Om een beeld te krijgen: dilemma op dinsdag
Leuke alledaagse dilemma's. Kijk elke week eens

I. Inleiding

1.1 Dilemma

In je leven maak je voortdurend keuzes. “Wat zal ik vandaag aantrekken”, “Ga ik met de fiets of met de bus naar school?”, “Zal ik mijn vriend nu bellen of vanavond?”

Veel keuzes maak je zonder er echt bij na te denken. Je doet gewoon wat jou het beste uitkomt.

Maar soms kom je voor keuzes te staan die niet zo makkelijk zijn. Je komt er niet uit wat je het beste kunt doen. Als het moeilijk is om een keuze te maken dan noemen we dat een dilemma.

Bij een dilemma heeft elke keuze voor- en nadelen. Je weet niet wat het zwaarst zal wegen.

Mensen die voor een ethisch dilemma staan moeten afwegen wat voor hen juist of onjuist is. Iemand staat daarbij in tweestrijd: Aan elke keuze zitten bezwaren. Mensen kiezen tussen twee kwaden en moeten dan het minst kwade uitkiezen.

Bij medische ethische dilemma’s is het vaak de vraag: Tot hoever mag je gaan in het behandelen van mensen?

Dilemma's waar docenten vaak mee hebben te maken

https://www.vernieuwenderwijs.nl/12-dilemmas-waar-docenten-bijna-dagelijks-mee-te-maken-hebben/

1.2 Ervaringen uit de BPV

Ik moest met de leerlingen naar de markt lopen om het brood bij de bakker op te halen. Halverwege zei meisje F dat ze naar het toilet moest (en als meisje F zegt dat ze naar het toilet moet, dan moet ze ook echt). Ik kon meisje F alleen terug naar school laten lopen maar met de risico dat ze de weg naar school niet kon vinden, om door te lopen en te kijken wat er zou gebeuren met het risico dat ze in haar broek plast. Of met de hele klas terug gaan naar school, meisje laten plassen en opnieuw naar de markt te lopen.

1.3 Wat ga je leren?

In deze cursus maak je kennis met en ga je nadenken over de Nederlandse samenleving. We richten ons op de bevolking van onze samenleving en op welke wijze we met elkaar omgaan. Onze samenleving bestaat uit diverse culturen en veel verschillende geschiedenissen. Hierbij is het van belang dat je kennismaakt met begrippen en theorie over onze samenleving, zodat je begrip krijgt voor de inhoud en achtergronden. Daarnaast is het belangrijk om daarbij ook naar jezelf te kijken, jouw geschiedenis en jouw waarden en normen. Verschilt jouw leven zoveel van die van anderen in onze maatschappij of juist niet? Dit zijn de vragen die je zult gaan onderzoeken zodat je in jouw toekomstige beroep weet om te gaan met anderen die misschien niet hetzelfde denken of geloven zoals jij.

1. 4 Wat moet ik - uiterlijk 30 juni - inleveren?

a) 2 dilemmas uit je eigen BPV praktijk (ingevulde schema's)

b) een dilemma wat jij hebt beschreven ( dus een van de dilemmas uit a) bekijken vanuit de waarden en normen van een andere cultuur.

1.5 De weekplanning

2. Leerdoelen

2.1 Bij Ethiek en Levensbeschouwing komen de volgende leerdoelen aan de orde:

De student weet wat de begrippen Levensbeschouwing en Ethiek inhouden

De student denkt vanuit de definitie van Ethiek na over het (eigen) handelen als professional
De student weet wat waarden en normen zijn en reflecteert op zijn/haar waarden en normen als persoon en als professional
De student weet wat er verstaan wordt onder ethisch en integer handelen en kan dit toepassen in de praktijk
De student weet het verschil tussen “feiten, meningen, normen en waarden”
Kent het 5 stappenplan Ethiek
Kent de uitgangspunten van de in Nederland meest voorkomende levensbeschouwingen: Christendom, Islam, Hindoeïsme, Boeddhisme en Jodendom

3. Dilemma's

De spoorwachter

3.1 Wat is een dilemma?

Als je te maken hebt met een dilemma dan heb je de keuze uit twee of meer opties. Een dilemma maakt het je moeilijk omdat je een keuze moet maken uit twee of meer zaken die allemaal van dezelfde waarde voor je zijn. Ze zijn allebei of allemaal heel aantrekkelijk of juist helemaal niet.

Je kiest uit twee of meer goede zaken of twee of meer kwaden! Dit kan overal betrekking op hebben, op spullen, twee gouden ringen met dezelfde waarde, waarvan jij er één mag kiezen bijvoorbeeld.

Het kunnen ook totaal andere keuzes zijn, bijvoorbeeld je moet een keuze maken uit twee heel goede sollicitanten, je moet kiezen tussen twee feesten die op dezelfde datum en tijd worden gegeven, enz.

Een dilemma zet je vaak voor het blok en maakt het jou moeilijk. Vaak blijft de twijfel of jij de juiste keuze hebt gemaakt.

Open bestand 3.2 Tien dilemma's in de jeugdzorg

3.3 Voorbeeld 1 KAN DAT EIGENLIJK WEL WAT HIER GEBEURD

3.4 Voorbeeld 2 Maakt de prins uit 'Doornroosje' zich schuldig aan seksueel misbruik?

De prins die Doornroosje kust in het sprookje: maakt die zich schuldig aan seksueel misbruik? Een Britse moeder vindt van wel en wil dat het sprookje niet meer wordt voorgelezen op de school van haar zoontje.

Doornroosje, die slaapt op het moment van de kus, geeft volgens de moeder geen toestemming en dat is geen goed voorbeeld voor kinderen.

Sarah Hall vindt dat het sprookje een verkeerde en ongepaste seksuele boodschap overdraagt aan jonge kinderen. "Mijn zoon is pas 6 jaar oud en hij neemt alles in zich op wat hij ziet. Het boek kan een goede bron zijn voor een discussie met oudere kinderen over seks, maar niet voor jonge kinderen", zegt Hall tegen Britse media.

3.5 een video

Video What would you do?

4. Omgaan met dilemma's

4.1 Een dilemma kan je onderzoeken aan de hand van onderstaande 4 stappen

Stap 1 Wat is het dilemma en voor wie?

Een van de deelnemers brengt een dilemma uit de beroepspraktijk naar voren. Het gaat

bij deze stap alleen om het beschrijven van de situatie. We spreken nog geen oordeel uit.

Wat zijn de gegevens en zijn ze duidelijk, volledig en relevant?
Wie zijn er bij het probleem betrokken?
Hoe wordt het dilemma geformuleerd, voor wie? (Moet X wel of niet…?)

Dit laatste gebeurt in drie stappen, die we kort typeren met de drieslag situatie, prikkel,

vraag, waarbij de situatie en de prikkel worden beschreven in twee, kernachtige zinnen.

A. De situatie.

Hier wordt een beschrijving van de situatie gegeven in twee zinnen.

Deze beschrijving moet alle kenmerken van de situatie bevatten die van belang

zijn om het knelpunt en het dilemma te begrijpen.

B. De prikkel.

Het knelpunt wordt zo geformuleerd, dat in de ene zin de ene poot van

het dilemma al naar voren komt en in de andere zin de andere. Gebruik daarvoor

de formulering Als…., dan…. Als ik … doe, dan gebeurt er …

C. De vraag of het dilemma.

Het dilemma vat de beide beweringen uit het knelpunt in één vraag samen.

Stap 2 vragen om te verhelderen (in gesprek – op papier hoeft dit niet)

De andere deelnemers krijgen de gelegenheid de inbrenger verhelderingvragen te stellen. Het gaat om open, niet-suggestieve vragen ter verheldering van de inbreng. Denk aan: ‘wie, wat, waar, wanneer en hoe? Aan het slot formuleert de inbrenger opnieuw het dilemma, eventueel rekening houdend met nieuwe gezichtspunten die de verhelderingvragen hebben opgeleverd.

Stap 3 Het inventariseren van de waardenperspectieven

Een waarde is het antwoord op de vraag: Wat is belangrijk (in deze casus)

Welke partijen en belangen spelen een rol in de casus? (altijd minimaal 2)
Noem van elke partij welk belang zij hebben
Noem van elke partij – elk belang, welke waarde ten grondslag ligt aan het belang
Als je de partijen en belangen in de overweging betrekt, welke waarden spelen dan nog meer een rol?
Aan welke waarde – vind jij – zou het belangrijkst moeten zijn?
Welke partij wordt daarmee het belangrijkst
Wat zegt dit over het dilemma?

Waarden en normen zijn twee kanten van dezelfde medaille. Normen geven aan hoe in de praktijk met waarden moet worden omgegaan. Een norm is het antwoord op de vraag: als X een belangrijke waarde is in deze casus, wat moet ik dan doen?

Welke normen kun je afleiden uit de waarden die en rol spelen binnen deze casus?
Welke normen conflicteren?
Wat zegt dit over het dilemma?

Stap 4 Het inventariseren van de handelingsalternatieven

Breng na stap drie opnieuw de handelingsmogelijkheden in kaart. Misschien hebben zich nieuwe mogelijkheden voorgedaan.

Welke handelingsalternatieven zijn er? (alle mogelijkheden noemen)
Inventariseer de voors en tegens op basis van je belangen-, waarden-, en normenanalyse. Kun je nu een beargumenteerde keuze maken voor een van de alternatieven?

4.2 Een uitgewerkt voorbeeld

Open bestand Blanco schema om dilemma's uit te werken

5. De eindopdracht

Kies 2 dilemmas uit je eigen BPV praktijk

Stap 1 Schrijf de dilemmas gewoon eerst op een A4

Stap 2 Download het blanco schema en vul jouw dilemma's daarop in

Stap 3 Pas een dilemma aan vanuit multi cultureel perspectief

Stap 3 De uitgewerkte dilemmas lever je in

5.1 Waarden en normen in verschillende culturen

Wij leven in een samenleving waarin veel culturen naast elkaar leven.

Het etnisch landschap in Nederland laat een grote verscheidenheid zien aan sociaal-culturele groepen. In totaal zijn er iets meer dan twee miljoen niet-westerse allochtonen, waarvan de vier grootste groepen van Turkse, Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaanse afkomst zijn.

(bron: https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2159374-feiten-en-cijfers-over-de-multiculturele-samenleving.html)

Opdracht mullticulturele samenleving en dilemmas

Je hebt een of twee dilemma's beschreven. Daarin heb je de definitieve keuze voor het dilemma beschreven. Nu ga je een dilemma wat jij hebt beschreven bekijken vanuit de waarden en normen van een andere cultuur. Zou een surinaamse, turkse, marokkaanse of antilliaanse student dezelfde keuze maken?

Stappen:

1) Je kiest uit het rijtje: een surinaams, turks, marokkaans of antilliaans een collega

2) Je schrijft enkele waarden en normen op van die cultuur

3) Je vergelijkt die andere cultuur waarden en normen met de genoemde in jouw dillema

4) Bij elke nederlandse waarde denk je: zou mijn surinaamse collega deze waarden hier ook hebben?

5) Pas het uitgewerkte schema aan en lever het in bij de eindopdracht.

Je kan gebruik maken van onderstaande bronnen

https://www.normenenwaarden.org/normen-en-waarden-in-nederland/

https://www.testcentrumgroei.nl/life/normen-en-waarden

https://www.normenenwaarden.org/normen-en-waarden-voorbeelden/

https://www.kritischehouding.nl/2009/12/overzicht-positieve-waarden.html

http://www.roemenie.com/Botsende-waarden.pdf

6. Bijlage

6.1 Waarden en normen. Hoe zat het ook al weer

6.2 Werken met het 5 stappenplan Ethiek

6.3 Eerste omschrijving dilemma

Open bestand Zo schrijf je in eerste instantie je dilemma uit

6.4 Blanco schema in Word

Open bestand Blanco schema uitwerking dilemma's in Word

7.1 Concrete lesinhoud les 2

Presentatie les 2
Presentatie gebruikt bij les 2

7.2 Concrete lesinhoud les 3

Uitleg over 5 stappen ethiek
presentatie Les 3

7.4 Concrete lesinhoud les 4

Les 4

7.5 Concrete lesinhoud les 5

https://prezi.com/6tjtbtnzoye9/dilemma039s-het-culturele-perspectief/?present=1

8 Hulpbronnen voor dilemma's door een culturele bril

Blog over werken met verschillende culturen

Cultuurverschillen