen geplaagd = ich habe einen Junge geplagt.
Ik heb haar hond geplaagd = ich habe ihren Hund geplagt.

  M V O MV
Der- Gruppe Nominativ = onderwerp der die das die
Der- Gruppe Akkussativ = lijdend voorwerp den die das die
         
Ein- Gruppe Nominativ = onderwerp - +e - +e
Ein- Gruppe Akkusativ = lijdend voorwerp +en +e - +e

De Ein-Gruppe bestaat uit de volgende woorden: ein / kein / mein / dein / sein / ihr / unser / euer / ihr / Ihr

Blooket Fase 2 Akkusativ

Toets:Akkusativ Fase 2

Fase 3: 

Lernziel: Ik kan een bijvoeglijk naamwoord in een lijdend voorwerp vorm maken.

Bij Fase 1 en 2 hebben we gekeken naar de persoonlijke voornaamwoorden en de lidwoorden. Bij deze Fase gaan we echter kijken naar de bijvoeglijke naamwoorden, want ook deze veranderen in een andere vorm. Ook hierbij is het alleen belangrijk te kijken naar de mannelijke zelfstandige naamwoorden. 

  M V O MV
Der- Gruppe Nominativ = onderwerp +e +e +e +en
Der- Gruppe Akkusativ = lijdend voorwerp +en +e +e +en
         
Ein- Gruppe Nominativ = onderwerp +er +e +es +en
Ein- Gruppe Akkusativ = lijdend voorwerp +en +e +es +en
         
Nichts- Gruppe Nominativ = onderwerp +er +e +es +e
Nichts- Gruppe Akkusativ = lijdend voorwerp +en +e +es +e

 

Dativ

Fase 1: 

Lernziel: Ik kan de persoonlijke voornaamwoorden in het meewerkend voorwerp in het Duits noteren.

Bij de Akkusativ hebben jullie gezien dat in het Duits het lijdend voorwerp op een andere manier wordt weergegeven. Dit doen ze echter niet alleen bij het lijdendvoorwerp/akkusativ, maar ook bij het meewerkend voorwerp, oftewel Dativ in het Duits.

VB. Ik heb hem een brief geschreven. 

Stap 1: Onderstreep werkwoorden
Stap 2: Achterhaal onderwerp/nominativ en markeer groen.
Stap 3: Achterhaal lijdend voorwerp/akkusativ en markeer blauw.
Stap 4: Achterhaal meewerkend voorwerp/dativ en markeer rood. 

Tip! heb je moeten met het achterhalen van de volgorde, vraag even om hulp bij de Expert.

VB. Duits: Ich habe ihm einen Brief geschrieben.

In het Duits is de Dativ ook net weer anders als in het Nederlands. 

  Nominativ Akkusativ Dativ
ik/mij ich mich mir
jij/jou du dich dir
hij/hem er ihn ihm
zij/haar sie sie ihr
het es es ihm
wij/ons wir uns uns
jullie ihr euch euch
zij/hen sie sie ihnen
u Sie Sie Ihnen

 

Toets:Fase 1 Dativ

Fase 2

Lernziel: Ik kan de lidwoorden bij zelfstandige naamwoorden in het meewerkend voorwerp in het Duits noteren.

Net zoals bij de Akkusativ hebben we gezien, dat niet alleen de persoonlijke voornaamwoorden een Duitse vorm hebben, maar ook de lidwoorden. Bij de Akkusativ zagen we die verandering voornamelijk alleen bij mannelijke woorden. Deze keer zien we deze verandering echter op alle vlakken.

VB. Ik heb de vrouw een brief geschreven.

Beispiel: Ich habe der Frau einen Brief geschrieben.

We zien dus een verschil, omdat vrouwelijke woorden normaal gesproken met die woorden geschreven. In de Dativ krijgt een vrouwelijk woord alleen DER als vorm.

Hieronder een tabel met de veranderingen.

  M V O MV
Nominativ der die das die
Akkusativ den die das die
Dativ dem der dem den + n

Bij de meervoudsvorm krijgt het zelfstandig naamwoord een N, als de meervoudsvorm die nog niet heeft.

Beispiel: Ich habe den Kindern einen Apfel gegeben. (die Kinder = normaal)

Probeer onderstaande zinnen met behulp van de Grammatikkarte te vertalen.