5.6.1 Inleiding

Met het idee om de vrede en veiligheid in de wereld te bewaren, werd na de Eerste Wereldoorlog in 1919 de Volkenbond (zie boven) opgericht om “internationale samenwerking te bevorderen en internationale vrede en veiligheid te bereiken”. Toch heeft de Volkenbond omwille van verscheidene redenen (zie boven!) het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog niet kunnen voorkomen. Maar al snel tijdens WOII dachten er leiders opnieuw na over hoe ze vrede konden stichten. Dit kreeg vorm in het Atlantisch Handvest.

*Roosevelt (VS) en Churchill (GB) aan boord van de USS Augusta.*

Het Atlantisch Handvest is een besluit dat genomen is aan boord van de boot de USS Augusta, die in de Placentia Bay lag, voor de kust van Canada. Het handvest voorzag een visie en voorbereiding tot het functioneren van de wereld na de Tweede Wereldoorlog.Het Atlantisch Handvest werd gesloten door de eerste minister van Groot-Brittanië, Winston Churchill, en de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt.
De gezamenlijke verklaring van het Atlantisch Handvest werd uitgegeven op 14 augustus 1941 en bevatte acht punten: Amerika en Groot-Brittannië streven niet naar territoriale uitbreidingen; waarbij territoriale aanpassingen moeten worden goedgekeurd door alle betrokken partijen; elk volk heeft zelfbeschikkingsrecht; de belemmeringen van handel moeten worden verlaagd of weggenomen; economische ondersteuning aan alle staten; na de vernietiging van het nazisme moet er vrede zijn, vrijheid van bewegen en vrijheid tegen haat en agressie; vrije toegang tot de wereldzeeën; er moet een vereniging van naties komen.

Niettegenstaande de Verenigde Staten van Amerika nog steeds niet in staat van oorlog verkeerden, was het Atlantisch Handvest een visie en voorbereiding tot het functioneren van de wereld na de Tweede Wereldoorlog waaronder de intentie om de Verenigde Naties op te richten. De reactie van de asmogendheden was duidelijk:

Adolf Hitler vond naar zijn eigen zeggen het bewijs voor een internationale Joodse samenzwering van Groot-Brittannië en de Verenigde Staten tegen Duitsland.
In Japan genereerde dit handvest de nodige slagkracht voor de militairen om de Japanse regering ervan te overtuigen een meer agressieve aanpak tegen Amerika en Groot-Brittannië te starten, wat leidde tot de aanval op Pearl Harbor (Zie boven).

Verslag van de ontmoeting tussen Churchill en Roosevelt

De benaming ‘Verenigde Naties’, voorgesteld door de Amerikaanse President Franlin D. Roosevelt, verscheen voor de eerste keer nog tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Verklaring van de Verenigde Naties op één januari 1942. Met deze tekst gingen 26 landen de verbintenis aan zich te verenigen tegen de Asmogendheden. Volgend op deze verklaring, stelden vertegenwoordigers van China, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Sovjetunie het Handvest van de Verenigde Naties op om een einde te maken aan de gesel van de oorlog.

Gevestigd in New York, werd de VN officieel opgericht op 24 oktober 1945. Op deze dag werd het Handvest van de Verenigde Naties ondertekend en geratificeerd door de 51 oprichtende lidstaten. Erin worden een vijf doelstellingen en beginselen opgenomen: (1) de handhaving van de internationale vrede en veiligheid; (2) de ontwikkeling van vriendschappelijke betrekkingen die zijn gegroeid op eerbied voor het beginsel van gelijke rechten en van zelfbeschikking van volken; (3) het bereiken van internationale samenwerking bij het oplossen van mondiale vraagstukken van economische, sociale, culturele en humanitaire aard; (4) het bevorderen van respect voor mensenrechten en fundamentele vrijheden en (5) dienen als centrum om pogingen van de volken tot het bereiken van gemeenschappelijke doeleinden met elkaar in overeenstemming te brengen. Vandaag de dag telt de VN 193 leden en het hoofdkwartier bevindt zich in New York.

De oprichting van de VN

De doelstellingen van de VN

Als internationale organisatie die vrede in de wereld wil bewaren, vertegenwoordigt de VN ook verschillende waarden in het werkt dat ze verricht. Samenwerking, respect voor diversiteit, het promoten van nieuwe en innovatieve ideeën en respect voor ieder zijn waarde worden door de VN hoog in het vaandel gedragen, en ze versterken de gedachte van het creëren van vriendschappelijke relaties tussen volken. Het werk van de VN zelf, in een vaak meertalige omgeving, faciliteert dialoog tussen mensen vanuit de hele wereld. Het werk van de VN steunt op drie pijlers:

Internationale vrede en veiligheid

Artikel één van het VN-Handvest stelt dat de lidstaten door middel van vreedzame middelen, en conform met het internationaal recht, hun geschillen en situaties die de internationale vrede in gevaar kunnen brengen, moeten beslechten. De notie van de ‘rechtstaat’, opgenomen in het Handvest van de VN, garandeert het internationaal recht en de principes van gerechtigheid. Overgenomen uit het internationaal recht, legt het Handvest van de VN het principe van de ‘soevereine gelijkheid’ tussen staten vast. Dit wil zeggen dat de VN de soevereiniteit van elk land moet respecteren en niet kan tussenkomen in zaken die onder de nationale bevoegdheid van de staat vallen. Enkel in het geval van een “bedreiging voor de internationale vrede en veiligheid, verbreking van de vrede of een daad van agressie” kan de Veiligheidsraad van VN de beslissing nemen te interveniëren.

Mensenrechten

Het ontwikkelen van vriendschappelijke relaties tussen staten op basis van het respecteren van het principe van gelijkheid tussen volken en hun recht op zelfbeschikking, maakt het mogelijk de mensenrechten te beschermen. De rechtstaat en de mensenrechten zijn twee aspecten van hetzelfde principe: het recht op waardig leven. De lidstaten van de VN onderschreven de mensenrechten door het adopteren van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, volgens dewelke het essentieel is dat de mensenrechten gerespecteerd worden door een rechtstelsel dat hen beschermt tegen tyrannie en onderdrukking.

De universele verklaring van de rechten van de mens

De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (afgekort; UVRM) is een verklaring die is aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 1948, om de basisrechten van de mens, ook wel grondrechten, te omschrijven. De UVRM is tot op heden van grote betekenis als algemene morele standaard, als basis van het werk van mensenrechtenactivisten en -organisaties. Maar ook als belangrijke juridische standaard: De UVRM heeft aantoonbaar invloed gehad, met vaak expliciete verwijzingen, op meer dan negentig grondwetten, waaronder ten minste negentien grondwetten van nieuwe staten die zich na 1948 (vooral in Afrika) vormden.

Duurzame economische en sociale ontwikkeling

Eén van de hoofddoelstellingen van de VN bestaat erin internationale economische, sociale, intellectuele en humanitaire problemen op te lossen. Het elimineren van armoede en het verbeteren van de levensomstandigheden van de wereldbevolking is daarom noodzakelijk om duurzame vrede te creëren. De VN heeft programma’s op poten gezet binnen verschillende domeinen zoals duurzame ontwikkeling, vrouwenemancipatie, mensenrechten, milieubescherming en goed bestuur, die allemaal berusten op internationale samenwerking. Dergelijke programma’s worden uitgewerkt binnen het kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen en de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling.

Colofon

Het arrangement 5.6. Het ontstaan van supranationale instellingen is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: jef schokkaert
Laatst gewijzigd: 2020-06-23 15:02:14
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Eindgebruiker: leerling/student
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld

Bronnen

Bron	Type
Verslag van de ontmoeting tussen Churchill en Roosevelt https://www.youtube.com/watch?v=Pr-nxQEf2Ng	Video
De oprichting van de VN https://youtu.be/NXoGQm4QCT8	Video
De universele verklaring van de rechten van de mens https://youtu.be/wC3pFtk7A2I	Video
Structuur van de VN https://www.youtube.com/watch?v=kqLMEw7OHyM	Video
De duurzame ontwikkelingsdoelen https://www.youtube.com/watch?v=Fb79wExHkCU	Video

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

schokkaert, jef. (z.d.).

5. De nasleep van de tweede wereldoorlog

https://maken.wikiwijs.nl/133835/5__De_nasleep_van_de_tweede_wereldoorlog

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

Metadata overzicht (Excel)

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

IMSCC package

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.